KLK-Julie-2015

Nuusblad van
KLK Landbou Bpk
KLK Gesprek
Vol 14 • Julie 2015
Abattoirs wys hul slag
KLK IS ‘N landbougerigte en -gebaseerde maatskappy
wat homself daarop toespits om relevant te wees in sy
bedieningsgebied. Dit is om hierdie rede dat KLK voortdurend
daarna streef om krities al die besigheidseenhede en hul
aktiwiteite te evalueer en aan te pas of te vernuwe om hierdie
strewe te verwesenlik.
Die vleis- en verwante bedrywe vorm ‘n integrale deel van
die KLK-besigheidsmodel en is verseker ook een van die
hoofkontakvlakke tussen die maatskappy en die kliënte met wie
KLK besigheid doen. Hierdie besigheidseenheid is daarom een
van die fokusareas waarin daar altyddeur na verbetering en
vernuwing gestreef word. Binne die vleis- en verwante bedrywe
is daar drie hoofvertakkings, naamlik die abattoirs, die voerkraal
en die stoetvee/vetvee-veilingsafdelings wat meeste van die
aktiwiteite in lewende hawe produksie insluit.
KLK besit drie abattoirs, naamlik Ramskop-abattoir op Calvinia,
Carnavon-abattoir op Carnavon en die Upington-abattoir op
Upington. Laasgenoemde is die enigste abattoir in die KLKgroep
wat toegerus is om beide bees en skaap/lam te verslag.
Hierdie eienskap bied aan KLK die geleentheid om ‘n diens te
lewer aan van die produsente wat al hoe meer oorskakel na
grootveeboerdery om hulle kleinveeboerdery te verplaas, deels
vanweë die steeds groeiende ongedierte probleme. Dit is daarom
logies dat KLK dié abattoir nou teiken om veranderings en
verbeterings teweeg te bring. Hierdie abattoir is getaak om groter
fokus te plaas op die kwaliteit van die produkte wat geproduseer
word en het met die oog op die bereiking van hierdie doelwit,
aansoek gedoen om ouditering ten einde uitvoerstatus te
verkry. Hierdie uitvoerstatus
beteken dat produkte (beide bees en
skaap/lam) wat in hierdie abattoir
geproduseer word, na lande in
Afrika en die Midde-Ooste uitgevoer
mag word.
Hierdie ouditeringsproses
is volvoer toe die abattoirinfrastruktuur
en -prosesse
voldoen het aan die streng
vereistes tydens ‘n inspeksie
op 2 April vanjaar en het die
Jan Schutte
Bestuurder: KLK Vleis
abattoir op 23 April 2015 die sertifikaat en ZA-nommer
(ZA 305) ontvang, wat uitvoere magtig. Gedurende
hierdie periode het die Upington-abattoir ook aansoek
gedoen dat die abattoir-infrastruktuur en -prosesse aan die
beesverslagtingskant geoudit moet word om as ‘n Woolworths
goedgekeurde beesabattoir te kan besigheid doen. Die
Upington-abattoir is ‘n geruime tyd reeds goedgekeur om
as skaap/lam-abattoir vir die Woolworths-groep te kan slag
en die uitbreiding om beesverslagting te kan insluit, was
die volgende logiese stap. Hierdie proses is ook suksesvol
afgehandel op 2 Junie vanjaar en die Upington-abattoir
kan nou ook beeskarkasse en -afvalprodukte aan daardie
mark lewer.
KLK het voorheen die abattoirs in Carnavon en Calvinia
opgegradeer en beide hierdie abattoirs lewer produkte van
hoogstaande gehalte. Carnavon het in 2014 die eerste
abattoir in Suid-Afrika geword wat die ISO 22 000-gradering
geslaag het en beskik ook oor ‘n ZA-gradering. Ramskopabattoir
is in die proses om die prosesse sodanig te verbeter
om ook te kan aansoek doen vir ‘n ISO 22 000-gradering.
