Roadmap Next Economy

De wereldwijde trends en ontwikkelingen geven duidelijke aanwijzingen ‘wat’ er moet gebeuren.
De moeilijkste vraag is echter ‘hoe’ we vorm geven aan de transitie van onze regio. Hoe kunnen we
deze transitie verwezenlijken, hoe kunnen we onze bevolking enthousiast maken over deze transitie
en welke impulsen hebben we nodig om de vereiste stappen te zetten? Hiervoor moeten we een
onderscheid maken tussen financiële, institutionele, juridische en mentale impulsen.
Financiële impulsen
Het opbouwen van een geheel nieuwe infrastructuur is kostbaar. Net zoals we in de 19e eeuw een fysieke infrastructuur hebben
opgebouwd (wegen, spoorwegen, bruggen en havens), bouwen we nu de digitale en circulaire infrastructuur op. De investeringen
in digitale communicatieplatforms, glasvezel, big data, sensoren, internet of things (IoT), slimme logistiek, slimme mobiliteit en
een multi commodity energy grid zullen grofweg 50 miljard euro bedragen. Dit omvat tevens het inpassen en het gebruik van
IT-instrumenten in het onderwijs, iets wat de hoogste prioriteit zou moeten hebben.
Juridische impulsen
De nieuwe economie staat op gespannen voet met traditionele wetten. Volgens onderzoek door het Ministerie van Economische
Zaken verhinderen tientallen regels en verordeningen een verdere ontwikkeling van de circulaire economie. Een berucht
voorbeeld is de Afvalstoffenwet, die voorkomt dat afval als grondstof kan worden hergebruikt in circulaire bedrijfsprocessen. Deze
wetten zouden moeten worden afgeschaft, of we kunnen een regelvrije zone of regio vaststellen waar regels worden bepaald voor
circulaire ontwikkelingen en bouwactiviteiten. Ook digitalisering leidt tot nieuwe vraagstukken. Van wie zijn de data in de cloud?
Wie is verantwoordelijk als een zelfrijdende auto schade veroorzaakt? De nieuwe economie vraagt om nieuwe juridische kaders.
Institutionele impulsen
In onze regio is intensievere samenwerking nodig tussen kennisinstituten, onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden.
Net zo belangrijk is de samenwerking met buitenlandse topinstituten en bedrijven op onderwerpen als robotica, blockchain,
nanotechnologie, kunstmatige intelligentie en quantum computers. Om concurrerend te blijven moeten we deze gespecialiseerde
kennis meer naar onze regio halen. Ook moeten we meer verbindingen leggen tussen traditionele, grote bedrijven en opkomende
start-ups. Ze hebben elkaar hard nodig om in de nieuwe economie te kunnen overleven. Ten slotte moeten we voorkomen dat
start-ups die uitgroeien tot scale-ups onze regio verlaten, of naar het buitenland verhuizen.
Mentale impulsen
Om een echte ondernemende regio te worden is een cultuuromslag nodig. Onderzoek door Harvard Business Review toont aan
dat een ondernemende regio niet zozeer wordt gekenmerkt door het aantal start-ups of ondernemers, integendeel zelfs. Het
is veel belangrijker of de cultuur ondernemerschap bevordert, stimuleert en waardeert, en dat de risico’s worden aanvaard die
horen bij het ondernemerschap. De dominante cultuur in onze regio is nogal conservatief en risicomijdend, en niet stimulerend
en faciliterend voor ondernemerschap. Ook de structuur lijkt een bepalende factor te zijn voor ondernemerschap; vooral de
ondersteuning door instellingen en infrastructuur is belangrijk, evenals het menselijk kapitaal. Het begint allemaal bij onderwijs,
vooral het beroepsonderwijs. Cruciaal is een continue combinatie leren-werken-ondernemerschap, die samenkomt in campussen
waar bedrijven en onderwijsinstellingen zijn gehuisvest en samenwerken.
De transitie naar de nieuwe economie is een zaak van lange adem. De komende jaren zijn cruciaal:
haken we aan bij de Europese topregio’s of glijden we af naar de grijze Europese middenmoot? De
grootste uitdaging is wellicht om tegelijk hiermee te werken aan een maatschappij die iedereen de
kans geeft om aan te haken en mee te doen, om een scheuring zoals in de 19e eeuw te voorkomen.
Roadmap Next Economy 7