17.12.2019 Views

2019 12 18 Liza Ferschtman + Enrico Pace

  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Wo <strong>18</strong> dec <strong>2019</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong><br />

+ <strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong><br />

Van Beethoven tot Enescu<br />

Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />

programmaboekje is een extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />

tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />

andere concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong><br />

+ <strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong><br />

Van Beethoven tot Enescu<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

Wo <strong>18</strong> dec <strong>2019</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 - 22.00 uur<br />

ca. 45 minuten voor de pauze<br />

ca. 40 minuten na de pauze<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong> viool<br />

<strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong> piano<br />

Bent u niet vergeten uw mobiele<br />

telefoon uit te zetten?<br />

Dank u wel.<br />

2


Programma<br />

Ludwig van Beethoven (1770 - <strong>18</strong>27)<br />

Vioolsonate nr. 6 in A op. 30/1 (<strong>18</strong>01-02)<br />

··<br />

Allegro<br />

··<br />

Adagio molto espressivo<br />

··<br />

Allegretto con variazioni<br />

Maurice Ravel (<strong>18</strong>75 - 1937)<br />

Vioolsonate in G (1923-27)<br />

··<br />

Allegretto<br />

··<br />

Blues: Moderato<br />

··<br />

Perpetuum mobile: Allegro<br />

Pauze<br />

Dmitri Sjostakovitsj (1906 - 1975)<br />

Uit 24 Preludes op. 34 (1932-33) arr. Dmitri Tsyganov<br />

··<br />

Nr. 10 in cis: Moderato non troppo<br />

··<br />

Nr. 15 in Des: Allegretto<br />

··<br />

Nr. 16 in bes: Andantino<br />

··<br />

Nr. 17 in As: Largo<br />

··<br />

Nr. 24 in d: Allegretto<br />

··<br />

Nr. 2 in a: Allegretto<br />

··<br />

Nr. 6 in b: Allegretto<br />

··<br />

Nr. 22 in g: Adagio<br />

George Enescu (<strong>18</strong>81 - 1955)<br />

Vioolsonate nr. 3 in a op. 25 ‘Dans le caractère populaire roumain’ (1926)<br />

··<br />

Moderato malinconico<br />

··<br />

Andante sostenuto e misterioso<br />

··<br />

Allego con brio, ma non troppo mosso<br />

3


Toelichting<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong> en <strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong> openen met een niet zo vaak gespeelde, maar daarom niet<br />

minder mooie sonate van Ludwig van Beethoven. In het licht van Beethovens zorgelijke<br />

omstandigheden is het een overwegend opgeruimd stuk.<br />

Daarna klinkt Maurice Ravels virtuoze<br />

vioolsonate met een door jazz geïnspireerd<br />

middendeel. In zijn reeks Preludes op. 34 voor<br />

piano ontpopte Dmitri Sjostakovitsj zich als<br />

een miniaturist die een sfeer kon oproepen<br />

in een stukje van een minuut. Vanavond<br />

klinkt een geslaagde viool/pianobewerking<br />

van een selectie daaruit. Ravel verzorgde<br />

zelf de première van zijn vioolsonate, samen<br />

met violist George Enescu. En met diens<br />

meeslepende Derde vioolsonate, gedrenkt<br />

in Roemeense volksmuziek, besluiten zij de<br />

avond.<br />

Ludwig van Beethoven<br />

Vioolsonate nr. 6 op 30/1<br />

Beethoven componeerde de sonate van<br />

vandaag tussen <strong>18</strong>01 en <strong>18</strong>02 en zijn carrière<br />