Hierdie prestasie stel die Upington-abattoir en KLK in staat om
aan produsente, veral aan die grootveekant, ‘n omvattende
diens te lewer en ‘n meer kompeterende prys vir hul produkte
te kan aanbied. Die feit dat die abattoir beide spesies kan
verslag en daardie produkte aan voorkeurmarkte kan
aanbied, het ook ‘n positiewe impak op die
pryse wat aan die kleinveekant betaal kan
word omdat daar nou beter deurset deur
die abattoir bewerkstellig word. Hierdie
is ‘n baie positiewe ontwikkeling op
die veeverslagtingsfront en is dan
uiteraard ‘n bewys van die KLK-groep
se toegewydheid om beter dienste en
geleenthede aan produsente binne
die KLK-bedieningsgebied te wil en te
kan lewer.
Die personeel van Upington-abattoir met die welverdiende ZA-sertifikaat.
bl6
bl7
Is ons in 'n droogtesiklus?
Só pak jy die herlaaiproses aan
bl3

2 Aan die Woord... KLK Gesprek
Die pad
vorentoe...
Stephen van Huyssteen
Besturende Direkteur: KLK
Marksake
Jan Schutte
Bestuurder: KLK Vleis
Verhandeling van KLK-aandele
DIE VERHANDELING VAN KLKaandele
vind plaas deur middel van ‘n
tenderproses en oor die toonbank in die
kantore van Du Toit Van Den Heever, KLK
se eksterne ouditeure.
Koop-en-verkoop-tenderdokumente
word gebruik, in ‘n verseëlde koevert
geplaas en volgens die reëls vir die
verhandeling- en bodproses, word
kopers en verkopers se aandele tydens
die verhandelingsproses gepaar en
verhandel.
Die historiese inligting wat deur kopers
en verkopers gebruik kan word om ‘n
ingeligte besluit te neem ten opsigte van
die verhandeling van hul KLK-aandele, is
op KLK se webtuiste beskikbaar.
Hierdie inligting behels die finansiële
resultate, nuusvrystellings, hoeveelheid
aandele verhandel, dividende betaalbaar
ensovoorts.
Die Raad van Finansiële Dienste
(RFD) het besluit dat alle “oor die
toonbank”-verhandeling van aandele
binne die vereistes en raamwerk van
‘n gelisensieerde aandelebeurs moet
plaasvind en KLK die verhandeling, soos
tans, moet opskort of voldoen aan die
voorwaardes en vereistes van die RFD.
KLK het aansoek gedoen en tydelik uitstel
gekry tot 30 Junie 2015, om aan hierdie
voorwaardes en vereistes te voldoen. Dit
beteken dat KLK die bedryfsmodel vir
verhandeling moet verander om nie as
verhandelingsbeurs op te tree nie, of te
noteer op ‘n beurs of om aansoek te
doen vir ‘n verhandelingslisensie.
KLK sal vanaf 1 Julie 2015 dieselfde
verhandelings/bodprosedures gebruik
as tans, behalwe dat KLK voortaan slegs
sal optree as fasiliteerder waar kopers en
verkopers aan mekaar voorgestel word
om self die transaksie vir verhandeling te
finaliseer en KLK dan slegs die suksesvolle
verhandeling opteken in die register en
die afhandeling van die betaling, tussen
kopers en verkopers, fasiliteer.
Die direksie evalueer en oorweeg tans
al die moontlike opsies, soos ‘n notering
op ‘n verhandelingsplatform/beurs, die
aansoek vir ‘n verhandelingslisensie of die
fasilitering en bekendstelling van kopers
en verkopers – wie self die transaksie
moet ooreenkom, as modelle vir die
toekomstige verhandeling van u KLKaandele.
Vleispryse in perspektief
DIE EERSTE KWARTAAL van die
finansiële jaar 2015/2016 is verby en
daarmee saam het die somerreënvaltyd
sekerlik tot ‘n einde gekom. Die goeie
reën waarna daar in die vorige rubriek
verwys is, het ongelukkig nie voortgeduur
nie en die grootste deel van die KLKbedienings-gebied
is tans baie droog met
die weiding wat uiters skaars geraak het
en produsente genoodsaak het om diere
vir verslagting aan te bied wat nog nie die
ideale slagkondisie en/of slaggewig bereik
het nie.
