Atmosfeer

atmosfeer///Inleiding
Antal, Thijs en Marisja.
Alleen die namen al grepen mij toen
ik voor het eerst de werkplaats van
deze drie kunstenaars aan de Eemhaven in
Amersfoort binnenstapte. Spreek ze maar
eens hardop uit; samen vormen ze een welhaast
poëtisch geheel. Soms kloppen dingen.
Het moet de voorzomer van 2009 geweest
zijn, die eerste keer in hun loods. Ik was
student Nederlands en draaide daarnaast
mee op de redactie van AD Amersfoortse
Courant, in die tijd geleid door Willem
Meuleman. Hij had mijn liefde voor cultuur
door en stuurde mij regelmatig naar muzikanten,
artiesten en kunstenaars.
In die periode mocht ik ook Thijs Trompert
en Marisja Smit van ATM Model Art
interviewen. Volgens het archief van de
krant ging dat allereerste verhaal over de
enorme toren van hout die ze bouwden voor
dancefestival Stadsgeluid, dat pal achter
hun loods gehouden werd. Antal Bos was in
die periode nog hard op weg langstudeerder
te worden aan de TU Delft en woonde in
Rotterdam. Hij kwam om het weekend naar
het atelier voor kunstzinnig samenspel en
vriendschappelijk vertier, maar was er die
keer niet.
Nog altijd kan ik de aanzwellende opwinding
van toen weer voelen. De 21-jarige
dorpsjongen uit Hooglanderveen die ik destijds
was stond op het punt om zijn wereld
flink te verruimen. Terwijl de wietdampen
uit alle kieren van hun chaotische bolwerk
leken te komen, liep ik het ongefilterde
leven van het kunstenaarskoppel Thijs en
Marisja binnen.
Wat ik daar aantrof ging mijn verbeeldingskracht
te boven. Overal waar ik keek
zag ik machines, gereedschap, materialen,
kunstwerken, kunstwerken in wording,
ondefinieerbare objecten, vondsten en, ja,
wat zag ik eigenlijk nog meer? Je komt ogen
tekort om alles wat de werkplaats van dit
stel herbergt te kunnen reproduceren.
Thijs en Marisja, eind-twintigers toen,
waren al gevestigde namen in Amersfoort.
De twee manifesteerden zich nadrukkelijk
in het culturele veld. Met kunstwerken in
de openbare ruimte, in musea, op kunstkijkroutes
en door geluid te maken als ze
dat nodig vonden. Na een jarenlange trektocht
door de stad streden ze met succes
voor een vaste plek in een oude lijmfabriek
aan de Eemhaven.
Met hun pornofestival in 2007 trokken ze
landelijke aandacht, onder meer van de
NOS. Met andere kunstzinnige initiatiefnemers
hielden ze een groepsexpositie
- spreek ook dit maar eens hardop en op
verschillende manieren uit - vol onkuise
kunstwerken. 'Met smeerpijperij kon je
normaal gesproken niet exposeren', zal
Thijs verderop in dit boek zeggen. 'Maar
elke kunstenaar heeft wel werk liggen dat
niet door de beugel kan.'
Het kunstenaarskoppel heeft zich nooit
laten beperken door de grenzen van de stad.
Thijs en Marisja sloten zich aan bij een van
de oudste Nederlandse kunstenaarsverenigingen,
Pulchri Studio in Den Haag, waar
ze samen met Antal in 2019 nog een maand
lang het kunstwerk Refract tentoonstelden.
Tien jaar eerder werkten ze dag en nacht in
het Langhuis in Zwolle aan een kunstwerk.
Af en toe een hazenslaapje op hun meegebrachte
matras en weer door.
Van subsidie moesten de twee toen al niets
weten. Kunstenaar is een beroep, zo luidt
hun vurige overtuiging, en met creativiteit
moet je geld kunnen verdienen zonder je
handje op te houden. De boer op ermee, zo
hebben ze het altijd gedaan.
3