2023 09 15 Franse nuance - Magdalena Kožená

Vr 15 sep 2023
Grote Zaal
20.15 uur
Serie Grote
Zangers
Franse nuance
Magdalena Kožená
+ Ohad Ben-Ari
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Franse nuance
Magdalena Kožená
+ Ohad Ben-Ari
Magdalena Kožená mezzosopraan
Ohad Ben-Ari piano
Serie Grote
Zangers
Vr 15 sep 2023
Grote Zaal
20.15 – 21.50 uur
ca. 40 minuten voor de pauze
ca. 35 minuten na de pauze
Voorprogramma
Grote Zaal / 19.30 - 19.50 uur
Pim van Drunen tenor
Mark van Nispen piano
Gerald Finzi
It was a lover and his lass
Ernest Chausson
La caravane
Louis Andriessen
Een lied van de zee
Franz Schubert
Ganymed
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
2

Programma
Claude Debussy (1862 - 1918)
Trois Chansons de Bilitis (1897-1898)
··
La flûte de Pan
··
La chevelure
··
Le tombeau des Naiades
5 Poèmes de Baudelaire (1887-1889)
··
Le balcon
··
Harmonie du soir
··
Le jet d’eau
··
Recueillement
··
La mort des amants
Pauze
Claude Debussy (1862 - 1918)
Ariettes oubliées (1885)
··
C’est l’extase
··
Il pleure dans mon cœur
··
L’ombre des arbres
··
Chevaux de bois
··
Green
··
Spleen
Olivier Messiaen (1908 - 1992)
Poèmes pour Mi, deel II (1936-1937)
··
L’épouse
··
Ta voix
··
Les deux guerriers
··
Le collier
··
Prière exaucée
3

Welkom
Toen we begonnen met de serie Grote Zangers was Magdalena Kožená een van de eerste
zangers die we graag wilden hebben. Dat lukte niet direct. Ik bleef haar uitnodigen, jaar
in jaar uit. De mezzosopraan merkte zo dat we tijd hadden en haar graag wilden hebben.
Uiteindelijk beloonde zij ons geduld.
Waarom kwam dit engagement zo moeilijk
tot stand? Kožená is ook operazangers en
begon haar carrière als ensemblezanger aan
de Volksoper Wien. Een operaengagement
neemt al gauw twee maanden in beslag.
Operazangers zijn notoir druk. Daarnaast
gaf ze solorecitals in de muziekmetropolen
van de wereld. Artistieke belangen worden
vooraleerst verdedigd in New York,
Londen, Parijs, en Wenen. Grotere steden
dan Amsterdam dus, met een bredere
muziekinfrastructuur en meer aanloop van
internationale pers. Tenslotte was haar
vaste partner pianist Mitsuko Uchida niet
de jongste en al net zo druk als zijzelf. Naast
deze artistieke aspecten waren praktische
bezwaren. Kožená voedt samen met haar
man drie nog minderjarige kinderen op. Zelfs
met gelijke verdeling van taken – zoals ze
zei in een interview – is de combinatie van
kinderen opvoeden en een internationale
carrière complex.
Waarom lukte het dit keer dan wel? Kožená
heeft besloten een soloalbum op te nemen
met mélodies, zoals de Franse kunstliederen
heten. Het beoogde repertoire is het
programma dat zij vanavond zingt. Het
concert van vanavond zal zij zo’n tien keer
herhalen en daarna duikt ze de studio in.
Kožená is niet de enige Grote Zanger die het
zo aanpakt: Christian Gerhaher en Matthias
Goerne geven ook eerst liveconcerten en
gaan daarna de studio in. Op het podium
krijgen de musici muzikale en artistieke
inzichten die ze in een repetitieruimte
nooit op zullen doen. Ze hopen dat die de
kwaliteit van de cd zal verbeteren. Een label
ziet het liever omgekeerd: eerst een nieuw
album, daarna een tournee, zodat de tournee
ingezet kan worden ter promotie van het
nieuwe album. Om het label tegemoet te
komen is het mogelijk om dit album nu al op
voorintekening te bestellen na het concert,
met zelfs een optie voor een gesigneerd
exemplaar. Over ongeveer een jaar kunt u
dan het album verwachten.
Tenslotte zijn we blij met de 25-jarige Pim
van Drunen in het voorprogramma. Hij heeft
het zeldzame stemtype dat de Duitsers
‘Spieltenor’ noemen, een soepele stem
die makkelijk de hoogte ingaat. Zoals het
woord ‘Spieltenor’ aangeeft, is Pim behalve
zanger ook een uitstekend acteur. Niet voor
niets heeft hij al een overvolle agenda, niet
vanzelfsprekend voor Jonge Grote Zangers.
Theo van den Bogaard
Artistiek directeur Stichting Grote Zangers
Serie Grote Zangers is een samenwerking tussen
het Muziekgebouw en Stichting Grote Zangers
4

