Natuurfotografie 67 inkijkexemplaar

Achtergrond
Hoe gebruik je het histogram?
Vrijwel iedere camera die een live-viewbeeld vanaf de sensor geeft, kan
het histogram van het beeld laten zien om je te helpen met de belichting.
Maar wat zie je dan eigenlijk en hoe gebruik je die informatie?
Johan Elzenga www.johanfoto.com
Het histogram van een foto is een grafiek
die de verdeling van het licht in die foto
weergeeft. De meeste camera’s kunnen
een histogram weergeven voor een foto
die is opgeslagen op de geheugenkaart
van die camera. Bij camera’s die een
zoekerbeeld genereren vanaf de sensor
(dus in principe iedere camera behalve
een spiegelreflex, tenzij die in live-viewmodus
staat) kun je ook een histogram
zien voordat je de opname maakt, en
die informatie dus gebruiken voor het
maken van die opname. De functies
verschillen van camera tot camera, dus
lees in de handleiding van je camera hoe
je het histogram in de zoeker of op het
lcd-scherm kunt weergeven. De vraag
is vervolgens wat je nu eigenlijk ziet
als je naar dat histogram kijkt. Een foto
bestaat uit miljoenen pixels en elke pixel
heeft een drietal waarden (een waarde
voor rood, groen en blauw) die samen
de uiteindelijke kleur van die pixel
weergeven. De helderheid van de pixel is
afgeleid van deze waarde. Een histogram
toont op de verticale as het aantal pixels
van elke helderheid in een afbeelding.
De schaal onderaan het histogram loopt
van links naar rechts, van 0% helderheid
(zwart) tot 100% helderheid (wit). Hoe
hoger de piek, hoe meer pixels van die
helderheid er in de afbeelding zijn.
Wat het histogram vertelt
Wat vertelt dit nu over je foto? De meeste
foto’s bevatten een groot aantal pixels
in de middentonen. Deze zullen zich
groeperen rond het centrale gedeelte
van de grafiek. Hoe hoger het contrastniveau
in het gebied, hoe minder pixels
er in het midden verschijnen. Een van de
meest gebruikte toepassingen van een
histogram is het controleren op ‘clipping’.
Er is sprake van clipping als een deel
van een foto te donker (onderbelicht) of
te licht (overbelicht) is voor de sensor
om details in dat gebied vast te leggen.
Clipping is moeilijk te herkennen zonder
histogram, maar met een histogram is het
heel eenvoudig. Je ziet een (grote) piek
op de histogramgrafiek, precies tegen de
linker- of rechterkant van de grafiek. Er
worden geen details van je foto vastgelegd
voorbij deze uitersten. Daarom is clippen
onwenselijk. Geen enkele hoeveelheid
nabewerking kan details herstellen
die gewoon niet door de camera zijn
vastgelegd. Is er sprake van clipping aan
de linkerkant van het histogram, dan zit
er dus een piek helemaal tegen de uiterste
Een foto van de maan tegen een pikzwarte hemel. Zoals te verwachten toont
het histogram een flinke clipping van de donkerste delen van de foto, al is dat
hier niet zo erg.
Een foto van de maan waarbij er nog wel wat doortekening in de hemel zit. Er
is nu dus geen sprake van clipping van donkere delen, en dat is vaak toch net
iets mooier dan echt helemaal zwart. De maan lijkt zo wat meer licht te geven.
92 Achtergrond - Hoe gebruik je het histogram?