Folder openbaar groen

Inleiding
Interview
Dick Beijer
Interview
Jacqueline van der Kloet
Plantinformatie
Assortiment
i n h o u d s
k a a r t

Meer dan twintig jaar geleden rondde
Dick Beijer de opleiding voor tuin- en
landschapsarchitectuur af. Tuinen waren
toen nog niet zo ‘hot’ als nu, maar toch
vond Dick al snel een baan bij een bureau
voor tuin- en landschapsarchitectuur in
Amsterdam. ‘Daar is het kwartje gevallen.’
Eenmaal aan het werk leerde Dick de schoonheid
der dingen zien. “Bij dat bureau heb ik geleerd
naar buiten te kijken, de grote lijnen te zien.” Na
twee jaar werknemerschap, ging hij zelfstandig
verder. “Ik ben begonnen met kleine tuinen, voor
particulieren en bedrijven. In twintig jaar tijd is
mijn bureau uitgegroeid tot een klein bedrijfje van
zo’n drie, vier man. We werken nationaal en internationaal,
bijvoorbeeld voor Elton John, Jennifer
Lopez en Poetin. Samen maken we prachtige
dingen.” Dat ‘maken’ richt zich wat Dick betreft
vooral op de planvorming en advisering. “Ik leg de
tuinen niet zelf aan, daar zijn andere mensen veel
beter in.” Zijn ontwerpen kenmerken zich door
soberheid, eenvoud en strakke lijnen. “Het succes
valt of staat met een goede uitvoering. Een waterpartij
moet honderd procent waterpas zijn, daar
let ik goed op.”
en materialen. Tegenwoordig worden wij er vaak
al bijgehaald als de eerste paal wordt geslagen.
Dat is geweldig. Een tuin is mede bepalend voor
de uitstraling van het huis. Ik ga uit van de architectuur
van het gebouw.” Wie een romantische
tuin wil, is bij Dick aan het verkeerde adres. “Dan
raak ik de weg kwijt. Ik hou van strak, dan kun je
mooie lijnen neerzetten.” Sommige opdrachten
blijken niet aan hem besteed. “De eigenaar van
een mooie boerderij in de Betuwe wilde rond zijn
fruitbomen een tuin maken. Ik zei: ’Hang er een
hangmat in, zet wat loungestoelen neer, en verder
niks meer aan doen.’ Dat is alleen maar zonde.
Datzelfde gold voor de tuin die grensde aan de
Hoge Veluwe. Zoiets kun je alleen maar verknallen.”
De weg kwijt
Traditioneel is de tuin in Nederland een ondergeschoven
kindje. “De klanten waar ik voor werk,
hebben echt iets voor hun tuin over. Zij willen ‘een
Dick Beijer’. Meestal komen ze naar mijn studio.
Dan bespreken we hun ideeën, kijken naar foto’s
Heel gaaf
‘Grote gebaren’ in de natuur inspireren hem. “Die
eindeloze lavendelvelden in Frankrijk of koren- en
maïsvelden. Dat vind ik geweldig. Veel van hetzelfde
in een kleur, daar krijg ik een goed gevoel
bij. In de tuin bij ons kantoor hebben we een vak
met grassen beplant gemengd met alliums. Dat
is een prachtige combinatie: dat fragiele gras dat
altijd in beweging is en daar die lilakleurige uienbollen
doorheen, het kan niet anders of zoiets
doet wat met je.” Wie minder ruimte heeft, kan
toch hetzelfde effect bereiken. “Zet tien dezelfde
tulpen in een bak op je terras of balkon, dat is ook
heel gaaf. Het gaat niet om groot, groter, grootst,
maar om consequent zijn.” Als een ontwerp zo
uitpakt als Dick het had bedacht en de tuin erbij
ligt ‘alsof het al jaren zo is’, wordt Dick blij. “Dan
ben ik hartstikke gelukkig.”
D i c k B e i j e r

