You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6 08/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
aYWleysI ’qy sVk bxfAux leI afpxI ieµjInIairµg ivµg
qfienfq krygf afeItIbIpI, gRih mµqrfly ny idWqI mnËUrI
nvIN idWlI . Bfrq-iqWbq bfrzr
puils (afeItIbIpI) ny lWdfK qy
aruxfcl pRdyÈ ’c afpxIaF cOkIaF
qk sµprk pRfjYktF ’c qyËI ilafAux
leI asl kµtrol lfeIn (aYWleysI)
’qy kuJ sVkF qy pYdl mfrgF dy
inrmfx leI afpxI mfihr
ieµjInIairµg ivµg ƒ pihlI vfr
qfienfq krn df ÌYslf kIqf hY»
kyNdrI gRih mµqrfly ny ies ÌYsly ƒ
mn˨rI dy idWqI hY» aiDkfrk s¨qrF
ny dWisaf ik bfrzr Pors,
afeItIbIpI ny Bfrq-cIn srhWd
sVk pRfjYkt dy d¨jy pVfa qihq 32
sVkF ’coN cfr qy 18 pYdl mfrgF ’coN
do dy inrmfx dI i˵myvfrI sµBflI hY»
AunHF dWisaf ik ihmflfeI Kyqr ’c
afeItIbIpI srhWdI cOkIaF ƒ joVn
vflI lgpg iek qoN do iklomItr
dIaF vWK-vWK lµbfeI vflIaF sVkF
lWdfK Kyqr dI cIn nfl 3488
iklomItr lµbI aYWleysI ’qy hn, jdik
pYdl mfrg ijnHF dI vrqoN sYinkF vWloN
pµjfb ‘c do idnF ‘c prflI sfVn
dIaF 8,359 GtnfvF drj
sµgr¨r . pµjfb ivWc Jony dI vfZI df
70 PIsdI kµm mukµml hox nfl s¨by dy
aµdr¨nI ielfikaF ivWc prflI sfVn
dI igxqI ivWc vI kfPI vfDf hoieaf
hY» ipCly do idnF ivWc prflI sfVn
dIaF 8,359 GtnfvF sfhmxy afeIaF
hn» hflFik, rfj dI hvf dI guxvWqf
ajy vI guaFZI hirafxf nfloN ibhqr
drj kIqI geI hY, jdoN ik dIvflI dI
rfq ƒ ptfikaF ‘qy pfbµdI lWgx qoN
bfad vI asmfn ivWc D¨aF Biraf
hoieaf hY aqy 10 sæihrF df
eyikAUafeI “gµBIr” sæRyxI ivWc drj
kIqf igaf hY» sæuWkrvfr (sæfm 5 vjy
qWk) pµjfb ivWc prflI sfVn dIaF
5,327 GtnfvF sfhmxy afeIaF,
jdoNik vIrvfr (dIvflI vfly idn)
ieh aµkVf 3,032 sI» ies sfl
prflI sfVn dIaF sfrIaF GtnfvF
‘coN 65 PIsdI GtnfvF ipCly 5 idnF
‘c hI dyKx ƒ imlIaF hn» hux qWk
prflI sfVn dIaF kuWl 28,792
GtnfvF ho cuWkIaF hn» hflFik ieh
ipCly sfl 5 nvµbr qWk drj kIqI
geI igxqI df lgBg aWDf hY» pµjfb
gÈq ’c kIqf jFdf hY, Auh aruxfcl
pRdyÈ ’c hn» afeItIbIpI dI ÈfKf dy
ieµjInIar qy ingrfn p¨ry kµm dI
Xojnf iqafr krngy qy Aus dI
ingrfnI krngy» mËd¨rF qy rfj
imsqrIaF ƒ srkfrI inXmF muqfbk
kµm ’qy rWiKaf jfvygf» afm qOr ’qy
ienHF KyqrF ’c sVk inrmfx pRfjYktF
df i˵mf bfrzr sVk sµgTn
(bIafrE), kyNdrI lok inrmfx ivBfg
(sIpIzblX¨zI) qy aijhIaF hI hor
eyjµsIaF df huµdf hY» aiDkfrIaF ny
ikhf ik bl dI ieµjInIairµg bRFc ƒ
