2GIVE BAX2Give 2019

Hospicegroep De Lelie
84 Fotografie: Annet Piek 85
Helpen
bij verlies
en
verdriet
“Alles wat ik weet over rouwverwerking heb ik
geleerd van patiënten”
Manu Keirse is een veelgevraagd spreker op het gebied van verlies en verdriet.
Hij schreef vele boeken over dit onderwerp en was gastspreker op het mini-congres
rouwverwerking, georganiseerd door Hopsicegroep De Lelie. Openhartig vertelde Manu
Keirse tijdens zijn lezing hoe hij in zijn studententijd leerde luisteren naar patiënten en
hoe hij deze kennis heeft ingezet en nog steeds inzet om nabestaanden te helpen hun
verdriet te verwerken.
Prof. dr. em. Manu Keirse is een Vlaamse klinisch
psycholoog en doctor in de geneeskunde. Hij werkte
onder meer als directeur patiëntenbegeleiding in de
universitaire ziekenhuizen van de KU Leuven. Al jong
was hij gefascineerd door de dood en met name hoe
mensen omgaan met het verlies van een dierbare.
Dat hij hier uiteindelijk zijn werk van heeft gemaakt,
heeft hij te danken aan een van zijn medestudenten.
“Tijdens mijn opleiding geneeskunde vroeg een
van mijn medestudenten of ik tijdens haar vakantie
langs wilde gaan bij haar ernstig zieke zus die in het
ziekenhuis lag. Een strenge hoofdzuster liet me eerst
drie oudere patiënten bezoeken voordat ik bij haar
langs mocht gaan. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid
dat ik tijdens mijn studie vrijwilliger ben geweest op
die afdeling. Ik heb daar heel veel geleerd over
communicatie met patiënten.”
Ontvankelijk en eerlijk
Zijn belangrijkste les leerde Manu Keirse aan het
sterfbed van de zus van zijn medestudente. Manu
Keirse: “In het ziekenhuis werd nooit over de dood
gesproken. Artsen en verpleegkundigen wisten
altijd de juiste woorden te vinden. Zij konden
bemoediging en hoop brengen waar ontreddering
en hopeloosheid om de hoek kwamen kijken. In mijn
onervarenheid kwam ik niet verder dan aandachtig
kijken, belangstellend luisteren en vaak met verdriet
in mijn ogen. Ik dacht dat ik nog veel te leren had,
maar op haar sterfbed vertelde die bewuste zus dat
dat nou juist was wat zij nodig had gehad. Zij leerde
mij vooral te blijven wie ik was. Ontvankelijk en
eerlijk. Om onmacht niet te verstoppen achter valse
beloftes. Ik leerde van haar hoe je de overgang kunt
maken van eenzaamheid naar gemeenzaamheid.”
Luisteren naar de ander
In de vele boeken die hij schreef beschrijft Manu
Keirse dat je rouwarbeid moet doen om een verlies
te overleven. “Allereerst moet je de werkelijkheid
van het verlies onder ogen zien. Daarna komt het
ervaren van de pijn van het verlies. Verdriet is heel
normaal. Maak het bespreekbaar, dat zorgt voor
begrip. Daarna moet je je leren aanpassen aan de
wereld zonder die persoon. Tot slot moet je opnieuw
leren houden van het leven en je herinneringen aan
de overledene levendig bewaren. Je omgeving kan
je hierbij helpen door te luisteren naar jouw verhaal,
jouw verdriet.. Om rouwende mensen te helpen hoef
je niet altijd wat te zeggen. Denk aan kleine gebaren,
zoals eten brengen, boodschappen meenemen,
een kaartje op de sterfdag. Zo kun je elkaar helpen
bij het verwerken van verlies,” aldus Manu Keirse.