ging voorspoedig. ‘Mijn composities zijn<br />

zeer winstgevend, en ik krijg bijna meer<br />

opdrachten dan ik aankan. Als ik wil kan<br />

ik voor elk stuk bij zes of zeven uitgevers<br />

terecht. Er wordt niet meer onderhandeld. Ik<br />

noem mijn vraagprijs en zij betalen.’<br />

Zo schrijft Beethoven zelfbewust in een<br />

brief aan een jeugdvriend. Maar even<br />

verderop in diezelfde brief klaagt hij<br />

over zijn gezondheidstoestand. Hij heeft<br />

continu diarree. En, nog veel erger, hij is<br />

onmiskenbaar doof aan het worden en<br />

probeert dat angstvallig geheim te houden.<br />

Zomer <strong>18</strong>02 schrijft een van de vele artsen<br />

die hij raadpleegt hem voor om tijdelijk de<br />

jachtigheid en het lawaai van Wenen vaarwel<br />

te zeggen en een paar maanden te bivakkeren<br />

in Heiligenstadt, destijds een vredig wijndorpje<br />

dat uitkijkt over de Donau. Beethoven<br />

wandelde daar heel wat af en probeerde ook<br />

nog in het reine te komen met zijn zoveelste<br />

ongelukkige liefde. Hij was opvallend vaak<br />

verliefd en meestal op voor hem sociaal gezien<br />

totaal onbereikbare vrouwen.<br />

Tegen het einde van zijn verblijf in<br />

Heiligenstadt begon hij te beseffen dat de<br />

achteruitgang van zijn gehoor niets te maken<br />

had met de omgeving. Wanhopig zinspeelde<br />

hij op zelfmoord en stelde een soort testament<br />

op, oorspronkelijk gericht aan zijn broers<br />

die nog van niks wisten, maar hij heeft het<br />

document nooit verstuurd. Hierin doet hij<br />

onder meer uit de doeken hoe belemmerend<br />

zijn doofheid was voor het onderhouden van<br />

normale sociale contacten. Uiteindelijk zag hij<br />

van zelfmoord af en besloot hij het noodlot bij<br />

de strot te grijpen. Zijn grootste drijfveer om<br />

door te gaan was de zekerheid dat hij muzikaal<br />

heel veel te melden had voor het nageslacht.<br />

En zo was Beethoven terechtgekomen op de<br />

drempel van zijn tweede periode, die vol zit<br />

met heroïsche muziek.<br />

Ook al werd de Sonate op. 30 nr. 1 in <strong>18</strong>03<br />

uitgegeven als ‘voor piano met viool-<br />

4


Toelichting<br />

begeleiding’, toch zijn de rollen van de twee<br />

instrumenten volstrekt gelijkwaardig. Dat<br />

kunnen we meteen al volop horen in het<br />

milde, enigszins Mozartiaans aandoende<br />

openingsdeel. Het Adagio daarna is mooi<br />

beschreven door de beroemde Hongaarse<br />

violiste Jelly d’Arányi, bron van inspiratie voor<br />

Maurice Ravel en Béla Bartók. ‘Het Adagio<br />

is mijn favoriete deel. De vermenging van<br />

de twee instrumenten is zo volmaakt… Het<br />

hele deel zit zo vol tederheid en verdriet<br />

dat het me doet denken aan Michelangelo’s<br />

Pietà. Ik zou het Adagio geen religieuze<br />

muziek willen noemen, maar het gaat mij<br />

in beide gevallen om het uitdrukken van<br />

oneindig veel tederheid en verdriet, hetzij<br />

in geluid omgezet of in steen gehouwen’.<br />

Oorspronkelijk schreef Beethoven een lange,<br />

briljante tarantella als finale. Bij nader inzien<br />

vond hij dit deel niet passen bij de rest van de<br />

sonate en dat deel kwam uiteindelijk terecht<br />

in een latere vioolsonate, de Kreutzer sonate.<br />

Daarvoor in de plaats schreef hij een veel<br />

milder variatiedeel. Hierin valt het weer op<br />

hoe volstrekt gelijkwaardig de viool- en de<br />

pianopartij zijn.<br />

Maurice Ravel<br />

Vioolsonate<br />

In 1923 beloofde Maurice Ravel een<br />

bevriende violiste om een sonate voor haar<br />

te schrijven. Hij begon eraan, maar toen<br />

bleek dat zij vanwege reumatische pijnen<br />

nooit meer zou kunnen spelen, legde hij het<br />

