Dear Hunter X INDIGO (vier kaarten)

DEAR HUNTER
Dear Hunter
x
INDIGO
vier kaarten
2021

INTRODUCTIE
INDIGO (INtegrale en Duurzame Interacties ter
bevordering van positieve Gezondheid in Oost-
Maastricht) is een onderzoek dat uitgevoerd
wordt door de Universiteit Maastricht, in
samenwerking met Projectbureau A2 Maastricht,
Fontys Eindhoven, Wageningen Universiteit en de
Academische Werkplaats Publieke Gezondheid
Limburg van GGD Zuid-Limburg. Het doel van
INDIGO is het onderzoeken van het effect van de
fysieke en sociale omgeving op beweeggedrag en
ervaren (positieve) gezondheid.
INDIGO is een natuurlijk experiment waarin
750 deelnemers gedurende vier jaar worden
opgevolgd. Het experiment is vormgegeven
rondom de Groene Loper in Maastricht. De studie
bestaat uit drie meetmomenten: een nulmeting
voor de opening van de Groene Loper (2016-
2017), nameting 1 (2018-2019) en nameting 2
(2020-2021). Tijdens deze meetmomenten worden
beweeggedrag, actief transport, ervaren (positieve)
gezondheid en percepties van de woonomgeving
in kaart gebracht.
Naast de fysieke omgeving verandert ook de
sociale omgeving van de wijken rondom de
Groene Loper. De hypothese van het onderzoek
is dat de interactie tussen de fysieke en sociale
omgeving zorgt voor een groter effect op gedrag
en gezondheid, dan voor de fysieke of sociale
omgeving los van elkaar: er is sprake van synergie.
Het in kaart brengen van de fysieke omgeving is
een concrete en tastbare opgave en kan gedaan
worden met verschillende technieken. Ook het
in kaart brengen van de meer ‘formele’ sociale
omgeving, met o.a. sociaal werk, gemeentelijke
regelingen en buurtactiviteiten, is relatief
eenvoudig. Lastiger is het om informatie te
vergaren over de interactie tussen de fysieke
omgeving en de meer ‘informele’ sociale
omgeving: het gaat dan bijvoorbeeld over sociale
cohesie, sociale netwerken en het gevoel dat
mensen hebben bij de (mensen in hun) wijk.
Maar ook, waar liggen volgens inwoners van
Maastricht-Oost de grenzen van hun wijk. En
zijn deze dingen positief of negatief veranderd
na de opening van de Groene Loper? Hoe is de
sociale omgeving van de inwoners van Maastricht-
Oost afgelopen jaren veranderd? En hoe houden
deze eventuele veranderingen verband met de
veranderingen in de fysieke omgeving?
Met bovenstaande vraagstelling bracht Jos Geurts
van Projectbureau A2 Maastricht ons samen.
‘Ons’ is Nicole Stappers, die promoveert op dit
onderzoek, en Dear Hunter, een cartopologisch
onderzoeksbureau. Marlies Vermeulen, de
projectleider namens Dear Hunter, promoveert
zelf op het onderwerp cartopologie. Hierover
straks meer. De motivatie van Projectbureau A2
om beide onderzoekers samen te brengen berust
op de volgende twee hoofdzaken: ten eerste zijn
de inzichten van Nicole’s onderzoek voornamelijk
op kwantitatieve, cijfermatige data opgebouwd.
Wat als de inzichten ook vanuit veldwerk en
participerende observatie worden bevraagd
en onderbouwd? Een tweede reden voor het
samenbrengen is cartopologie zelf, als artistieke
onderzoeksmethodiek, om inzichten te vergaren
vanuit het veld over de interactie tussen de
fysieke omgeving en de meer ‘informele’ sociale
omgeving die cijfermatige data contextualiseren.
Cartopologie is een discipline die ontwikkelt
wordt vanuit de praktijk met als startpunt
het gegeven dat ‘het alledaagse’ plaats vindt.
Cartopologie bevraagt de rol van ‘plaats’ in
‘het alledaagse’ en de rol die ‘het alledaagse’
krijgt toebedeeld in bestaande ruimtelijke
notatiesystemen - zoals bijvoorbeeld de
architectonische plattegrond. Het ‘alledaagse’
wordt niet onmiddellijk opgeschreven of verteld,
maar zit eerder verborgen in locaties en wordt
vaak over het hoofd gezien. De cartopologische
kaart fungeert als onderzoeksinstrument om
‘plaats’ en ‘het alledaagse’ te verkennen en te
documenteren. Cartopologische kaarten worden
tijdens het veldwerk gemaakt en begeleiden
intensieve participerende observaties. Ze
verbinden cartografische kaarten die ‘plaats’
bevatten met tekeningen en teksten over ‘het
alledaagse’.
