KLK-Jun-2016

Nuusblad van
KLK Landbou Bpk
KLK
Vol 17 • Junie 2016
75 jaar op ons kerfstok!
KLK LANDBOU VIER vanjaar sy 75ste bestaansjaar waartydens
die maatskappy menige transformasies ondergaan en mylpale
bereik het. Ons kyk kortliks na die verhaal van die veeprodusent se eie
organisasie in hierdie harde, maar tog ook dankbare en oorvloedige
wêreld wat gegroei het tot ‘n dinamiese maatskappy met ‘n omset van
meer as R2 000-miljoen per jaar.
1907
Die eerste elf karakoelskape is uit die
destydse Suidwes-Afrika ingevoer.
SAKK word amptelik as ‘n koöperasie geregistreer op 28 November 1941. Die koöperasie
het gou sy voete gevind en was instrumenteel tot die groei van die karakoelbedryf. Met die
loop van die jare is die behoefte van lede aangespreek ten opsigte van die insetkant en die
handelsafdeling is tot stand gebring. Soos dit met so baie landboubedrywe gaan, het ‘n paar
faktore daartoe gelei dat die prys van die pelse gedaal het en die produksie van pelse
drasties begin afneem het. Dit is interessant dat die produksie van pelse aan die einde van
die sewentigerjare meer as 2 000 000 was en vandag afgeneem e het tot minder as 20 000
pelse per jaar.
1941
1982
Die koöperasie diversifiseer en begin met die
bemarking van vleis. Die daling van die pryse
van pelse het daartoe gelei dat die produsente
hoofsaaklik na dorperboerderye oorgeskakel het
en daarom is die maatskappy vandag betrokke by
veilings, verslagting en uit-die-hand transaksies.
Die koöperasie word omskep in ‘n maatskappy op 17 September
1997. Oor die volgende tien jaar word daar takke bygevoeg g
tot die veilingsentra’s van Karoo Osche op Kuruman, Postmasburg
en Olifantshoek; handelstakke van Suidwes Beleggings op
Kuruman en Hotazel; Oranje Meganies met die Nissan-agentskap
en vulstasies; Hamiltons en Carnarvon abattoir; verspreidingsdepot
van BP-petroleum op Upington en ook Wes-Karoo Koöperasie wat
insluit handelstakke, vulstasies en ‘n abattoir.
1985
1997
SAKK koop die belange van BKB in die
Noord-Kaap uit. Een van die voorwaardes
was dat die koöperasie se naam verander
en Karakoel- en Lewendehawe Koöp Bpk
(KLK) het tot stand gekom. Daarna het die
onderneming toegetree tot die motorbedryf
en brandstof, ‘n versekeringsafdeling
is gevestig, voerkrale is opgerig en die
abattoir op Upington is bekom. Langs die
pad is ook almalgamasies met Trans-
Oranje Koöperasie sowel as Kenhardt
Vleiskoöperasie gemaak en twee nuwe
takke op onderskeidelik Rietfontein en
Keimoes es is bygevoeg.
2013
Ramskop Abattoir is opgegradeer
en ‘n beeshuidverwerkingsaanleg
(natblou) te City Deep
is verkry.
2015
50% aandeel in
Carpe Diem Raisins
is verkry.
2016
KLK vier sy
75ste
bestaansjaar.

2 Aan die Woord...
KLK Gesprek
Uit die
Raadsaal
Stephen van Huyssteen
Besturende Direkteur: KLK
Hoe lyk vleispryse tans?
Marksake
Jan Schutte
Bestuurder: KLK Vleis
KLK VERKLAAR BESTE
FINANSIËLE RESULTATE IN
75-JARIGE BESTAAN
KLK HET OP 13 Mei 2016 die finansiële
re sultate vir die 2015/2016-finansiële jaar
be kend gemaak. Hierdie resultate is KLK se
beste finansiële vertoning in die 75ste jaar
van sy bestaan.
Die verdienste van R55,6 miljoen verteenwoordig
‘n 30,2% styging vergeleke met
die vorige jaar en die verdienste per aan -
deel het tot 324 sent verhoog. Die stewige
winsbydraes van die handel- en brandstofafdelings
asook die toe voeging van Carpe
Diem Raisins het hoofsaaklik tot die uitstekende
resultate bygedra. Die groepsomset
het met 8,5% tot R2 255,7 mil joen
toegeneem. Die kontantvloei van die groep
het met R26,5 miljoen verswak, maar die
balansstaat is steeds kerngesond.