Ze had altijd al een passie voor tekenen
en ze wilde graag naar de kunstacademie.
Haar ouders zagen daar niks in, dus moest
Jacqueline van der Kloet andere opties
overwegen. Een vriendin deed de Rijkshogeschool
voor Tuin- en Landschapsinrichting
in Boskoop. ‘Daar zou ik in elk
geval iets kunnen doen met tekenen.
Dus koos ik daarvoor. Het was liefde
op het eerste gezicht.’
achter de grote tekentafel in haar werkkamer.
“Dat past ook echt bij mij.” Haar inspiratie haalt
ze uit allerlei zaken. “Ik raak geïnspireerd door te
reizen en kennis te maken met andere culturen,
maar ook architectuur, kunst en mode kan mij
op ideeën brengen. Prachtig om te zien wat
couturiers bijvoorbeeld doen met kleuren en
vormen.”
Na haar studie vervolgde tuinontwerper Jacqueline
van der Kloet haar opleiding in Anderlecht, waar
nog meer ruimte was voor creativiteit. “Daarna
ben ik voor mezelf begonnen, met het ontwerpen
van particuliere tuinen en het maken van beplantingsplannen.
Met name de beplanting kreeg
steeds meer mijn interesse. In eerste instantie
ging het daarbij om vaste planten en heesters,
later kwamen de bloembollen daarbij. Dat is uiteindelijk
mijn grote liefde geworden.” Anders dan
veel van haar vakgenoten, focust Jacqueline zich
in haar ontwerpen vooral op de beplanting.
“De beplanting bepaalt uiteindelijk het gezicht
van de tuin of het park.”
Sfeer proeven
Als een opdrachtgever zich bij haar meldt, wil
ze zich eerst een goed beeld vormen van de
plek. “Hoe is het licht, de wind, de omliggende
bebouwing? Ik wil sfeer proeven, het verhaal van
de opdrachtgever horen en een beeld krijgen
van de mogelijke inrichting. Dan maak ik een
conceptvoorstel inclusief een beplantingsplan.
Dat kan basic zijn of juist zeer gedetailleerd, net
wat de opdrachtgever wil.” Jacqueline maakt
haar plannen nog met het tekenpotlood op papier,
Handtekening
Bloembollen maken haar elk voorjaar weer
blij. “Het is ’t eerste wat je ziet bloeien na de
winter. Dat heeft op mij een enorme impact. Met
bloembollen kun je het seizoen zo’n drie maanden
naar voren halen. In januari – februari zie je al de
eerste puntjes van sneeuwklokjes en krokussen
boven de grond uit piepen. Dan begint het te
borrelen in de tuin, het leeft.” Tijdens de persreis
die het IBC elk voorjaar organiseert, is Jacqueline’s
handtekening goed zichtbaar in de tuinen die
worden bezocht. “In een kleine boerentuin met
verschillende hoekjes en sferen hebben we met de
bollen op die verschillende sferen ingespeeld door
vormen en kleuren te kiezen die daarbij pasten.
In een pluktuin hebben we een mengsel van allerlei
soorten bloembollen verwerkt. Prachtig om te zien
hoe alles door elkaar stond en er elke week een
andere laag en kleur kwam bovendrijven. Verder
hebben we onder een stel appelbomen met
witroze bloesem ook tulpen in die kleuren geplant.
Juist tijdens ons bezoek aan die tuin stonden zowel
de bomen als de tulpen prachtig in bloei, dat was
een mooi gezicht. Diverse journalisten merkten
later op dat ik daarmee exact mijn handtekening
had gezet.”
J a c q u e l i n e
v a n d e r K l o e t

Als je nadenkt over een beplantingsplan voor een tuin of park, kun je tal van groepen
planten, bomen en heesters overwegen. Maar, wat dacht je van bloembollen?
Bloembollen zijn verrassend en een tikkeltje mystiek. De laatste maanden van het jaar
gaan ze de grond in om vanaf januari – februari hun groei- en bloeikracht te tonen. Als
de eerste puntjes van de sneeuwklokjes weer boven de grond uit piepen, weet je: het
tuinseizoen is weer begonnen!
In de wintermaanden liggen tuinen en parken er
wat sobertjes bij, qua kleur valt er dan weinig te
beleven. Bloembollen brengen daar verandering
in. Je kunt al helemaal vrolijk worden van de
energie waarmee bloembollen al vroeg in het jaar
uit de grond komen. Voor je het weet, vormen ze
samen een levendig kleurenpalet dat er elke dag
net weer even anders uit ziet. Vooral de voorjaarsbloeiers
zorgen voor een explosie aan kleur en
geur in de tuin.
Toegift
De zomerbloeiers zijn overigens niet minder
boeiend en aantrekkelijk. Soorten als dahlia,
begonia, tigridia en crocosmia zijn kleurbrengers
die het maandenlang volhouden. Menig vasteplant
moet het hiertegen afleggen. En net als
je denkt dat het helemaal voorbij is met de
bolgewassen, volgt er een verrassende toegift
van de najaarsbloeiers. Als de tuin alweer op zijn
retour is, laat een gewas als colchicum zich van
zijn meest kleurrijke kant zien.
Overal thuis
Bloembollen vormen tezamen een uitgebreide
groep, waartoe ook de knolgewassen en wortel-
stokken behoren. Voor elke situatie is dan ook
wel een geschikt soort te vinden: voor een border
gemixt met vaste planten, onder de fruitbomen,
in een pluktuin, voor een klassiek of juist een
modern bloemperk, voor een romantische of een
hele strakke tuin. Bloembollen laten zich goed
combineren met andere gewassen en bomen.
Bovendien Herfstbloeiers vragen bloembollen – naast het
planten Najaarsbloeiende – nauwelijks bolgewassen of geen onderhoud. vormen groep Een
mooi met de product kleinste dus omvang. in Veelzijdig elk denkbaar inzetbaar beplantings- zijn
plan eigenlijk te verwerken. alleen de herfstbloeiende Groot of klein, krokussen, modern of
romantisch? Colchicums (herfsttijloos) De bloembol en voelt Cyclamen. zich er thuis. In
deze Zij worden map vind geplant je nog vanaf veel eind meer juli tot informatie half september
en bloeien over dan meteen de Prima in Donna het direct en daarop-
meer.
over
bloembollen:
Veel volgende succes najaar. ermee!
p l ant i nfo rmati e

