Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
+ LEREN VAN DE NATUUR: OVER MOSSELEN & LIJM<br />
JUNI <strong>2024</strong><br />
• BELEEF DE NATUUR •<br />
10x<br />
De mooiste<br />
natuur van<br />
Frankrijk<br />
Familie<br />
bremraap<br />
Plantaardige<br />
profiteurs<br />
Nu te horen<br />
Het bekende deuntje<br />
van de geelgors<br />
wandelen<br />
Meijendel & Rottige<br />
Meente<br />
Wildplukken<br />
‘Pluk als een<br />
ninja’<br />
EXTRAVAGANT<br />
DE KLEURRIJKE MANDARIJNEEND
La douce France<br />
Ruim 35 jaar geleden hebben man en ik elkaar<br />
leren kennen tijdens een wandelreis door de<br />
Franse Pyreneeën. Sindsdien delen we de liefde<br />
voor bergen. Hoewel het voor mij wel afzien<br />
was: veel blaren op de voeten (net geen goede<br />
schoenen), koude nachten (net geen goede<br />
slaapzak) en slecht eten (soep uit zakjes, gevuld<br />
met grote stukken rauwe wortel). Zodra we door<br />
een dorp met een bakker liepen, ging ik erop<br />
af om het grootste stuk taart in te kopen.<br />
Een van mijn vriendinnen (ook ontmoet tijdens<br />
die wandelreis) grapt daar nog weleens over.<br />
Tegenover al dat ongemak en afzien (hoe ver<br />
omhoog moeten we nog?) stond altijd weer dat<br />
uitzicht, zelfs al stonden we midden in een mistwolk.<br />
We liepen een deel van de GR, met grote<br />
rugzakken. Soms kampeerden we in het wild<br />
en wasten ons in een beek. Kamperen hebben<br />
we jaren geleden al opgegeven, tijdens een reis<br />
door Bretagne, maar de liefde voor Frankrijk en<br />
de bergen is gebleven.<br />
In de zomervakantie van 2023 maakten man en<br />
ik een roadtrip door Frankrijk, met de Vercors<br />
en de Calanques als hoogtepunten. Ik zag<br />
planten- en diersoorten die ik nog niet eerder<br />
had gezien. Tijdens die reis ontstond het idee<br />
om een soort Frankrijk-dossier te maken, met<br />
de mooiste 10 gebieden van la douce France volgens<br />
de redactie. Want ook de meeste collega’s<br />
zijn liefhebbers. U leest het vanaf pagina 79.<br />
Tot slot nog een tip hoe er te komen: denk eens<br />
aan de trein. Wij reisden dit voorjaar met de<br />
TGV naar Marseille, aan de Middellandse Zee.<br />
Vandaar kun je de Calanques ook bezoeken en<br />
vanaf steile rotswanden uitkijken over een<br />
azuur blauwe zee. Een aanrader!<br />
20 Duinwandelen in Meijendel<br />
56 Familie bremraap<br />
Caroline Vogel,<br />
hoofdredacteur<br />
caroline.vogel@roularta.nl<br />
facebook.com/rootsmag<br />
instagram.com/rootsnl<br />
nl.pinterest.com/rootsmagazinenl<br />
rootsmagazine.nl/podcast<br />
Kijk voor het laatste<br />
natuurnieuws, nog meer<br />
lezersfoto’s en wandel- en<br />
fotografietips op<br />
rootsmagazine.nl.<br />
4 JUNI <strong>2024</strong><br />
36 Mandarijneend
LEZERSFOTO’S<br />
‘less is more’<br />
Nu in de natuur 07<br />
inhoud<br />
- Juni -<br />
Podcastvogel: de geelgors 74<br />
BELEVEN & ONTDEKKEN<br />
07 Nu in de natuur<br />
72 Leren van de natuur<br />
74 Podcastvogel: geelgors<br />
78 <strong>Roots</strong> vogelreizen <strong>2024</strong><br />
79 10x de mooiste natuur<br />
van Frankrijk<br />
96 Sterren kijken met<br />
Govert Schilling<br />
FLORA & FAUNA<br />
32 In de ban van plukken<br />
36 Mandarijneend<br />
44 Wat een vraag!<br />
56 Bremraapsoorten<br />
in Nederland<br />
64 De kwestie: illegale<br />
vogelvangsten<br />
WANDELEN<br />
20 Duinwandelen in<br />
Meijendel (+ routekaart)<br />