Die direksie beveel aan dat ‘n dividend
van 60 sent (2015 – 49 sent), per gewone
aandeel betaal word op 2 September 2016.
Die huidige swakker landbou- en handelstoestande
sal na verwagting ‘n negatiewe
impak op die komende jaar se resultate hê.
Die begroting vir 2016/2017 is gedurende
‘n direksievergadering op 10 Maart 2016
goedgekeur.
Die nuwe jaarplan fokus veral op die operasionele
effektiwiteite van die skaapvoerkraal,
die opgradering van verskeie handelstakke
en sen trale aankope en prys bestuur in die
handelsafdeling. ‘n Alliansie is met
InteliGro gesluit om gewas oplos sings aan
die besproeïngs produsente te bied en die
KLK-handelstakke beter blootstelling aan
die besproeïngsgebied te bied.
Die brandstofafdeling sal 50 ppm-diesel
by alle oostelike handels takke beskikbaar
maak, asook die op gradering van vulstasies
verder uitrol, waaronder die Trokkie-ry baan
te Calvinia. Talentbestuur, die fokus op die
ontwikkeling van ‘n kliëntedienskultuur en
opleiding en ontwikkeling is die prioriteit vir
menslikehulpbronne.
Bestuur is voortdurend opsoek na uitbreidingsgeleenthede
wat landbou of landbouverwant
is en hierdie jaar is geen
uitsondering nie.
Ons sien uit na ‘n uitdagende 2016/2017 en
met fokus op risiko- en kostebestuur, behoort
KLK weereens bevredigende resultate te lewer.
DAAR HET REEDS een derde van
die 2016-kalenderjaar verbygegaan en
ons is tans aan die einde van die somerreënseisoen.
Daar is produsente wat ‘n
goeie reënseisoen beleef het, terwyl daar
ander is wat werklik een van die swakker
somerreënseisoene ooit beleef het.
Daarom is dit duidelik dat daar uit sekere
areas meer diere verslag word om ruimte
vir aanteel te skep terwyl daar in ander
areas baie minder diere verslag word soos
wat produsente die diere terug hou as aanteel
en/of die lammers laat swaarder word
vir ‘n beter slaggewig. Daar word steeds
aanteeldiere (C-grade) vir verslagting
aangebied wat daarop dui dat die produsente
steeds besig is met die terugsny op
die getalle diere waarmee hulle hoop om
die effek van die droogte te kan oorleef.
Die produsentepryse vir A2/A3-lammers
is steeds, vir die derde kwartaal in ‘n ry,
bo die vlakke van R50/kg en het slegs
baie kortstondig onder hierdie vlakke
verhandel. Dit is die gevolg van ‘n laer
beskikbaarheid van slaglammers wat egter
nie die verwagte verhoging in produsenteen
ander pryse veroorsaak het nie. Dit kan
meestal toegeskryf word aan die strawwe
ekonomiese toestande wat besteding deur
die verbruiker taamlik aan bande lê.
Pitkos vir die siel...
Is jou lewensgeur dié van goed of sleg?
2 Kor 2:12 - 17
“ONS IS DIE wierook wat deur Christus
vir God gebrand word waarvan die geur die
bereik...
Hoe ruik jy?
Ons word in hierdie kosbare gedeelte daaraan
herinner dat ons almal ‘n geur versprei wat nie
noodwendig verband hou met die reukwater
wat ek gebruik en die feit of ek knoffel geëet het
die vorige aand nie.
Hierdie is ‘n lewensgeur wat een van twee
moontlikhede het: of dit is ‘n aangename geur
wat lewe wek – of dit is ‘n doodsreuk wat
dood bring.
Dit is baie maklik om vir jouself te besluit wat
die geur is wat jy volgens jou versprei. Sou jy
egter die vraag aan jou lewensmaat en kinders
vra? Wat dink jy gaan hulle sê?
Daarom dan dat die verwagte Desemberpryssprong
nie gerealiseer het nie,
maar die verwagting is steeds dat die
produsentepryse moontlik die R60/kg merk
vir A2/A3-karkasse mag oorskry in sekere
periodes, maar nie noodwendig baie hoër
as dit sal styg nie.
Die speenkalfpryse is steeds in die omgewing
van R18/kg lewendige gewig en
geen noemenswaardige veranderinge
word in die kort termyn voorsien nie.
Daar is min grane beskikbaar wat die
voerpyse opwaarts druk en dit plaas
gewoonlik ‘n demper op die speenkalfpryse.