Bloembollen bloeien op verschillende
momenten. We kunnen ze dan ook in drie
groepen indelen: voorjaars-, zomer- en
herfstbloeiende bollen. Allemaal hebben
ze zo hun specifieke kenmerken en eigenschappen
waardoor ze op veel verschillende
manieren toegepast kunnen worden.
Over het algemeen zijn voorjaarsbloeiers het meest
bekend: de meeste mensen kunnen een tulp van
een narcis onderscheiden, en een hyacint van een
krokus. Voordeel van de voorjaarsbloeiende bolgewassen
is dat ze winterhard zijn. Ze hebben zelfs
een periode van kou nodig om daarna volledig tot
ontwikkeling te kunnen komen. Dat heeft alles te
maken met de historie van deze bolgewassen: ze
komen namelijk oorspronkelijk uit de hoger gelegen
gebieden in Oost-Europa en Centraal-Azië, waar
de winters behoorlijk koud zijn. De voorjaarsbloeiers
worden geplant in de periode van eind
september tot half december en komen in het
voorjaar daarop tot bloei. Dat begint al in januari –
februari, als de rest van de tuin nog ‘slaapt’.
Tropische origine
De meest zomerbloeiers zijn niet winterhard.
Deze komen dan ook van origine veelal uit subtropische
en tropische regio’s, waar de temperaturen
gemiddeld wat hoger zijn. Het planten van
zomerbloeiers gebeurt vanaf eind april, waarna
ze in de zomermaanden tot bloei komen. Om
de bollen het volgende seizoen weer te kunnen
gebruiken, moeten ze uit de grond worden
gehaald voordat de vorst invalt. Zomerbloeiers
zijn dus iets bewerkelijker. Daar staat echter een
geweldige explosie van geur en kleur tegenover.
Zomerbloeiers vormen een mooie aanvulling in
de zomerse tuin.
Vrolijke kleuraccenten
Van najaarsbloeiers is het kleinste aanbod
beschikbaar. De herfstbloeiende krokussen,
colchicums en cyclamen kunnen vanaf eind juli
tot half september worden geplant en bloeien
dan meteen in het najaar dat daarop volgt. Zo
zorgen bloembollen in deze tijd van het jaar –
waarin de rest van de tuin veelal is uitgebloeid –
nog voor wat vrolijke kleuraccenten.
Naast het planten van bollen in de tuin, zien we
steeds vaker dat bollen op pot worden geplant
om terrassen en balkons te verfraaien. Ook
tuincentra bieden steeds vaker kant-en-klare
producten aan om consumenten de moeite van
het planten te besparen. Deze variatie is
tekenend voor de veelzijdigheid van bloembollen.
v oorjaar z o mer
herfst b l o e i ers

Het mooie van bloembollen is, dat je ze op
verschillende manieren kunt toepassen. Het
hangt er maar helemaal vanaf wat het doel
van de beplanting is. Op basis daarvan kun
je kiezen tussen eenjarige, meerjarige of
verwilderingsbollen.
Meestal kiezen we voor eenjarige bollen als het
doel is een massaal kleureffect te realiseren.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan bloemperken gevuld
met een opeenvolgende bloei van krokussen en
tulpen, zeeën van blauwe druifjes of lange linten
van grootkronige narcissen. Met name bloembollen
met zeer sprekende kleuren lenen zich hier bij
uitstek voor.
Als vaste planten
Meerjarige bollen zijn bollen die na de bloei in de
grond blijven zitten en daar rustig de tijd krijgen
om af te sterven om zich onder de grond voor
te bereiden op het volgende seizoen. Eigenlijk
volgen deze meerjarigen dezelfde cyclus als vaste
planten. Meerjarige bollen maken vaak deel uit
van een totaalplan van meerjarige beplanting met
een combinatie van vaste planten, heesters en
bijvoorbeeld rozen. Soorten die hiervoor
geschikt zijn, zijn onder andere bepaalde
hyacinten-, tulpen- en narcissencultivars, en
ook een aantal bijzondere bolgewassen.
Elk jaar terug
Verwilderingsbollen hebben nog iets meer te
bieden dan de meerjarige bollen. Deze blijven
namelijk – net als de meerjarigen – na de bloei
in de grond en komen elk jaar terug. Daar komt
nog eens bij dat ze zich steeds verder uitbreiden.
Voorwaarde is wel dat ze onder de juiste licht- en
luchtomstandigheden worden geplant.
Verwilderingsbollen kunnen zelf prima de hoofdrol
vervullen in een plantvak, maar ook uitstekend
worden gecombineerd met bomen, heesters en
bijvoorbeeld bodembedekkers. Narcissen, scilla’s
en leucojums komen in zo’n setting goed tot
hun recht. Bij deze natuurlijke toepassing, horen
vooral gedempte kleuren, zoals pastels en wit.
eenjarig meer
j ari g verwilderi n g

Gras Bloembollen is bijzonder kunnen neutraal. op allerlei Juist verschillende
het manieren zich zo toegepast goed als worden, ondergrond afhan-
voor
daarom
leent
bloembollen. kelijk van het uiteindelijke In het gras doel: kunnen allerlei
variaties in bloembollen worden aangebracht:
Eenjarigen van banen tot strepen en ruitvormen.
als eenjarigen: Gras dit nodigt is meestal uit tot het creativiteit.
geval wanneer
bloembollen worden ingezet voor een massaal
Juist kleureffect. omdat gras Denk zo daarbij overzichtelijk aan bloemperken en strak is, met vormt
het een de opeenvolgende ideale basis voor bloei een van mooie krokussen beplanting en tulpen,
bloembollen. aan zeeën van Zo blauwe is het druifjes mogelijk of om aan banen lange
met
aan linten leggen met grootkronige van éen soort narcissen. bloembollen Vooral bloembollen
met kleuren, sprekende dicht kleuren op elkaar (rood, geplant, geel, blauw)
in
meerdere
waardoor zijn voor dit vrolijke doel geschikt. voorjaarslinten ontstaan. Ook
banen van een of meerdere soorten bloembollen
in dezelfde kleur met enige tussenruimte geplant,
geven een mooi effect. Alsof er een gekleurd
waas over het gazon of grasveld ligt.
Verrassende vormen
Gras leent zich ook goed om daarin met fantasievormen
te werken. Zo ontstaan verrassend
gevormde plantvakken die bijvoorbeeld kunnen
worden gevuld met een mengsel van bloembollen
die achtereenvolgend bloeien. In een klassieke
tuin komen ruitvormen gevuld met bloembollen
in contrasterende kleuren goed tot hun recht.
Terwijl strepen met bloembollen van een kleur
in variabele lengtes en tussenruimtes juist een
modern, grafisch effect geven.
Stippen met kleur
Wat te denken van stippen met bloembollen:
mooie, gelijkvormige cirkels gevuld met bloembollen,
fris afstekend tegen het groen van het
gras. Mooi is het ook om borders te vullen met
vroegbloeiende voorjaarsbloeiers die elk jaar weer
terugkomen. Ook een mengsel van meerjarigen
die elkaar in bloeitijd opvolgen, geeft een mooi
effect, zeker in combinatie met het gras. Doordat
de kleuren en vormen steeds veranderen, blijft de
border boeiend om naar te kijken. Natuurlijk is het
ook mogelijk om verwilderingsbollen in het gras te
planten, kriskras over het grasveld of het gazon.
Dat geeft een vrolijk, informeel effect.
i n g a z o n s
e n g rasvel den