manuscript opzij.<br />

Daarna raakte hij erg onder de indruk<br />

van het spel van de eerdergenoemde<br />

Hongaarse violiste Jelly d’Arányi, nichtje<br />

van de beroemde violist Joseph Joachim en<br />

leerlinge van Jenö Hubay. Hij beloofde haar<br />

dat hij die vioolsonate zou afmaken. Na een<br />

huisconcert speelde zij voor een ademloos<br />

luisterende Ravel urenlang zigeunermuziek.<br />

Hij was nu eenmaal een muzikale spons en<br />

wilde graag iets met die zigeunermelodieën<br />

doen. Daarom schoof hij de vioolsonate wéér<br />

op de lange baan en begon in plaats daarvan<br />

aan Tzigane. Ravel was in die periode<br />

nogal depressief en er kwam erg weinig<br />

uit zijn handen. Hij werd soms gek van alle<br />

composities waaraan hij was begonnen en<br />

die maar niet afkwamen. Pas twee jaar later<br />

voltooide hij Tzigane.<br />

In 1927 zette zijn uitgever hem onder<br />

zware druk om nu toch eindelijk eens die<br />

vioolsonate af te maken. Violist George<br />

Enescu zou de première verzorgen en de<br />

datum van dat concert kwam angstig dichtbij.<br />

In de memoires van Yehudi Menuhin, die<br />

als elfjarige les kreeg van Enescu, lezen we:<br />

‘Maurice Ravel stormde ineens binnen met<br />

de partituur van een vioolsonate, waarvan<br />

de inkt nog nat was. Enescu vroeg of ik het<br />

erg vond om even te wachten en daarna<br />

speelden ze samen het ingewikkelde stuk<br />

door. Enescu stopte soms en vroeg Ravel om<br />

uitleg. Toen ze erdoorheen waren vond Ravel<br />

het welletjes, maar Enescu wilde hem nog een<br />

keer doorspelen. Dat deden ze, maar eerst<br />

legde Enescu het manuscript opzij; hij had het<br />

niet meer nodig want hij kende zijn partij al uit<br />

het hoofd’.<br />

5


Toelichting<br />

In het openingsdeel speelt de viool breed<br />

uitgesponnen melodieën, pinnig, tinkelend en<br />

soms humoristisch begeleid door de piano.<br />

In veel Parijse kroegen speelden rond 1920<br />

Amerikaanse jazzmusici. Vaak ging het om<br />

soldaten die na de Eerste Wereldoorlog in<br />

Frankrijk waren blijven hangen. Ravel was niet<br />

weg te slaan uit die cafés en luisterde met<br />

open mond naar hun instrumentbeheersing<br />

en hun vrije omgang met ritmiek en intonatie.<br />

In deel twee – niet voor niets voorzien van de<br />

titel Blues – blijkt hoe diep hij onder de indruk<br />

was van hun muziek. De viool imiteert al<br />

tokkelend een banjo en produceert glissando’s<br />

die je normaal op een trombone verwacht.<br />

In het midden van dit deel introduceert<br />

de piano een thema dat verdacht veel<br />

lijkt op de musical song I Got Rhythm van<br />

George Gershwin. Gershwin componeerde<br />

die evergreen twee jaar nadat hij Ravel en<br />

violist Joseph Szigeti Ravels Vioolsonate<br />

had horen uitvoeren in New York. Onbewust<br />

plagiaat? De finale bestaat uit tweehonderd<br />

maten razendsnelle nootjes voor de viool en<br />

de piano die hem probeert bij te houden en<br />

commentaar levert. We horen ook enkele korte<br />

verwijzingen naar thematisch materiaal uit de<br />

vorige twee delen.<br />

Dmitri Sjostakovitsj<br />

Selectie uit 24 Preludes<br />

Sjostakovitsj was 26 jaar toen hij zijn reeks<br />

Preludes op. 34 voor piano schreef. Dat<br />

was in 1932-33 en voor die tijd had hij als<br />

componist tegen heel wat schenen geschopt,<br />

getuige zijn recalcitrante Aforismen op. 13<br />

en zijn net zo bijtende Eerste pianosonate<br />

op. <strong>12</strong>.<br />

Misschien dat Sjostakovitsj zijn wilde haren<br />

een beetje was kwijtgeraakt omdat hij<br />

intussen veel muziek voor het theater had<br />

gecomponeerd. Tot 1927 was hij trouwens ook<br />