srhWdI cOkIaF qk sµprk vDfAux dy
kµm ƒ qyËI nfl p¨rf krn leI
lgfieaf jFdf hY» mOj¨df smyN ’c
ivWc prflI sfVn dy mfmly ivWc
sµgr¨r sB qoN aWgy hY, ijWQy 611 kys
drj hoey hn» ies dy nfl hI ies qoN
bfad mogf (484), Piærojæpur (481)
aqy luiDafxf (455) hn» pµjfb dy
pRd¨sæx kµtrol borz ny prflI sfVn
vfly iksfnF dy clfn kWtx leI
mfihr tImF s¨by dy vWK-vWK ihWisaF
ivWc Byjx df PYslf kIqf hY» jdoN ik
kuJ iksfn vfZI qoN bfad prflI ƒ
srkfr ny Bfrq-cIn sVk
pRfjYkt dy d¨jy pVfa dI Èur¨afq
kIqI hY ijs ’c keI sVkF, pYdl
mfrg qy srhWdI cOkIaF Èfml
hn» ies dy pihly pVfa dI
Èur¨afq 2005 ’c kIqI geI sI»
sk¨lI isWiKaf dI guxvWqf ƒ
ibhqr bxfAux leI srkfr dI
Xojnf, inWjI sk¨lF nfl juVngy
srkfrI sk¨l Xfd rhy ik kyNdrI
gRih rfj mµqrI iniqafnµd rfey ny
24 akq¨br ƒ afeItIbIpI dy
60vyN sQfpnf idvs dOrfn ikhf sI
ik afeItIbIpI leI nvIaF
srhWdI btflIanF ƒ mn˨rI dI
pRikiraf afÉrI pVfa ’c hY»
sµBflx leI bdlvyN qrIikaF dI
qlfsæ kr rhy hn, jiæafdfqr
drimafny aqy sImFq iksfn kxk
dI ibjfeI leI afpxy KyqF ƒ sfPæ
krn leI ies ƒ sfV rhy hn»
pµjfb KyqIbfVI ivBfg dy ieWk
aiDkfrI ny iksfnF ƒ prflI nf
sfVn leI Auqsæfihq krn leI
ieWk ivDI ivksq krn dI loV ‘qy
jæor idWqf»
bFby hfeI kort ny rWd kIqf dyÈmuK ƒ
inafiek ihrfsq ’c Byjx df hukm
muµbeI . bFby hfeI kort ny mhfrfÈtr
dy sfbkf gRih mµqrI ainl dyÈmuK ƒ
inafiek ihrfsq ivc Byjx df ivÈyÈ
adflq df afdyÈ aYqvfr ƒ rWd kr
idWqf aqy Aus ƒ mnI lFzirµg mfmly
ivc 12 nvµbr qk ienPorsmYNt
zfierYktoryt (eIzI) dI ihrfsq ivc
Byj idWqf» eIzI ny afpxy ibnY ivc
ikhf ik ivÈyÈ adflq ny dyÈmuK ƒ
inafiek ihrfsq ivc Byj ky mfmly dI
jFc leI eyjµsI ƒ loVINdy mOky dyx qoN
ienkfr kr idWqf hY» eIzI ny ikhf ik
Ausƒ dyÈmuK qoN puWCigWC leI isrÌ
pµj idn df smF imilaf, ijs ivcoN do
idn CuWtIaF ivc lµG gey» hfeI kort
ny dyÈmuK ƒ eyjµsI dI ihrfsq ivc
Byjx df afdyÈ idµdy hoey ikhf ik
pihlI nËr ivc ivÈyÈ adflq dy
ÌYsly dI jfieËqf ƒ lY ky Aus dy ibnY
ivc qWQ nËr afAuNdy hn» jsits
ims kfl nfl ÈurU hoeI pRym khfxI df jbr jnfh ’qy hoieaf aµq
brylI . iek ims kfl qoN Èur¨ hoeI
pRym-pRsµg dI khfxI jbr jnfh ’qy
Éqm hoeI» doÈ hY ik doÈI nOjvfn ny
Éud ƒ ax-ivafihaf dWs ky muitafr
ƒ ivafh df JFsf dy ky sµbµD bxfey
iPr ivafh qoN nFh kr idWqI»
muitafr ƒ qPqIÈ ivc pqf lWgf ik
doÈI ivafhuqf hY» aYWsaYWspI dy
hukmF qoN bfad muitafr dI qihrIr