Toelichting
Over de invloed van Claude Debussy op het werk van Olivier Messiaen zijn vele artikelen
en boeken geschreven. Messiaen was onmiskenbaar een Debussy-adept en gebruikte
veel van diens muziek om zijn eigen weg te gaan. Die eigen weg is vooral een mogelijke
voortzetting van het werk van Debussy.
Zowel wat de vrijheid van vorm, toontaal en
het gebruik van symbolische teksten betreft
liggen de componisten in elkaars verlengde.
Dat geldt ook voor de vijf liederen van het
tweede boek van Messiaens Poèmes pour
Mi. Zonder werken als Chansons de Bilitis,
de Ariettes oubliées en de 5 Poèmes de
Baudelaire van Debussy had deze cyclus
van Messiaen ongetwijfeld heel anders
geklonken.
Claude Debussy
Claude Debussy geldt als de architect van
de nieuwe Franse muziek aan het einde
van de 19e en het begin van de 20e eeuw.
Zijn vertrekpunt was het zogenaamde
impressionisme, maar Debussy ging veel
verder. Hij deed dat volgens velen voor het
eerst werkelijk in 1894 met zijn beroemde
orkestwerk Prélude à l’après-midi d’un
faune, dat volgens onder anderen Pierre
Boulez beschouwd moet worden als het
ware begin van de nieuwe muziek. Daar zit
wat in. Debussy ontwierp een suggestieve
harmonische taal die voorbij ging aan de
wetten van de klassieke tonaliteit, terwijl hij
ondertussen gebruik maakte van bekende
samenklanken. Hij gaf zo de Franse muziek
– naar eigen zeggen voor het eerst sinds
Jean Philippe Rameau – een nieuwe impuls,
ook op het gebied van de liedkunst. Terwijl in
de tweede helft van de 19e eeuw de Franse
mélodie floreerde als tegenhanger van het
Duitse Lied, ging Debussy nog een stap
verder. Niet alleen in zijn keuze van teksten,
maar ook in de wijze waarop hij deze teksten
in melodie en harmonie wist te vangen.
Trois Chansons de Bilitis
Een eerste hoogtepunt van zijn nieuwe
harmonische taal bereikte Debussy met zijn
Chansons de Bilitis die hij in 1897 voltooide.
De prikkel voor deze drie liederen voor
‘reciterende stem’ en piano kwam van de
publicatie van Les Chansons de Bilitis van
de Franse schrijver Pierre Louÿs in 1894.
Louÿs presenteerde de bundel als een
vertaling uit het Oudgrieks van de dichteres
Bilitis die leefde aan het begin van de 6e
eeuw voor Christus en een tijdgenoot
zou zijn van Sappho. In werkelijkheid was
Louÿs zelf de auteur van de gedichten die
de sensualiteit van de lesbische liefde tot
onderwerp hebben. De gedichten raakten
een snaar bij Debussy die in die periode
werkte aan zijn opera Pelléas et Mélisande.
Hij koos er drie uit en zette ze op een
vergelijkbare wijze als vele fragmenten uit
de opera op muziek. Hij koos daarbij voor
kale quasi-impressionistische harmonieën en
een zanglijn in de vorm van een declamatie
die raakt aan de spreektaal. Ondertussen
5

Toelichting
refereerde hij, zoals in het eerste lied La flûte
de Pan, met de imitatie van het getokkel
op een oude lier en de suggestie van de
syrinx (de mythische rietfluit) aan een
tijdloze pastorale sfeer. Het tweede lied, La
chevelure, bevat een referentie aan Richard
Wagner door het gebruik van het speciale
akkoord uit de opening van diens opera
Tristan (Tristanakkoord). Het derde lied
bezingt de dood van de saters en de nimfen
en daarmee de dood van de prille liefde als
symbool voor het einde van de jeugd. Al
geeft Debussy er aan het slot in de piano een
hoopgevende draai aan.
5 Poèmes de Baudelaire / Ariettes oubliées
Dat Wagner langskomt in deze liederen
is niet zo gek. Zijn werk was een van de
belangrijkste inspiratiebronnen voor de
weg die Debussy insloeg met zijn vroegste
liederen, de Ariettes oubliées uit 1885-1888
en de 5 Poèmes de Baudelaire die hij in
1889 voltooide.
Debussy zocht op de vleugels van
componisten als Frédéric Chopin, Franz
Liszt, Modest Moessorgski en Wagner
naar een uitdrukkingsvorm waarbij tekst
en muziek op alle mogelijke manieren
samenvallen. In Rome, waar hij vanaf 1885
twee jaar doorbracht, was hij begonnen aan
de Ariettes oubliées op teksten van een
van zijn favoriete dichters Paul Verlaine.
Waar de Ariettes oubliées nog enigszins
aansluiten bij de laat-negentiende eeuwse
mélodie, is in de 5 poèmes de Baudelaire
de weg die zou leiden naar de Chansons
de Bilitis goed hoorbaar. Dat heeft alles te
maken met het feit dat Debussy kort voordat
hij aan de liederen van Baudelaire begon in
Bayreuth Wagners opera’s Parsifal en Die
Meistersinger had gehoord. De invloed van
Wagner is in de 5 poèmes de Baudelaire
te herkennen in de chromatisch gekleurde
harmonie, de over elkaar heen buitelende
cadensen die maar niet afgemaakt worden
en de lange melodielijnen, die welhaast vrij
lijken te zweven boven de pianobegeleiding.
Ondertussen doet ook het declamatorisch
zingspreken, dat de latere Chansons de Bilitis
zo zou kenmerken, zijn intrede.
Olivier Messiaen
Poèmes pour Mi
Olivier Messiaen schreef zijn liedcyclus
Poèmes pour Mi in 1936 en 1937. De
cyclus is opgedeeld in twee boeken met
in totaal negen liederen op teksten van
de componist. Deze bevatten bijna alle
aspecten die Messiaen na de Tweede
Wereldoorlog deden uitgroeien tot de
peetvader van het integraal serialisme, een
van de belangrijkste stromingen van het
naoorlogse modernisme.
Vooral op ritmisch gebied zijn de liederen
een blauwdruk van alles waar Messiaen voor
stond. Zijn compositieprincipes als valeurs
ajoutées, rythmes non rétrogradables,
canons rythmiques en zijn hang naar
ritmische elementen uit de Griekse en
Hindoevolksmuziek waren niet zozeer
6