zeer actief als concertpianist. Maar toen hij in<br />

dat jaar meedeed aan het Chopin Concours en<br />

niet in de prijzen viel, stopte hij gefrustreerd<br />

met optreden. Rond 1932 overwoog hij om zijn<br />

pianocarrière toch weer op te pakken. Tegen<br />

die achtergrond begon hij ook weer voor piano<br />

te componeren, met als eerste resultaat de<br />

voor zijn doen milde Preludes op. 34, waaruit<br />

vandaag een selectie wordt gespeeld. Hij<br />

bewijst hierin dat hij ook zonder het brede<br />

gebaar van het orkest uiterst trefzeker<br />

een sfeer kan oproepen in miniatuurtjes.<br />

Sjostakovitsj was goed bevriend met de<br />

primarius van het beroemde Beethoven<br />

Kwartet, Dmitri Tsyganov. Die was zo weg<br />

van de preludes dat hij ze graag zelf wilde<br />

spelen en er daarom een aantal bewerkte.<br />

Toen Sjostakovitsj die bewerkingen hoorde<br />

zei hij: ‘Als ik die transcripties hoor vergeet ik<br />

gewoon dat ik ze oorspronkelijk voor piano<br />

heb gecomponeerd’.<br />

Prelude nr. 10 is bitterzoet. Telkens als we<br />

te treurig dreigen te worden relativeert<br />

Sjostakovitsj dat gevoel door ons op een<br />

vriendelijke manier op het verkeerde been<br />

te zetten. Het stukje doet denken aan een<br />

schilder die druk aan het experimenteren is<br />

met allerlei kleuren over elkaar. In Prelude<br />

nr. 15 horen we een speels walsje dat<br />

6


Toelichting<br />

bedachtzaam eindigt. Nummer 16 is een<br />

mars die qua sfeer sterk aan Prokofjevs<br />

balletmuziek Romeo en Julia doet denken,<br />

een paar jaar later gecomponeerd. De<br />

daaropvolgende Nummer 17 is een aarzelende<br />

wals die op een milde manier de spot drijft met<br />

sentimentaliteit. Het koddige en clownachtige<br />

overheerst in Prelude nr. 24. Nummer 2 klinkt<br />

soms wat onbezonnen en verder lichtvoetig<br />

en speels. De slungelachtige circusclown keert<br />

terug in Prelude nr. 6. En tenslotte horen we<br />

de verstilde en sombere Nummer 22, die soms<br />

even aan Chopin doet denken.<br />

George Enescu<br />

Vioolsonate nr. 3<br />

Hoe komt het dat maar weinig van Enescu’s<br />

composities tot het standaardrepertoire<br />

behoren? Gedeeltelijk ligt dat misschien<br />

aan zijn enorme veelzijdigheid. Hij was<br />

wereldberoemd als dirigent, violist en als<br />

pedagoog. Daardoor leidde hij een zeer<br />

kosmopolitisch bestaan.<br />

Als zevenjarige verhuisde hij al vanuit<br />

Roemenië naar Wenen, waar hij als wonderkind<br />

na speciale dispensatie werd toegelaten tot<br />

het conservatorium. Hij was twaalf toen hij<br />

afstudeerde. Op zijn veertiende ging hij naar<br />

Parijs, waar hij les kreeg van Gabriel Fauré<br />

en Jules Massenet. Hij had al heel vroeg last<br />

van het succes van zijn twee Roemeense<br />

rapsodieën die hij als twintigjarige schreef. Die<br />

overschaduwden al zijn andere composities en<br />

om die reden kreeg Enescu daar op den duur<br />

ook een hekel aan. In diezelfde Roemeense<br />

rapsodieën kunnen we horen dat Enescu –<br />

ondanks zijn verhuizing naar het buitenland<br />

op jonge leeftijd – de Roemeense volksmuziek<br />

tot diep in zijn vezels had laten doordringen.<br />

Deze volksmuziek vormt een kruispunt<br />

tussen West en Oost, een mengkroes van<br />

invloeden uit het Midden-Oosten, Hongarije<br />

en Slavische landen, en niet te vergeten<br />

de allesoverheersende invloed van de<br />

zigeunermuziek.<br />

Tegen de tijd dat Enescu zijn Derde<br />

vioolsonate schreef in 1926 was hij erachter<br />

gekomen dat het letterlijk citeren van<br />

volksmelodieën voor hem een doodlopende<br />

weg was geworden. Hij voelde duidelijk dat je<br />