Dear Hunter praktiseert cartopologisch onderzoek
door op iedere projectlocatie te verblijven. Het
liefst met de eigen wooncontainer maar soms ook
door weken in hotels of airbnb’s te verblijven om
de dagelijkse realiteit zelf te ervaren. Tijdens dat
veldwerk wordt elke ervaring, gesprek en inzicht
meteen op kaart genoteerd. Ook voor dit project
ging Dear Hunter op een gelijkaardige manier aan
de slag. In twee periodes en gedurende 8 dagen
in totaal verbleef Dear Hunter op locatie. Acht
dagen is niet veel, maar Dear Hunter verbleef
begin 2016 al drie maanden aaneengesloten in het
onderzoeksgebied met hun eigen wooncontainer.
Sindsdien is Dear Hunter nauw betrokken bij de
ontwikkelingen van de Groene Loper, telkens met
de nodige veldwerkperiodes waarin verblijf een
intrinsiek onderdeel was: zowel in het noorden
(Limmel, Nazareth), zuiden (Scharn) en centrum
van het onderzoeksgebied (Oranjeplein). Dit is de
reden dat de observatietijd op locatie nu beperkt is
tot twee relatief korte periodes. Daarbij kwamen
ook de Covid-19 maatregelen en restricties die
deze observatie periode grondig hebben beïnvloed.
De veldwerkperiodes werden telkens opgesplitst in
‘formeel’ en ‘informeel’ veldwerk. Het ‘formeel’
veldwerk betreft de momenten dat veldwerk
is ingepland als actief onderzoek. Zo werd de
Groene Loper meerdere keren afgewandeld, met
‘stops’ op iedere kruising. Ook werd er door
de wijken gewandeld, vlak ‘achter’ de Groene
Loper, maar wel met zicht erop. Het ‘informeel’
veldwerk vind plaats wanneer er bijvoorbeeld
koffie wordt gehaald, inkopen worden gedaan, de
hond wordt uitgelaten of voor, tijdens en na een
stukje hardlopen. Beide soorten veldwerk zijn
waardevol en niet altijd heel makkelijk van elkaar
te onderscheiden. Dat kan ook niet anders; de
dagelijkse realiteit is hetgeen waarnaar op zoek
wordt gegaan. Om diezelfde reden wordt ook in
de kaarten geen onderscheid gemaakt tussen beide
soorten veldwerk.
Behalve het veldwerk was er nauw contact tussen
Nicole en Marlies over het project maar ook
om elkaars standpunten en werkwijze beter te
begrijpen. Referenties en eigen materiaal werd
gedeeld en er vonden regelmatig onderlinge
presentaties plaats over zaken die hen bezig
hielden in het onderzoek. Een belangrijk
onderdeel daaruit is het framework van Jenna
Panter, gepubliceerd in ‘International Journal
of Behavioral Nutrition and Physical Activity’
in 2017. In het framework en de paper wordt
beargumenteerd dat er meerdere componenten zijn
die gezamenlijk moeten worden aangepakt om een
positieve verandering te kunnen bewerkstelligen
in de fysieke gezondheid. Het framework probeert
die verschillende componenten aan elkaar te
verbinden en ze zich tot elkaar te laten verhouden.
Heel veel pijltjes staan alle kanten op en verbinden
vierkantjes die allemaal even groot zijn. In slechts
tweegevallen is een stippellijn gebruikt. De
context is een groot grijs vlak. De lokaliteit en
bijzonderheid van een bepaalde te onderzoeken
locatie is helemaal verdwenen uit dit framework
waardoor het overal inzetbaar wordt maar
eigenlijk nergens helemaal past. Nicole en Marlies
beslisten om dit framework als basis te nemen om
te zien of de lokaal opgedane ervaringen uit het
alledaagse er als het ware aan toegevoegd kunnen
worden.
Marlies ging ermee aan de slag en startte met het
lezen van het paper. Een paar zaken vielen meteen
op:
• Context wordt omschreven als de relatie
tussen mens en plaats. Kunnen we die context
toespitsen op de Groene Loper en omliggende
wijken?