Toelichting
organisatieprincipes om de intuïtieve
menselijke invloed uit te schakelen – waar
de hardcore serialisten, even kort door de
bocht gesteld, wel op uit waren – maar
gereedschappen om de soms ongrijpbare
ritmiek van Debussy handen en voeten te
geven en tot een vrije ritmiek te komen. Op
dezelfde manier breidde hij de toontaal van
Debussy uit met zijn zelf geconstrueerde
Modes à transposition limitée en een
regelmatig op gregoriaanse elementen
en vogelzang gebaseerde melodiek. Deze
technische middelen gaven Messiaen de
handvatten om een heel eigen toontaal te
creëren die desondanks herkenbaar Frans is.
Zijn muziek klinkt zo als een voortzetting van
het werk van Debussy, die ernaar streefde
het romantische Franse lied een nieuwe
klank en inhoud te geven.
Ook inhoudelijk raakt Messiaen aan de
wereld van Debussy. Messiaen schreef in
het verlengde van de symbolische teksten
van Pierre Louÿs, Paul Verlaine en Charles
Baudelaire eigen symbolische en naar
Messiaens eigen zeggen ‘surrealistische’
teksten die indirect op fragmenten uit het
Nieuwe Testament en de Psalmen gebaseerd
zijn, gecombineerd met observaties van
het landschap dat Messiaen omringde en
de liefde voor zijn eerste vrouw, de violiste
en componiste Claire Delbos. Ook de soms
verwarrende titel Poèmes pour Mi heeft alles
met Messiaens grote liefde van dat moment
te maken. ‘De lettergreep Mi heeft niets te
maken met de gelijknamige muzieknoot’, zo
legt Messiaen zelf uit in een toelichting bij
het werk. ‘Het is eenvoudigweg een woord
van genegenheid waarachter de naam
schuilgaat van de vrouw aan wie ik deze
liederen opgedragen heb: Claire Delbos.’
Poèmes pour Mi is een diep
doorvoelde en emotioneel
rijke cyclus waarin geloof en
het huwelijk centraal staan.
Ondanks alle technische aspecten die
achter deze liederen schuilgaan is het een
diep doorvoelde en emotioneel rijke cyclus
die geheel aansluit bij de rooms-katholieke
overtuiging van Messiaen. De componist
zag zichzelf als een spiritueel mens die ‘met
het geloof geboren’ was en die zijn muziek
beschouwde als een spiritueel offer, een
getuigenis van zijn diepe liefde voor en
loyaliteit aan het geloof. Waar in het eerste
boek vooral het geloof centraal staat, komt
in het tweede boek, dat vandaag op het
programma staat, vooral het even goddelijke
als huwelijkse verbond tussen man en vrouw
aan de orde. Zo staat in L’épouse (De bruid)
de vreugdevolle viering van het huwelijk
centraal terwijl Messiaen verwijst naar de
Heilige Drie-eenheid. In het tweede lied Ta
voix (Jouw stem) verwijst hij niet alleen
naar de stem van de vrouw, die neergezet
wordt als het dienstmeisje (servante) van
Christus, maar ook naar de hemel en de
belofte van eeuwig geluk. Ook het derde
lied, Les deux guerriers (De twee krijgers),
wijst daarop, maar dan vanuit de huwelijkse
eenheid die man en vrouw tot een twee-
7

Toelichting
eenheid van ‘krijgers’ smeedt, die strijden
voor toegang tot de hemelpoort. In het
ingetogen extatische Le collier verschuift de
focus van het goddelijke naar het seculiere.
De ‘ketting’ uit de titel staat voor de armen
van de echtgenote die liefdevol om de nek
van haar partner zijn gewikkeld. Met Prière
exaucée (Gebed verhoord) eindigt de cyclus
in welhaast naïef optimisme: door liefde en
geloof geneest een ziel van alle pijn en keert
de vreugde terug.
De pianoversie van de cyclus ging op 28
april 1937 in Parijs in première met Messiaen
zelf achter de vleugel en de beoogde ‘grote
dramatische sopraan’ Marcelle Bunlet als
soliste. Diezelfde sopraan had ruim twee
maanden later ook de hoofdrol bij de eerste
uitvoering van de orkestrale versie.
Paul Janssen
8

Liedteksten
Claude Debussy
3 Chansons de Bilitis
Tekst: Pierre-Félix Louÿs (1870 - 1925)
La flûte de Pan
Voor de dag van Hyachinthus gaf hij mij een
set rieten pijpen, verbonden met witte was,
zoet als honing voor mijn lippen. Hij leert mij
spelen, zittend op zijn schoot. Wij hebben
elkaar niets te zeggen, maar onze liedjes
antwoorden elkaar en onze monden zijn
verbonden. Mijn moeder zal nooit geloven
dat ik zo lang op zoek ben naar mijn verloren
riem.
Pour le jour des Hyacinthies,
il m’a donné une syrinx faite
de roseaux bien taillés,
unis avec la blanche cire
qui est douce à mes lèvres comme le miel.
Il m’apprend à jouer, assise sur ses genoux ;
mais je suis un peu tremblante.
il en joue après moi,
si doucement que je l’entends à peine.
Nous n’avons rien à nous dire,
tant nous sommes près l’un de l’autre;
mais nos chansons veulent se répondre,
et tour à tour nos bouches
s’unissent sur la flûte.
Il est tard,
voici le chant des grenouilles vertes
qui commence avec la nuit.
Ma mère ne croira jamais
que je suis restée si longtemps
à chercher ma ceinture perdue.
La chevelure
Hij vertelde mij: ‘Vannacht droomde ik dat je
haar om mijn nek zat als een zware ketting.
Ik streelde het en we waren voor altijd
verbonden door hetzelfde haar en met onze
monden, als twee laurieren met één wortel.
Onze ledematen waren zo verstrengeld dat ik
jou werd en jij binnenkwam als mijn droom.’
Toen hij klaar was keek hij mij met zulke
tedere ogen aan, dat ik bevend mijn ogen
neersloeg.
Il m’a dit: “Cette nuit, j’ai rêvé.
J’avais ta chevelure autour de mon cou.
J’avais tes cheveux comme un collier noir
autour de ma nuque et sur ma poitrine.
“Je les caressais, et c›étaient les miens ;
et nous étions liés pour toujours ainsi,
par la même chevelure, la bouche sur la
bouche,
ainsi que deux lauriers n’ont souvent qu’une
racine.
“Et peu à peu, il m›a semblé,
tant nos membres étaient confondus,
que je devenais toi-même,
ou que tu entrais en moi comme mon songe.”
Quand il eut achevé,
il mit doucement ses mains sur mes épaules,
et il me regarda d’un regard si tendre,
que je baissai les yeux avec un frisson.
9