Een border met vaste planten en/of laagblijvende
heesters leent zich uitstekend
voor een combinatie met bloembollen.
Net als de bloembollen zijn uitgebloeid,
beginnen de vaste planten kleur te
bekennen. Zo is er vanaf het vroege
voorjaar veel moois te zien in de tuin.
Er zijn verschillende mogelijkheden denkbaar
voor bloembollen in combinatie met vaste
planten en heesters. Zo kun je denken aan een
eenmalige toevoeging, bijvoorbeeld voor een
speciale gelegenheid zoals een huwelijksfeest
of een lustrum. Of gewoon om te zien hoe
dat uitpakt, bloembollen in zo’n bijzondere
combinatie. Met eenjarige bollen kun je naar
hartelust experimenteren. Niet al te lang na
het planten, kun je het resultaat al in volle
glorie bewonderen. Ben je wat laat met het
planten van bollen? Gebruik dan bolletjes die
op pot zijn gekweekt en creëer daarmee in een
mum van tijd een instant border.
Kleurexplosie
Een andere mogelijkheid is de aanwezige
borderbeplanting te combineren met meerjarige
bloembollen. Hierbij is het een kwestie van
zoeken naar het juiste evenwicht tussen de
bestaande beplanting en de te gebruiken bollen.
Ga je voor een harmonieuze border in een kleurtoon,
of kies je juist voor een bonte mengeling
van kleuren? Spreid je de bloei over een langere
periode, of moet het een grote kleurexplosie
worden op een bepaald moment? Met bloembollen
kun je veel verschillende keuzes maken.
Informele sfeer
Ook verwilderingsbollen lenen zich uitstekend
voor een combinatie met vaste planten en heesters.
Het fijne hiervan is dat de bollen elk jaar opnieuw
opkomen. Zo’n border vraagt dus weinig tot geen
onderhoud. Het karakter van deze bollen past bij
een wat meer informele sfeer, en kan bijvoorbeeld
goed worden gecombineerd met bodembedekkers
als brunnera, hypericum en geranium. Verwilderingssoorten
die zich daar goed voor lenen, zijn bijvoorbeeld
vroegbloeiende krokussen, chionodoxa,
kleinbloemige narcissen en scilla’s.
i n b o r d e r s

Bloemperken in de openbare ruimte zijn
ideale locaties voor typische seizoensbeplanting
zoals bloembollen. Zo kunnen
voorjaarsbloeiers de toon zetten vanaf
het vroege voorjaar, gevolgd door zomerbloeiers,
met als hekkensluiter een aantal
vrolijk gekleurde najaarsbloeiers. Want
bloemperken moeten het vooral hebben
van sprekende kleuren.
Om optimaal gebruik te kunnen maken van de
verschillende momenten waarop bloembollen tot
bloei komen, is het handig om de bolgewassen
in lagen te planten. We noemen dit ook wel
lasagnebeplanting. De bovenste laag wordt
vanzelfsprekend gevormd door de bollen die als
eerste in bloei komen, zoals krokussen. Direct
daaronder volgt een laag die iets later bloeit.
Je zult zien: als de eerste laag nog in bloei staat,
komt de volgende laag daar al voorzichtig doorheen.
En als de eerste voorjaarsbloeiers zijn
uitgebloeid, staat er een volledig nieuwe groep
in bloei. Als je de samenstelling van bloembollen
en planten goed uitkient, ben je beslist zes
weken verzekerd van kleur. De border is continu
in ontwikkeling en is dan ook een feest om naar
te kijken. Natuur in optima forma!
Zomerbloemen en zomerbloeiers
Niet alleen vaste planten, bomen en heesters,
maar ook eenjarige zomerbloemen zijn ideale
partners voor zomerbloeiende bolgewassen.
Ze moeten immers rond dezelfde periode de
grond in, dus op dat moment kun je al de ideale
indeling maken. Soorten die hiervoor erg geschikt
zijn, zijn begonia, canna en dahlia, maar ook
ornithogalum, tigridia en mirabilis lenen zich
hier goed voor. Allemaal dankbare zomerbloeiers
die het bloemperk net een andere twist geven,
waardoor je er wel naar kunt blijven kijken.
i n blo emp erken