66 Natuurommetje door<br />
de Rottige Meente<br />
100 Nieuw: De mooiste stilteroutes<br />
van Nederland<br />
FOTOGRAFIE<br />
48 Lezersfoto’s: thema<br />
‘less is more’<br />
63 Stem op je favoriete foto!<br />
COLUMNS<br />
06 Saskia struint<br />
30 Beestenboel<br />
54 De kleintjes van Krekels<br />
95 Groener leven<br />
ELKE MAAND<br />
29 Post<br />
71 Kies je korting bij een<br />
abonnement op <strong>Roots</strong><br />
92 <strong>Roots</strong> recenseert<br />
98 Colofon & lezersservice<br />
99 Volgende maand<br />
In de ban van ...<br />
wildplukken<br />
PAG. 32<br />
Adembenemend Frankrijk 79<br />
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO EDWIN GIESBERS<br />
MAGAZINE.NL 5
Nu in de natuur<br />
16 JUNI <strong>2024</strong>
GETTY IMAGES<br />
Ondertussen in<br />
Gedreven door een eeuwenoud ritme keren de kariboes in april,<br />
mei en juni vanuit de bossen in het zuiden terug naar de boomloze<br />
toendra in het noorden om hun jongen ter wereld te brengen.<br />
Kariboes zijn de grootste trekkers van de hertenfamilie. Ze leggen<br />
tijdens hun migratie honderden kilometers af en passeren daarbij<br />
bergen, rivieren en meren. De kuddes verschillen in omvang: van<br />
enkele duizenden dieren tot enkele honderdduizenden. In de herfst<br />
keren de kuddes weer terug naar het zuiden van Alaska.<br />
MAGAZINE.NL<br />
17
<strong>Roots</strong>wandeling<br />
met routekaart<br />
Duinwandelen in Meijendel<br />
Schatkist achter de duinen<br />
Nachtegaal<br />
Nergens in Nederland<br />
komen zoveel nachtegalen<br />
voor als in Meijendel:<br />
al tientallen jaren lang<br />
ongeveer 350 paartjes.<br />
Begrazing door koniks,<br />
galloways en schapen,<br />
de hier en daar dichte<br />
begroeiing van struiken<br />
met een bodembedekking<br />
van brandnetel<br />
en braam en een rijk<br />
insectenleven: het duingebied<br />
bij Wassenaar<br />
biedt precies wat deze<br />
zangvogel nodig heeft.<br />
In Meijendel, het grootste aaneengesloten duingebied van Zuid-Holland, wandel je<br />
langs duinmeren en vennen en door bossen, valleien en – uiteraard – duinen. Dankzij<br />
al die verschillende leefgebieden en de diversiteit aan flora en fauna staat Meijendel<br />
in de top tien van meest vogelrijke natuurgebieden van Nederland.<br />
Tussen Hoek van Holland en Hillegom<br />
ligt het nationale park Hollandse Duinen.<br />
Onderdeel hiervan is Meijendel, ten westen van<br />
Wassenaar, dat als een geheime schatkist verscholen<br />
ligt achter oude, hoge duinen. Vooral<br />
deze ochtend lijkt het gebied zijn geheimen niet<br />
te willen prijsgeven en hult het zijn valleien in<br />
nevel. De allereerste zonnestralen spelen met<br />
pasteltinten. Naarmate de zon hoger boven de<br />
horizon komt, kleurt Meijendel van perzikroze<br />
naar goudgeel. En dan, wanneer de zon in<br />
kracht toeneemt, de mist verdwijnt en een<br />
kleine bonte specht driftig tegen een boomstam<br />
begint te hameren, kan de wandeling beginnen.<br />
Veel biotopen<br />
Vincent van der Spek is duinecoloog. Daarnaast<br />
is hij als fanatiek vogelaar vrijwilliger bij Dunea<br />
en met Meijendel als zijn ‘achtertuin’ weet hij<br />
dan ook werkelijk alles over dit gebied. “De duinen<br />
vormen een zeldzaam, divers systeem. Ze<br />
bevinden zich op een smalle strook, niet meer<br />
dan een paar kilometer op het breedste punt, en<br />
bevatten verschillende zones: kaal zand bij zee,<br />