Die produsentepryse vir A2/A3 lammers
is tans steeds bokant die vlakke van
R50/kg en het nie onder hierdie vlakke
vir die kwartaal verhandel nie. Die meeste
van die ontleders het verwag dat die
slaggetalle sou afneem omdat produsente
die diere sou terughou om dit af te rond wat
toe nie gebeur het nie vanweë die swakker
as verwagte produksieomstandighede. Tog
het die mark verbasend sterk bly vertoon
in die midde van die hoër as verwagte
slaggetalle. Die vooruitsigte tans is dat
daar laer getalle beskikbaar behoort te
wees in die volgende kwartaal omdat
meeste van die ouseisoen-lammers reeds
bemark is en die nuweseisoen-lammers
later as gewoon-lik eers markklaar sal raak.
Dit behoort sterk opwaartse druk op die
pryse vir lam en skaap vir die volgende
kwartaal uit te oefen.
Pitkos vir die siel...
˝Trek die volle wapenrusting aan˝
LEES EF 6: 10 - 20
Die pad van die geloof is ‘n geveg teen die magte van die bose in die wêreld, ˝hierdie
duisternis˝, soos Paulus dit noem.
Staan die hare op jou nek regop, geagte leser? ‘n Geveg? Ons wat leef in die eeu van
militante geloofstryders, van religieuse aktivisme, die vloek van ons tyd?
Hoe verloop hierdie geveg? Hopelik nie soos jy gedink het nie!
Die speenkalfpryse is tans in die omgewing
van R18/kg tot R19/kg lewendige gewig
en daar word nie in hierdie kwartaal
noemenswaardige bewegings voorsien
nie. Die feit dat KLK se Upington-abattoir
ZA-gradering vir bees- sowel as skaap/
lamverslagting bekom het en ook
goedgekeur is om bees sowel as skaap/
lam vir die Woolworths-mark te verslag,
kan plaaslike beesvleispryse tydelik opdruk
teenoor die nasionale mark. Daar is
ook min markklaar bees beskikbaar vir
verslagting en daarom behoort pryse ook
vir hierdie kwartaal opwaarts te beweeg.
Daar is nog geen veranderinge aan die
Suid-Afrikaanse kant van die invoergrense
nie en Namibië het ook nie die
uitvoerregulasies aan hulle kant verander
nie. Die Suid-Afrikaanse regering het in
Mei 2015 ‘n stel nuwe regulasies afgekondig
waaraan invoere vanaf buur lande
na die RSA moontlik sal moet voldoen.
Rolspelers moes kennis neem van die
voorgestelde veranderinge en is ook
gevra om kommentaar daarop te lewer.
Die regering sal die kommentare, indien
enige, in ag neem met die saamstel van
‘n stel nuwe invoerregulasies alvorens
dit ingestel sal word. Dit is belangrik om
daarop te let dat die beskerming van die
dieregesondheidsstatus van die RSA
absoluut noodsaaklik is en dat dit in ag
geneem moet word wanneer besluite in
hierdie verband geneem word.
Deon van Niekerk
Die wapenrusting van God vir hierdie geveg is waarheid, geregtigheid, vrede, geloof, die
woord van God en gebed. Met hierdie swaard van die Gees veg ons.
Ons weerstand is nie een van ‘n oog vir ‘n oog soort weerwraak nie, maar van liefde. Dit is
tog die somtotaal van die wapenrusting.

Julie 2015
Maatskappynuus
3
Verskaffers word beloon
KLK HANDEL EN Build it se
Verskaffer van die Jaar-toekennings is op
26 Maart 2015 gehou en wenners is in vyf
kategorieë aangewys:
• Landbou-insette
: Veekos
• Produksiemiddele : Agriwire Upington
• Hardeware en DIY : S&C Agencies
• Verbruikersgoedere : Upigrow
• Build it
: Lafarge S.A.
Die Handelsafdeling van KLK evalueer sy
verskaffers jaarliks, gemeet aan die volgende
standaarde:
Build it en Verskaffer van die Jaar 2014: Lafarge S.A.