Om tussen bomen en struiken te kunnen
gedijen, moeten bloembollen gemakkelijk
aan hun lot overgelaten kunnen worden.
Op deze plekken in de tuin of het park
moeten zij zich immers zien te redden
tussen vaak machtige concurrenten uit
de natuur.
Als de bomen en struiken nog kaal zijn, springen
kleuren snel in het oog. Daarom is het aan te
raden om op deze plekken voorjaarsbloeiende
bolgewassen te gebruiken: die komen daar het
best tot hun recht. Verwilderingsbollen vragen het
minste onderhoud, en zijn dan ook het meest
geschikt op deze locaties. Door een mix van
verschillende soorten te gebruiken die elkaar in
bloei opvolgen, in wisselende groottes, vormen
en kleuren, kan een zeer gevarieerd beeld worden
gecreëerd. Het leuke van verwilderingsbollen is
onder andere dat ze zichzelf elk jaar vermeerderen.
De bloei wordt dan ook ieder jaar uitbundiger,
waardoor het plaatje alleen maar mooier wordt.
Het is ook niet voor niets dat we ons in de winter
alweer verheugen op het voorjaar.
t u s s e n
b o men e n struiken

Ben Bloembollen je vergeten kunnen bollen op allerlei te planten? verschil-Moetelende
een manieren paar hoeken toegepast op het worden, terras af-verfraaid
worden? hankelijk Is van het balkon uiteindelijke kaal doel: en ongezellig?
er
Met een paar bakken of potten gevuld met
bloembollen Eenjarigenzorg je in een handomdraai voor
kleur als eenjarigen: en sfeer. dit is meestal het geval wanneer
bloembollen worden ingezet voor een massaal
Bloembollen-op-pot kleureffect. Denk daarbij (kant aan en bloemperken klaar) worden met
tegenwoordig een opeenvolgende zo veel bloei toegepast, van krokussen dat ze en niet
meer tulpen, zijn aan weg zeeën te denken. van blauwe Vanaf druifjes het vroege of aan
voorjaar lange linten worden met kant grootkronige en klare narcissen. bloembollen Vooral op
pot bloembollen aangeboden. met Een, sprekende twee, kleuren drie… Het (rood, is geel, lente!
Niet blauw) in de zijn laatste voor dit plaats doel vanwege geschikt. het gemak en
de eenvoud. Bovendien bieden bakken en potten
veel ruimte voor een creatieve invulling. Zo kun
je verrassende hoekjes creëren, elk met een
eigen sfeer. Belangrijk is wel dat de beplanting
windbestendig is, de stelen moeten dus niet al
te lang zijn. Compact is hier het credo. Naast
krokus en blauwe druif zijn laagblijvende tulpen,
kleinkronige narcissen, scilla en chionodoxa
bijzonder geschikt voor gebruik op pot.
Bollenlasagne
Met bollen-op-pot zijn tal van variaties mogelijk. Zo
kun je een pot of schaal volplanten met een soort,
of juist meerdere soorten in een pot zetten die elkaar
in bloei opvolgen. Volgens het lasagnesysteem
komen de bollen die het eerst bloeien dan bovenop,
gevolgd door de bollen die iets later aan bod
komen. Helemaal onderop liggen de bollen die als
laatste bloeien. Zo kan een pot met bloembollen
wekenlang voor kleur zorgen in de tuin of op het
balkon.
Minituintjes
Een andere mogelijkheid zijn de zogenoemde
minituintjes, waarbij potten en bakken worden
gevuld met vroegbloeiende heesters in een onderbeplanting
van instant bolletjes en tweejarigen.
De heesters en tweejarigen – zoals violen en
myosotis – blijven gemakkelijk zo’n zes tot acht
weken mooi. De bolletjes moeten tussentijds wel
een keer vervangen worden. Deze moeite wordt
echter ruimschoots beloond door het geweldige
bloeiende resultaat.
i n b a k k e n
e n p o t t e n

Instant beplanting
Wie voor snelle groei en bloei gaat, kiest voor
instant beplanting: bollen die op potjes zijn
gebroeid en voorgekweekt. Zodra de spruiten
zichtbaar worden, kunnen ze als plantjes in de
pot worden gezet. Vlak daarna staat de pot dan
al volop in bloei. Ook hierbij valt weer veel te
kiezen: veel bollen van een soort in verschillende
kleuren, of juist allemaal bollen in een kleur,
bollen die na elkaar bloeien, of een groei-explosie
op een bepaald moment. Met bloembollen zijn
tal van variaties en mogelijkheden denkbaar.
i n s t a n t
b e planti ngen

i n s t a n t
b e plantingen

De bodem is de basis voor de groei en
bloei van bloembollen. De grondsoort,
structuur en bemesting zijn bepalend
voor de groeikracht van de bol. En hoewel
bloembollen in veel grondsoorten gedijen,
hebben ze het op de ene plek meer naar
hun zin dan op de andere plek. De grondsoort
en de bijbehorende eigenschappen
zijn dan ook belangrijke uitgangspunten
bij de opzet van een beplantingsplan.
Om de bol voldoende zuurstof te geven, moet de
grond goed losgemaakt zijn. En om een goede
voedingsbodem te kunnen zijn voor bollen moet
de bodem sowieso beschikken over een goede
structuur, een goede afwatering, een voldoende
laag zoutgehalte, een zuurgraad van bij voorkeur
tussen de 5,5 en 7 hebben en vrij van ziekten
zijn. Als de zuurgraad van de grond te laag is,
is het raadzaam om – tegelijk met het planten
van de bollen – wat kalk te strooien. Een te hoge
zuurgraad zwak je juist af door wat turfmolm aan
de grond toe te voegen. Drie grondsoorten zijn
geschikt voor bloembollen: klei, zand en veen.
Klei: zware grond
We noemen klei wel ‘zware grond’ omdat het een
vaste structuur heeft. Klei bestaat uit heel kleine
deeltjes die dicht op elkaar zitten.
Vergeleken met zand, is klei slecht waterdoorlatend,
waardoor in natte tijden gewassen eerder verdrinken.
In droge tijden houdt klei het water juist
langer vast. Bovendien heeft kleigrond minder
last van uitspoeling, waardoor voedingsstoffen
voor bijvoorbeeld bloembollen behouden blijven.
Door de grond te voorzien van organisch
materiaal – zoals compost – blijft de bovengrond
luchtig, waardoor de wortels van de bloembollen
voldoende zuurstof krijgen. Als de bollen
onvoldoende zuurstof krijgen, sterven ze af
zonder op te komen.
g r o n d s o orten