daarnaast een zeereep, dan een open zone met<br />
wat graslanden en natte valleien, vervolgens een<br />
zone met steeds meer struweel en uiteindelijk<br />
bos. Doordat het duingebied zo veel verschillende<br />
biotopen kent, komt meer dan 50 procent<br />
van alle flora en fauna van Nederland er voor.”<br />
TEKST EN FOTO’S LIA VAN LOOIJ<br />
En zo schitteren de lieflijke, witte klokjes van<br />
het lelietje-van-dalen als kleine juweeltjes naast<br />
het bospad. Verderop, waar we de zone met bos<br />
achter ons hebben gelaten, bloeit een plant die<br />
net als het lelietje-van-dalen wat zoet ruikt. Het<br />
is de welriekende salomonszegel, die in de kalkrijke<br />
duinen algemeen voorkomt. Beide planten<br />
produceren nectar, aantrekkelijk voor bijen,<br />
zweefvliegen, hommels en vlinders.<br />
Konijn als duinbeheerder<br />
Vanwege al die verschillende zones met hun<br />
eigen gevarieerde vegetatie voelt een overvloed<br />
aan vogelsoorten zich thuis in Meijendel. In het<br />
gebied zijn 300 soorten waargenomen, waarvan<br />
circa 90 soorten er jaarlijks broeden. Een grasmus,<br />
na de tjiftjaf en fitis de meest algemene<br />
broedvogel in Meijendel, zingt zijn lied. Vanaf<br />
een boom top houdt een boomvalk de omgeving<br />
in de gaten en in de verte huppelt een konijn.<br />
Van der Spek: “Helaas waart sinds de jaren 90<br />
VHS rond (het Viraal Hemorragisch Syndroom,<br />
red.). Een klein lichtpuntje bij deze besmettelijke<br />
en dodelijke konijnenziekte is dat besmette<br />
jonge konijntjes tot twee weken oud het wél<br />
overleefden, zodat langzaam maar zeker de<br />
1 De eerste zonnestralen kleuren het duingebied in<br />
pasteltinten. 2 De aartjes van het trilgras bevertjes<br />
wiegen heen en weer op het ritme van de wind.<br />
><br />
20 JUNI <strong>2024</strong>
1<br />
2<br />
MAGAZINE.NL<br />
21
duinwandelen in Meijendel<br />
Het toetje van de duinwandeling: een veld vol met<br />
orchideeën die in deze periode volop in bloei staan<br />
22 JUNI <strong>2024</strong>
In juni staan in de vochtige duin valleien verschillende<br />
orchideeën soorten in bloei, waaronder de riet orchis.<br />
MAGAZINE.NL 23
in de ban van...<br />
GETTY IMAGES<br />
MORIELJE<br />
Als je paddenstoelen plukt, houd het dan bij<br />
enkele exemplaren, pluk alleen als er heel veel zijn<br />
en zorg dat je weet om welke soort het gaat.<br />
GETTY IMAGES<br />
DASLOOK<br />
32 JUNI <strong>2024</strong>
In de rubriek In de ban van... komen mensen aan<br />
het woord die een bijzondere fascinatie hebben<br />
voor één speciaal aspect van de natuur.<br />
IN DE BAN VAN...<br />
‘wildplukken verbindt<br />
EDWIN CORNELISSEN, ALIAS BOSBAAS<br />
mensen met de natuur’<br />
Sinds Edwin Cornelissen door een medestudent werd meegenomen<br />
op paddenstoelenjacht, is hij in de ban van wildplukken. ‘Het is spannend én<br />
ontspannend, en brengt je dichter bij de natuur.’<br />
TEKST MARJOLEIN VAN ROTTERDAM<br />
Edwin Cornelissen is al 25 jaar wildplukker,<br />
waarvan 11 jaar als gids. Zijn<br />
vroegste ervaringen met wildplukken<br />
gaan terug naar zijn jeugd in Almere.<br />
“Daar groeiden overal bramen en hele<br />
bosranden waren er volgeplant met<br />
hazelaars. Ik verzamelde ongelooflijk<br />
veel bramen en hazelnoten en vond dat<br />
geweldig! Maar de verslaving aan wildplukken<br />
begon pas echt dankzij een<br />