Daar is steeds baie beeste beskikbaar
vir verslagting maar nie alle beeste
is markklaar nie en daarom behoort pryse
vir hierdie kwartaal sywaarts te beweeg.
Die behoefte aan karkasse van beeste
wat volgens die “Free Range”-beginsels
geproduseer is en as gevolg van die swak
weidingsomstandighede nie volop is nie,
plaas opwaartse druk op die slagpryse vir
hierdie nismark groep diere.
Daar is ‘n stel nuwe invoerregulasies
gepubliseer as werksdokument wat sal
geld vir die invoer van lewendige diere
vanuit buurlande waarop die betrokke
partye kan kommentaar lewer, maar geen
finale besluit is nog daaroor geneem nie.
Floris Lategan
Wat sê die mede-kollegas by die werk
wanneer jy die kantoor verlaat?
Wat is jou werkgewer se waarneming as jy ‘n
werknemer is?
Wat is ‘n werknemer se eerlike mening as jy ‘n
werkgewer is?
Wat is die personeel van ‘n winkel se mening
as jy by die deur uitstap?
En dan die belangrikste vraag van almal
natuurlik is: wat is die Here se waarneming
van die geur wat jy versprei – veral inaggenome
dat Hy jou deur en deur ken en alles
van jou weet?
Nou is die antwoord nie meer so heel
eenvoudig nie of hoe?
Die Here wil vir jou gebruik om Sy liefde
soos ‘n aangename geur te versprei deur die
manier hoe jy leef. Wees dankbaar en geniet
elke oomblik.

Junie 2016
Maatskappynuus
3
Verskaffers word beloon
TYDENS KLK SE onlangse verskaffersfunksie is die volgende
toekennings aan die maatskappy se verskaffers oorhandig:
Verryk
jou werkers
en boerdery
Produksiemiddele
Agriwire Upington
Hardeware en
Doen-dit-self
JF Paints
DANKSY KLK SE betrokkenheid
kan AMOS GF4GF Centre Palms op
Groblershoop opleidingswerkswinkels
vir plaaswerkers aanbied en sodoende
produktiwiteit op plase bevorder.
“Vyf sleutelvaardighede tot verbeterde
produktiwiteit op die plaas…” behels die
bemagtiging van bestaande personeel
deur vaardigheidsopleiding, wat insluit:
• Verstaan die besigheid van ‘n boerdery
• Herwinning van windpomppype
• Installering van sonpompe
• Padwaardigheid van sleepwaens
• Probleemoplossing
Die eerste opleiding het reeds op
11 April 2016 begin.
Vir meer besonderhede, skakel
Ina by 082 560 5871 of e-pos by
opleiding@gf4gfcentres.co.za.
Landbou-insette
MSD Animal Health
Só lyk Handel se nuwe aanstellings
Andre Ferreira
Hy was voorheen Build it Upington se
Takbestuurder en is nou aangestel as
Build it Koördineerder.
Adam Visagie
Was voorheen Leerling Takbestuurder by
Upington Handelstak en is nou aangestel as
Takbestuurder van Rietfontein Handelstak.
Cornelius Willemse
Voormalige Build it Upington
Kliëntediensbeampte. Nou aangestel as
Build it Upington Takbestuurder.
Marius Burger
Die nuwe Takbestuurder vir Calvinia handel
en silos.
Jou vennoot in landbou

4 Maatskappynuus KLK Gesprek
'n Vars briesie het by
hoofkantoor ingewaai
ELMARIÉ BIRD IS die Besturende Direkteur van KLK,
Stephen van Huyssteen se bekwame nuwe regterhand. Sy
het onlangs die persoonlike assistent-stoel by Ilze van Zyl
oorgeneem en sal ook voortaan betrokke wees by die bestuur
van die nuusblad, KLK Gesprek. Kom ons leer haar bietjie
beter ken:
Ek is gebore op Calvinia en het in Centurion grootgeword waarna
ek na matriek myself by Tshwane Universiteit van Tegnologie (toe
Pretoria Technikon) as persoonlike assistent bekwaam het. My
loopbaan het afgeskop by die personeelafdeling van Denel en
geeindig as Maatskappysekretaresse en Persoonlike Assistent vir
die Assistent Hoofbestuurder.
