Docent vertelt: Taalonderzoek binnen en buiten de gebaande paden

Recommendations

Info

Automatisch expressief muziek uitvoeren Muziek uitvoeren klinkt misschien niet direct als iets waar kunstmatige intelligentie aan te pas komt. Veel westerse kunstmuziek 1 is tot in detail vastgelegd in de vorm van bladmuziek. In theorie zou je met goede synthesizers die bladmuziek perfect kunnen uitvoeren. En als je synthesizers niet goed genoeg vindt, kun je zelfs een orkest van robots samenstellen die hun instrument perfect beheersen. Toch zou geen enkele muziekliefhebber een kaartje voor zo’n orkest kopen, omdat het waarschijnlijk even ongemakkelijk zou klinken als Philip Freriks in een rap battle. Blijkbaar is er behalve het perfect uitvoeren van de bladmuziek nog meer nodig om muziek aangenaam te laten klinken voor ons mensen. Notenschrift is eigenlijk maar een beperkt medium: er bestaan maar een paar aanduidingen (forte, mezzo forte, piano, pianissimo, cres- 25 Bastiaan van der Weij cendo etc.) voor iets wat eigenlijk een continue schaal is, namelijk hoe hard of zacht je een passage moet spelen (dynamiek). Hetzelfde geldt voor tempo. Soms, maar lang niet altijd, staat in de bladmuziek aangegeven waar je sneller of langzamer moet of mag spelen (timing). In veel bladmuziek ontbreken aanduidingen voor timing en dynamiek zelfs helemaal. In een uitvoering van bladmuziek wordt door de muzikant continue afgeweken van wat er letterlijk in de noten staat. Op sommige instrumenten, zoals een viool, heb je niet eens een discrete schaal van tonen (een toonladder) maar kun je in theorie binnen een bepaald bereik elke frequentie spelen die je maar wilt. Deze afwijkingen kun je zien als een resultaat van muzikale expressie en die expressie is de component die een aangename muzikale uitvoering onderscheidt van een onaangename robotische uitvoering. Het doel van dit project is om een methode te vinden die als invoer een digitale representatie van bladmuziek neemt en als uitvoer muziek genereert die klinkt alsof ze door een echte muzikant gespeeld is. Dat is lastig want het is een mysterie waar afwijkingen van de bladmuziek precies vandaan ko- 1 Door mensen uit westerse landen vaak klassieke muziek genoemd
men. Iets wat vaak genoemd wordt is kennis van de stijl van de muziek en de emotie waarin het stuk gespeeld wordt, dit wordt performance context genoemd. Luisteraars kunnen vaak aan een uitvoering horen in wat voor context hij is gespeeld: als je een pianist vraagt een stuk droevig te spelen kunnen luisteraars dit vaak herkennen, geoefende luisteraars zullen ook herkennen of een stuk in barok stijl of in klassieke stijl gespeeld is. Niet alle afwijkingen in een uitvoering zijn het resultaat van expressie; musici maken ook fouten: verkeerd gespeelde noten of onbedoeld hard, zacht, langzaam of snel gespeelde noten. Uiteindelijk wordt de herkomst van expressie meestal beschreven als gevoel of emotie, termen waar je helaas geen python modules voor kunt importeren. Hoewel ik er voor ik aan dit project begon nooit van gehoord had, is er de afgelopen 25 jaar wel veel onderzoek gedaan naar het genereren van uitvoeringen (performance rendering). Er zijn formele regels, neurale netwerken en lerende systemen bedacht en er zijn datasets gemaakt met uitvoeringen waar elke uitgevoerde noot geannoteerd is met de bijbehorende noot in de bladmuziek. Eèn belangerijk aspect is echter een beetje onderbelicht: het gebruik van structuur in muziek. Muziek is op verschillende niveau’s gestructureerd en als je naar muziek luisterd kun je die structuur ook horen. Je hoort wanneer een melodietje is afgelopen en het volgende begint, je hoort ook dat sommige van die melodietjes samen weer een deel van de muziek vormen. In een uitvoering worden die overgangen vaak geaccentueerd door bijvoorbeeld te vertragen of zachter te spelen en het volgende deel weer luider te beginnen. Structuur is dus direct gelinkt aan uitvoering en het spreekt voor zich dat je kennis van structuur kan gebruiken om een uitvoering beter te maken. In een notendop is dat waarop ik hoop af te studeren. Je kan een demo van een succesvol performance rendering system zien op de wiki die ik gebruik als notitieboekje: expressiveperformance.wikkii.com. Als performance rendering systems ooit op het niveau van menselijke muzikanten komen, kun je bijvoorbeeld in plaats van een cd te kopen, bladmuziek kopen en die in de stijl van welke pianist dan ook afspelen. Maar dat is, om de klassieke musici gerust te stellen, op dit moment nog toekomstmuziek. 26
Page 3 and 4: Inhoudsopgave 0 Voorwoorden van de
Page 5 and 6: Uit den ouden doosch Van de redacti
Page 7 and 8: ken voeren van het nieuwe bestuur k
Page 9 and 10: get that there is not a single cent
Page 11 and 12: een kwartier van tevoren achter dat
Page 13: meer hoe het werkt... Laten we over
Page 17 and 18: Docent vertelt: Taalonderzoek binne
Page 19 and 20: meen geldende karakterisering van d
Page 21 and 22: Hoe heet je voluit? In tegenstellin
Page 24 and 25: 21 Puzzle & Comic � � � �
Page 26 and 27: Ram, 21:3-20-4 Je hebt er zin in de
Page 30 and 31: Guide: Hoe sneak je binnen bij conv
Page 32: Arjan Kooistra. Software engineer J

Docent vertelt: Taalonderzoek binnen en buiten de gebaande paden

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?