Franse studiegenoot. Een keer gingen<br />
we hardlopen in de Wageningse bossen<br />
en onder het rennen wees hij allemaal<br />
eetbare paddenstoelen aan. Daarna<br />
gingen we vaker samen het bos in, nu<br />
om ze te plukken en te eten. En toen<br />
was ik verkocht. Ik was voorgoed<br />
besmet met het wildplukvirus.”<br />
De basis<br />
Cornelissen kocht boeken, studeerde<br />
en oefende. Ook is hij een fanatieke<br />
gids (bekend onder de naam Bosbaas).<br />
Hij begon ermee omdat hij de oeroude<br />
kennis over het plukken wilde overdragen.<br />
“Dat vind ik belangrijk. Bovendien<br />
verbindt wildplukken mensen met de<br />
natuur. Je gaat verbanden zien. Ontdekt<br />
dat alles een functie heeft, ook voor<br />
ons mensen. Eten is iets primairs. Als<br />
je je ermee bezig houdt, ben je bezig<br />
met de basis van je bestaan.”<br />
Maar hoe doe je dat nu, wildplukken?<br />
Stel je hebt honger en je bent nieuw<br />
hier? “Handig is het om op een heuvel<br />
te gaan staan en zowel veraf als dichtbij<br />
te speuren. Dat noem ik ‘het landschap<br />
lezen’. Een specifiek voorbeeld: vorig<br />
jaar wilde ik morieljes vinden. Dat zijn<br />
paddenstoelen die er meestal niet in<br />
grote hoeveelheden zijn, maar vorig<br />
jaar was het een extréém goed jaar. Als<br />
je morieljes zoekt, moet je weten dat<br />
die in de buurt van bepaalde bomen<br />
groeien, vooral bij iep, es en populier.<br />
Dus speur je vanaf een hoog punt naar<br />
die bomen. Morieljes houden van<br />
kalkrijke zandgrond. Dus je let ook op<br />
tekens dat het ergens kalkrijk is: wijngaardslakken<br />
bijvoorbeeld, die hebben<br />
veel kalk nodig voor hun huisje en zijn<br />
dus een mooie indicator. Bovendien<br />
gaan ze kruipen bij een temperatuur<br />
die ook optimaal is voor de morieljes.<br />
Je legt eigenlijk steeds puzzelstukjes<br />
Wilde planten zijn<br />
een goede aanvulling<br />
op supermarktvoedsel;<br />
ze helpen afvalstoffen<br />
af te voeren<br />
bij elkaar. Voor mij is dat de lol van het<br />
wildplukken. Het is de spanning,<br />
terwijl het ook heel ontspannend is.<br />
De geluiden om je heen, de rust van<br />
het niets anders doen dan dit.”<br />
Survivalvoedsel<br />
“Maar goed. We hebben honger. Dan<br />
zouden we hier bij dit mooie, grijze<br />
duinvalleitje wel wat kunnen vinden. Ik<br />
zie duindoorn, Japanse rimpelroos, wat<br />
vlier, meidoorn en teunisbloemen, allemaal<br />
eetbare planten. De zaden van de<br />
teunisbloem zijn heel klein en daarvan<br />
worden ook wel etherische olie geperst,<br />
het heeft ook een medicinale werking.<br />
Tegen honger kan je beter de wortels<br />
nemen. Omdat het een tweejarige plant<br />
is weet je dat er behalve de zaaddozen<br />
die je nu ziet, waarschijnlijk ook jonge<br />
planten zullen staan, en van de jonge<br />
planten kun je de wortels eten. Die zijn<br />
lekker vlezig en oogst je óf aan het eind<br />
van het eerste jaar óf in het voorjaar<br />
van zijn tweede jaar. Dus voordat de<br />
plant omhoogschiet, want dan zitten<br />
alle voedingsstoffen nog in de wortels.<br />
Belangrijk zetmeel! Echt survivalvoedsel,<br />
zoals het cambium van bomen,<br />
kun je ook eten, maar lekker? Nou nee.<br />
Zelf ben ik liever bezig met lékker eten<br />
dan met survivalvoedsel.”<br />
><br />
MAGAZINE.NL 33
mandarijneend<br />
Voor het leggen van de<br />
eieren zoekt het vrouwtje<br />
een boomholte op, soms<br />