In 2000 is ek en Gyso getroud en het ek twee pragtige dogters
as geskenk ontvang, waarna ons besluit het om die woelinge
van die stad te ruil vir ‘n Kalahari-skaapplaas. Na vier jaar as
skaapprodusente, het ons na die rivieroewer verhuis om ons
jongste dogter in haar matriekjaar te ondersteun. Dít het my die
kans gegun om van my oortollige energie ontslae te raak deur as
Kantoorbestuurder by Minolta en later as Persoonlike Assistent en
Korttermyn-versekeringseisekonsultant by Oppermann Makelaars
aan te sluit. Ons is tans betrokke by wingerd- en wisselbou asook
‘n paar beeste.
Twee jaar gelede is een van my grootste wense bewaarheid
deur in een jaar ‘n ouma te word van ‘n kleindogter en ‘n klein -
seun. Die twee engeltjies het my hele lewe omgekeer en verskaf
on eindige vreugde.
Die ondersteuning van die boeregemeenskap was vir ons van
ontskatbare waarde, veral tydens ons vestiging hier op Upington.
Hulle is nou al soos familie en hul warm harte reik nog steeds uit
na ons. Ons eerste stop van die plaas was toevallig altyd by die
KLK-handelstak vir ‘n heerlike koppie koffie en geselsies met die
personeel, wat ons verder welkom laat voel het in die gemeenskap.
My loopbaansirkel is voltooi toe ek die geleentheid gegun is om
aangestel te word as Persoonlike Assistent by KLK, ‘n maatskappy
wat uitstekende diens lewer aan die landbougemeenskap en vir wie
ek so lief geword het in die omgewing waar ek die gelukkigste is.
Baie dankie dat julle my so hartlik ontvang het nadat julle ‘n
diamant soos Ilse van Zyl verloor het. Ek is ‘n persoonlike assistent
in murg en been en strewe daarna om altyd net die beste diens te
lewer. Ek glo dat my kernwaardes as mens baie goed aansluit by
KLK en dat ek met my positiewe ingesteldheid ‘n bydrae kan lewer
om KLK se missie ten volle uit te leef en voort te bou op die afgelope
75 jaar se groei en suksesse.
Só het KLK se aandele die afgelope
vyf maande verhandel
VANAF 1 TOT 31 DESEMBER 2015
het ‘n totaal van 12 834 KLK-aandele verhandel
op vlakke tussen R10,50 en R11,00 per aandeel,
met 9 kopers en 11 verkopers.
In die maand van Januarie 2016 het
26 150 aandele op vlakke tussen R10,50 en
R11,00 per aandeel verhandel, met
10 kopers en 18 verkopers.
22 882 aandele het in Februarie 2016 verhandel
op vlakke van tussen R10,00 en R11,00, met
11 kopers en 19 verkopers.
Gedurende Maart 2016 het 14 236 aan dele
verhandel op vlakke tussen R9,50 en R10,30,
met 7 kopers en 18 verkopers.
Vanaf 1 tot 30 April 2016 het 7 297 aandele
verhandel teen R10,00 per aandeel, met 5 kopers
en 19 verkopers.
Gemiddelde Aandeleprys
2015/2016
Des
1200
'15 1060 13
Jan 1100 '16 1055 26
Feb '16 1068 23
1000
Mrt '16 1060 985 14 1055 1068
Apr '16 900 1000 7
Prys per aandeel (sent)
KLK-aandeleverhandelingsgeskiedenis
1000
985
800
700
600
500
400
26
23
300 13
14
200
7
100
Des '15 Jan '16 Feb '16 Mrt '16 Apr '16
Maand
Volume verhandel '000
Prys per aandeel (sent)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
-
Volume verhandel '000

Junie 2016
Aktueel
5
Is die droogte verby?
Johan van den Berg
Santam Landbou
Wanneer is daar ‘n droogte?
Net soos ons nie die spesifieke begindatum van ‘n droogte kan
bepaal nie, so onseker is die presiese einddatum ook. Om hierdie
vraag te beantwoord moet daar gekyk word na die definisie van
droogte, want dit het verskillende betekenisse vir verskillende
belanghebbendes.
Die sogenaamde “weerkundige droogte” is wanneer daar lang tye
van ondergemiddelde reënval voorkom. ‘n “Hidrologiese droogte”
is wanneer die damme se stand en ondergrondse water swak is en
‘n “landboukundige droogte” is wanneer daar ondergemiddelde
reënval in veral kritiese produksiestadiums voorkom. Dan is daar
nog die “sosio-ekonomiese droogte” waar daar ‘n aan loop of
groep van klimaats- en ander omstandighede is wat die produsent
se kapitaalvermoë verswak, byvoorbeeld die gebrek
aan aanteelvee na ‘n droogte, skuld gedurende die droogte
opgebou, ensovoorts.