die alleen maar een paar keer kon laten horen,<br />

en er niet mee aan de slag kon gaan in een<br />

sonatevorm zonder het volkse karakter aan te<br />

tasten. Daarom begon hij, net als Bartók, eigen<br />

volksmelodieën te componeren waarmee hij<br />

wel kon gaan stoeien.<br />

In zijn pogingen om de essentie van de<br />

Roemeense volksmuziek te raken heeft<br />

Enescu in deze sonate bijna een nieuwe<br />

manier van vioolspelen geïntroduceerd. De<br />

partituur staat vol uiterst gedetailleerde<br />

voorschriften voor de violist. Bijvoorbeeld<br />

de instructie: ‘flautato sulla tastiera colla<br />

punta del arco’, wat betekent: ‘fluitachtig, met<br />

de punt van de strijkstok op de toets’. Ook<br />

alle versieringen en verschillende soorten<br />

vibrato zijn minutieus voorgeschreven. Hier<br />

en daar staat aan het begin van een noot<br />

als aanwijzing een licht portamento (dat wil<br />

zeggen glijdend). Gecombineerd met het<br />

7


Toelichting<br />

gebruik van kwarttonen, de vele wisselingen<br />

van ritme, tempo, dynamiek en sfeer zorgt dit<br />

voor heel veel expressiviteit. Enescu’s leerling<br />

Menuhin zei erover: ‘Ik ken geen ander werk<br />

dat met zoveel angstvallige zorg is uitgegeven.<br />

Om het uit te voeren hoef je alleen maar de<br />

partituur te volgen’. Ook in de pianopartij<br />

heeft Enescu geprobeerd de Roemeense<br />

volksmuziek zo dicht mogelijk te naderen.<br />

Vaak imiteert de pianist met gebroken<br />

akkoorden de hamertjes van de cimbaal.<br />

Het tegenstrijdige is dat al deze minutieuze<br />

aanwijzingen in de partituur leiden tot muziek<br />

die geïmproviseerd klinkt.<br />

Tekst toelichting: Thijs Bonger<br />

8


Biografieën<br />

Componisten<br />

Ludwig van<br />

Beethoven<br />

portret: Joseph Karl Stieler (<strong>18</strong>20)<br />

Het werk van Ludwig van<br />

Beethoven (1770 - <strong>18</strong>27)<br />

geldt als het hoogtepunt<br />

van de klassieke tijd en<br />

tevens als de belangrijkste<br />

overgang naar de<br />

romantische periode.<br />

De componist uit Bonn is<br />

in feite de eerste freelance<br />

componist. Met zijn negen<br />

symfonieën, tweeëndertig<br />

pianosonates, zestien<br />

strijkkwartetten en meer<br />

definieerde hij diverse<br />

genres en werd hij voor de<br />

componisten na hem de<br />

maatstaf. Aan het einde van<br />

de achttiende eeuw vestigde<br />

Beethoven zich in Wenen<br />

waar hij onder de adel en<br />

gegoede burgerij furore<br />

maakte. Niet alleen zijn<br />

muziek, ook zijn gezondheid<br />

hield de gemoederen bezig.<br />

Vooral zijn opkomende<br />

doofheid is veelbesproken.<br />

Ondanks de vele<br />

gezondheidsproblemen bleef<br />

Beethoven tot enkele dagen<br />

voor zijn dood componeren.<br />

Maurice Ravel<br />

Maurice Ravel (<strong>18</strong>75 - 1937)<br />

werd geboren in Baskenland<br />

en groeide op in Parijs<br />

waar hij studeerde aan het<br />

conservatorium, bij onder<br />

anderen Gabriel Fauré.<br />

Hij was dertien jaar jonger<br />

dan Claude Debussy en<br />

hoewel hij door hem werd<br />

beïnvloed – bijvoorbeeld in<br />

zijn Strijkkwartet uit 1903 –<br />

was al snel duidelijk dat hij<br />

een andere weg insloeg. In<br />

tegenstelling tot Debussy<br />

hechtte hij groot belang aan<br />

de klassieke vormentaal. Zijn<br />

hang naar perfectie en zijn<br />

liefde voor een mechanische<br />

ritmiek wordt meestal in<br />

verband gebracht met<br />

zijn vader, een Zwitserse<br />

ingenieur.<br />

Na de Eerste Wereldoorlog<br />

leefde hij een vrij<br />

onopvallend en solitair<br />

leven in een klein huisje<br />

