Krit, Woensdag, 12 April 2017

12 Nuus Krit 12 April 2017
OMGEWING: FEESGANGERS VERWELKOM DEUR ‘KLIPKOPPIE’
‘Klippeprojek maak geen sin’
Marchelle van Zyl
Katot Meyer gee om oor wat
rondom hom in die natuur gebeur,
en hou nie van die KKNK se klippe­projek
nie.
moet op
alles bespaar,
‘‘Ons
maar nie op
ordentlikheid nie.
— KATOT MEYER,
OMGEWINGSAKTIVIS
15 omgewingsvriendelike wenke
Meyer en Snyman is dit eens dat feesgangers kan bydra tot ’n groener fees. Hier is 15 van hul nuttige wenke:
Dis lekker om met vakansie
te wees. Ons kamp.
Braai. Kyk shows. Loop
rond. Speel. Mors. Verbruik. En
mors nog ’n bietjie. Dis mos
maar wat mense doen wanneer
hulle ontspan. Hulle vergeet van
die mense en omgewing om hulle.
Hoe vaar die feesgangers in
Oudtshoorn?
“Toe ek vanoggend by my
deur uitstap, lê daar net sigaretstompies
oral.” Katot Meyer is
’n omgewingsaktivis. Hy is nie
’n ou wat bome gaan drukkies
gee nie – hy gee net om wat
rondom hom gebeur en hoe ons
as mense daarop reageer.
“Ek en jy sit in ’n reservaat.
Het jy dit geweet? Ons het ’n reservaat
op ons voorstoep,” vertel
Meyer.
Die Gouritz Groepbiosfeerreservaat
(GGBF) strek vanaf
Stilbaai in die suide tot Prins
Albert in die noorde, Montagu
in die weste tot anderkant Uniondale
in die ooste. Dis gróót.
En Oudtshoorn is amper in die
middel hiervan. Dis in 2015 deur
Unesco as die sewende biosfeerreservaat
in Suid-Afrika erken.
Op ’n wêreldskaal is die Gouritz-biosfeer
uniek en uitsonderlik
omdat dit die enigste een is
waar drie erkende biodiversiteitsbrandpunte
by mekaar uitkom
– die fynbos-, sukkulente
Karoo- en subtropiese ruigtewoud-brandpunte,
word in die
inligtingstuk van die GGBF verduidelik.
“En omdat ons in ’n reservaat
sit, is ek besorg oor die klippeprojek.
Wat is die doel hiervan?
Die koppie self is al rééds ’n
kunswerk. Wie gaan dit onderhou?
Wat is die sin daarvan?”
vra Meyer.
“Dit sou vir my meer sin gemaak
het om die klippe bruin te
verf. Gaan gooi dit in die slote
vir erosie, dán doen jy ten minste
iets nuttigs,” stel Meyer
voor. “Ons moet op alles bespaar,
maar nie op ordentlikheid
nie. Ons móét sê: ‘Yeah!
Ons is in ’n reservaat’. Maar
nou is ons soos ’n klomp skape.”
Adam Brooke, Absa se borgskapbestuurder,
verduidelik
hoekom mense klippe verf by
die fees: “Tydens vanjaar se
KKNK skep Absa, wat die ondersteuning
van die kunste
vooropstel, ’n klip-installasie
wat beide kunsvoorligters en
feesgangers betrek. Feesgangers
word met ’n tien voet hoë Absa
‘Kuns Wen’-boodskap op ’n prominente
koppie buite die dorp
begroet.
“Feesgangers kry kans om hul
persoonlike kreatiewe stempel
op die ‘dorp se nuwe gesig’ af te
druk deur hul eie kunstige klippe
by te dra om ‘Oudtshoorn’ op
dieselfde koppie te help spel.
“ ’n Omgewingsimpakstudie is
voor die projek deur geakkrediteerde
omgewingskenner Colin
Wylie voltooi en hy hou deurlopend
toesig tydens die uitvoering
daarvan, om te verseker
dat daar binne die riglyne – wat
) Gooi jou rommel in die vullisblikke wat voorsien
word.
) Stap eerder as om elke keer te moet ry of bring ’n
fiets saam.
) Ondersteun stalletjies wat ekovriendelike verpakking
aanbied.
) Vat ’n drasak saam stalletjies toe en sê nee vir ’n
plastieksak.
) Drink water uit glasbottels in plaas van om plastiekbottels
te koop.
) Gebruik plastiekbottels meer as een keer.
) Vra vir ‘n papiersakkie eerder as plastiek.
) Rokers, gooi jul toppies weg! Of dra ’n klein botteltjie
met water saam en gooi jou toppie daarin om later
weg te gooi.
) Dring aan op herwinningsdromme en sorteer gemors
uit.
) As jy op reis is en jy stop vir ’n heerlike piekniek,
vat jou gemors saam met jou en herwin. Moet dit nie
eers in die vuilgoedblikke langs die pad gooi nie.