• Het framework en de paper gaan ervan uit dat
de impact van de fysieke verandering op de plek
van de fysieke verandering plaatsvindt. Dus
daar waar bijvoorbeeld een fietspad is aangelegd
wordt de locatie van dat fietspad onderzocht
in het framework. In het geval van de Groene
Loper gaat het dus om de locatie waar de
bovengrondse A2 getransformeerd is in de
Groene Loper. Op deze locatie zelf heeft deze
transformatie uiteraard een enorme positieve
impact gehad. Maar de Groene Loper en het
Projectbureau A2 Maastricht lijken ambitieuzer
en verwachten ook een verandering in de
omliggende wijken teweeg te kunnen brengen.
• Het framework lijkt gemaakt te zijn om
te kunnen voorspellen wat de impact van
verschillende veranderingen in een gebied
teweeg kunnen brengen. In dit project wordt het
framework gebruikt als reflectie-tool om tijdens
het proces van toe-eigening van de Groene
Loper de wijken en de impact van de Groene
Loper op die wijken te bevragen.
Met deze zaken in het bijzonder, het paper in het
achterhoofd en de eigen cartopologische expertise
ging Dear Hunter verder het veldwerk aan.
De kaarten moeten worden geïnterpreteerd als
interne werkinstrumenten. Ze bevatten ruimtelijke
inzichten, opmerkingen en schuwen niet om
thema’s of locaties die moeilijk zijn of gevoelig
liggen te bevragen. Ze fungeren het beste als ze
worden geprint, op tafel worden gelegd te midden
van en ter ondersteuning van discussie tussen
verschillende onderzoekers, beleidsmedewerkers
of projectontwikkelaars. In dit proces dienen
de kaarten als documentatie en neerslag van
veldwerk ten behoeve van verdere ontwikkeling en
integratie in het INDIGO onderzoek.
Tenslotte, een tip: Neem de tijd. Het zijn
geen kaarten die zich, net als Google Maps
bijvoorbeeld, aanpassen aan jouw voorkeuren
en roteren volgens je eigen positie. De
cartopologische kaarten zullen je juist vragen
een positie in te nemen en te navigeren over de
verschillende vellen heen als nooit tevoren. Ga er
dus goed voor zitten en weet dat alle begin lastig
kan zijn.
Veel lees- en kijkplezier.
Dear Hunter i.o.v. Projectbureau A2 Maastricht,
2020-2021

VERANDERING IN PROFIEL
Verbreden Groene Loper. Net niet genoeg plaats om
ertussen te bouwen. Geluk voor opgewaardeerde flat.
De Groene Loper
Nog heel erg leeg. Het ligt duidelijk te wachten.
Impact op- en verandering in
fysieke omgeving van de Groene
Loper
plattegrond
CHANGES
Impact op- en verandering in
omgang van de omgeving van de
Groene Loper
in het veld
GEVOLG
A2/N2 ondergronds
Heerdersfeer. Net als de Frankenstraat had
de Heerderweg een enorm interessante vibe
kunnen teweegbrengen op wat nu (en wat in
de toekomst zal blijven door publieke functies)
een beetje een leeg deel van de Groene Loper
is. De Heerderweg is misschien we de meest
Amsterdamse straat van Maastricht, de meest
toegeëigende ook. De voortuintjes nemen ook
de stoep in beslag en je voelt je als wandelaar
op die stoep bijna bezwaard om tussen woning
en ‘tuin’ door te lopen. De bewoners bewonen
de straat. Die activiteit is duidelijk een sociale
activiteit tussen buren. Het zijn allemaal
tuinders. Daar komt abrupt een einde aan op
het einde van de straat. Daar waar de ruimte
is om die sfeer verder vorm te geven (en
misschien de bewoners ook de
verantwoordelijkheid) is er gekozen om de
meest banale dingen des levens te plaatsen
tussen de straat met bijzondere kwaliteiten en
de Groene Loper. Een containerpark en een
omheinde hondenuitlaatplek. Dat is jammer
want de mate van toe-eigening en nemen van
verantwoordelijkheid over je omgeving is ook
iets wat toegejuicht zou moeten worden op de
Groene Loper.
In wording. Ook al is de Groene Loper hier
duidelijk nog niet af, toch wordt-ie al
intensief gebruikt. En dan vooral vanuit
Heer lijkt het. Een ommetje Groene Loper
is, zeker in corona-tijd, iets wat tot de
dagelijkse realiteit behoort.