wel op 10 meter hoogte.<br />
36 JUNI <strong>2024</strong>
EXTRAVAGANTE EXOOT<br />
In zijn oorspronkelijke leefgebied in Oost-Azië gaat het niet goed met de mandarijneend,<br />
maar in Europa lijkt de vogel met zijn extravagante verenpak een veilige haven te hebben<br />
gevonden. Ook Nederland heeft een stabiele populatie. Natuurfotograaf Edwin Giesbers<br />
sprak over deze ‘vriendelijke’ exoot met Sovon Vogelonderzoek Nederland.<br />
EIGENZINNIGE<br />
EXOOT<br />
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS<br />
MAGAZINE.NL 37
40 JUNI <strong>2024</strong><br />
In Engeland wordt de mandarijneend sinds 1971 niet<br />
meer als exoot maar als inheemse vogel beschouwd
mandarijneend<br />
FILMTIP<br />
Edwin Giesbers<br />
maakte mooie<br />
filmbeelden van<br />
mandarijneenden<br />
in Nederland.<br />
Bekijk ze via<br />
rootsmagazine.nl/<br />
video.<br />
MAGAZINE.NL 41
Violette bremraap<br />
Inzet rechts: klavervreter<br />
56 JUNI <strong>2024</strong>
emraap<br />
EEN PRACHTIGE<br />
P R O F<br />
I T E U R<br />
In en rond juni tonen de zeldzame bremraapsoorten in Nederland hun ware<br />
pracht. Dan vallen vooral de kleine bloempjes op, die tal van insecten aantrekken.<br />
Je vindt bremrapen in het algemeen in de duinen en langs de grote rivieren.<br />
Flora-onderzoeker Benno te Linde vertelt over deze interessante en relatief<br />
onbekende familie van parasitaire planten.<br />
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS<br />
MAGAZINE.NL<br />
57
GETTY IMAGES<br />
DE<br />
KWESTIE<br />
In deze rubriek de<br />
achtergrond van een<br />
actuele gebeurtenis,<br />
situatie of visie op het<br />
gebied van natuur die<br />
tot ophef leidt.<br />
illegale<br />
vangsten<br />
BEDREIGEN<br />
VOGELSTAND<br />
Steeds vaker worden in Nederland<br />
vogels gevangen die illegaal worden<br />
verhandeld. Dat is althans de indruk<br />
van toezichthouders in de natuur,<br />
bleek afgelopen maart uit een<br />
enquête. Vooral zangvogels zijn de<br />
dupe en de toch al kwetsbare stand<br />
van sommige soorten wordt door<br />
deze stroperij nog verder bedreigd.<br />
TEKST FRANS GLISSENAAR<br />
64 JUNI <strong>2024</strong>
Wie kopen illegaal in Nederland<br />
gevangen vogels?<br />
“Handel in gevangen vogels is er altijd<br />
al geweest”, zegt Rolf Overdiep, voorzitter<br />
van de Koninklijke Nederlandse<br />
Vereniging voor Natuurtoezicht<br />
(KNVvN). “Maar door de toegenomen<br />
welvaart in andere delen van de wereld<br />
buiten Europa is er steeds meer vraag<br />
naar vogels uit Europa. Met name in<br />
Azië, Arabische landen en landen als<br />
Turkije en Marokko. Daar valt ook<br />
steeds meer geld mee te verdienen.”<br />
Hoe worden de vogels gevangen?<br />
Dat gebeurt vaak met zogenoemde<br />
mistnetten. “Dat zijn netten die zo<br />
dun zijn dat je ze bijna niet ziet”, legt<br />
Overdiep uit. “Ze spannen zo’n net<br />
bijvoorbeeld om een aantal bosjes<br />
heen, maken in het midden daarvan<br />
een voederplaats, en de vogels vliegen<br />
erin. De ene keer blijven ze bij het naar<br />
binnen vliegen al in het net hangen,<br />
de andere keer komen ze wel binnen,<br />
maar kunnen er dan niet meer uit.”<br />
Het is moeilijk om deze netten op het<br />
spoor te komen. “Je moet heel dichtbij<br />
komen om zo’n net te kunnen zien. Wij<br />
als toezichthouders op natuur terreinen<br />
zien het vooral aan andere dingen:<br />
