Fatale fantasie; een onderzoek naar moorden op prostituées - WODC

kend en vergeleken met het materiaal dat tegen hen werd verzameld gedurendeopsporing en vervolging in de verschillende zaken.De winst van dit onderzoek ligt in de toepasbaarheid bij opsporing. Demoordenaars waar het hier over gaat, waren seriemoordenaars of (wanneer zeniet meer dan drie slachtoffers maakten) hadden met hen gemeenschappelijkdat zij hun slachtoffers niet kenden. De normale werkwijze bij het opsporenvan moorden, het uitkammen van de naaste omgeving van het slachtoffer, isdan onvruchtbaar. Het brengt de oplossing niet naderbij.Het onderzoek leverde empirische gegevens op, waaruit bleek dat er eensamenhang bestaat tussen de persoonlijkheid van de dader, hoe hij tot zijndaad komt en de wijze waarop hij de moord uitvoert. De plaats van het delict(kortweg: plaats delict of pd) waar een vermoord slachtoffer wordt aangetroffen,kan legio aanwijzingen bevatten waaruit is af te leiden hoe de dader tewerk is gegaan. Interpretatie van de pd is steeds een moeilijk probleem endraagt een sterk hypothetisch karakter. Ressler e.a. (1988) legden zich toe opdeze `crime scene analysis'. Zij geven aan dat het mogelijk is om met de gegevensvan de pd terugredenerend tot een beeld te komen van de dader metwie men (mogelijkerwijs) te maken heeft.Deze benadering resulteerde in ervaringsregels die een bepaald moorddadiggedrag aan een type moordenaar toeschrijven. Een duidelijk voorbeeld hiervanis het onderscheid tussen de `organised' en de `disorganised' moordenaar(Ressler e.a., 1988, pp. 121-133; Hazelwood en Douglas, 1980), dat in schema1 wordt weergegeven. Hierbij dient opgemerkt te worden dat iedere moorduiteraard zijn eigen karakteristieken heeft en dat niet per se alle facettendaarvan in de weergegeven indeling passen.De FBI kent een Behavioural Science Unit in Quantico (USA) waar 'profilers'zich op deze materie toeleggen. Serieuze misdrijven, niet in de laatste plaatsseriemoorden met een seksueel karakter, worden tegen het licht gehouden enmen tracht te komen tot een omschrijving van de dader: zijn leeftijd, intelligentie,woonomgeving, vervoermiddel, enzovoort. Deze informatie, die wordtdoorgegeven aan opsporingsbeambten, kan een bepaalde (vaak reeds bekende)verdachte in beeld brengen, die men vervolgens het vuur aan de schenen kanleggen. De resultaten zijn hoopgevend (Pinizotto en Finke, 1990).De rol van fantasieZowel Ressler e.a. als Norris dalen verder af in het menselijke brein en noemenexpliciet de fantasie van de dader als hun belangrijkste aanknopingspuntvoor de duiding van het fenomeen. Volgens beide studies vindt de fantasie zijnoorsprong veelal in ervaringen uit de vroege jeugd van de moordenaar. Dejongen is getuige van of zelf het slachtoffer bij een voorval dat diepe indrukop hem maakt en dat hij niet kan verwerken. Hij gaat deze situatie steeds op-31