2020 03 05 Asko|Schönberg + Slagwerk Den Haag

Toelichting
Pulau Dewata
Pulau Dewata (1977), het ‘eiland van de
Goden’, is een hommage aan Bali en de
Balinezen. Vivier schrijft in zijn eigen
toelichting: ‘Het gehele stuk is slechts
een melodie waarvan de ritmische taal
gedeeltelijk ontleend is aan de Balinese
ritmische lijn. Het is een eerbetoon aan
de herinneringen van dit eiland. Het einde
is een exact citaat van de ‘panjit prana,’
de offerdans van de Legong [Balinese
dans]. Wat ik wilde schrijven was een stuk
doordrongen met de geest van Bali: de
dansen, ritmes en bovenal een explosie van
leven, simpel en openhartig. Het einde is
de traditionele signatuur van veel Balinese
muziek, een liefdevolle hommage aan de
wonderbaarlijke mensen van wie ik zoveel
heb geleerd.’
Na Bali bezocht Vivier Thailand. Daar maakt
hij een verrassende aantekening, merkt Bob
Gilmore op in zijn biografie over Vivier:
‘1 melodie
2 octaven en intervallen in octaven!
3… (tremolo)! belangrijk.’
Opmerkelijke en niet per se gangbare
muzikale kenmerken in 1976. Kenmerken die
hij zeker niet van Karlheinz Stockhausen
had geleerd tijdens zijn studie in Keulen.
Azië vormt een bevestiging voor Vivier
om zijn eigen muziek te schrijven: ‘Al mijn
verdomde muziek is altijd hetzelfde – ik wil
puurheid van expressie. Techniek aan de
ene kant, volledige puurheid en volledige
vrijheid aan de andere kant. Samen tillen die
je persoonlijkheid naar een hoger niveau, je
eigen muziek en je eigen ervaring.’
Shiraz
Na Bali en Thailand vertrekt Vivier naar
Iran en schrijft: ‘Ik heb alleen maar blinde
zangers gevolgd op de markt in Shiraz.’ Aan
hen, en de pianist Louis-Philippe Pelletier,
is het gelijknamige solopianostuk Shiraz
(1977) opgedragen. Over de stad schrijft hij
verder: ‘Shiraz – een stad in Iran; een parel
van een stad, een hard geslepen diamant –
inspireerde mij tot een pianowerk geslepen
uit een idee: de bewegingen van de handen
op de piano. De strikte vierdelige muziek
(twee stemmen per hand) ontwikkelt in
een altijd homofone richting, van waaruit
een tweestemmig contrapunt ontstaat. Een
terugkeer naar deze bruuske bewegingen
en tot slot een koraal in de vorm van een
vraagteken.”
Bouchara
De tekst van Bouchara (1981) bestaat
volledig uit Viviers zelfverzonnen taal, de
langue inventée. De stem, ingebed in de
muziek, zingt zonder concrete betekenis
en roept een veelvoud aan associaties op:
de historische handelsstad Bouchara; de
lettergrepen mar en co herinneren aan
Viviers Prologue pour un Marco Polo (1981);
en de opeenvolgende klanken di en no,
Viviers toenmalige vriend aan wie het stuk
is opgedragen: ‘à Dino Olivieri’. Niet voor
niets heeft Bouchara de ondertitel Chanson
4