) Wat jy inbring, moet jy uitvat. Veral as jy in die veld
kamp of langs die pad stop.
) Wees bewus van jou waterverbruik. Stort korter.
) Dring aan op minder plastiekverpakking waar jy by
stalletjies of winkels koop.
) Doen jou huiswerk voor jy op ‘n plek stop om iets
te koop of by ’n plek oornag. Vind uit of vra wat hulle
vir die omgewing doen. Vra die moeilike vrae: Herwin
julle? Het julle ’n inheemse tuin? Hoe bespaar julle water?
Sit druk op besighede om die proses aan te help.
) Leef volhoubaar ter wille van die geslagte wat ná
ons kom.
deur die plaaslike owerhede
goedgekeur is – gehou word.”
Maar wat doen die KKNK om
groener te wees?
Rhodé Snyman, uitvoerende
hoof van die KKNK, verduidelik
dat alle stalletjiehouers en kontrakteurs
wat by die KKNK betrokke
is, aangemoedig word om
alle inrigting van stalletjies, gebruiksgoedere
en verpakkingsmateriaal
so omgewingsvriendelik
moontlik te hou.
“Die KKNK, in samewerking
met ’n plaaslike kontrakteur en
die Oudtshoorn-munisipaliteit,
sien toe dat herwinning van
feesrommel by ’n tydelike stortingsterrein
gedoen word.”
Stap saam terug in Oudtshoorn se verlede
Maryke Roberts
As die geskiedenis van Oudtshoorn
jou fassineer, is daar
twee daaglikse toere wat jy kan
meemaak om die dorp se vervloë
dae aan jou bloot te lê. Die
een is al verskeie jare ’n hoogtepunt
op die feeskalender en
word deur die Vriende van die
CP Nel Museum aangebied.
’n Nuwe toer vanjaar is die
Velskoen Shuffle, aangebied
deur Potskerf Inheemse Kennis
en Erfenis Navorsingsentrum.
Die toergids, Jeremy-Dao van
Wyk, ontmoet stappers voor die
toerismekantoor.
Hy vertel die erfenisroete van
sowat 2,8 km sluit agt erfenispersele
in. “Let wel, dis die velskoen-shuffle,
ons shuffle nie die
kabinet hier nie,” lag hy.
“Ons gee die geskiedenis ’n
lekker inheemse inslag. Die toer
fokus op die drie komponente
wat die grootste rolspelers was
in die Oudtshoorn soos ons dit
vandag ken,” vertel hy. “Die
drie komponente is die Jode,
Afrikaners en mense van gemengde
afkoms soos die Khoi,
San en Hottentotte. Vandag het
Die Velskoen Shuffle se toergids, Jeremy­Dao van Wyk, verduidelik die staptog aan ’n paar feesgangers.
Foto: CLIFFORD ROBERTS
ons nie soos baie ander dorpe
afguns en bakleiery tussen mense
nie; ons dorp werk saam en
ons vat hande.”
Wat het jy nodig vir die stap?
Goeie skoene, ’n hoed teen die
son en ’n bottel water. Jeremy
sê ook jy moet jou lagspiere en
ingesteldheid reg hê, want jy
gaan baie dinge leer wat jy nie
geweet het nie.
Waar begin dit?
Voor die Oudsthoorn-toerismekantoor,
agter die CP Nelmuseum.
Hoe lank duur dit?
60 minute.
Wat gaan ek leer wat ek nie
op die ander historiese toer
gaan leer nie?
“Jou kennis van die dorp
gaan ’n behoorlike gatskop kry.
Jy gaan dinge sien en hoor wat
nog nooit tevore aan jou vertel
is nie,” verseker Jeremy. Hy beskryf
die toer as ’n totale rondskuif
van die geskiedenis wat
ons tot nou toe geken het.
’n Paar interessante feite:
) Daar is meer as 135 plekke
om rotstekeninge rondom
Oudtshoorn te vind.
) Die dorp se leuse, “Till
Death”, was aanvanklik die familiewapen
van die Van Reedefamilie,
maar het later die dorp
se leuse ook geword.
) Die eerste Skrikkeljaar-kriekettoernooi
is in 1888 tussen ’n
mans- en vrouespan gehou. Die
wedstryd is beëindig toe ’n vrou
bo-oor geboul het – soos ’n man
– in plaas van onderdeur – soos
rolbal – soos dit ’n vrou betaam.
) Die dorpe se straatname het
oor die jare verander soos die
bewind in die Kaapkolonie tussen
die Britte en die Hollanders
hande verwissel het.
) Een van die stopplekke op die
toer is die pragtige volstruispaleis
Montague House, wat eens
skuilplek gehad het vir agt perde
en twee koetse.
) Erfeniswandeling. Daagliks om
16:00 van die Oudtshoorn­toerismekantoor.
Geborg deur die ATKV