voet stappen op plekken waar je die<br />
normaal niet verwacht, sporen van<br />
auto banden, dat soort dingen. Daardoor<br />
voel je dat er iets aan de hand is.”<br />
Zijn er harde cijfers dat het steeds<br />
vaker gebeurt?<br />
“Nee, die zijn er niet”, zegt een woordvoerder<br />
van de NVWA (Nederlandse<br />
Voedsel- en Warenautoriteit), de organisatie<br />
die verantwoordelijk is voor het<br />
bestrijden van illegale handel in dieren.<br />
“We houden geen aantallen bij, maar<br />
het is wel zo dat we met enige regelmaat<br />
grote aantallen illegaal gevangen<br />
vogels tegenkomen. Afgelopen maart<br />
hebben we bijvoorbeeld 281 vogels<br />
in beslag genomen bij handelaren in<br />
Brabant en Hardenberg.” Volgens de<br />
woordvoerder van de NVWA worden<br />
illegale vogels vaak verhandeld rondom<br />
legale vogelmarkten. De illegale handelaren<br />
staan in de omgeving van de<br />
officiële locatie en verhandelen vogels<br />
vanuit de achterbak van hun auto.<br />
Overigens worden op die manier ook<br />
vaak buitenlandse vogels verhandeld<br />
die in tropische landen zijn gevangen<br />
en die in Europa gewild zijn.<br />
Hoe worden die vogels naar en uit<br />
Nederland vervoerd?<br />
“Op alle mogelijke manieren”, zegt<br />
Overdiep. “Met de auto, via postpakketten,<br />
met het vliegtuig, soms gewoon in<br />
de koffer van een passagier. Ze stoppen<br />
bijvoorbeeld een paar papegaaien uit<br />
het Amazonegebied in een buis. Bij<br />
aankomst zijn dan twee van de drie<br />
papegaaien dood, maar die andere is<br />
dan nog honderden euro’s waard. Dat<br />
verlies wordt gewoon ingecalculeerd.”<br />
Wordt er wel adequaat opgetreden?<br />
“Het is lastiger dan je denkt”, zegt Rick<br />
Staudt, boa (buitengewoon opsporingsambtenaar)<br />
bij Landschap Overijssel.<br />
“Er zijn verschillende organisaties bij<br />
betrokken. Wij, als groene boa’s, maar<br />
ook de politie, de douane en de NVWA.<br />
Een voorbeeld: wij vinden weleens<br />
vogels die geringd zijn, waarvan we vermoeden<br />
dat ze illegaal zijn. De NVWA<br />
heeft de expertise om te kunnen zien<br />
of die ringen vals zijn of niet. En de<br />
politie hebben we nodig als er arrestaties<br />
verricht moeten worden.” Staudt<br />
is daarom in Overijssel betrokken bij<br />
een samenwerkingsverband tussen<br />
de verschillende organisaties om vogelstroperij<br />
te bestrijden.<br />
Welke soorten vangen de stropers?<br />
Dat zijn vooral zangvogels, zoals sijzen,<br />
puttertjes en goudvinken. “Maar soms<br />
ook koolmezen of pimpelmezen en<br />
zelfs spechten”, zegt Staudt. “Eigenlijk<br />
alle buiten Europa onbekende soorten.<br />
Sommige mensen hebben er geld voor<br />
over om zulke vogels in een kooi te<br />
hebben. Het heeft op sommige plekken<br />
ook echt impact op de populatie. En als<br />
er minder van een soort zijn, worden ze<br />
zeldzamer en valt er dus nóg meer aan<br />
te verdienen.” De stroperij is niet alleen<br />
illegaal, het gaat volgens Staudt ook<br />
gepaard met veel dierenmishandeling.<br />
“Tijdens het vangen en ringen kunnen<br />
de vogels beschadigd raken. Soms<br />
breekt daarbij een poot of beschadigt<br />
een vleugel.”<br />
Lopen de stropers veel risico?<br />
“Helaas niet”, zegt Staudt. “De pakkans<br />
is klein. Als groene boa ben je vaak in<br />
je eentje verantwoordelijk voor een<br />
heel groot gebied. Bovendien gaat het<br />
vaak ook nog om mensen die zich ook<br />