De Gemeenteflat is gerenoveerd. De Oranjeflat staat te blinken. Nieuwbouw Bar Mama en andere nieuwe
zaakjes. Een speeltuin. Chique bomen. Sporttoestellen. Nieuwe paden. Mosasaurus. Nieuwe kwalitatieve
tuinafscheidingen.
wordt er meer naar het centrum en station gewandeld en
het meest te genieten van de ‘Groene Loperaanpak’.
De inwoners hier lijken ook het meeste
‘geluk’ te hebben. Net in Wittevrouwenveld staat er
nu een kerk en een school (waar het projectbureau
gehuisvest is) langs de Groene Loper. Precies in
Wittevrouwenveld wordt het eerste pand
gerenoveerd. Er wordt dus letterlijk geïnvesteerd in
centrum te fietsen of wandelen wordt nu eerder uit
te wijk bewogen en via de Groene Loper gelopen
en gereden. Het is een combinatie van zaken. Het
geluk van Wittevrouwenveld dat niet helemaal met
de rug naar de huidige Groene Loper is ontworpen
en gebouwd, de oriëntatie, de kwalitatieve gevels
en sociale projecten zoals het Werkhuis zorgen
ervoor dat de grens tussen Groene Loper en wijk
vervaagd en beide elkaars gewoontes overnemen.
OPEN HOUDING IN HET ZUIDEN
gebouwen in Wittevrouwenveld die de moeite
waard zijn om Groene Loper-waardig te worden.
Ook de gewoontes lijken hier te veranderen. In
plaats van louter via de Frankenstraat richting het
Wittevrouwenveld eerst. Wittevrouwenveld lijkt
A2/N2 ondergronds
Impact op- en verandering in
fysieke omgeving van de Groene
Loper
GEVOLG
in het veld
plattegrond
CHANGES
Groene Loper
omgang van de omgeving van de
Impact op- en verandering in
De Groene Loper
De Groene Loper
Impact op- en verandering in
omgang van de omgeving van de
Groene Loper
CHANGES
plattegrond
in het veld
GEVOLG
Loper
fysieke omgeving van de Groene
Impact op- en verandering in
A2/N2 ondergronds
gefietst?
Er wordt yogales gegeven op het Oranjeplein. Zouden de deelnemers beseffen dat er
onder hun voeten auto’s met 90 km per uur voorbij razen? Het verschil met voorheen is enorm.
Omdat de Groene Loper hier haar ‘eigen’ grasveld heeft - het gecombineerde Konings- en
Oranjeplein - is dit wel de meest chique plek van de Groene Loper. Niet omdat er hier nu
zoveel veranderd is: behalve Bar Mama is er veel gerenoveerd of gewoon hetzelfde gebleven.
Maar omdat de Scharnerweg al een drukke weg was kwam er al veel volk langs, mensen die
nu even stoppen en een drankje doen. Want er valt toch veel te zien. Zien en gezien worden
en de Maastrichtse schwung is hier het meeste voelbaar. Als je de sporttoestellen gebruikt ben
je geen beginner. Als je kind komt spelen heeft het toch zijn zondagse kleren aan en afhalen
doe je hier in corona-tijd met muziek op de achtergrond. Als je op dit stukje hardloopt let je net
iets meer op je techniek. Kortom, het lijkt erop dat dit stukje Groene Loper een actieve en
gezonde levensstijl meer zichtbaar maakt dan elders. Ik vraag me wel af of de inrichting hier
zorgt voor meer sporters of dat het misschien zelfs mensen die minder gezond aten toch
overhaalt om gezonder te zijn. Dat laatste is misschien een iets té hoopvolle gedachte.
INZICHTEN - VERANDERING IN PERCEPTIE EN MENING.
De Groene Loper heeft zeker een impact die verder gaat dan de grens van het feitelijke projectgebied, de
veranderingen ‘op’ de Groene Loper zelf dus. Sterker nog: dit zijn de twee plaatsen waar de grens
eigenlijk onzichtbaar is geworden en waar je niet plots van de ene realiteit in de andere komt.
Bij het Oranje- en Koningsplein zullen sporters nog meer en zichtbaarder sporten en zullen gezonde
mensen misschien nog gezonder worden maar de Groene Loper zet niet aan tot gezondere voeding.
De Groene Loper lijkt hier een plek voor ‘gevorderden’ in bewust leven.
De ruimtelijke openheid naar Wittevrouwenveld lijkt authentieker, minder schreeuwerig maar misschien
wel met meer impact. De relatie tussen fysieke verandering en gewoonten (habits) is duidelijk doordat er
andere routes genomen lijken te worden.
