Jaargang 4, nummer 4 (pdf) - Vredesmagazine

SIGNALERINGEN
Nederlandse militairen op missie
De auteur is een militair historicus,
die regelmatig schrijft
voor het Nederlands Instituut
voor Militaire Historie (NIMH), na een
fusieproces de voortzetting van de vroegere
Sectie Krijgsgeschiedenis van de Generale
Staf. Klep is een scepticus, maar
een vrolijke en onbevangen ondersoort
in dit genre. Hij werkt over het algemeen
gedegen en kan soms recht voor zijn raap
uit de hoek komen. Zo is hij kritisch over
de Amerikaanse inval in Afghanistan van
2001. Hij constateert dat na de aanslagen
van 1 september de Veiligheidsraad in
een resolutie weliswaar het recht van de
VS erkenden om zichzelf – ook militair –
te verdedigen, maar dat dit geen expliciet
mandaat was “voor wat de Amerikanen
van plan waren onder de naam Operation
Enduring Freedom (OEF): de gewelddadige
verdrijving van het Talibanbe-
wind uit Afghanistan en een langdurige
genadeloze strijd tegen het (internationale)
terrorisme. Met name de beoogde
regime change in Afghanistan druiste in
tegen een basisprincipe van de internationale
betrekkingen en het volkenrecht:
staten zijn in principe soeverein.”(14) En
even verderop zegt hij dat “de Amerikanen
een marionettenregering in Kabul
installeerden.” Dit zijn bewoordingen die
je van de gepolitiseerde generaals in de
actualiteitenrubrieken niet snel zult horen.
Zij doen weinig meer dan het vertalen
van het optimistisch getoonzette regeringsbeleid
in militairpublicitaire termen.
Mijn indruk is dat Klep eerder de
mening vertolkt van het militaire middenkader
en soms de gewone soldaat,
dan die van de legerleiding. De militairen
in Afghanistan waarover hij schrijft, vinden,
dat ze een uniek en riskant beroep
Op 6 augustus hielden Rob Boogert en Elise Bleijs een vastenwake ter
herdenking van de slachtoffers van de atoombommen op Hiroshima en
Nagasaki op 6 en 9 augustus 1945 in Japan. Ook vragen ze aandacht voor de
nog altijd aanwezige Amerikaanse kernwapens in Nederland op vliegbasis
Volkel in Noord-Brabant. Op het Plein, tegenover het Ministerie van Defensie,
zijn spandoeken en is een kleine fototentoonstelling opgehangen. Eerder op
de dag namen ook leden van de Franciscaanse Vredeswacht deel aan de wake.
De wake werd afgesloten met een symbolische schop tegen het kerntuig.
Foto: Jan Bervoets
Het NIMH houdt een regelmatig
ververste website bij van Nederlandse
militaire operaties in het buitenland:
http://www.defensie.nl/nimh/
geschiedenis/internationale_
operaties/
hebben waarbij ze nogal eens voor de
voeten worden gelopen door formeel
procedureel denken binnen het militaire
apparaat, de politieke leiding en Haagse
kringen, die een militaire vechtoperatie
verkopen als een opbouwmissie.
In dit boek beschrijft Klep minutieus
zowel de politieke besluitvorming als het
militaire verloop van de Nederlandse IS-
AF-missie in Uruzgan. Hij doet dat aan
de hand van open bronnen. De kracht
van het boek ligt in het verzamelde materiaal
en de lijn die de schrijver daarin
weet aan te brengen. In het politiek
hoofdstuk is dat knap gedaan, hoewel de
lezer met de indruk achterblijft, dat de
wendingen van de Haagse politiek nog
onoverzichtelijker zijn dan de kronkelende
ravijnen waardoor de voetpatrouilles
van ISAF zich een weg moeten
banen.
De conclusie is opmerkelijk: parlementaire
instrumenten als Artikel 100brief
en Toetsingskader hebben een fuik
geschapen waaruit de politieke partijen
niet meer terug konden zwemmen. De
inzet in Uruzgan had minder te maken
met de situatie in Afghanistan dan met
NAVO-bondgenotentrouw en de ambities
van de regering om mee te spelen in
het militaire orkest van de naties. Een objectieve
toetsing had moeten leiden tot
afwijzing of uitstel van de missie, maar in
plaats daarvan werden abstracte criteria
mechanisch afgevinkt. De militaire analyse
is wat minder scherp, maar het is
duidelijk dat Klep vindt dat Uruzgan bij
de gegeven strategie en inzet van middelen
een mission impossible was.
KK
Christ Klep, Uruzgan – Nederlandse militairen
op missie, 2005-2010. Amsterdam, Boom (2011)
246 blz. Personen- en zakenregister
VREDESMAGAZINE nr. 4-2011 35