met andere criminaliteit bezig houden,<br />
zoals drugshandel. Dat zijn mensen<br />
die vaak ook gewapend zijn, en daar<br />
zijn wij niet tegen opgewassen. Dat is<br />
echt een groot probleem voor ons als<br />
toezichthouders in natuur gebieden.<br />
Wij beschikken eigenlijk niet over<br />
de middelen om onze taak goed uit<br />
te kunnen voeren.”<br />
Dus is altijd de politie nodig om<br />
stropers aan te pakken?<br />
“Eigenlijk wel, ja”, zegt Overdiep van<br />
de KNVvN. “Wij zijn met te weinig als<br />
toezichthouders in de natuur. En de<br />
meeste van ons komen ook ’s nachts<br />
niet buiten, terwijl dan natuurlijk<br />
de meeste illegale dingen gebeuren.<br />
Tot 1993 vielen wij als jachtopzieners<br />
onder de rijkspolitie en beschikten<br />
we over alle middelen waarover iedere<br />
politie agent beschikt. Maar dat is niet<br />
meer zo sinds de reorganisatie van<br />
de politie.”<br />
Blijft stropen meestal ongestraft?<br />
“Zeker niet”, zegt Staudt. “Als je betrapt<br />
wordt, staat daar maximaal zes jaar<br />
gevangenis op. Die maximumstraf<br />
wordt helaas niet vaak gevonnist, maar<br />
vaak worden daders wel tegelijkertijd<br />
voor andere delicten veroordeeld, zoals<br />
dierenmishandeling en witwassen.<br />
Maar het is belangrijk om de bewijsvoering<br />
goed rond te hebben, vandaar<br />
ook de samenwerking met de politie<br />
en de NVWA.”<br />
GETTY IMAGES<br />
MAGAZINE.NL<br />
65
ADOBE STOCK<br />
GOUDEN<br />
ZANGER<br />
De<br />
onvermoeibare<br />
geelgors<br />
74 JUNI <strong>2024</strong>
De geelgors is met zijn felgele verenkleed en kenmerkende deuntje<br />
(lijkend op de eerste tonen van de Vijfde Symfonie van Beethoven)<br />
een vrolijke verschijning op en langs de Nederlandse en Belgische<br />
akkers en heidevelden. Zelfs op de langste en warmste zomerdagen<br />
zingt hij onverminderd het hoogste lied.<br />
TEKST PAUL BÖHRE<br />
Wie in de zomermaanden<br />
geregeld wandelingen maakt<br />
over heidevelden of langs<br />
akkers in het oosten of zuidoosten van<br />
Nederland of in Oost-België, zal<br />
de kenmerkende zang van de geelgors<br />
weleens gehoord hebben. De geelgors is<br />
namelijk een van de weinige vogels die<br />
midden in de zomer overdag frequent<br />
zingen. Bovendien doet deze goudkleurige<br />
verschijning dat ook nog eens<br />
vaak vanaf een opvallende plek: de top<br />
van een struik of een paaltje in het open<br />
landschap. Wie klassiek geschoold is zal<br />
zijn deuntje herkennen uit de bekende<br />
openingsstrofe van de Vijfde Symfonie<br />
van Beethoven: ‘dzi-dzi-dzi-dzi-dèèèèh’.<br />
Er doen verschillende verhalen de ronde<br />
over de herkomst van de openingsstrofe.<br />
Dat de componist bijvoorbeeld vaak<br />
wandelde in het Praterpark in Wenen,<br />
waar de geelgors ook voorkomt.<br />
Overigens verwerkte Beethoven de geelgors<br />
vaker in zijn stukken, net als de<br />
merel, koekoek, kwartel en nachtegaal.<br />
Hij liet zich blijkbaar geregeld inspireren<br />
door zingende vogels en had daarom<br />
altijd een aantekenboekje bij zich.<br />
De melodie van de geelgors kent ook<br />
grappige herkenningszinnetjes in verschillende<br />
talen, zoals in het Duits<br />
(Wie wie wie hab ich dich lieb…) en in<br />
het Engels: A little bit of bread and<br />
no cheese, waarbij de nadruk ligt<br />
op een langer cheese.<br />
veren kleed al helemaal niet op. Je<br />