De voortuin van de kerk lijkt opener dan voorheen. De
Theresiaschool is opgewaardeerd en wordt herbestemd.
Eindelijk aandacht voor het pleintje zonder naam, dat nu
langzaam maar zeker het Leeuwenpleintje wordt.
De eerste gebouwen zijn af. Een enkele nieuw maar ook
gerenoveerd. In plaats van wegstoppen of negeren, zoals
het geval lijkt in Wyckerpoort-noord, wordt hier veel
opgeknapt.
De aanwezigheid van Projectbureau A2 in dit gebied helpt
de Theresiaschool en het Leeuwenpleintje te veranderen.
De vernieuwde Albert Heijn die ervoor zorgt dat veel
mensen in de wijk komen.
Het aanbod van de Albert Heijn lijkt gericht op de meer
welvarende en bewustere consument (afzonderlijk af te
wegen kruiden en noten bijvoorbeeld), dit geldt niet voor
bijvoorbeeld de Jumbo in de Voltastraat.
Via de kerk en school heerst er hier een grote ruimtelijke
openheid. Veranderen de gewoontes misschien ook en

BREUKLIJN IN HET MIDDEN
De Frankenstraat. Geen enkele wijziging.
De ‘Kop van de Frankenstraat’,
Koningsresidentie. Voor- en achterkant. Parkeerplaatsen
Impact op- en verandering in
Gelukkig maar, al is er wel de doorgang
geasfalteerd maar niet ingericht.
dwars op de Groene Loper, een restant uit een vorige
fysieke omgeving van de Groene
naar de Albert Heijn iets minder direct
Ruimtelijk onaangenaam.
inrichting. Dit lijkt de enige plek waar dat nog kan bestaan.
Loper
geworden.
plattegrond
CHANGES
De Groene Loper
Impact op- en verandering in
omgang van de omgeving van de
Groene Loper
in het veld
GEVOLG
In eerste instantie lijkt de
A2/N2 ondergronds
Frankenstraat niet te profiteren van
de Groene Loper. En dat is ook zo
denk ik. Gelukkig maar. Ik denk dat
het eerder andersom is dat het
jammer is. De Groene Loper had
veel meer kunnen profiteren van de
Frankenstraat. De levendigheid en
charme van de Frankenstraat is
haast grootstedelijk, iets wat je maar
zelden tegenkomt in Maastricht.
De Frankenstraat profiteert uiteraard
wel iets van de Groene Loper. De
toegankelijkheid van het centrum is
enorm vergroot. De mengelmoes
van mensen die op de Frankenstraat
wonen is aantrekkelijk: sommigen
daarvan gaan linksaf richting
Scharnerweg, anderen richting
Voltastraat en weer een deel gaat
rechtdoor. De Frankenstraat ligt
gezellig op de breuklijn tussen noord
en zuid en profiteert daarvan. Wat
betreft de Koningsresidentie (ook
wel ANWB-flat genoemd) aan de
overkant is dat anders.
Participatie. Ik weet het niet
zeker, maar waar het
Oranjeplein en Koningsplein
zijn ontworpen en hele
participatieve trajecten zijn
opgestart voor de inrichting
en het speeltoestel lijkt het
op de kop van de
frankenstraat lastiger om een
sociaal project op te zetten.
Er stond een mooie
beweegtuin die nu perfect tot
zijn recht had kunnen komen.
Maar past dat niet bij de
mooie Groene Loper? Waar
er in sommige delen enorm
wordt geïnvesteerd lijkt de
kop van de Frankenstraat ten
onder te gaan aan zijn
eigenwijs imago en komt er
niets. De grens tussen de
fysieke veranderingen op de
Groene Loper en de
Frankenstraat is daardoor
groot. Een hardloper op de
De Koningsresidentie vormt een duidelijke scheiding
tussen noord en zuid. Die scheiding geldt niet voor de
hele Groene Loper (denk aan Wittevrouwenveld ter
plekke van de kerk) maar zeker voor de westelijke kant.
Daar waar de balkons aan de voorkant nog glinsteren
in de zon en uitkijken op het mooie plein en de
Gemeenteflat is de achterkant parking en onverzorgd
wachtgebied. Daar waar de voorkant ruimte biedt tot
sporten en beweging is de achterkant stenig en
inspiratieloos. Daar waar de voorkant een
sportbestemming wordt is de achterkant eerder voor
bewoners. Nochtans, deze flat en zijn achterkant ligt
ook precies aan de route richting het station, waar dus
heel veel voorbijgangers vanuit het station eerst door
de tuin van de villa moeten en dan via een achterafparking
pas op de Groene Loper aankomen. Daar waar
de aansluiting tussen Groene Loper en omgeving aan
de voorkant duidelijk een meerwaarde toont in
levenskwaliteit en een kettingreactie veroorzaakt lijkt
het hier stil te staan. Maar hoe lang is dat wachten al
gaande en zal het nog duren?