• Omkeersnelheid van sy produkreeks in
KLK-handelstakke
• Diens deur ‘n verteenwoordiger aan
handelstakke
• Kwaliteit van produkreeks
Hardeware en DIY: S&C Agencies
• Beskikbaarheid van voorraad
• Korrektheid van pryse, fakture en
administrasie
• Bemarkingsbystand (promosie, produkte
op die mark bring ensovoorts)
• Krediteure-administrasie en eisehantering
• Strategiese belangrikheid
• Waarde van besigheid gedoen die
afgelope jaar
• Betalingsterme en kortingstrukture
Landbou-insette: Veekos en Verbruikersgoedere: Upigrow
• Besigheidsetiek
Lafarge S.A. is aangewys as KLK se
Verskaffer van die Jaar vir 2014.
Produksiemiddele: Agriwire Upington
Ons is die mense wat toorn met ‘n sagte antwoord moet afkoel, wat
ons vyande mag liefhê, wat kan vergewe.
Ja, ons moet ons rûe styfmaak teen onreg, ons moet opstaan teen
diskriminasie en verdrukking. Die sagte antwoord van die evangelie
verg juis mannemoed.
Dít is wat ons kan doen om die wêreld om ons te help heel.
Hier stap ons in die voetspore van Christenmartelaars, so trap
suutjies.
Ons stap daarby ook in die voetspore van ons Verlosser,
Jesus Christus.
Daarom werk ons sag met diegene wat met ons verskil, die
andersdenkendes, die vreemdelinge, selfs dié wat nie ons
geloofsgenote is nie, want ons stry die stryd met liefde.
Dít, sê Paulus, is die geheimenis van die evangelie.
Sal ons hom ernstig opneem, die ˝gesant in kettings˝?
Of wil iemand ‘n ander pad voorstel?
Óns egter, stap die pad van die kruis, óns, die navolgers van
Christus.
Inderdaad, liefde verg mannemoed!
Jou vennoot in landbou

4 Aktueel
KLK Gesprek
KLK-aandeleprestasie steeds bevredigend
VANAF 1 TOT 31 MAART 2015 het
‘n totaal van 2 606 KLK-aandele verhandel op vlakke
tussen R10,13 en R10,20 per aandeel, met twee
kopers en ses verkopers.
30
KLK-aandeleverhandelingsgeskiedenis
24 986 aandele het in Mei 2015 verhandel op vlakke
van tussen R10 en R10,95, met vyf kopers en twaalf
verkopers. Geen aandele is in April verhandel nie.
Volume verhandeling ('000)
25
20
15
10
5
0
Mrt '15 Apr '15 Mei '15
Maand
Prys verhandel ('000)
Die nuutste Opel beïndruk
DIE NUWE OPEL Mokka, dié voertuigvervaardiger se eerste
sub-kompakte sportnutsvoertuig (SNV), het einde Maart 2015 sy
Suid-Afrikaanse verskyning gemaak.
Hierdie nuwe SNV volg kort op die hakke van die bekendstelling
van sy sibbe, die Adam en die Corsa, vroeër in 2015.
Twee modelle word in die Mokka-reeks vervat: Die Enjoy en die
Cosmo, en in ‘n keuse van ‘n sesspoed handratkas of outomaties.
‘n Kragtige 103 kW/200 Nm, 1,4 liter turbobelaaide enjin verskaf
aan hierdie voorwielaangedrewe SNV sy krag.
Opel se handelsnaambestuurder by GMSA, Christopher Cradock,
sê: “Die nuwe Opel Mokka is ‘n opwindende byvoeging tot die
Opel-portefeulje en volg die Adam en Corsa op as ‘n aanpasbare
leefstylopsie.