in een Parijse voorstad.<br />

In vrijwel alles was hij een<br />

perfectionist. Hij was een<br />

trage werker die in principe<br />

in elk genre slechts één werk<br />

schreef. Hij gaf de voorkeur<br />

aan de korte vorm. Tijdens<br />

zijn leven verwierf Ravel<br />

tot zijn stomme verbazing<br />

zijn grootste roem met de<br />

Boléro, volgens hemzelf een<br />

volslagen ‘inhoudsloos’ stuk.<br />

9


Biografieën<br />

Dmitri Sjostakovitsj<br />

Dmitri Sjostakovitsj (1906 -<br />

1975) is een van de meest<br />

gewaardeerde en meest<br />

gespeelde Russische<br />

componisten van de<br />

twintigste eeuw.<br />

Sjostakovitsj kwam tot bloei<br />

onder het Sovjetregime<br />

waar hij vervolgens<br />

veelvuldig mee in botsing<br />

kwam omdat zijn kleurrijke<br />

stijl niet voldeed aan de<br />

Russische eisen. Het werk<br />

van Prokofjev, romantiek,<br />

neoclassicisme, Russische<br />

volksmuziek, het komt<br />

allemaal samen in het<br />

werk van Sjostakovitsj<br />

10<br />

die in vele genres actief<br />

was. Hij schreef ook<br />

diverse filmscores om in<br />

zijn levensonderhoud te<br />

voorzien in tijden dat zijn<br />

vrije werk door de Russische<br />

machthebbers verboden<br />

was.<br />

George Enescu<br />

De Roemeense componist,<br />

violist, pianist, dirigent<br />

en docent George Enescu<br />

(<strong>18</strong>81 - 1955) gaf al vroeg<br />

blijk van een grote<br />

muzikale aanleg. Zijn<br />

ouders stuurden hem naar<br />

Wenen waar hij aan het<br />

conservatorium viool, piano<br />

en harmonieleer studeerde.<br />

Enescu leerde in Wenen<br />

Johannes Brahms kennen<br />

die veel bewondering voor<br />

de jonge componist had. In<br />

<strong>18</strong>95 verhuisde Enescu naar<br />

Parijs waar hij studeerde bij<br />

Jules Massenet en Gabriel<br />

Fauré. Hij maakte al snel<br />

naam met zijn werken,<br />

maar hij gooide vooral hoge<br />

ogen als viooldocent. Zo<br />

was hij docent van onder<br />

anderen Yehudi Menuhin,<br />

Arthur Grumiaux en Ida<br />

Haendel. Zijn werken<br />

hebben doorgaans een<br />

Roemeens karakter, zoals<br />

de Roemeense rapsodieën<br />

uit 1901. Hij werd zo een<br />

inspiratiebron voor volgende<br />

generaties Roemeense<br />

componisten en dat leverde<br />

hem een Enescu Museum in<br />

Boekarest op.


Biografieën<br />

Uitvoerenden<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong><br />

Viool<br />

Als dochter van befaamde<br />

Russische musici, kreeg<br />

<strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong> al op<br />

vijfjarige leeftijd haar<br />

eerste vioollessen. Zij<br />

volgde haar studie eerst bij<br />

Herman Krebbers en later<br />

aan het Curtis Institute of<br />

Music in Philadelphia en de<br />

Guildhall School of Music<br />

and Drama.<br />

Op 17-jarige leeftijd won ze<br />

het Nationaal Vioolconcours<br />

Oskar Back. In 2006<br />

ontving zij de prestigieuze<br />

Nederlandse Muziekprijs.<br />

Als soliste trad ze op met<br />

orkesten over de hele<br />

wereld,<br />

waaronder het Koninklijk<br />

Concertgebouworkest,<br />

het Dallas Symphony<br />

Orchestra en het London<br />

Philharmonic Orchestra.<br />

Een van de hoogtepunten<br />

was een uitgebreide<br />

internationale tournee met<br />

het Festival Orkest van<br />

Boedapest, dat door de<br />

New York Times als ‘niets<br />

minder dan een openbaring’<br />

werd omschreven. Op het<br />

gebied van kamermuziek<br />

musiceert <strong>Liza</strong> <strong>Ferschtman</strong><br />

met pianisten als Inon<br />

Barnatan, Jonathan Biss<br />

en <strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong> en bezocht<br />