ziet ze vaak pas wanneer ze opvliegen<br />
van een akker om zich te verschuilen<br />
in een struik. Dan is hun roodbruine<br />
stuit goed zichtbaar. ’s Winters zie je<br />
ze op bepaalde plekken wel weer wat<br />
gemakkelijker, als ze in grotere<br />
winter groepen foerageren op<br />
akkers waar ze op zoek zijn naar<br />
gemorste granen en andere<br />
zaden. Ze doen dat opvallend vaak in<br />
gezelschap van groenlingen, die wat<br />
betreft hun gele en groene kleuren<br />
wel wat op de geelgors lijken.<br />
Kleurenpracht verzekerd! ><br />
Gezelschap van groenlingen<br />
Ondanks zijn in het oog springende<br />
kleur is de geelgors vrij moeilijk<br />
te vinden wanneer hij niet zingt. De<br />
vrouwtjes vallen door hun gestreepte<br />
GETTY IMAGES<br />
MAGAZINE.NL 75
Vale gier in vlucht.<br />
10<br />
Pyreneeën<br />
BERGREUZEN & EEN BRES<br />
Door Unesco benoemd tot werelderfgoed ligt het nationale park Pyrenées<br />
Occidentales in het hart van de Pyreneeën op de Frans-Spaanse grens.<br />
Bergreuzen van ruim 3.000 meter, watervallen, een lieflijk keteldal...<br />
Hoofdredacteur Caroline Vogel wil zo weer terug.<br />
Het is alweer zo’n 15 jaar geleden<br />
dat we er waren, maar onze<br />
vakantie naar het hart van de<br />
Pyreneeën staat me nog helder voor<br />
de geest. Onze uitvalsbasis is Gavarnie,<br />
een dorp in het keteldal Cirque de<br />
Gavarnie. Deze cirque bestaat uit een<br />
natuurlijke arena met steile rots wanden<br />
en toppen boven de 3.000 meter. Vanuit<br />
het dorp wandelen we de uitdagende<br />
heen-en-weerroute van 10 kilometer<br />
naar berghut Sarradets, met uitzicht<br />
op Brèche de Roland.<br />
De route loopt eerst langs de rivier de<br />
Gave, waar je kans maakt op een waterspreeuw.<br />
Na het bereiken van het Hotel<br />
du Cirque de la Cascade heb je al een<br />
fenomenaal uitzicht. Daarna gaat de<br />
route de bergen in. We steken een wilde<br />
beek over, die tussen de rotsen stroomt,<br />
lopen langs steenmannetjes en over<br />
de rand van een ijsveld. Vlak voor we<br />
de berghut bereiken, zien we in de verte<br />
al de bres. Via deze opening in de bergkam<br />
kunnen wandelaars met goede<br />
klimbenen de oversteek maken naar<br />
Spanje. Wij laten deze uitdaging aan<br />
ons voorbijgaan. Vanaf het terras bij<br />
de berghut kijken naar de wandelaars<br />
die als mieren richting de bres op<br />
2.807 meter lopen, is ook een beleving.<br />
GETTY IMAGES<br />
TURKSE LELIE<br />
Gebieds<br />
paspoort<br />
• Vanuit Gavarnie zijn ook minder zware routes te lopen, zoals een heen-enweerroute<br />
naar de voet van de Grande Cascade de Gavarnie, een waterval<br />
van 423 meter (en een van de hoogste van Frankrijk).<br />
• Dieren onderweg: waterspreeuw, vale gier, lammergier, steenarend, rotszwaluw,<br />
grijze gors, citroensijs, Pyreneese gems, alpenmarmot en nog heel<br />
veel meer.<br />
• Neem voor de planten onderweg een veldgids mee, er staan er veel: van<br />
steenbreek tot Turkse lelie.<br />
• Verken de route vanuit Gavarnie tot aan Hotel du Cirque de la Cascade via<br />
Street View in Google Maps. Wandelen vanuit je luie stoel!<br />
Meer info pyrenees-parcnational.fr.<br />
90 JUNI <strong>2024</strong><br />
GETTY IMAGES
Vive la nature<br />
GETTY IMAGES<br />
LAMMERGIER<br />
Deze cirque bestaat uit een natuurlijke arena met<br />
steile rotswanden en toppen boven de 3.000 meter<br />
MAGAZINE.NL<br />
91