˝In hierdie opsig is dit perfek gepas vir die ambisieuse leefstyl
van die teikengroepe, maar meer as net dit, bied die Mokka ‘n
kwaliteit-alternatief vir daardie kliënte wat ‘n stadsleefstyl leef en
die hoë sitplekposisie, ekstra spasie, aanpasbaarheid en die gaanoral-eienskappe
van ‘n SNV ten volle waardeer.˝
Pryse:
Mokka Enjoy 1,4T – R288 500*
Mokka Enjoy 1,4T Outo – R298 500*
Mokka Cosmo 1,4T – R325 500*
Mokka Cosmo 1,4T Outo – R335 500*
Bron: Wheels24
“Dié voertuig se hoë kwaliteitsvlakke, bestuurdersbystand en
veiligheidstegnologie, sowel as sy veelsydigheid, plaas die Mokka
heel bo in sy klas. Dit is op mense gerig wat ‘n aktiewe leefstyl
geniet en ‘n lus vir avontuur het.

Julie 2015
Tegnies
5
Die son trek water
– Nastec-sonpomp-water!
MET DIE WANKELENDE elektrisiteitsvoorsiening en
beurtkrag wat deesdae deel vorm van ons lewens, kyk huishoudings
en besighede al hoe meer na alternatiewe vorms van elektrisiteit- en
watervoorsiening.
Tans is daar ‘n nuwe reeks sonpompe by KLK Landbou beskikbaar
– die Nastec-sonpomp (‘n pomp wat water deur middel van sonkrag
voorsien), wat ongeveer R14 500 (BTW uitgesluit) kos, kan tot ‘n
diepte van 120 meter pomp en is van vlekvrye staal gemaak, wat
baie gehard is teen aggressiewe water. Hoe dieper die watervlak,
hoe meer panele word bygesit en namate die panele vermeerder,
vermeerder die hoeveelheid water. Die koste van so ‘n paneel is
ongeveer R 2 400 (BTW uitgesluit).
Diepte Hoeveel panele Liters/dag (6 ure)
1 m - 30 m 1 15 000
30 m - 50 m 2 15 000
80 m 3 12 000
100 m 4 12 000
Die Nastec-sonpomp het baie voordele:
• Die pomp kan met 220 volt ook werk (kragopwekker).
• Is eenvoudig om te installeer.
• Kan werk as pomp horisontaal ook lê.
• Skakel af as watervlak sak tot by pomp.
• Onderdele is beskikbaar.
• Verskaffer beskik oor ‘n werkswinkel wat kan help met diens
en herstel.
KLK Calvinia het al heelwat van die pompe verkoop. Waar meer
water benodig word, is die Nastec ‘n beter opsie as die goedkoop
reeks wat KLK verskaf.
Nastec 4HS-sonpomp.
Navrae: KLK Calvinia
Cor van Niekerk
027 341 8200
083 610 1874
Jou naaste
Build it
in goeie
hande
Pieter van der Westhuizen het
onlangs by KLK as Build itstreeksbestuurder
aangemeld. Hy is
in beheer van al vier Build it-winkels
(op Kathu, Kuruman, Postmasburg
en Upington).
Jou vennoot in landbou

6 Aktueel
KLK Gesprek
Is ons in ‘n droogtesiklus?
ALHOEWEL DAAR BAIE siklusse in die natuur is, is dit
dikwels juis die probleem dat siklusse mekaar ophef of versterk
en voorspellings gegrond op siklusse, dus baie moeilik en
onakkuraat maak. “Onafhanklike” faktore, soos El Niño/
La Niña kan ook hierdie siklusse verder beïnvloed.
As ‘n mens dus na siklusse kyk, moet faktore soos El Niño
in gedagte gehou word en ook in die konteks van ander
siklusse gesien word. Die probleem is verder dat daar ook
ongeïdentifiseerde siklusse kan bestaan en van die bekende
siklusse se intensiteit kan ook verskil oor tyd.
Volgens die sogenaamde Tyson en Dyer-siklus (‘n 16 - 20 jaar
siklus met die helfte as deel van die natter siklus en die ander
helfte as deel van die droër siklus) is ons nou in die middel van
die natter siklus tot ongeveer die einde van die dekade. ‘n Ander
siklus wat ook ‘n invloed op veral reënval het, is die sonvleksiklus
van ongeveer elf jaar. Die hoeveelheid sonvlekke volg ‘n nagenoeg
vyf- tot sesjaar-periode van afnemende en ‘n vyf tot ses
jaar van toenemende aktiwiteit. Uit die geskiedenis het die
meeste droogtes in Suid-Afrika in die tydperk van afnemende
aktiwiteit voorgekom. Die boonste draaipunt is in April 2014
bereik en daar sal afnemende aktiwiteit vir die volgende vyf tot
ses jaar wees, wat die kanse vir droogtes vergroot.