ze befaamde podia als de<br />

Wiener Musikverein, de<br />

Wigmore Hall in Londen<br />

foto: Marco Borggreve<br />

en het Amsterdams<br />

Concertgebouw. Sinds 2007<br />

is ze artistiek leider van<br />

het Delft Chamber Music<br />

Festival, dat zij tot een<br />

toonaangevend festival in<br />

de wereld heeft gemaakt. Ze<br />

nam vele cd’s op, waaronder<br />

duo’s voor viool en cello<br />

met haar vader Dmitri<br />

<strong>Ferschtman</strong>.<br />

11


Biografieën<br />

<strong>Enrico</strong> <strong>Pace</strong><br />

Piano<br />

De Italiaanse pianist <strong>Enrico</strong><br />

<strong>Pace</strong> (1967) studeerde bij<br />

Franco Scala in Pesaro<br />

en Imola. Naast piano<br />

studeerde hij directie en<br />

compositie. Hij brak door<br />

na het winnen van de<br />

pianocompetitie in Stresa<br />

(1987) en de tweede Liszt<br />

competitie in Utrecht<br />

(1989).<br />

<strong>Pace</strong>s carrière is verdeeld<br />

tussen solistisch<br />

optreden, concerten met<br />

kamermuziekformaties en<br />

recitals (vier keer trad hij<br />

op in de Amsterdamse serie<br />

Meesterpianisten). Orkesten<br />

waar hij mee optreedt zijn<br />

bijvoorbeeld het Koninklijk<br />

Concertgebouworkest,<br />

het Rotterdams<br />

Philharmonisch Orkest,<br />

het Radio Filharmonisch<br />

Orkest, het London<br />

Symphony Orchestra en de<br />

Münchner Philharmoniker.<br />

Hij musiceerde met<br />

dirigenten als Gianandrea<br />

Noseda, Andrey Boreyko,<br />

David Robertson en<br />

Eliahu Inbal. Voor<br />

<strong>12</strong><br />

kamermuziekconcerten<br />

wordt hij gevraagd<br />

door onder andere het<br />

Sjostakovitsj Kwartet, het<br />

Vanbrugh Kwartet, het<br />

Prometeo Kwartet, door <strong>Liza</strong><br />

<strong>Ferschtman</strong> en Matthias<br />

Goerne. Hij speelde op<br />

de kamermuziekfestivals<br />

in Delft, Risor, Kuhmo en<br />

Stresa. Regelmatig werkt<br />

foto: Marco Borggreve<br />

hij samen met de violisten<br />

Leonidas Kavakos en<br />

Frank Peter Zimmermann,<br />

met pianist Igor Roma en<br />

klarinettiste Sharon Kam.<br />

Naast zijn volle muziekleven<br />

en zijn leven met zijn gezin,<br />

zoekt hij ontspanning op<br />

de fiets. Hij leest graag en<br />

heeft plezier in het bouwen<br />

van computers.


Verwacht<br />

Alexander Melnikov<br />

+ Isabelle Faust<br />

+ Jean-Guihen Queyras<br />

Beethoven-trio’s<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

Wo 8 jan 2020<br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Wie deze drie musici van absolute wereldklasse samen<br />

aan het werk kan zien en horen, mag zich – gezien hun<br />

overvolle agenda’s – gelukkig prijzen. Hun opnames op het<br />

platenlabel Harmonia Mundi zijn met prijzen overladen. Dat<br />

geldt ook voor de live-uitvoeringen. In het Muziekgebouw<br />

spelen ze een Beethoven-programma dat het hele leven<br />

van de componist bestrijkt. Een gedroomde aftrap van<br />

Beethovens 250e geboortejaar.<br />

Melnikov, Faust en Queyras beginnen met de bewerking<br />

voor pianotrio die Beethoven zelf maakte van zijn Tweede<br />

symfonie (<strong>18</strong>02). Na de pauze klinkt de lyriek en dramatiek<br />