’qy doÈI nOjvfn rfhul isµG iÉlfÌ
suBfÈngr puils ny jbr jnfh qy
hor DfrfvF ivc irport drj kIqI
hY»muitafr muqfbk, Ausdy nµbr ’qy
nOjvfn df Pon afieaf sI» Êlq
nµbr dI gWl khI qF nOjvfn ny Pon
kWt idWqf» doÈ hY ik dubfrf nOjvfn
ny muitafr dy nµbr ’qy iPr Pon kIqf
qy Bolfpn idKfAuNdy hoey Aus ƒ Êlq
nµbr lfAux ’qy mfÌI mµgI» muitafr
ny sfP kr idWqf qF ikhf ik dosq
bxyNgI» ies ’qy muitafr qy nOjvfn
dovF ivc gWlbfq Èur¨ ho geI» dyKdy
hI dyKdy gWlbfq pRym-pRsµg ivc
qbdIl ho geI» sk¨lI isWiKaf dI
guxvWqf ƒ ibhqr bxfAux leI
srkfr dI Xojnf, inWjI sk¨lF nfl
juVngy srkfrI sk¨l muitafr ƒ
nOjvfn ny afpxf nF rfhul isµG dWsdy
rfmpur ivc pfrts izlINg ’qy kµm
krn dI gWl dWsI» ivafh dI ieWCf
pRgt kIqI» muitafr Ausdy JFsy ivc
af geI qy nOjvfn dybulfAux ’qy rfmpur
clI geI» rfmpur ivc nOjvfn ny
Ausdy nfl iek hotl ivc sµbµD
bxfey» 27 akq¨br ƒ ivafh df
idKfvf kIqf» ies dOrfn muitafr ƒ
nOjvfn dy ivafhuqf hox bfry jfxkfrI
pRfpq hoeI» ivroD ’qy muitafr ƒ
jfn qoN mfrn dI koiÈÈ hoeI»
ieµspYktr suBfÈ ngr nryÈ kumfr
kÈXp ny dWisaf ik mfmly dI jFc
kIqI jf rhI hY»
skUlI isWiKaf dI guxvWqf ƒ ibhqr bxfAux leI
srkfr dI Xojnf, inWjI skUlF nfl juVngy srkfrI skUl
nvIN idWlI. sk¨lI isWiKaf dI guxvWqf ƒ ibhqr bxfAux
aqy AunHF ienPRfstrkcr dy pWDr ’qy mËb¨q bxfAux leI
srkfr ny AuNj qF keI aihm kdm cuWky hn» ienHF ’coN
iPlhfl jo Kfs hY, AunHf ’c srkfrI sk¨lF ƒ inWjI sk¨lF
nfl joVn dI Xojnf hY» ies dy qihq hryk srkfrI sk¨l
ƒ iksy inWjI sk¨l nfl joiVaf jfvygf» Auh afps ’c
iml-jul ky iek-d¨jy dy vsIilaF dI vrqoN krngy» nfl
hI iek-d¨jy dy ibhqr kµmkfË ƒ apxfAuxgy vI»
nvIN rfÈtrI isWiKaf nIqI afAux qoN bfad sk¨lF dI
guxvWqf ƒ ibhqr bxfAux leI d¨jf jo aihm kdm
AuTfieaf igaf hY, Auh ivDFjlI Xojnf df nvF gyV hY» ies
’c koeI vI isWiKaq jF hunrmµd ivakqI hux svYsyvk dy
r¨p ’c sk¨lF dy nfl juV ky nvIN pIVHI dy BivWK ƒ sµvfrn
’c mdd dy skygf» ienHF ’c syvfmukq aiDkfrI, Kyz Kyqr
nfl juVIaF ÈÉsIaqF, syvf mukq aiDafpk afid ’coN koeI
vI ho skdf hY» hflFik, ies leI pihlF rijstryÈn
krvfAuxI pvygI» nfl hI iksy Kyqr nfl juVy hn, afid dI
p¨rI jfxkfrI dyxI hovygI» ies dy afDfr ’qy Ër¨rqmµd
sk¨l aijhy lokF ƒ Éud hI afpxy bWicaF ƒ pVHfAux jF
ivÈyÈ klfsF lYx leI sWdf dyxgy» Éfs gWl ieh hY ik ieh
lvIN pihl Èur¨ hox qoN bfad hux qk dyÈ Br dy krIb sfZy