Groene Loper zal niet gauw
afslaan in de Frankenstraat,
wel op de Scharnerweg, ook
al is het daar zeker niet
aangenamer lopen.

GESLOTEN HOUDING IN HET NOORDEN
Het Old Hickoryplein heeft een
opknapbeurt nodig, de gebouwen met name.
Eigenlijk is het heel fraaie architectuur,
vergelijkbaar met de Gemeenteflat, maar
dan nog niet gewaardeerd lijkt het. Het is
wel een grote vlakte met een
vervreemdende schaal. Wat gaat er met de
school gebeuren? En met het cafeetje, de
Buurtbrök?
Twee braakliggende terreinen met konijnhok en bikepark: de
voormalige sportvelden en het voormalig KPN-terrein. Ze liggen
ogenschijnlijk te wachten op verdere ontwikkeling.
Op het pleintje aan de Generaal
Eisenhouwerstraat is er geen vuiltje aan
de lucht. Achter een muurtje wordt er
gebouwd.
Muurtje bouwen, Wyckerpoortnoord
tegenhouden. Dat
Wyckerpoort-Noord word omsingeld
in plaats van omarmd wordt nog maar
een keer bevestigd door dit concreet
en praktisch voorbeeld. Er is een
keermuur gebouwd tussen de
nieuwbouw en de bestaande
woningen en flats.
INZICHTEN - VERANDERING IN PERCEPTIE
EN MENING.
De ‘ongelukkige eilandvorming’ van
Wyckerpoort-noord is uiteraard niet
ontstaan door een eenduidige factor
maar door het ongelukkig samenkomen
van verschillende factoren. Sommige
zijn voor de hand liggend zoals de
aanwezigheid van het Leger des Heils,
andere zijn minder zichtbaar maar
hebben een duidelijke impact.
Bijvoorbeeld de keermuur van de
Groene Loper ter hoogte van de
Generaal Eisenhouwerstraat. En soms
is het gewoon toeval, bijvoorbeeld de
ligging en lengte van de ‘kersenstrip’.
Impact op- en verandering in
fysieke omgeving van de Groene
Loper
plattegrond
CHANGES
De Groene Loper
Straat met doorkijkjes: veel gesloopt en nu nieuwbouw.
De Groene Loper ‘knabbelt’ aan de grond van Wyckerpoort, bouwt
een muur en de bewoners van de Professor Kernstraat zitten nog meer
dan voorheen aan de ‘achterkant’.
Maar wat wel bijzonder is, is de
gelatenheid en onverschilligheid in
Wyckerpoort-noord. De observaties en
ervaringen hiernaast en op de andere
kaarten lijken voor bewoners niet
voldoende om actie te ondernemen. Of
heb ik het aan het verkeerde eind en
heeft Wyckerpoort-noord een stem
maar lijken we die maar niet te horen?
Misschien moeten we op een andere
manier luisteren? Zijn we als
projectbureau, ontwikkelaars,
corporaties en misschien ook de
gemeente zelf wel genoeg bekend met
de intrinsieke kwaliteiten van
Wyckerpoort-noord?
Impact op- en verandering in
omgang van de omgeving van de
Groene Loper
in het veld
GEVOLG
A2/N2 ondergronds
Tijdelijk is relatief. De twee terreinen zo centraal aan de Omsingelen ipv openbreken. In de straat heb je geen idee
Groene Loper liggen te wachten op ontwikkeling. Je zou dat er een autosnelweg is ondertunneld en dat er daar nu
denken, daar is iedereen het over eens. Dat is overduidelijk. wordt gehardloopt en gefietst. Er is weinig tot geen interactie
En dat is ook wel zo. Maar de tijdelijkheid van deze fase tussen de straat en de ontwikkelingen, op private
wordt op de proef gesteld en opgerekt: dusdanig dat het lijkt doorgangen en ‘achterom’ na. Om de zoveel huizen is er een
alsof het altijd zo is geweest en altijd zo zal blijven. Intussen klein steegje met een grote poort. Het steegje leidt naar een
lijkt de houdbaarheidsdatum van de tijdelijke invulling en zicht op een grote berg aarde die tussen de Groene Loper
inrichting ook verstreken.
en de Professor Kernstraat de werkzaamheden en
ontwikkelingen markeert. Het fysiek doorsijpelen van de
Groene Loper naar de straat wordt echter niet
aangemoedigd. Er wordt niet geïnvesteerd in de
achterommetjes, de meerwaarde ervan wordt niet ingezien.