Liedteksten
Le tombeau des Naiades
Ik liep door het bevroren bos en op het haar
voor mijn mond bloeiden ijspegels. Hij vroeg
me: ‘Wat zoek je?’ ‘Ik volg het spoor van de
sater.’ ‘De saters zijn dood, net als de nimfen.
Het spoor dat je ziet is van een geit. Maar
laten we hier blijven waar hun graf is.’ En hij
brak met zijn schoffel het ijs van de bron
waar de waternimfen ooit lachten. Hij raapte
de ijsklompen op, tilde ze op naar de bleke
hemel en keek erdoorheen.
Le long du bois couvert de givre, je marchais;
mes cheveux
devant ma bouche se fleurissaient de petits
glaçons, et
mes sandales étaient lourdes de neige
fangeuse et tassée.
Il me dit: “Que cherches-tu?”—“Je suis la
trace du satyre.
Ses petits pas fourchus alternent comme des
trous dans
un manteau blanc.”Il me dit: “Les satyres sont
morts.
“Les satyres et les nymphes aussi. Depuis
trente ans il
n’a pas fait un hiver aussi terrible. La trace
que tu vois est
celle d’un bouc. Mais restons ici, où est leur
tombeau.”
Et avec le fer de sa houe il cassa la glace de
la source
où jadis riaient les naïades. Il prenait de
grands
morceaux froids, et les soulevant vers le ciel
pâle, il
regardait au travers.
5 Poèmes de Baudelaire
Tekst: Charles Baudelaire (1821 - 1867)
Le balcon
Moeder van herinneringen, meesteres
van meesteressen, al mijn genoegens, al
mijn plichten! Herinner de schoonheid van
liefkozingen. Avonden verlicht met de gloed
van kolen, avonden op het balkon, omhuld
in roze mist. Wij zeiden onvergetelijke
dingen. Hoe mooi zijn de zonnen op warme
avonden, toen ik naar je toe leunde, koningin
van de aanbedenen. De nacht verdichtte
als een muur en ik dronk je adem. Ik weet
de gelukkige momenten op te roepen en
herbeleef het verleden, mijn hoofd in jouw
schoot. O geloften, geuren en oneindige
kussen!
Mère des souvenirs, maîtresse des
maîtresses,
Ô toi, tous mes plaisirs! ô toi, tous mes
devoirs!
Tu te rappelleras la beauté des caresses,
La douceur du foyer et le charme des soirs,
Mère des souvenirs, maîtresse des
maîtresses.
Les soirs illuminés par l’ardeur du charbon,
Et les soirs au balcon, voilés de vapeur rose.
Que ton sein m’était doux! que ton cœur
m’était bon!
10

Liedteksten
Nous avons dit souvent d’impérissables
choses
Les soirs illuminés par l’ardeur du charbon.
Que les soleils sont beaux par les chaudes
soirées!
Que l’espace est profond! que le cœur est
puissant!
En me penchant vers toi, reine des adorées,
Je croyais respirer le parfum de ton sang.
Que les soleils sont beaux par les chaudes
soirées!
La nuit s’épaississait ainsi qu’une cloison,
Et mes yeux dans le noir devinaient tes
prunelles,
Et je buvais ton souffle. Ô douceur! ô poison!
Et tes pieds s’endormaient dans mes mains
fraternelles,
La nuit s’épaississait ainsi qu’une cloison.
Je sais l’art d’évoquer les minutes heureuses,
Et revis mon passé blotti dans tes genoux.
Car à quoi bon chercher tes beautés
langoureuses
Ailleurs qu’en ton cher corps et qu’en ton
cœur si doux?
Je sais l’art d’évoquer les minutes heureuses!
Ces serments, ces parfums, ces baisers
infinis,
Renaîtront-ils d’un gouffre interdit à nos
sondes
Comme montent au ciel les soleils rajeunis
Après s’être lavés au fond des mers
profondes
– O serments! ô parfums! ô baisers infinis!
Harmonie du soir
Nu komt de tijd dat elke bloem in de
avondlucht geurt als een wierookvat.
Melancholische wals en lome duizeligheid!
De viool vibreert als een gewond hart.
De hemel is als een groot altaar. De zon
is verdronken in haar stollend bloed. De
herinnering aan jou straalt in mij als een
monstrans.
Voici venir les temps où vibrant sur sa tige
Chaque fleur s’évapore ainsi qu’un encensoir ;
Les sons et les parfums tournent dans l’air
du soir ;
Valse mélancolique et langoureux vertige !
Chaque fleur s’évapore ainsi qu’un encensoir ;
Le violon frémit comme un cœur qu’on afflige
;
Valse mélancolique et langoureux vertige !
Le ciel est triste et beau comme un grand
reposoir.
Le violon frémit comme un cœur qu’on afflige
Un cœur tendre, qui hait le néant vaste et
noir !
Le ciel est triste et beau comme un grand
reposoir ;
Le soleil s’est noyé dans son sang qui se fige.
Un cœur tendre, qui hait le néant vaste et
noir,
Du passé lumineux recueille tout vestige !
Le soleil s’est noyé dans son sang qui se fige
...
Ton souvenir en moi luit comme un ostensoir!
11

Liedteksten
Le jet d’eau
Je mooie ogen zijn vermoeid, arme minnaar!
Rust een tijdje. De kabbelende fontein
verlengt de extase waar de liefde mij in
onderdompelde. De wiegende waterstraal
valt als een regen van tranen. De brandende
flits van wellust stijgt op naar de hemel en
stroomt dan, stervend, naar de bodem van
mijn hart. Jij maakt de nacht zo mooi. Jouw
pure melancholie is de spiegel van mijn liefde.
Tes beaux yeux sont las, pauvre amante !
Reste longtemps, sans les rouvrir,
Dans cette pose nonchalante
Où t’a surprise le plaisir.
Dans la cour le jet d’eau qui jase
Et ne se tait ni nuit ni jour,
Entretient doucement l’extase
Où ce soir m’a plongé l’amour.
La gerbe d’eau qui berce
Ses mille fleurs,
Que la lune traverse
De ses pâleurs,
Tombe comme une averse
De larges pleurs.
Ainsi ton âme qu’incendie
L’éclair brûlant des voluptés
S’élance, rapide et hardie,
Vers les vastes cieux enchantés.
Puis, elle s’épanche, mourante,
En un flot de triste langueur,
Qui par une invisible pente
Descend jusqu’au fond de mon cœur.
La gerbe d’eau qui berce ...
O toi, que la nuit rend si belle,
Qu’il m’est doux, penché vers tes seins,
D’écouter la plainte éternelle
Qui sanglote dans les bassins !
Lune, eau sonore, nuit bénie,
Arbres qui frissonnez autour,—
Votre pure mélancolie
Est le miroir de mon amour.
La gerbe d’eau qui berce ...
Recueillement
Wees wijs, o Smart, en blijf rustig. Je riep
de Avond aan; daar is hij. Terwijl de grote
massa stervelingen gegeseld door Genot
enkel wroeging krijgt door de feestroes. Zie
de dode Jaren buigen over de hemelbalkons;
uit de diepte verschijnt glimlachend Spijt. De
stervende Zon valt in slaap onder een boog.
Hoor, mijn liefste, de zachte Nacht naderen.
Sois sage, ô ma Douleur, et tiens-toi plus
tranquille;
Tu réclamais le Soir: il descend; le voici :
Une atmosphère obscure enveloppe la ville,
Aux uns portant la paix, aux autres le souci.
Pendant que des mortels la multitude vile,
Sous le fouet du Plaisir, ce bourreau sans
merci,
Va cueillir des remords dans la fête servile,
Ma Douleur, donne-moi la main ; viens par ici,
Loin d’eux. Vois se pencher les défuntes
Années,
Sur les balcons du ciel, en robes surannées;
Surgir du fonds des eaux le Regret souriant;
12