As daar na El Niño gekyk word, toon die huidige voorspellings
‘n meer as 70%-kans vir ‘n redelike sterk ontwikkelde El Niño vir
2015/2016. Toegegee, voorspellings vir hierdie tyd van die jaar
tot Julie is baie swak en veranderings kom dikwels voor. Teen
Augustus tot Oktober vestig die El Niño dikwels, om dan met
Johan van den Berg
Santam Landbou
‘n groot mate van sekerheid die somerseisoen te heers. Die
uitdrukking van El Niño se effek word op sy beurt ook bepaal
deur ander faktore, soos die see-oppervlaktemperature in die
Indiese Oseaan. Koeler oppervlakwater in die Indiese Oseaan
veroorsaak minder tropiese siklone met ‘n beter kans vir reën en
oorheers dikwels die negatiewe effek van El Niño. Aan die ander
kant kan warmer water in die Indiese Oseaan, tesame met ‘n sterk
ontwikkelde El Niño egter rampdroogtetoestande tot gevolg hê.
Verder moet onthou word dat die effek van El Niño baie sterker
oor die westelike dele van die land is as oor die oostelike dele.
Die huidige stand van weidings is oor groot gedeeltes van die
land nie na wense nie en in sekere gedeeltes selfs baie swak tot
byna ramptoestande. Alhoewel El Niño dikwels verantwoordelik
is vir bogemiddelde reënval in die lente en vroeë somer, is dit
nie genoeg om droogtes op te hef of te voorkom nie.
Dus: Die kombinasie van dalende sonvlek-aktiwiteit, die groot
waarskynlikheid vir die voorkoms van ‘n volskaalse El Niño vir
2015/2016 tesame met die huidige swak weidingstoestande,
laat rooi ligte flikker vir die komende seisoen; veral vir die sentrale
tot westelike gedeeltes van die land. Hierdie situasie kan
egter verander soos wat die seisoen verloop en die Indiese
Oseaan kan dalk ‘n positiewe rol vervul om toestande te laat
verbeter. Soos wat huidige inligting en voorspellings egter aandui,
moet ons maar uit ‘n beplanningsoogpunt versigtig wees vir die
komende seisoen en hoop dat die toestande gunstiger word.
Hoe om gedrag te verander (Deel 2)
Die artikel is geskryf deur Cobus Booysen
(Bestuurder: Menslike Hulpbronne)
WAT KAN JY doen om daardie
hardnekkige slegte gewoontes te stuit en
nuwes aan te leer?
Probleem 2: Ons begin
gewoonlik met ‘n gewoonte
wat té groot is
Oplossing: Maak dit so maklik dat jy nie
kan nee sê nie.
Die moeilikste gedeelte van die aanleer
van ‘n nuwe gewoonte is die verandering
van gedrag wat daarmee gepaardgaan.
Dit neem baie motivering om ná ‘n lang
werksdag na die gimnasium te gaan, maar
as jy eers begin het met die oefeninge, vat
dit nie veel om die sessie klaar te maak
nie. Die aanleer van die nuwe gewoonte
is dus nie die sessie in die gimnasium nie,
maar eerder die poging om aan te trek en
fisies na die gimnasium te gaan. Die nuwe
gewoonte moenie ‘n bedreiging wees nie.
Dit moet klein en maklik wees, soos om aan
te trek en gimnasium toe te ry of te stap.
Die gedragsverandering moet klein en
maklik wees.
Wil jy graag 50 opstote per dag doen?
Begin met vyf en vermeerder dit geleidelik.
Wil jy graag meer boeke lees? Begin deur
twee bladsye elke aand te lees.
Probleem 3: Ons soek ‘n
resultaat, nie ‘n ritueel nie
Doelwitte en voornemens fokus meestal
op resultate. Hoeveel gewig wil jy verloor?