van het Aartshertogtrio, waarvan Faust, Queyras en Melnikov<br />

eerder een bekroonde opname maakten.<br />

Programma: Ludwig van Beethoven Symfonie nr. 2 op. 36<br />

(bewerking voor pianotrio) / Pianotrio op. 97 ‘Aartshertog’<br />

Alexander Melnikov<br />

foto: Marco Borggreve<br />

13


Verwacht<br />

December <strong>2019</strong><br />

do 19 dec / <strong>12</strong>.30 uur<br />

Lunchconcert<br />

i.s.m. Conservatorium van<br />

Amsterdam<br />

do 19 dec / 20.15 uur<br />

Ensemble Resonanz<br />

Het alternatieve<br />

Weihnachtsoratorium<br />

vr 20 dec / 20.15 uur<br />

Música Temprana<br />

Misa Criolla<br />

za 21 dec / 20.15 uur<br />

Concerto Copenhagen<br />

Italiaanse kerstconcerten<br />

ma 23 dec / 15.00 + 19.30 uur<br />

Nieuw Vocaal Amsterdam +<br />

Holland Baroque<br />

Kerstspel<br />

di 24 dec / 11.30 + 15.00 uur<br />

Nieuw Vocaal Amsterdam +<br />

Holland Baroque<br />

Kerstspel<br />

za 28 dec / 19.30 uur<br />

Calefax<br />

PAN <strong>2019</strong><br />

di 31 dec / 20.30 uur<br />

Oud & Nieuw<br />

Daverend feest en muzikaal<br />

vuurwerk i.s.m. Bimhuis en<br />

Asko|Schönberg<br />

Januari 2020<br />

vr 3 jan / 13.00 uur<br />

Workshop SoundLAB /<br />

Groove Special<br />

Voor kinderen (7+) met<br />

volwassenen. I.s.m. Bimhuis<br />

za 4 jan / 20.30 uur<br />

FIBER X The Rest is Noise<br />

Robert Henke + Nkisi &<br />

Charlie Hope<br />

zo 5 jan / 15.00 uur<br />

Dudok Quartet<br />

Wat is het geheim van het<br />

strijkkwartet? (8+)<br />

wo 8 jan / 20.15 uur<br />

Alexander Melnikov +<br />

Isabelle Faust +<br />

Jean-Guihen Queyras<br />

Beethoven-trio’s<br />

do 9 jan / <strong>12</strong>.30 uur<br />

Lunchconcert<br />

i.s.m. Nationaal<br />

Muziekinstrumenten Fonds<br />

do 9 jan / <strong>12</strong>.30 uur<br />

Workshop SoundLAB XL<br />

Voor volwassenen<br />

do 9 jan / 20.15 uur<br />

PRJCT Amsterdam +<br />

Maarten Engeltjes<br />

Bosch Requiem van Calliope<br />

Tsoupaki<br />

vr 10 jan / 20.15 uur<br />

John Osborn +<br />

Lynette Tapia +<br />

Thomas Bagwell<br />

Spaanse furie en<br />

Amerikaanse swing<br />

WannaSwing<br />

Op de kade voor het<br />

Muziekgebouw staat de<br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing van theatermaakster<br />

Caecilia Thunissen<br />

en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />

schommels sturen composities<br />

aan van hedendaagse<br />

componisten als Joey Roukens,<br />

Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil van de Wolff<br />

Elke 22e van de maand<br />

klinkt om 20.00 uur het<br />

geluidsmonument Huil van de<br />

Wolff van Martijn Padding ter<br />

herinnering aan oprichter van<br />

het Muziekgebouw Jan Wolff<br />

(1941 - 20<strong>12</strong>). Zie voor meer<br />

informatie muziekgebouw. nl/<br />

huilvandewolfff<br />

Geheimtips<br />

Bijzondere concerten<br />

die je niet mag missen<br />

14


Foto: Erik van Gurp<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor het concert eten in<br />

Grand café 4’33. Reserveren:<br />

020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />

Bij de prijs inbegrepen<br />

Reververingskosten en garderobe<br />

zijn bij de kaartprijs inbegrepen.<br />

Ook een pauzedrankje, tenzij anders<br />

vermeld op uw concertkaartje.<br />

Bij concerten zonder pauze staan<br />

drankjes klaar na afloop van het<br />

concert.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aanvang van het concert heeft<br />

u geen toegang meer tot de zaal.<br />

- Zet uw mobiele telefoon uit voor<br />

aanvang van het concert.<br />

- Het maken van beeld- of geluidsopnamen<br />

in de zaal alleen met<br />

schriftelijke toestemming.<br />

- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />

zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />

Steun het Muziekgebouw<br />

Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />

ten dele onze kosten. Word vriend<br />

of doneer: met uw extra steun<br />

kunnen we concerten op het<br />

hoogste niveau blijven organiseren.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/steunons<br />

Op de hoogte blijven?<br />

Blijf op de hoogte van nieuw geboekte<br />

concerten of ander nieuws.<br />

Volg ons via onze e-nieuwsbrief<br />

(aanmelden op muziekgebouw.nl),<br />

Facebook, Twitter of Instagram.<br />

Dank!<br />

Wij kunnen niet zonder de steun van<br />

onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />

van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />

daarvoor zeer erkentelijk.<br />

Druk binnenwerk<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!