Dus kan baie reën voorkom maar nie noodwendig die “finansiële
droogte” of selfs landboukundige droogte breek nie. Reën
kan byvoorbeeld gedurende nie-produserende stadiums soos
die winter voorkom, maar dit gaan nie die droogte ophef nie.
So ook kan selfs bogemiddelde reënval gedurende ‘n seisoen
wat voorafgegaan is deur langdurige droë toestande, nie die
droogte breek nie. Dus is ‘n landboukundige droogte ‘n funksie
van reënval (watter tyd van die jaar, hoeveelheid reën, tipe reën,
opvolgreën), tydsverloop na reënval en die bestuur van weiding
nadat reënval voorgekom het. ‘n Sosio-ekonomiese of finansiële
droogte kan egter nog lank na die ander tipes droogtes gebreek
is, aanhou.
Hoe lyk die reënvaltoestande vir die
komende seisoen?
Die huidige El Niño-verskynsel het heelwat verswak en was teen
einde April 2016 slegs ongeveer 30% van wat dit was teen einde
November toe die piek bereik is. Voorspellings dui daarop dat
daar waarskynlik reeds in Augustus 2016 na ‘n La Niña-verskynsel
oor gegaan sal word. Die kanse vir ‘n volskaalse La Niña-verskynsel
vir 2016/2017 word tans op meer as 70% weergegee. Die
kanse vir die herontwikkeling van ‘n El Niño is minder as 5% met
‘n 25% kans vir neutrale toestande.
Die effek van die Indiese oseaan is nog onbekend maar dit wil
voorkom asof dit veral tydens sterk La Niña-seisoene ‘n kleiner
Jou vennoot in landbou
negatiewe effek op reënval kan uitoefen. Gegewe die verwagting
vir ‘n La Niña-verskynsel vir 2016/2017, skep dit goeie vooruitsigte
vir reënval vir sekere tye van die seisoen:
• Daar is nog ‘n bogemiddelde kans vir reën in die eerste deel van
die winter veral oor die suidelike dele van die land (insluitende
suidelike dele van die Noord-Kaap).
• Die kanse vir lentereën (Augustus - Oktober) lyk ondergemiddeld.
• Daar is ‘n baie goeie kans vir reën vanaf die tweede deel van
Oktober maar veral rondom Desember asook Februarie/
Maart 2017. Dit is veral die sentrale tot westelike dele van die
land waar bogemiddelde reënval verwag word.
Implikasies vir landbou in veral die
Noord-Kaap
• Wat weidingstoestande betref, kan die volgende seisoen hopelik
help om veldherstel te laat plaasvind en nie net voldoende
produksie nie. Hier is dit waar goeie weidingsbestuur van
uiterste belang gaan wees om te verseker dat vinnige en goeie
veldherstel kan plaasvind.
• Dit is nie uitgesluit dat bogemiddelde reënval kan voorkom wat
siektes en peste en plae kan bevorder nie. Weerstand teen siektes
het verswak omdat dit so droog was die afgelope jare. Dit sou
raadsaam wees om vee vroegtydig in te ent.
• Die goeie kans vir reën in die midsomer kan groot negatiewe
implikasies vir veral druiwe- en lusernprodusente inhou. Dit kan
ook die stroop van koring beïnvloed indien dit al teen einde
Oktober begin reën.
• Gewoonlik is La Nina jare verantwoordelik vir genoeg water
om damvlakke te laat styg en dit behoort alreeds teen einde
Desember ‘n positiewe effek te hê.
Opsommend
Dit lyk asof die kanse goed is dat die weerkundige en hidrologiese
droogtes teen die einde van 2016 gebreek kan wees
maar die landboukundige en veral sosio-ekonomiese droogte kan
nog langer duur. Net goeie bestuur is dan verantwoordelik om te
bepaal wanneer laasgenoemde twee tipes droogtes gebreek
gaan word.

6
Aktueel
KLK Gesprek
KLK en UIB in nuwe
versekeringsalliansie
DIE KORTTERMYN-
VERSEKERINGSBESIGHEID van
KLK in samewerking met Unigro Insurance
Brokers (UIB) as nuwe makelaar, het vanaf
1 Januarie 2016 in werking getree, nadat
die KLK/AIFA alliansie van sewe jaar in
Desember 2015 beëindig is.
