Jaargang 4, nummer 4 (pdf) - Vredesmagazine

de NAVO
werking zijn er onder meer bij de ontwikkeling
van een nieuwe antiterrorismedoctrine,
inclusief cyberterrorisme,
een betrekkelijk nieuw terrein voor de
NAVO. Onder het FP7 1 financieringsprogramma
van de EU neemt Israël deel
in een programma voor ‘binnenlandse
veiligheid’ waarvoor 3,6 miljoen euro
onderzoeksgeld is uitgetrokken, dat grotendeels
naar de defensie-industrie gaat.
Met Europees belastinggeld wordt zo de
Israëlische ervaring in het onderdrukken
van Palestijns verzet bruikbaar gemaakt
voor Europese controlestrategieën. In
Nederland nemen TNO en multicultiinstituut
Forum deel aan dit programma.
Wendela de Vries
1 Het zevende kaderprogramma (Framework
Programme) van de EU bundelt initiatieven
van onderzoek, onderwijs en vernieuwing
(cordis.europa.eu/fp7)
Herman Groenendaal
AMSTERDAMSE ARBEIDERS BETOGEN VOOR HERMAN GROENENDAAL, JUNI 1921
Een bericht uit
andere tijden
Aanleiding voor dit historisch bericht
is het verhaal dat Stephan
Kraan vertelde op de Pinksterdagen
in Appelscha. Met de film Diensweigeraars
achter tralies trok hij door Nederland.
Hierin was de openingsscene over
een man die voor de gevangenispoort in
de houding staat en het Herman Groenendaal
lied aanheft, iets dat voor veel
mannen de normaalste zaak van de wereld
was. De slotregel van het lied van de
moeder van een dienstweigeraar voor de
poort luidt: “Jongen ‘k zie je liever daar/
dan als moordenaar”. De film werd vaak
door de Friese omroep uitgezonden, en
zolang dienstweigeraars of antimilitaristen
zingen, zolang zal het Herman Groenendaalse
lied klinken. Maar wie was deze
Herman?
Negentig jaar geleden was de affaire
Groenendaal op zijn hoogtepunt, een
jaar voordat ook de antimilitaristische
pinkstermobilisaties blijvend voor onrust
zouden zorgen. Wie was deze man
en waarom mag deze affaire niet vergeten
worden?
ANARCHIST
Hermanus Johannes Groenendaal werd
in Haarlem geboren op 1 juni 1901, het
jaar waarin het kabinet Pierson-Goeman
Borgesius de algemene dienstplicht invoerde.
Hij was een overtuigd anarchist,
ging een vrij huwelijk aan met Carolina
Donker en was lid van de radicale geheelonthoudersbeweging
het Vrije Jeugd Verbond
en de Internationale Anti Militaristische
Vereniging (IAMV) opgericht in
1907. Toen hij de dienstplichtige leeftijd
bereikte, zaten in het bestuur Albert de
Jong, die ook een belangrijke rol zou spelen
als anarchosyndicalist en Bart de Ligt,
die tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn
sporen had verdiend met het beruchte
VREDESMAGAZINE nr. 4-2011 15