Zand: Bloembollen losse kunnen deeltjes op allerlei verschillende
is manieren een verzameling toegepast van worden, grote af-
deeltjes die
Zand
los hankelijk op elkaar van zijn het gestapeld. uiteindelijke Bloembollen doel: op
zandgrond hebben nooit last van zuurstofgebrek.
Droogte Eenjarigen kan wel een probleem zijn, zand houdt
immers als eenjarigen: geen water dit is vast. meestal Daarom het geval is het wanneer ook
verstandig bloembollen om, worden voordat ingezet de bloembollen voor een massaal de
grond kleureffect. in gaan, Denk eerst daarbij wat aan organisch bloemperken materiaal met
door een opeenvolgende grond te werken bloei en van tijdens krokussen de droge en
periode tulpen, regelmatig aan zeeën van water blauwe te geven. druifjes Omdat of aan
voedingsstoffen lange linten met gemakkelijk grootkronige wegspoelen, narcissen. Vooral is het
bovendien bloembollen zaak met om sprekende elk voorjaar kleuren te mesten (rood, geel, met
een blauw) mengmeststof.
zijn voor dit doel geschikt.
Veen: samengeperst
Veen bestaat uit samengeperste plantenresten.
Lang geleden hebben dode planten moerassen
opgevuld met halfverrotte resten. In de loop der
jaren is zo veen ontstaan. We vinden deze grondsoort
in voormalige moerasgebieden. Anders
dan zand, houdt veen water vast, het werkt als
een spons. Veengrond is dan ook drassig. Voor
oppervlakkig wortelende gewassen, zoals bloembollen,
zijn de natte en droge periodes zwaar.
Daarom adviseren wij zoveel mogelijk om niet
op veen te planten.
De ideale plek
Niet alleen tijdens de bloei, ook daarvoor en daarna
is de standplaats van belang voor de bloembol.
Direct na de bloeiperiode vormt de bloembol
namelijk nieuwe bollen. Hiervoor is het van belang
dat het gewas in de periode na de bloei zijn blad
behoudt en voldoende zonlicht krijgt. Zo doet
de bloembol energie op voor de ondergrondse
groei. Bloembollen kunnen dus beter niet worden
geplant onder groenblijvende bomen, heesters of
loofbomen die al vroeg in het seizoen blad krijgen.
De meeste bloembollen gedijen het best op zon- en
halfschaduwlocaties.
g r o n d s oorten

In een voor bloembollen goede grond, gedijt
het gewas beter. Dat is logisch. Maar, hoe
zorg je voor goede grond? En hoe ga je
vervolgens te werk bij het planten van
bloembollen? Belangrijke hulpmiddelen
om de grond te verbeteren, zijn dierlijk
mest en compost.
Dierlijk mest
Niet alleen bevat dierlijk mest meer voedingsstoffen
dan compost, het houdt ook de bodemstructuur
en het bodemleven in stand. Dierlijk
mest is behalve vers ook in korrelvorm te koop.
Verse mest moet eerst een beetje verteren voordat
het voedingsstoffen afgeeft. Het moet ondiep
– op zo’n tien tot vijftien centimeter – worden
ondergespit. Op kleigrond kan dierlijk mest het
beste in het najaar worden toegediend, terwijl
voor tuinen met zandgrond juist het voorjaar het
meest geschikte moment is.
Compost: nog beter
Ook compost brengt voedingsstoffen in de grond,
verbetert de structuur van de bodem en houdt het
bodemleven gezond. Daarmee bouwt de plant
meer weerstand op tegen schadelijke bacteriën
en schimmels. Compost helpt zanderige grond
beter bewerkbaar te maken en vocht vast te
houden. Door een deel zand en een deel compost
door klei heen te werken, wordt te vette grond beter
bewerkbaar en luchtdoorlaatbaar. Uiteindelijk
blijkt compost dan ook een effectievere grondverbeteraar
te zijn dan dierlijk mest. Let wel op:
te veel compost is niet goed. Bij een te grote
dosering kunnen wortels verbranden.
g r ond s oorten