Liedteksten
Le Soleil moribond s’endormir sous une
arche,
Et, comme un long linceul traînant à l’Orient,
Entends, ma chère, entends la douce Nuit qui
marche.
La mort des amants
We zullen bedden hebben vol lichte geuren,
divans zo diep als graven en exotische
bloemen bloeien voor ons. Onze twee harten
zijn als twee machtige fakkels en hun licht
weerkaatst in onze gespiegelde zielen. Op
een avond zullen we een flits uitwisselen
als een snik beladen met afscheid. Wat later
zal een engel, blij en loyaal, de aangetaste
spiegels en dode vlammen weer nieuw leven
inblazen.
Nous aurons des lits pleins d’odeurs légères,
Des divans profonds comme des tombeaux,
Et d’étranges fleurs sur des étagères,
Écloses pour nous sous des cieux plus beaux.
Usant à l’envi leurs chaleurs dernières,
Nos deux coeurs seront deux vastes
flambeaux,
Qui réfléchiront leurs doubles lumières
Dans nos deux esprits, ces miroirs jumeaux.
Un soir fait de rose et de bleu mystique,
Nous échangerons un éclair unique,
Comme un long sanglot tout chargé d’adieux
;
Ariettes oubliées
Tekst: Paul Verlaine (1844 - 1896)
C’est l’extase
Dit is de hunkerende extase, het ruisen van
het bos als een koor van kleine stemmen.
Het delicate gemurmel kabbelt en fluistert,
als het rollen van kiezelstenen onder het
stromende water. Het zijn onze zielen die
klagen en dit nederig gezang uitademen,
toch?
C’est l’extase langoureuse,
C’est la fatigue amoureuse,
C’est tous les frissons des bois
Parmi l’étreinte des brises,
C’est, vers les ramures grises,
Le chœur des petites voix.
Ô le frêle et frais murmure!
Cela gazouille et susurre,
Cela ressemble au cri doux
Que l’herbe agitée expire …
Tu dirais, sous l’eau qui vire,
Le roulis sourd des cailloux.
Cette âme qui se lamente
En cette plainte dormante
C’est la nôtre, n’est-ce pas?
La mienne, dis, et la tienne,
Dont s’exhale l’humble antienne
Par ce tiède soir, tout bas?
Et plus tard un Ange, entr’ouvrant les portes,
Viendra ranimer, fidèle et joyeux,
Les miroirs ternis et les flammes mortes.
13

Liedteksten
Il pleure dans mon cœur
Het regent in mijn hart. O, het zoete geluid
op de grond en daken, het lied van de regen.
Mijn verveeld hart weent zonder reden. Het
is de ergste pijn, zo verdrietig te zijn zonder
liefde of haat.
Il pleure dans mon cœur
Comme il pleut sur la ville;
Quelle est cette langueur
Qui pénètre mon cœur?
Ô bruit doux de la pluie
Par terre et sur les toits!
Pour un cœur qui s’ennuie
Ô le bruit de la pluie!
Il pleure sans raison
Dans ce cœur qui s’écœure.
Quoi! nulle trahison? …
Ce deuil est sans raison.
C’est bien la pire peine
De ne savoir pourquoi
Sans amour et sans haine,
Mon cœur a tant de peine.
L’ombre des arbres
De weerspiegeling van de bomen in de
nevelige rivier vervaagt als rook, terwijl
de tortelduiven tussen de echte takken
klagen. Hoe weerspiegelt dit bleke beeld jou,
reiziger, en hoe droevig wenen jouw verloren
verwachtingen in het gebladerte.
L’ombre des arbres dans la rivière embrumée
Meurt comme de la fumée
Tandis qu’en l’air, parmi les ramures réelles,
Se plaignent les tourterelles.
Combien, ô voyageur, ce paysage blême
Te mira blême toi-même,
Et que tristes pleuraient dans les hautes
feuillées
Tes espérances noyées!
Chevaux de bois
Draai, mooie houten paarden, draai voor
altijd op het geluid van de hobo. Ieder koopt
vermaak met een zondagse cent. Draai
terwijl het oog van de zakkenroller knippert.
Verbazingwekkend hoe dronken je wordt op
deze dwaze kermis. Ongemak in overvloed en
een hoop plezier. Draai, je hoeft geen sporen
te geven om te galopperen. Haast je, het
avondeten roept. De fluwelen hemel wordt
versierd met gouden sterren. De kerkklok
luidt treurig, draai op het geluid van de
trommels.
Tournez, tournez, bons chevaux de bois,
Tournez cent tours, tournez mille tours,
Tournez souvent et tournez toujours,
Tournez, tournez au son des hautbois.
L’enfant tout rouge et la mère blanche,
Le gars en noir et la fille en rose,
L’une à la chose et l’autre à la pose,
Chacun se paie un sou de dimanche.
Tournez, tournez, chevaux de leur cœur,
Tandis qu’autour de tous vos tournois
14

Liedteksten
Clignote l’œil du filou sournois,
Tournez au son du piston vainqueur!
C’est étonnant comme ça vous soûle
D’aller ainsi dans ce cirque bête:
Rien dans le ventre et mal dans la tête,
Du mal en masse et du bien en foule.
Tournez, dadas, sans qu’il soit besoin
D’user jamais de nuls éperons
Pour commander à vos galops ronds:
Tournez, tournez, sans espoir de foin.
Et dépêchez, chevaux de leur âme,
Déjà voici que sonne à la soupe
La nuit qui tombe et chasse la troupe
De gais buveurs que leur soif affame.
Tournez, tournez! Le ciel en velours
D’astres en or se vêt lentement.
L’église tinte un glas tristement.
Tournez au son joyeux des tambours!
Green
Hier zijn bloemen, takken, vruchten en mijn hart
dat alleen voor jou klopt. Ik kom bedekt door de
dauw. Laat mij rust vinden aan jouw voeten en
dromen van dierbare momenten. Laat mijn hoofd
dat duizelt van jouw kussen rusten op je jonge
borst. Laat me een tijdje rusten, terwijl jij rust.
Voici des fruits, des fleurs, des feuilles et des
branches
Et puis voici mon cœur qui ne bat que pour
vous.
Ne le déchirez pas avec vos deux mains
blanches
Et qu’à vos yeux si beaux l’humble présent soit
doux.
J’arrive tout couvert encore de rosée
Que le vent du matin vient glacer à mon front.
Souffrez que ma fatigue à vos pieds reposée
Rêve des chers instants qui la délasseront.
Sur votre jeune sein laissez rouler ma tête
Toute sonore encore de vos derniers baisers;
Laissez-la s’apaiser de la bonne tempête,
Et que je dorme un peu puisque vous reposez.
Spleen
Alle rozen waren rood en de klimop was
helemaal zwart. Liefste, al bij de geringste
beweging, herleeft mijn hoop. Ik ben altijd bang
dat je vertrekt. Ik ben moe van het grenzeloze
platteland en van alles, behalve, helaas, van jou.
Les roses étaient toutes rouges
Et les lierres étaient tout noirs.
Chère, pour peu que tu te bouges,
Renaissent tous mes désespoirs.
Le ciel était trop bleu, trop tendre,
La mer trop verte et l’air trop doux.
Je crains toujours,—ce qu’est d’attendre!—
Quelque fuite atroce de vous.
Du houx à la feuille vernie
Et du luisant buis je suis las,
Et de la campagne infinie
Et de tout, fors de vous, hélas!
15

