Gay&Night November 2016

223
/ INTERVIEW
Interview / Mounir Samuel
‘Nederlandse
literatuur is
vaak xenofoob
en racistisch’
Ik merkte dat ik veel confrontatie in mezelf
voelde. Tussen wie ik echt ben en hoe ik ben
opgevoed, tussen mijn rationele ik en m’n
passionele, Egyptische ik. Tussen mijn geloof
en mijn strijd met God en de kerk. Ik heb m’n
karakter toen opgesplitst in het karakter van
de psycholoog en Zetá, de polder en de passie,
en ben gaan kijken hoe die twee zich tot elkaar
verhouden. Kunnen die twee van elkaar houden
of niet? Ik lijk uiteindelijk op geen van de twee
vrouwen. Ik blijk meer te lijken op het karakter
Tomás, de priester die geen gewone man is. Dat
deed me inzien dat ik zeker geen vrouw ben.’
Het boek heeft in tien jaar drie uitgeverijen en vele
redacteurs ondergaan. Hoeveel is er nog over van
het originele verhaal?
‘Heel veel, gelukkig, maar het was een pijnlijk
proces. Mijn vorige uitgever vond het boek te
feministisch en wilde daarbij dat ik het uitgaf
onder Monique Samuel, wat ik ónbegrijpelijk
vond. Bij mijn nieuwe uitgever, Jurgen Maas, zijn
we opnieuw begonnen. Ik heb een oudere versie
uit de koelkast getrokken en vanuit daar zijn we
gaan redigeren.’
Heb je je door andere schrijvers laten inspireren?
‘Ik wilde een boek schrijven over de
nieuwe generatie. Inclusief Netix en
klimaatverschuivingen. Een verhaal over
diversiteit. Ik heb me laten inspireren door
schrijvers uit India, Nigeria, Japan, Groot-
Brittannië en Amerika, zelfs Jamaica, maar niet
door Nederlandse schrijvers. In Nederlandse
boeken is er vaak één hoofdpersoon: een blanke
man met een moeilijke jeugd. De niet-witte
karakters worden opgevoerd als clown, als
ééndimensionale bijrol. Ik heb daarom een boek
geschreven met meerdere karakters, zodat
iedereen zich ergens in kan vinden. Ik vind
Nederlandse literatuur vaak heel gevoelloos,
xenofoob, racistisch, niet divers, niet urgent en
moreel superieur. Een biculturele identiteit of
niet-normatieve seksuele of genderidentiteit
wordt ook altijd geproblematiseerd. In mijn boek
is het verhaal dragend, in plaats van de personen
en het gekonkel in hun hoofd.’
Je boek speelt zich deels af in Nederland en deels
in Spanje. Waarom Spanje? Het grote publiek kent
je immers als Midden-Oostendeskundige?
‘Ik wilde de thematiek uitwerken buiten mijn
comfortzone. Als je goed leest staat overigens
nergens dat een deel van dit boek zich in
Nederland afspeelt. Het Noord-Europese deel van
het verhaal zou zich ook in Vlaanderen, Duitsland
of Denemarken kunnen afspelen. Daar wordt het
universeler van.’
De psychologe krijgt ook het hele boek geen naam.
‘Niet alleen dat. Ik heb haar ook geen uiterlijk
gegeven. Waarschijnlijk heb jij haar ingevuld als
witte dame.’
Klopt.
‘Dat is precies mijn bedoeling geweest. Zo
betrapt de lezer zichzelf hopelijk op vastgeroeste
denkbeelden. Op hoe wit geframed we eigenlijk
zijn. De psychologe symboliseert Noordwest-
Europa. Het krampachtig vasthouden aan de
ratio. Zie het als een Ikea-schilderij, zo’n grijze
met één kleurelement. Zetá is dat kleurelement,
de psychologe de grijze omgeving. Niet lelijk,
maar saai. Vanuit Zetá begint er steeds meer
kleur over het schilderij te stromen. Zetá is de
rebelse vogel die haar omgeving transformeert.’
Het valt op dat je in je boek, dat zoveel
genderdiversiteit en seksuele diversiteit bevat,
haast geen termen als ‘homo’, ‘lesbienne’ en
‘transgender’ voorkomen.
‘Die termen begrenzen. Ik heb een hekel aan
die termen. Het verhaal gaat over vrijheid
en uïditeit. Zetá is niet lesbisch, eerder
panseksueel, maar dat is zo’n lelijke term,
een term die haar tekortdoet. Het is ook geen
lesbisch boek. Wel een seksueel boek. En erotiek
is voor mij niet beperkt tot één groep. De enige
momenten waarop de term homo valt, is wanneer
er een diagnose wordt gesteld. Als verklaring
waarom iemand ‘anders’ is, om dingen te
snappen, om de bekrompen geest van anderen
gerust te stellen. Er valt alleen niets te snappen.
De karakters zijn zoals ze zijn.’
Zetá is zelf ook een schrijver, met een stevige angst
voor roem. De mogelijkheid bestaat dat je met dit
boek ineens doorbreekt bij een gigantisch publiek.
Ben je weleens bang voor dat succes?
‘Het is dubbel. Je wil je gelezen worden,
maar tegelijkertijd word je ook constant ter
verantwoording geroepen. Echte roem maakt
volgens mij doodongelukkig. Laatst zei een
vreemde in de metro: “Ik zie je wel vaker in de
metro, en je kijkt vaak heel down”. Shit, dacht ik,
ik zit hier niet alleen. Wat enorm helpt is dat ik nu
de vrede in mezelf heb gevonden. Ik sta pal voor
dit boek en pal voor wie ik ben.’
030
224