UIB is ‘n volfiliaal van Afgri met sy
hoofkantoor in Centurion en het nege
versekeringskantore landwyd. Die KLKentiteit
en kliëntebron sal met die ondersteuning
van UIB uitgebrei word met ‘n
groter verskeidenheid produkte, dienste
en kundigheid.
Die huidige konsultante, Hannes Botha op
Upington en Lizette Lambrechts op Calvinia,
in diens van KLK, sal steeds as adviseurs
optree en dekkings sal steeds deur dieselfde
versekeraar onderskryf word.
KLK en UIB is opgewonde om hierdie
groter produkreeks en verbeterde diens,
beskikbaar te stel.
Kalahari lewe
(Nov 2002)
deur Gert Olivier
Laasjaar was dit ‘n natjaar,
Hierriejaar is dit ‘n sandjaar.
Laasjaar was die Boesmangras kophoog,
Hierriejaar is die rooiduin droog.
Laasjaar het die bliksemstraal reën gebring,
Hierriejaar het dit vuur gebring,
Die bees is brandmaer.
Die aarde skreeu: Ek het dors!
Die beeste bulk: Ons soek kos!
Die mense bid: Ons soek reën!
Die Here antwoord: Geduld van Job!
My Kalahari Kind!
Cobus Booysen
Bestuurder: Menslike Hulpbronne
Misplaaste denke
(Deel 1)
MENSE HET OOR die eeue heen
snaakse gedrag op die volmaan blameer.
In die middel-eeue het mense geglo dat
die volmaan mense in weerwolwe kan
verander. In die 17de eeu was dit algemeen
om te aanvaar dat die volmaan
die oorsaak was van epileptiese- en koors
aanvalle. Ons het tot ons woordeskat by
ons gelowe aangepas. Die woord “lunatic”
kom van die Latynse stamwoord “Luna”
wat maan beteken.
Daar is baie min tot geen bewyse dat ‘n
volmaan enige invloed het op menslike
gedrag nie. ‘n Volledige ontleding van
meer as 30 studies in die verband toon
geen verwantskap tussen ‘n volmaan en
die aantal hospitaalopnames nie, of
die aantal casino-uitbetalings nie, of
selfmoorde, verkeersongelukke, of die
aantal kriminele oortredings nie.
‘n Studie wat in 2005 in Amerika gedoen
is, het egter bevind het dat sewe uit elke
tien verpleegsters glo dat ‘n volmaan tot
chaos in hospitale asook meer op names
van pasiënte lei. Dit is totaal teenstrydig
met ander studies. Hoekom sal verpleegsters
dan hierdie oortuiging hê?
Hierdie verpleegsters is slagoffers van ‘n
algemene verstandelike fout wat almal van
ons teister. Sielkundiges verwys daarna
as “illusiekorrelasie.”
Dit werk so
‘n Illusiekorrelasie gebeur wanneer ons
‘n spesifieke gebeurtenis verkeerdelik
oorbeklemtoon en ander ignoreer. Byvoorbeeld,
jy besoek Kaapstad en ‘n ander
motoris draai reg voor jou in. Later besoek
jy ‘n restaurant en die kelner is ongeskik
met jou. Nog later vra jy rigtingaanwysings
by ‘n voetganger op straat en die persoon
ignoreer jou.
Wanneer jy terugdink aan jou besoek aan
die Kaap dan is dit maklik om hierdie
negatiewe ervarings te onthou en oortuig
te wees daarvan dat die mense in die Kaap
ongeskik is. Tog vergeet jy die vriendelike
kelners by die ander plekke waar jy geëet
het, of die honderde motoriste wat saam
met jou op die snelweg beweeg het sonder
enige voorval.
Hierdie was normale goed wat gebeur het
omdat geen uitsonderlike gedrag of optrede
plaasgevind het nie. Dit is makliker om
dit te onthou wat uitsonderlik was en jou
ontstel het as wat dit is om die alledaagse
te onthou.
Ons verstand werk as volg
Ons is geneig om die belangrikheid van
gebeure wat ons maklik kan herroep te
oorbeklemtoon en dit wat ons moeilik kan
herroep te onderbeklemtoon. Hoe makliker
dit is om te onthou, hoe meer is ons geneig
om ‘n sterk verband tussen dinge te sien
wat swak of geensins verband hou met
mekaar nie.