Hoeveel geld wil jy spaar? Hoeveel boeke
wil jy lees? Ons is uitkomsgefokus want
ons nuwe gedrag moet nuwe resultate
lewer. Die probleem is dat nuwe gedrag nie
noodwendig nuwe resultate lewer nie. Nuwe
lewenswyses doen. ‘n Lewenswyse is nie ‘n
uitkoms nie, maar ‘n proses. Vir hierdie rede
moet jy fokus op prosesse/roetines, eerder
as op resultate. Roetines verander gedrag
in gewoontes. In die woorde van Tony
Schwartz, “‘n Roetine is presiese gedrag op
‘n spesifieke tyd sodat dit ‘n outomatiese
aksie raak oor tyd en nie meer inspanning
of energie vereis nie”.
Wil jy ‘n nuwe gewoonte aanleer? Vestig
dan ‘n nuwe roetine in jou lewe.
(Erkenning aan James Clear)

Julie 2015
Aktueel
7
Só pak jy die herlaaiproses aan
Cassie Nienaber
Herlaaikenner
OM JOU EIE patrone te laai is nie net
maklik nie, maar ook ‘n vervullende proses.
Selfs diegene met die spreekwoordelike tien
duime kan dit baasraak.
Kom ek sit die proses kortliks soos volg
uiteen: Tydens die afvuur van ‘n patroon
ontbrand die dryfmiddel. Dit skep gas wat
so ‘n hoë drukking veroorsaak dat die dop
uitswel of rek en dié druk jaag die koeël
in die loop af. Die dop rek soveel dat dit
nie weer ‘n nuwe koeël styf genoeg sal
vashou nie, en dit mag dalk ook te styf in
die wapen se kamer pas. Die gevuurde
dop moet dus kleiner gekrimp (hervorm)
word sodat dit weer die koeël kan vashou
en gemaklik in die wapen se kamer kan
pas. Tydens hervorming word die gebruikte
slagdop verwyder. Daarna moet ‘n nuwe
slagdop, dryfmiddel (kruit) en koeël in hierdie
hervormde dop gemonteer word. En siedaar,
jy het ‘n “nuwe” patroon!
Dit is belangrik om te onthou dat die kruit/
dryfmiddel wat gebruik word asook die
slagdoppe hoogs ontvlambaar is en ernstige
beserings of selfs die dood kan veroorsaak,
daarom is veiligheid uiters belangrik.
Wanneer jy herlaai:
Leer by die meester
'N GELUKKIGE LESER kan een van
Cassie Nienaber se informatiewe herlaaidvd’s
wen.
Om in aanmerking te kom vir hierdie prys,
beantwoord net die eenvoudige vraag:
Is dit nodig om veiligheidsbrille te dra
wanneer jy herlaai?
Stuur jou inskrywingsvorm agter op ‘n
toegeplakte koevert aan: Ilse van Zyl,
KLK Landbou, Posbus 86, Upington, 8800;
stuur ‘n faks na 086 5500 224; of e-pos
na ilse@klk.co.za. Inskrywings moet haar
voor of op Donderdag, 10 September 2015,
bereik.
Reëls
Werknemers van die KLK-groep mag nie aan die
kompetisie deelneem nie • Slegs een inskrywing per
persoon • Die wenner sal op ons Facebook-blad
bekend gemaak word • Die prys sal na die naaste
KLK-handelstak gestuur word en kan daar afgehaal
word • Die prys kan nie vir kontant omgeruil word nie.
• Dra altyd veiligheidsbrille.
• Moenie rook terwyl jy herlaai nie.
• Bêre die dryfmiddels en slagdoppe waar
kinders dit nie kan bykom nie.
• Identifiseer die dryfmiddel en slagdoppe
wat jy wil/moet gebruik duidelik.
• Moet nooit rooklose dryfmiddel met
swartkruit meng of direk vervang nie.
• Hou slegs een tipe dryfmiddel en
slagdoppe op jou herlaaitafel op ‘n keer.
• Moenie die dryfmiddelvervaardiger se
aanbevole maksimum ladings oorskry nie.