En Bloembollen nu: planten! kunnen op allerlei verschillende
kunt manieren bloembollen toegepast op allerlei worden, manieren af-
planten.
Je
Zo hankelijk kun je de van bollen het uiteindelijke evenwichtig doel: verdelen over de
ruimte waar je ze wilt planten. Leg de bollen op de
juiste Eenjarigen afstand, dat voorkomt verrassingen aan het
einde als eenjarigen: van de border. dit is meestal Voordat het je geval de bollen wanneer uitlegt,
moet bloembollen de grond worden tot zo’n ingezet 25 centimeter voor een massaal diepte goed
worden kleureffect. losgemaakt. Denk daarbij Daarna aan bloemperken kun je ze eenvoudig met
planten een opeenvolgende en kunnen de bloei bollen van gemakkelijk krokussen en wortels
vormen. tulpen, aan zeeën van blauwe druifjes of aan
lange linten met grootkronige narcissen. Vooral
De bloembollen gemakkelijkste met sprekende methode is kleuren die van (rood, het geel, verhoogde
blauw) plantbed. zijn voor dit Leg doel de geschikt. bollen uit en dek ze af
met een laag van zo’n tien tot vijftien centimeter
grond. Hark het plantbed na het planten gelijkmatig
aan en breng eventueel een afdeklaag van
organisch materiaal aan van zo’n twee tot drie
centimeter. Dat voorkomt bevriezing, uitdroging
en dichtslaan van de grond.
Kies je voor een natuurlijker karakter? Dan kun
je de bollen het beste strooien. Daar waar ze
vallen, worden ze geplant. Je kunt bloembollen
ook in het gras planten. Per groepje bollen lift je
een stuk grasmat en na het planten van de bollen
dek je het plantgat daarmee weer af. Even goed
aanstampen en na een paar dagen is al niks
meer te zien van de plantactie.
Etage- of lasagnebeplanting zorgt voor een langere
bloeiperiode, doordat bollen met achtereenvolgende
bloeiperiodes in lagen worden geplant.
De laatst bloeiende bloembollen worden het
diepst geplant en de allereerste voorjaarsbloeiers
komen in de bovenste laag. Deze methode kan
zowel in de grond als in bakken en op potten
worden toegepast.
Wanneer en hoe
Voor een optimaal bloeiresultaat is het zaak om
de bollen op het juiste moment te planten. Voor
bloembollen die vroeg bloeien – van januari tot
en met maart – is de periode van september tot
en met oktober het aangewezen tijdstip om te
planten. Bloembollen die bloeien van maart tot
en met mei kunnen het beste van oktober tot en
met november worden geplant.
Vuistregel voor de juiste plantdiepte is minimaal
tweemaal de hoogte van de bol, met een
minimum van vijf centimeter. Plant de bollen niet
te ondiep want dit geeft een slechte beworteling.
Daardoor komen de bollen ongelijk op en zien
ze er kort en mager uit. Plant ze echter ook niet
te diep. Dan kunnen de bollen gaan rotten, en
kan het gewas verlaat opkomen.
p l a n t e n

Het fijne van bloembollen is dat ze relatief
onderhoudsarm zijn. Eenjarige bollen vragen
zelfs helemaal geen verzorging. Meerjarige
bloembollen hebben wel wat mest nodig,
maar daarmee houdt het dan ook wel op.
Een ideaal gewas voor de tuin dus.
Eenjarige bloembollen hebben geen extra
bemesting nodig, die hebben alles wat ze nodig
hebben al opgeslagen in de bol. Meerjarige bollen
onttrekken veel voedingsstoffen aan de grond. Deze
bollen hebben dan ook aanvullende bemesting
nodig. In het groeiseizoen is kunstmest de beste
keuze: dit bevat precies de juiste verhouding en
concentratie voedingsstoffen. Bovendien lost het
gemakkelijk op waardoor de planten het goed
kunnen opnemen. Gebruik kunstmest niet buiten
het groeiseizoen: dan spoelt het uit en gaan
de voedingsstoffen verloren. Strooi ook niet te
veel kunstmest want een te snelle groei leidt tot
zwakke planten, die vervolgens een gemakkelijk
slachtoffer zijn voor ziektes en plagen. Planten
kunnen bovendien verbranden door overbemesting.
Verwildering
Bloembollen die uit zichzelf vermeerderen, staan
op hun natuurlijke standplaats en hebben geen
extra mest nodig. De natuur is hier in balans:
de grondsoort, structuur, waterhuishouding
en beplanting sluiten op elkaar aan. Bijmesten
gebeurt dan alleen als bijvoorbeeld uit de kleur
van het blad blijkt dat er een gebrek is aan een
bepaalde voedingsstof. Om goed aan te sluiten
bij de omgeving waarin de bloembollen groeien,
moet deze meststof organisch zijn. Bij voorkeur
vindt deze langzaam werkende bemesting in
de late winterperiode plaats, vlak voordat de
bloembollen boven de grond komen.
verz orgin g

Verrijken met mest
Bloembollen voor meerjarenbeplanting en
verwildering in borders en onder heesters, hebben
baat bij een jaarlijkse bemesting op het moment
dat de neuzen zichtbaar worden in februari/maart.
Een gift van 2 kg 12-10-18 NPK per 100 m 2 doet
wonderen. Indien U dit in 2 keer geeft met een
week tussentijd kunnen de bollen dit gedoseerd
opnemen. Bij het gebruik van bloembollen als
kuipplant is het van belang om de potgrond te
verrijken met mest, bij voorkeur in de vorm van
voedings-tabletten. De voedingsstoffen worden
langzaam afgegeven aan de wortels en de plant
heeft voor minstens vier weken voedsel.
Bloembollen in gras
Gras waarin bloembollen zijn geplant, mag pas
zo’n zes tot acht weken na de bloeiperiode
worden gemaaid. Dan zijn alle bovengrondse
delen afgestorven en heeft eventueel zaad de
gelegenheid gekregen om te rijpen.
Koppen en clusters
De meeste bolbloemen hoeven niet gekopt te
worden. Zaaddozen van botanische tulpen,
Frittilaria en Allium kunnen decoratief zijn en
hebben een toegevoegde waarde. Meerjarige
langstelige tulpen moeten wel gekopt worden om
te voorkomen dat alle energie wordt gestoken
in het vormen van zaaddozen in plaats van het
vormen van nieuwe bollen. Met het wegnemen
van uitgebloeide bloemblaadjes is er geen gevaar
dat deze tussen de bladoksels vallen en in vochtige
periodes oorzaak kunnen zijn van schimmels.
Belangrijk is ook dat bloembollen die zich snel
voortplanten niet al te grote clusters gaan vormen.
Dat belemmert de individuele bolgroei. Beter
is het om de aan elkaar gegroeide bollen op te
graven nadat het gewas is afgestorven, te splitsen
en in kleinere hoeveelheden te herplanten.
Ziekten en schimmels
Bodemziektes en levende organismen kunnen
bloembollen aantasten in hun groeiproces. Door
te kiezen voor het juiste uitgangsmateriaal, de
juiste plantlocatie en een goede verzorging zult
u meer plezier beleven aan bloembollen. Als
bijv. meerjarenbloeiers op vochtige of donkere
plekken tijdens de bloei bruine punten aan het
blad vertonen is de kans groot dat het gaat
om Botrytis. Dit blad kan het best worden
weggesneden voordat het eventuele buurplanten
aantast.
ver z o r g i n g