Junie 2016
Aktueel
7
Castrol Vecton
- we're in it for the long haul
WE KNOW THAT you need to be
100% confident that the oil in your trucks‘
engines is not only capable of protecting
your vehicles but also maximising their
performance. With Castrol Vecton, you get
a product with impeccable credentials.
Not only is it the latest oil in a long line of
Castrol commercial vehicle lubricants used
around the world, it also benefits from our
100 year pursuit of innovation.
Our teams of scientists and engineers
are amongst the most knowledgeable
and accomplished in the world and our
Technology Centres have unrivalled test
facilities for heavy duty vehicles. We‘ve
poured all this insight and experience
into Castrol Vecton to ensure it gives your
business a real competitive advantage.
Castrol Vecton with System5 Technology is
the new brand that Castrol has engineered
specifically for those truck owners who want
to get the most out of their vehicles and their
business. All products in the new Castrol
Vecton range have been extensively tested
under extreme conditions to make sure that
they can help the engine perform at its best.
How does System5
Technology work?
Modern engines operate in constantly
changing conditions which impact engine
performance. Castrol Vecton‘s unique
System5 Technology adapts to these
changing conditions and helps maximise
performance in five key areas:
• Fuel consumption: Fights oil thickening
for better fuel efficiency.
• Oil consumption: Fights piston deposits
for lower oil consumption.
• Oil drain interval: Fights contaminants
for longer oil drain intervals.
• Component life: Fights wear and
corrosion for longer life of critical engine
components.
• Power: Fights soot, improving
engine power.
Wys bietjie
wat in jou
steek, jagter!
KALAHARI-JAGTERS van die
2016-seisoen nou is jul kans om in
KLK Gesprek te pronk. Stuur ‘n foto
van jou en jou buit wat jy tydens vanjaar
se jagseisoen platgetrek het,
of ‘n indrukwekkende jagstorie, en
staan ‘n kans om ‘n R500-geskenkbewys
van KLK se jag- en buiteleweafdeling
te wen.
Stuur jou inskrywings aan:
Elmarié Bird, KLK Landbou Bpk,
Posbus 86, Upington, 8800; stuur 'n
faks na 086 5500 224; of e-pos na
elmarie@klk.co.za. Inskrywings sluit
15 September 2016.
Vir ‘n goed-geoliede masjien...
EEN GELUKKIGE WENNER kan ‘n
20L Castrol Vecton 15W-40 wen!
Om in aanmerking te kom vir hierdie prys,
beantwoord net die eenvoudige vraag:
In hoeveel sleutelareas kan die nuwe
Castrol Vecton-reeks die werkverrigting
van ‘n enjin verbeter?
Stuur jou inskrywings aan:
Elmarié Bird, KLK Landbou Bpk,
Posbus 86, Upington, 8800; stuur 'n faks
na 086 5500 224; of e-pos na
elmarie@klk.co.za. Inskrywings sluit
15 September 2016.
Inskrywingsvorm
Naam en van: ..........................................
...............................................................
Adres: ......................................................
...............................................................
...............................................................
Tel: ..........................................................
Antwoord: ...............................................
...............................................................
..............................................................
Reëls
Werknemers van die KLK-groep mag nie aan die
kompetisie deelneem nie • Slegs een inskrywing per
persoon • Die wenner sal telefonies in kennis gestel
word en in die volgende KLK Gesprek bekendgemaak
word • Die prys sal na die naaste KLK-handelstak
gestuur word en kan daar afgehaal word • Die prys
kan nie vir kontant omgeruil word nie.
is ‘n nuusblad wat vier keer
per jaar namens KLK deur
saamgestel en uitgegee word.
NAMENS KLK LANDBOU BPK
Elmarié Bird *
054 337 6202 • elmarie@klk.co.za
* Vir navrae oor die verspreiding van
, of adreswysigings,
kontak vir Elmarié Bird.
REDAKSIE
Elmarie Helberg
018 468 2716
Johan Smit
018 468 2716
BLADUITLEG EN DRUK
Infoworks
018 468 2716
your ideas can fly
Jou vennoot in landbou

8 Omgewingsake
Ystervark, o ystervark
– vir jou is daar ook ‘n mark
Die artikel is geskryf deur
Francois van der Merwe,
‘n natuurliefhebber van Calvinia.
Vir meer inligting, stuur ‘n e-pos na
info@klipspringer.co.za
GEBAKTE RISSEL OF ystervarkrugvel
is ‘n Karoo- lekkerny. Gemarineer in asyn,
word dit in die oond gebak of op die
rooster gebraai totdat dit lekker krakerig is.