• Hanteer slagdoppe versigtig en stoor hulle
altyd in die houers waarin hulle verkoop
word.
• Handhaaf die korrekte herlaaivolgorde.
• Kontroleer altyd die lading in die dop
voordat jy die koeël monteer.
• Hou rekords vir elke kaliber wat jy herlaai.
• Kruit en drank meng nie. Moet nooit
alkohol gebruik terwyl jy herlaai nie – wees
wakker en skerp.
Inskrywingsvorm
Naam en van: ..........................................
...............................................................
Adres: ......................................................
...............................................................
...............................................................
Tel: ..........................................................
Antwoord: ...............................................
...............................................................
..............................................................
Baie geluk aan Frikkie Mienies,
Isak Kortom en Vivian Basson wat
elk ‘n kopie van Namakwalandse
stories gewen het.
• Moet nooit‚ ‘n elektriese stofsuier gebruik
om los dryfmiddelkorrels mee op te suig
nie. Die geborselde elektriese motor kan
die dryfmiddel laat ontbrand.
Om patrone effektief en veilig te herlaai
benodig jy die volgende basiese toerusting:
‘n Ballistiese handleiding (ballistic manual);
‘n chronograaf (chronograph); skuifpasser
(vernier) vir die neem van dopmates en
patroonlengtes; ‘n pers (press); matryse
(dies); slagdopkamerskoonmaker (primer
pocket cleaner); doplengtesnyer (case
length trimmer); ontbramer (deburring tool);
slagdopmonteerder (priming tool) en skaal
vir die afweeg van dryfmiddel (powder scale).
BALLISTIESE HANDLEIDING
Omdat die eienskappe van wapens en
komponente van mekaar kan verskil,
wat groot verskille in werksverrigting en
funksionering meebring, is dit nie goeie
praktyk om blindelings die ladings van ander
herlaaiers of “hoorsêladings” te dupliseer
nie. Herlaaiers het dus ‘n behoefte aan
betroubare inligting omtrent aanbevole
veilige begin- en maksimum ladings.
Aangesien Suid-Afrikaanse herlaaiers met
Somchemdryfmiddels werk, behoort jy hul
handleiding genaamd, Rheinmetall Denel
Munition Somchem Powders
– Herlaaidryfmiddels ballistiese handleiding,
aan te skaf. In die volksmond noem ons
dit sommer die Somchemboekie of RDMhandleiding.
Hierdie handleiding is die
belangrikste item op jou inkopielys. Dit is
goedkoop en by die meeste wapenwinkels
beskikbaar. Lees die eerste sowat 30 bladsye
aandagtig deur vir agtergrondkennis. Dit
is uiters interessant en gee ‘n duidelike
beeld van waarmee jy gaan werk en watter
kragte betrokke is by die ontbranding van
die dryfmiddel om die koeël te lanseer.
Kruit ontbrand (hoewel in ‘n fraksie van ‘n
sekonde), dit ontplof nie. Lees die gedeelte
twee of drie keer indien nodig, totdat jy ‘n
goeie begrip het van wat verduidelik word.
Die handleiding bevat laaitabelle vir die
meer algemene kalibers met aanbevole
begin- en maksimum ladings vir verskeie
koeëlgewigte.
Lees in die volgende uitgawe van
KLK Gesprek verder oor die herlaaiproses.
NAMENS KLK LANDBOU BPK
Ilse van Zyl *
054 337 6202 •
* Vir navrae oor die verspreiding van
, of adreswysigings,
kontak vir Ilse van Zyl.
REDAKSIE
Elmarie Helberg
018 468 2716
BLADUITLEG EN DRUK
Infoworks
018 468 2716
is ‘n nuusblad wat vier keer
per jaar namens KLK deur
saamgestel en uitgegee word.
Johan Smit
018 468 2716
your ideas can fly
Jou vennoot in landbou

8 Omgewingsake
Aalwyne
Die artikel is geskryf deur Francois van der Merwe, ‘n natuurliefhebber van
Calvinia. Vir meer inligting, stuur ‘n epos na info@klipspringer.co.za.
1
2
3
4
5
6
7