Integendeel. De nieuwe gebouwen aan de Groene Loper
lijken Wyckerpoort-Noord te omsingelen in plaats van open
te breken. Bijna het tegenovergestelde als wat er met
Wittevrouwenveld gaande is. Het leven in Wyckerpoortnoord
gaat hier gewoon verder lijkt het. Met maar vooral
zonder Groene Loper.
Kersenstrip, waar achterkanten elkaar tegenkomen. De Kersenstrip had een mooie verbinding moeten worden tussen
oost en west aan de noordelijke zijde van de Groene Loper. Maar als je op de plannen kijkt (je kan het ook al een beetje zien
na de eerste werkzaamheden) wordt dat met name een straatje waar de tuinen van de bestaande flats de tuinen en de
achterkant van de nieuwe bebouwing ontmoeten. Een straatje van zij- of achterkanten dus en zeker géén voorkanten. De
‘kersenstrip’ heeft ook geen geluk. Een stukje zuidelijker is het wel mogelijk om woningen te bouwen haaks op de Groene
Loper. Maar het lijkt, hoe noordelijker hoe minder geluk.
Het leven gaat hier gewoon verder. Met of zonder Groene Loper. Net zoals het Cruyff Court er al was voor de Groene Loper.
Maastricht Beweegt organiseert soms iets op het Old Hickory plein, dat was ook al zo voordat de Groene Loper is aangelegd.
Nog steeds is de oost-west-verbinding ter hoogte van de Voltastraat vooral een logistiek-functionele oversteek, maar dan
zonder stoplichten.
Het Burgemeesterplein en de aansluiting met de Groene Loper blijft moeizaam. De huizen zijn opgeknapt maar de ruimtelijke
link met Groene Loper is nog steeds ver te zoeken. De ontwikkeling van de Groene Loper gaat hier opnieuw (nog) niet 'de
hoek om’.
Eindelijk geen werken meer (oostwest
verbindingen) Eén van de
redenen voor de komst van de Groene
Loper was het verbeteren van de oostwest
verbindingen. Wittevrouwenveld,
Scharn en in mindere mate ook Heer
profiteren daar al enorm van. De oostwest
verbinding is duidelijk tot stand
gekomen en de oostelijke wijken
worden er duidelijk beter op. Maar wat
met de verbinding van west naar oost?
In welke mate is die veranderd? Tijdens
ons veldwerk in 2016 hoorden we al
inwoners van Wyckerpoort-noord
opperen: ‘Tja, voor mij hoeven die
werken niet hoor.’ En ik kan ze deels
gelijk geven. Ook al zijn er veel minder
auto’s en zal de luchtkwaliteit veel
beter zijn, in het dagelijkse leven lijkt de
enige verandering in die verbinding dat
er niet meer voor een rood licht moet
worden gewacht om inkopen te doen in
de Voltastraat.
De Groene Loper is niet voor ons.
‘Nee hoor, we hebben helemaal geen
last van de werkzaamheden op de
Groene Loper’. Dit antwoord kreeg ik
afgelopen zomer (2020) in de
Buurtbrök op het Old Hickoryplein. Hoe
kan dat? Dacht ik. Eén van de grootste
bouwplaatsen van Maastricht vindt
plaats in je achtertuin en je hebt er
helemaal geen last van. Ik schrok van
de onverschilligheid. De Groene Loper
lijkt echt niet voor hun te zijn, een vervan-mijn-bed-show.
Ook al kunnen ze
de werken vanuit dat bed volgen.
Het hoogteverschil tussen de Groene
Loper en Wyckerpoort-noord moet
opgelost worden maar het plaatsen
van een dergelijke muur die geen
enkele kwaliteit meer toelaat aan de
achterkant van de bestaande
woningen is maar één van de vele
oplossingen die men had kunnen
bedenken. Het muurtje lijkt onbewust
ervoor te zorgen dat Wyckerpoortnoord
geen ‘Groene Loper-wijk’ wordt
maar een wijk áchter de Groene
Loper. En ook al zullen de nieuwe
gebouwen en inwoners bestaande
gewoontes in de wijk beïnvloeden,
vooralsnog lijkt de manier waarop de
Groene Loper hier is ingebed niet iets
waar die wijk van profiteert. Ook de
actieve, open, sportieve en gezonde
attitude die geassocieerd wordt met
de Groene Loper is hier dus niet te
bekennen.