Liedteksten
Olivier Messiaen
Poèmes pour Mi
Tekst: Olivier Messiaen
L’épouse
Ga waar de goddelijke geest je leidt.
Niemand kan scheiden wat God heeft
verenigd. De bruid is een verlengstuk van de
bruidegom, net als de kerk een verlengstuk
van Christus is.
Va où l’esprit te mène,
Nul ne peut séparer ce que Dieu a uni,
Va où l’esprit te mène,
L’épouse est le prolongement de l’époux,
Va où l’esprit te mène,
Comme l’Eglise est le prolongement du
Christ.
Ta voix
Jouw stem klinkt als een lentevogel door het
venster in de middag. Je bent de dienaar
van de Zoon en daarom zou de Vader
je liefhebben. Eeuwig geluk zou je stem
verheffen; je zou zingen.
Fenêtre pleine d’après-midi,
Qui s’ouvre sur l’après-midi,
Et sur ta voix fraîche
(Oiseau de printemps qui s’éveille).
Si elle s’ouvrait sur l’éternité
Je te verrais plus belle encore.
Tu es la servante du Fils,
Et le Père t’aimerait pour cela.
Sa lumière sans fin tomberait sur tes épaules,
Sa marque sur ton front.
Tu compléterais le nombre des anges
incorporels.
A la gloire de la Trinité sainte
Un toujours de bonheur élèverait ta voix
fraîche
(Oiseau de printemps qui s’éveille):
Tu chanterais.
Les deux guerriers
Wij beiden zijn nu één. Voorwaarts! Als
strijders in een ijzeren uitrusting, tussen
marcherende standbeelden, het regent
zwavel. Ik ben Uw twee kinderen, mijn God.
Schiet de pijlen van toewijding in de lucht;
jullie zullen de poorten van de Stad bereiken.
De deux nous voici un. En avant!
Comme des guerriers bardés de fer!
Ton oeil et mon oeil parmi les statues qui
marchent,
Parmi les hurlements noirs,
Les écroulements de sulfureuses géométries.
Nous gémissons : ah ! écoute-moi,
Je suis tes deux enfants, mon Dieu!
En avant, guerriers sacramentels!
Tendez joyeusement vos boucliers.
Lancez vers le ciel les flèches du
dévouement d’aurore:
Vous parviendrez aux portes de la Ville.
16

Liedteksten
Le collier
Geketende lente, lichte ochtendregenboog.
Ah, mijn halsketting, van glimlachjes, genade,
veelkleurig en met grappige parels. Jouw
twee armen om mijn nek vanochtend.
Printemps enchaîné, arc-en-ciel léger du
matin,
Ah! mon collier!
Ah! mon collier!
Petit soutien vivant de mes oreilles lasses,
Collier de renouveau, de sourire et de grâce,
Collier d’Orient, collier choisi, multicolore,
aux perles dures et cocasses!
Paysage courbe, épousant l’air frais du matin,
Ah! mon collier! Ah! mon collier!
Tes deux bras autour de mon cou, ce matin.
Ébranlez la solitaire, la vieille montagne de
douleur,
Que le soleil travaille les eaux amères de mon
coeur!
Donnez-moi votre grâce,
Donnez-moi votre grâce!
Carillonne, mon coeur!
Que ta résonance soit dure, et longue, et
profonde!
Frappe, tape, choque pour ton roi!
Frappe, tape, choque pour ton Dieu!
Voici ton jour de gloire et de résurrection!
La joie est revenue.
Prière exaucée
Schud de eenzame, oude hoop pijn op, zodat
de zon kan inwerken op de bittere wateren
van mijn hart. O Jezus, levend brood en
gever van leven, zeg slechts één woord
en mijn ziel zal helen. Geef mij uw genade.
Knok voor jouw God, dit is jouw dag van
glorie en wederopstanding. De vreugde is
teruggekeerd.
Ebranlez la solitaire, la vieille montagne de
douleur,
Que le soleil travaille les eaux amères de mon
coeur !
O Jésus, Pain vivant et qui donnez la vie,
Ne dites qu’une seule parole, et mon âme
sera guérie.
17

Biografieën
Componisten
Claude Debussy
De Franse componist
Claude Debussy (1862 -
1918) kon mede dankzij de
steun van de schoonmoeder
van de dichter Paul Verlaine
en later Tsjaikovski’s
weldoenster Nadjezjda von
Meck uitgroeien tot een
uitstekend pianist en een
vernieuwend componist.
Debussy vond zijn taal en
vorm vooral nadat hij eerst
de werken van Wagner
en vervolgens tijdens de
Wereldtentoonstelling in
Parijs in 1889 veel Spaanse
muziek en de Javaanse
gamelan had gehoord.
Hoewel Debussy vanwege
zijn suggestieve werk vaak
in één adem genoemd wordt
met het impressionisme
behoorde tot zijn vroegste
inspiratiebronnen vooral
de mystieke literatuur. Om
de sfeer van die werken
te benaderen schreef
hij in een welhaast vrij
improvisatorische vorm en
bediende hij zich van een
‘zwevende’ tonaliteit. Met
werken als Prélude á l’après
midi d’un faune, La mer,
Ibéria, de opera Pelléas et
Mélisande en pianowerken
als de Préludes en de Etudes
was en is hij van blijvende
invloed op het westerse
componeren.
18