Bepaal eerst de uitstraling
Bepaal eerst de uitstraling die de beplanting
moet krijgen en of het een éénjarige of meerjarige
of verwilderingstoepassing betreft.
Daarnaast wordt het assortiment sterk
bepaald door de eerder genoemde factoren
als locatie, grondsoort en temperatuur- en
lichtomstandigheden.
Eenjarigen
Eénmalig kleureffect. Voor deze toepassing
worden vooral tulpen, hyacinten, narcissen
en de meer bekende bijzondere bolgewassen
als blauwe druifjes gebruikt.
Meerjarigen
Voor meerjarenbloei heeft het Internationaal
Bloembollen Centrum in twee proefperiodes
en in verschillende klimaatzones bepaald
welke bloembollen vooral geschikt zijn voor de
meerjarentoepassing in beplantingsvakken. Een
uitgebreide lijst van variëteiten en geschiktheid
per klimaatzone staat op de ingesloten CD-rom.
Verwildering
De grond, waterhuishouding en lichtinval zijn
vooral van belang als het een meerjaren- of
verwilderingsaanplant betreft. Bloembollen voor
verwildering staan bij voorkeur op een locatie
waar de natuurlijke standplaats van de bol wordt
benaderd. Het resultaat is een zeer natuurlijke
beplanting. Daarbij is een variatie mogelijk van
droge plekken in open, zonnig terrein tot vochtige
meer beschaduwde plekken onder bomen en
heesters.
p r oduct keuze

Bij vijvers, natte groenstroken
Fritillaria meleagris (kievitsbloemetje)
Arum italicum (aronskelk)
Leucojum (voorjaarsklokje, zomerklokje)
Camassia (indianenbloem)
Bosachtige situaties situaties
Allium ursinum (daslook),
Anemone nemorosa (bosanemoon),
Anemone ranunculoides (voorjaarsanemoon),
Arum italicum (aronskelk),
Colchicum, (herfsttijloos)
Convallaria majalis,
(lelietje-der-dalen)
Corydalis cava (holwortel),
Corydalis solida,
(vogeltje-op-de-kruk)
Cyclamen,
Eranthis, (winterakoniet)
Galanthus (sneeuwklokje),
Hyacinthoides non-scripta (wilde hyacint),
Ornithogalum. (vogelmelk)
In borders en gazons
Crocus
Chionodoxa (sneeuwroem)
Galanthus (sneeuwklokje)
Scilla (sterhyacint)
vroegbloeiende narcissen zoals:
‘February Gold’
‘Jack Snipe’
‘Peeping Tom’
‘Tête-à-Tête’
toepassingen

Aantallen per m 2
Het aantal bloembollen per m 2 is sterk afhankelijk van het type beplanting dat u voor ogen heeft.
Wij hebben voor u de gemiddelde aantallen voor een paar hoofdproducten per type beplanting in kaart
gebracht.
Tentoonstellingen Openbaar groen Combinatie beplantingen
en evenementen
(in de border)
Voorjaar
Allium grootbloemig 20 5-7 3-5
Allium kleinbloemig 100 20-30 10-20
Anemone blanda 150 50 20
Chionodoxa 200 40-50 20
Crocus grootbloemig 100-150 40-50 15-20
Crocus botanisch 200 50-60 20
Fritillaria meleagris 100 40 20
Fritillaria imperialis 20 10 3-5
Galanthus 120-150 40-50 25
Hyacinthoides hispanica 100 15-20 7-10
Hyacint multiflora 30 15 5-7
Hyacint 50 15-20 5-7
Leucojum 50 15 5-7
Muscari 150 30-40 15
Narcis grootbloemig 40 15 5-7
Narcis kleinbloemig 60 20 7-10
Puschkinia 150 50-60 25
Scilla 150 50-60 25
Tulp langstelig 50 20-25 8-10
Tulp botanisch 80 30 15
Tentoonstellingen Openbaar groen Combinatie beplantingen
en evenementen
(in de border)
Zomer
Anemone coronaria 150 50 20
Canna 9 3 1
Crocosmia 60-70 20-30 10
Dahlia tot 50 cm hoog 15-20 8 4-5
Dahlia 50 tot 150 cm hoog 9 3-4 1-2
Eucomis 9 3-5 1-3
Gladiolus grootbloemig 50 20 7
Gladiolus kleinbloemig 60-70 20-30 10
Lilium aziaat 40 10 3-5
Lilium oriental 20-30 5-8 3-5
Lilium longiflorum 20 5 3-5
Zantedeschia 20-30 5-8 3-5
aantalle n per m 2

www.bloembol.org