‘n Bietjie sout en peper rond dit af.
Vir baie is die kans om sy rugvel te kan eet,
omtrent al goed van ‘n ystervark. Saam
met die rooijakkals, word hierdie, die
grootste knaagdier in Suid-Afrika, dikwels
met ‘n passie gehaat. Behalwe sy vernielsugtige
eetgewoontes, het die ystervark een
gewoonte wat veral veeprodusente rasend
maak. Geen plastiekwaterpyp is naamlik
veilig waar daar ystervarke is nie en menige
tenke en damme het al leeggeloop nadat
ystervarke die pyp na die krip stukkend
gebyt het. Waarom ystervarke so lief is vir
veral PVC-pyp, is nie duidelik nie. Party
meen dit is om by die water uit te kom
maar selfs droë pype word gebyt en ook
pyp reg by oop water wat die ystervark
sou kon gebruik het.
Dat die ystervark interessant en self uniek is,
lei geen twyfel nie. Oortrek met penne wat
ontvormde verdikte en verharde hare van
keratien is, het ystervarke ‘n baie effektiewe
beskermingsmeganisme en het hulle trouens
baie min natuurlike vyande. Selfs groot
roofdiere soos leeus en luiperds wat soms
ystervarke probeer vang, moet gewoonlik
maar opgee en dan nog met ‘n
lastige en later selfs swerende
pen of twee in ‘n voet
of selfs die gesig. Met
sy penne in ‘n waaierformasie
opgelig,
draai die ystervark
homself gedurig
so dat die feitlik
ondeurdringbare
penne-gordyn
hom beskerm.
Waarom ystervarke met sulke penne
bedek moet wees, kan mens maar
net spekuleer. Dit dien duidelik
vir beskerming en is, soos reeds
genoem, baie effektief. Hulle is
planteters en moet weens hulle relatiewe
grootte, baie eet. Dit beteken dat ystervarke
dikwels ver van hulle gate en vir lang
ure moet wei om genoeg kos te kry en dus
blootgestel sou wees aan allerlei vleisetende
vyande. Deur hulle beskerming in die vorm
van hulle penne-dos so saam met hulle
te dra, kan hulle meer effektief langer
en verder weg van hulle gate wei. Ander
kleiner knaagdiere wat dit buite hulle gate
waag, moet dikwels maar naby aan
‘n veilge wegkomplek bly, maar nie ystervarke
nie.
Ystervarke is veral lief vir plantwortels,
wortelstokke en bolle en is goeie grawers.
Soms lyk ‘n bolryke-area wat deur
ystervarke “bewerk” is, of dit omgeploeg
is. En dit is juis hier waar die ekologiese
waarde van ystervarke lê. Nie alleen is
hulle natuurlike “grondbewerkers” wat
weer “gebroke” areas skep waar nie alleen
reënwater in die holtes en uit grawings
opgevang word nie, maar ook die saadjies
van allerlei plante ‘n ge leentheid
kry vir ontkieming. Stukkies afgebreekte
wortelstokke en bolle word ook dikwels
agtergelaat wat dan weer kan uitloop sodat
die plant so kan ver meerder. Deurdat hulle
groot areas dek, versprei ystervarke ook
effektief die sade van plante waarvan hulle
die vrugte of peule geëet het. Soms is dit
egter ook die sade van indringerplante soos
Presopis wat so verder versprei.
Ystervark eet graag boombas veral in
droër tye wanneer ander kos skaars mag
wees. Bome waarvan die bas rondom
afgevreet is, gaan dood en daar is al
voorgestel dat ystervarke ook hier ‘n nuttige
ekologiese rol vervul deur dat hulle bos- en
boomindringing mag beperk ten behoewe
van die behoud van grasryke areas. In
tuine, landerye en boorde is ystervarke
morsig en vernielsugtig en is effektiewe
uitsluiting noodsaaklik.
Ystervark met penne orent maak ‘n indrukwekkende gesig.
Of in die oordeel van enige produsent
al die langtermyn-ekologiese “plusse”
die (korttermyn) ekonomiese verliese van
ystervarke sal uitwis, is te betwyfel. Gelukkig
is ystervarke volop, teel maklik aan en is
tans onder geen bedreiging van uitwissing
nie. Daar is nietemin dele waar hulle
meedoënloos gejag word nie alleen vir
veldkos nie maar ook vir hulle penne wat
baie populêr geraak het in die modeen
toerismebedrywe.