Biografieën
Olivier Messiaen
De Franse organist, pianist
en componist Olivier
Messiaen (1908 - 1992)
komt uit een creatief
nest. Zijn moeder was
de dichteres Cécile
Sauvage en zijn vader, een
docent Engels, vertaalde
Shakespeare in het Frans.
Beiden stimuleerden het
muzikale talent van hun zoon
en Messiaen begon daardoor
al jong met componeren. Op
11-jarige leeftijd studeerde
hij aan het conservatorium
van Parijs bij onder andere
Marcel Dupré en Paul
Dukas. Op 22-jarige leeftijd
kreeg hij een aanstelling
als organist-titulair van de
Église de la Sainte-Trinité
in Parijs, een post die hij tot
aan zijn dood zou bekleden.
Als docent compostie vanaf
1942 aan het Conservatoire
National Supérieur de Paris
trok hij vele componisten
aan met zijn fameuze
analyseklas. Pierre Boulez,
Yannis Xenakis, Karlheinz
Stockhausen, George
Benjamin, Toru Takemitsu
en Ton de Leeuw behoorden
tot zijn leerlingen. Door
zijn composities, zijn
compositiesysteem
vastgelegd in het boek
Mon language musicale
en zijn veertigjarige
docentencarrière geldt
hij als een van de meest
invloedrijke figuren
uit de 20e-eeuwse
muziekgeschiedenis.
foto: Francois Lochon;
19

Biografieën
Uitvoerenden
Magdalena Kožená
Mezzosopraan
Magdalena Kožená (1973)
zou aanvankelijk piano
gaan studeren. Pas toen de
Tsjechische mezzosopraan
op de middelbare school
haar hand blesseerde koos
ze voor een zangstudie.
Kozena studeerde aan het
conservatorium van Brno
en vervolgde haar studie
bij Eva Blahová aan het
Bratislava Drama College
waar ze in 1995 afstudeerde.
In datzelfde jaar won ze
de International Mozart
Competition. Nadat ze een
jaar deel had uitgemaakt van
de Weense Volksopera, koos
ze voor een solocarrière. Ze
brak door met een album
met Bach-aria’s en werd
vervolgens veelgevraagd
in de hoek van de oude
muziek. Al snel bewees ze
ook in het romantische en
20e-eeuwse repertoire uit
te blinken en groeide ze uit
tot een mezzosopraan die
internationaal bij alle grote
20
operahuizen en orkesten
optrad. Sinds 2008 is ze
getrouwd met Sir Simon
Rattle.
foto: Julia Wesely

Biografieën
Ohad Ben-Ari
Piano
De Israëlische pianist Ohad
Ben-Ari (1974) maakte al
op twaalfjarige leeftijd
zijn debuut bij het Israël
Philharmonisch Orkest.
Een jaar later begon hij aan
het conservatorium van Tel
Aviv aan de studies piano,
orkestdirectie en compositie.
Na zijn studie verhuisde
Ben-Hari naar de Verenigde
Staten waar hij zich vestigde
als producer en onder andere
meewerkte aan opnamen
van popartiesten als Kanye
West en Wyclef Jean. Sinds
2010 woont Ohad Ben-Ari
in Berlijn waar hij sinds zijn
eerste optreden onder Simon
Rattle in 2014 een hechte
band ontwikkelde met de
Berliner Philharmoniker. Het
orkest bracht in 2015 zijn
compositie Violins of Hope in
première. Hij is ook actief als
kamermusicus en speelt niet
alleen samen met Magdalena
Kožená, maar ook met onder
anderen Sol Gabetta, Alisa
Weilerstein en Emanuel Pahud.
Hij is ook artistiek leider van
het ID Festival Berlin.
foto: Merav Maroody
21

Biografieën
Pim van Drunen
Tenor
Pim van Drunen speelde
al op jonge leeftijd mee
in diverse professionele
musicals en vertolkte onder
andere de rol van Ciske
de Rat in de gelijknamige
musical.
Op het conservatorium van
Tilburg ontdekte Pim zijn
grote passie en aanleg voor
het klassieke repertoire
en besloot zich hierin te
specialiseren. Hij behaalde zijn
bachelor- en masterdiploma
Klassiek Muziektheater,
een klassieke zangstudie
22
met ook veel aandacht voor
acteren. Momenteel is Pim
werkzaam als freelance
klassiek zanger en zingt
hij uiteenlopende rollen bij
diverse opera-gezelschappen
als De Nationale Opera,
Opera Zuid en Opera Spanga.
Dit theaterseizoen zal hij
onder andere te zien zijn
als Bruschino Figlio in de
opera Il Signor Bruschino
(Opera Zuid). Daarnaast
zingt Pim regelmatig mee
in het koor bij De Nationale
Opera, Opera Vlaanderen,
De Nederlandse Reisopera
en Consensus Vocalis. Eind
2022 werd Pim bekend bij
het grote publiek door het
bereiken van de finale van
het televisieprogramma ARIA
(Omroep Max/NPO1.)
Mark van Nispen
Piano
Mark van Nispen studeerde
de hoofdvakken piano
en orgel aan het Fontysconservatorium
in Tilburg.
Na het behalen van zijn
diploma’s in 2011 verdiept
hij zich in liedbegeleiding bij
Rudolf Jansen en Meinard
Kraak.
Als solist, (lied-)begeleider
en continuospeler werkte
hij mee aan een uitvoering
van Die Schöpfung
van Joseph Haydn o.lv.
Masaaki Suzuki met het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest, soleerde hij in het
orgelconcert van Francis
Poulenc en in pianoconcerten
van Wolfgang Amadeus
Mozart.
\
Hij werkte als repetitor bij
Opera Spanga, het Groot
Omroepkoor en het Fontys
Conservatorium in Tilburg.
Sinds 2014 is hij organist bij
de Doopsgezinde gemeente
in Rotterdam.