De speeltoestellen doen het nog
steeds. Dat Wyckerpoort-noord geen
geluk heeft bewijst ook de speeltuin
op het pleintje aan de Generaal
Eisenhowerstraat. Er wordt een
volledig nieuwe speeltuin
gerealiseerd in de duurste en meest
ondernemende wijk van de Groene
Loper: Scharn. Ook nog een keertje
van natuurlijke materialen en met een
hippe koffiebar erbij. In Wyckerpoortnoord
niet. Hier doen de oude
speeltoestellen het nog steeds.
Opnieuw lijkt onbewust een duidelijk
onderscheid gemaakt te worden
tussen wat zichtbaar is vanaf de
Groene Loper en wat erachter schuilt.
Hierdoor wordt het verschil tussen
‘aan de Groene Loper’ en er ‘net niet
aan’ heel tastbaar. De impact van de
Groene Loper op Wyckerpoort-noord
De heuvel, een uitvlucht
De noordelijke heuvel van
de Groene Loper, de
tunnelmond, wordt weinig
gebruikt. Het lijkt er altijd
leeg maar toch is er veel
zwerfvuil te vinden. Tot
ergernis van een
schoonmaker: iedere dag
komt hij hier opruimen wat
de mannen van het Leger
des Heils achterlaten. Ze
komen hier drinken omdat
ze dat daar niet mogen.
En natuurlijk komen ze
niet rond lunchtijd of op
zonnige dagen. Ze komen
wanneer andere mensen
andere dingen te doen
hebben. Het is ook een
rare plek. Enerzijds heb je
een mooi overzicht maar
anderzijds heb je het
gevoel dat je aan het
einde bent belandt, ook al
loopt de Groene Loper
nog een heel stuk door.
Maar de braakliggende
terreinen, de infrastructuur
en de toch iets minder
uitnodigende atmosfeer
zorgen ervoor dat
Wyckerpoort-noord in zijn
meest noordelijke punt erg
afgesloten is van wat de
Groene Loper aan moois
te bieden heeft.
Relation between people and place is
er alleen als je er woont
Waarom zou je als bezoeker in
Wykerpoort-noord terecht komen? Er
zijn weinig redenen deze wijk te
bezoeken. Het sportveldje op het Old
Hickoryplein misschien, al heeft dat
vast concurrente gekregen van het
Koningsplein. De fietsenmaker
misschien, al zou die eigenlijk al lang
weg moeten zijn: hij zat er maar
tijdelijk is er altijd bij gezegd. Als je
hier woont, dan is het ‘jouw’ buurt,
maar als buitenstaander lijkt er weinig
om van te houden of om het te
bezoeken.
Niet in ‘practical conciousness’ omdat
je niet langs GL moet
Vanuit Wyckerpoort-noord gedacht en
geleefd, bevind je je aan de oostkant
van het centrum en de voorzieningen.
De Voltatraat is natuurlijk dichtbij,
daar steek je de Groene Loper
makkelijk even voor over. Waarvoor
zou je verder de Groene Loper nemen?
Er zijn wel redenen te bedenken, zoals
gaan sporten op de Geusselt of een
wandeling naar de Landgoederenzone,
maar in de alledaagse realiteit lijken er
toch bar weinig incentives voor
inwoners van Wyckerpoort-noord om
bewust de Groene Loper op te zoeken.
Nog steeds: Poging tot sociaal project
Old Hickoryplein maar lijkt mislukt.
Goedkope huur
Er is een tijdje geleden geprobeerd om
een deel van de winkelpanden en
woningen aan het Old Hickoryplein
door creatievelingen in te laten nemen
en van hieruit het plein nieuw leven in
te blazen. Van die poging resteert bar
weinig, laat staan van de beoogde
levendigheid.
Nog steeds: Bloempot op
‘Eisenhowerpleintje’
De bordessen van enkele woningen aan
de Generaal Eisenhouwerstraat ter
hoogte van het wigvormig pleintje
staan vol met plantenbakken en hier en
daar is er ook een bankje buiten gezet.
Een aangename vorm van toe-eigening
die, met of zonder Groene Loper, al
aanwezig was en er onveranderd nog
steeds is.
is daardoor miniem.