pµj hËfr lokF ny sk¨lF ’c pVHfAux leI bqOr svYsyvk
rijstryÈn krvfeI hY» ieh igxqI hr idn qyËI nfl vD
vI rhI hY» ies dy nfl hI ies Xojnf qihq koeI vI sk¨lF
ƒ Ër¨rI vsIly vI muhWeIaf krvf skdf hY» Ër¨rqmµd
sk¨lF ƒ ies leI afpxI Ër¨rq dI vµz dyxI hovygI» ies
dy qihq hux qk 20 hËfr qoN iËafdf sk¨lF vWloN Ër¨rI
mfDv jfmdfr dy bYNc ny ivÈyÈ
adflq dy Cy nvµbr dy ÌYsly ƒ cuxOqI
dyx vflI eIzI dI ptIÈn ’qy suxvfeI
kIqI» eIzI vWloN hfeI kort ivc
vDIk sfilstr jnrl ainl isµG
pyÈ hoey»
idWlI qoN geI aYWsafeItI ny ÈurU kIqI afrIan mfmly dI jFc
muµbeI. nfrkoitks kµtrol ibAUro
(aYWnsIbI) dI ivÈyÈ jFc tIm ny Èincrvfr
ƒ muµbeI phuµc ky afrIan Éfn
nfl juVy kr¨Ë zrWgË mfmly smyq aWDf
drjn mfmilaF dI jFc Èur¨ kr idWqI
hY» ienHF mfmilaF dI jFc ÈuWkrvfr ƒ
aYWnsIbI dy Ëonl zfierYktr smIr
vfnKyVy qoN vfps leI geI sI» ivBfgI
s¨qrF ny ikhf ik idWlI qoN afeI ies ivÈyÈ
tIm (aYWsafeItI) ny dupihr bfad
aYWnsIbI dy Ëonl dPqr jf ky ienHF
mfmilaF dy bfry ivsQfr nfl jfxkfrI
leI» jFc tIm dI agvfeI aYWnsIbI
hYWzkuafrtr ’c izptI zfierYktr
jnrl (zIzIjI) qy sInIar afeIpIaYWs
aiDkfrI sµjy isµG kr rhy hn» AunHF
ikhf ik asIN kuJ mfmilaF ƒ hWQ ivc lY
ky AunHF dI jFc Èur¨ kr idWqI hY»ieh puWCy
jfx ’qy ik kI Auh ienHF mfmilaF dI nvyN
isry qoN jFc krngy, AunHF ikhf ik mYN
pihlF ienHF mfmilaF df kys irkfrz
dyKFgf, iesdy bfad qYa krFgf»
iPlhfl ienHF mfmilaF ’c aWgy dI jFc
jfrI rhygI» sk¨lI isWiKaf dI guxvWqf
ƒ ibhqr bxfAux leI srkfr dI Xojnf,
inWjI sk¨lF nfl juVngy srkfrI sk¨l
iËkrXog hY ik aYWnsIbI ny ÈuWkrvfr ƒ
ikhf sI ik ivÈyÈ jFc tIm rfÈtrI qy
aµqrrfÈtrI pWDr ’qy PYly Cy mfmilaF
dI z¨µGfeI nfl jFc krygI» ieh tIm
ienHF mfmilaF ’c aWgy-ipWCy dIaF
sfrIaF kVIaF dI pVqfl krygI»
vsIilaF dI mµg kIqI jf cuWkI hY» ienHF ’coN krIb 12
sk¨lF ƒ mdd vI iml geI hY»
hflFik, srkfr ies p¨rI muihµm ƒ qyË krn dI koiÈÈ
’c jutI hY» ies leI lokF ƒ aWgy afAux leI ikhf igaf
hY» ieµnf hI nhIN, srkfr ies muihµm ƒ ipµzF dI Èfn nfl
vI joVn dI Xojnf bxf rhI hY, qFik ienHF sk¨lF qoN pVH ky
inkilaf ipµz df hr ivakqI sk¨lF ƒ ibhqr bxfAux
leI aWgy afvy aqy sihXog vI dyvy» mOj¨df smyN ’c dyÈ dy
sfry srkfrI sk¨lF dy afpxy pWky Bvn qF hn, pr ienHF ’c
ividafrQIaF dI pVHfeI nfl juVy vsIly nhIN hn»
guxvWqfp¨rn isWiKaf leI sk¨lF df vsIilaF nfl lYWs hoxf
Ër¨rI hY»