Colofon
Grote
Zangers
De serie Grote Zangers is een samenwerking
tussen Muziekgebouw aan ’t IJ en Stichting
Grote Zangers.
Grote Zangers
Zes concerten per seizoen in het
Muziekgebouw voor de mondiale wereldtop.
We zijn begonnen met de serie in 2010/2011.
Jonge Grote Zangers
In het voorprogramma treden zangers op uit
ons educatietraject voor jong talent. Dat heet
Jonge Grote Zangers. Wij organiseren voor
jong talent ca. 25 concerten per jaar:
• Voorprogramma. In het Muziekgebouw
• Huisconcerten. In Amsterdamse huizen
met vleugel en muziekkamer
• Tuinconcerten. In Amsterdamse stadtuinen,
vleugel staat onder een veranda
• Picknickconcerten à la Glyndebourne.
In fijne tuinen in de Stichtse Vecht
• Operaconcert. Op Landgoed Berkenrode
• Masterclasses. In het Concertgebouw
Vrienden Grote Zangers
Grote Zangers kent een actieve Vriendenclub.
Vrienden wonen concerten en activiteiten
van Jonge Grote Zangers bij. Er zijn borrels
rondom Grote Zangers-concerten. Er is één
keer per jaar een exclusief en bijzonder
evenement.
Partners
Muziekgebouw aan ’t IJ; co-producent serie
Grote Zangers
Concertgebouw; masterclasses
Landgoed Berkenrode
Radio4
Grote Zangers
Theo van den Bogaard, artistiek directeur
Bestuur:
Wouter van Nispen tot Sevenaer, voorzitter
Gjørild Kristiansen-Brenninkmeijer, secretaris
Gerhard Opheikens, penningmeester
Contact Stichting Grote Zangers
Herengracht 458, 1017 CA Amsterdam
e info@grotezangers.nl
w www.grotezangers.nl
Wilt u zo’n concert van een Jonge Grote Zanger
bijwonen? Stuur dan een mail voor informatie
over toegang naar vrienden@grotezangers.nl.
Jonge Grote Zangers wordt ondersteund
door het Muziekgebouw (voorprogramma),
Vrienden van Grote Zangers, Prins Bernhard
Cultuurfonds, AFK, e.a.
23

Verwacht
Serie Piano
Za 4 nov 2023
Grote Zaal
20.15 uur
Vingt Regards
Bertrand Chamayou
Tien jaar geleden maakte Pierre-Laurent Aimard een
onvergetelijke indruk in het Muziekgebouw met zijn
vertolking van de Vingt regards sur l’enfant Jésus
van Messiaen. Nu brengt Bertrand Chamayou als
vertegenwoordiger van de jongere generatie zijn visie
op deze cyclus. De verwachtingen mogen hoog zijn. The
Guardian bestempelt Chamayou’s visie op de Vingt regards
als zeer persoonlijk zonder sentimenteel te worden en
Gramophone roemt de ongeëvenaarde manier waarop
Chamayou ‘de verbinding tussen de verschillende stukken
legt’.
De Franse pianist Bertrand Chamayou geldt als een van de
briljantste pianisten van zijn generatie, met krachtig virtuoos
pianospel, adembenemend mooi en vol verbeelding. Hij
leerde het vak van onder anderen Murray Perahia en viel op
met opnames van de complete pianowerken van Ravel en de
pianoconcerten van Saint-Saëns. Ook met de Vingt regards
sur l’enfant Jésus weet hij zijn status waar te maken. Toen hij
als jonge pianist met Messiaens meesterwerk kennismaakte
was het ‘levensbepalend’. Nu zorgt Chamayou zelf voor ‘real
joy and brilliance’ (The Guardian).
Thomas Bertrand Hampson Chamayou
Programma: Olivier Messiaen Vingt regards sur l’enfant
Jésus
24

Verwacht
Frans, Duits én Brits
Simon Keenlyside
+ Malcolm Martineau
Serie Grote
Zangers
Za 2 dec 2023
Grote Zaal
20.15 uur
Een zeldzame kans om in Nederland de Engelse bariton
Simon Keenlyside in een liedrecital te beluisteren. De grote
operazanger is doorgaans bezet met rollen in operahuizen
als de Met, Covent Garden en de Wiener Staatsoper. Niet
alleen vanwege zijn stem, ook vanwege zijn acteerwerk.
Niet voor niets geldt hij als de beste vertolker ter wereld
van Verdi’s Macbeth.
Simon Keenlyside als zanger een eclecticus noemen is een
understatement. De Britse bariton heeft een heel breed
repertoire en zingt alles van Purcell tot Thomas Adès. Daarbij
heeft hij een neus voor zelden uitgevoerd repertoire. Vandaar
dat hij tijdens dit recital met Malcolm Martineau niet alleen
liederen van Britten, Brahms en Franse componisten zingt,
maar ook van Hanns Eisler.
Programma: liederen van Benjamin Britten, Hanns Eisler,
Hugo Wolf, Johannes Brahms, Gabriel Fauré, Francis
Poulenc en Claude Debussy
Simon Keenlyside
foto: Robert Workman
25

Verwacht
do 21 sep / 12.30 uur
Thijs Willers + António Melo
Lunchconcert i.s.m. Prinses
Christina Concours
do 21 sep / 20.15 uur
Cage & Beyond
Asko|Schönberg
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl/
soundlab.
September
za 16 sep / 20.15 uur
Doppelgänger 3
Danish String Quartet
zo 17 sep / 12.00 uur /
Entreehal
Sunday Sounds
ADAM Quartet + Duo Ebano +
Alfian Emir Adytia
zo 17 sep / 16.00 uur
Morton Feldman: the last one
Nieuw Amsterdams Peil
zo 17 sep / 20.00 uur /
Kleine Zaal
Surinaams Klassiek
Arturo den Hartog, Djuwa
Mroivili + James Oesi
vr 22 sep / 20.15 uur
Nosferatu (1922)
Olga Pashchenko +
Jed Wentz
za 23 sep / 20.15 uur
Mozart meets Ligeti
Les Siècles, Isabelle Faust +
Alexander Melnikov
zo 24 sep / 15.00 uur /
Atriumzaal
SoundLAB
Workshop voor volwassenen
do 21 – za 30 sep
meerdere tijdsloten
Songs for a Passerby
(VR‐opera)
Celine Damen
Mis geen enkel concert!
Blijf op de hoogte en schrijf
je in voor onze nieuwsbrief
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van
de Wolff van Martijn Padding
ter herinnering aan oprichter
van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
muziekgebouw. nl/
huilvandewolff
wo 20 sep / 20.00 uur /
Foyerdeck 1
Songs for a Passerby:
SPECIAL
Celine Daemen
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen.
muziekgebouw.nl/geheimtips
26

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met jouw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl/nieuwsbrief),
Facebook, Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
27