Van A naar B Het rijkssnelwegennet - 010 Publishers

More documents

Recommendations

Info

oıo-krant voorjaar 2008 / www.010.nl / pagina 10 Het favoriete oıo-boek van: Ole Bouman, directeur Nederlands Architectuurinstituut Als ik op dertig jaar terugkijk blijkt dat de boeken die me het meest bijblijven de boeken zijn waarin een poging wordt gedaan een waaromvraag te beantwoorden. Waarom gebeuren de dingen zoals ze gebeuren, waarom zijn we wie we zijn, waarom gaan we de kant op die we opgaan? In de non-fictie gaat het dan om de cultuurhistorische of sociaal-psychologische beschouwingen. Wat betreft architectuur heb ik het over Giedion, Banham, Jencks, schrijvers die niet terugschrikken voor de synthetische visie. Hun boeken verouderen niet omdat ze in de kern antwoord proberen te geven op universele vragen. Die vragen zijn tijdloos. Hoogstens kloppen hun antwoorden (en dus hun voorbeelden) niet meer. In de literatuur blijken mijn sterkste herinneringen uit te gaan naar sleutelromans. Vensters op de loop der geschiedenis, gekristalliseerd in het leven van enkelingen. Maar als ik denk aan welke boeken ik nu lees dan moet ik toegeven dat ik, op de zomermaanden na, helemaal geen boeken meer lees. Ik lees alleen nog in boeken. Net zoals ik in kranten lees, in tijdschriften en van alles op websites. De hele dag door, overal waar het maar kan, lees ik. Maar dat is zelden nog van kaft tot kaft. De nieuwsgierigheid wordt steeds meer geleid door mijn focus, steeds minder door het medium. Het favoriete oıo-boek is de catalogus van Archiprix International. Mooi voorbeeld van een boek dat je leest geleid door focus, niet door het boek zelf. Op zoek naar stoutmoedigheid, branie, idealisme, hoop, creativiteit van jonge ontwerpers die daar een surplus aan hebben. Een boek waar je alleen loyaal aan bent vanwege het concept, dat zich hopelijk elke keer weer die functie weet te verwerven. Archiprix International Shanghai 2007. The world’s best graduation projects. Architecture, urban design, landscape architecture Henk van der Veen (red.) / ontwerp Antenna-Men / Engels / juli 2007 / ISBN 978 90 6450 616 1 / € 29,50 Archiprix International 2005. World’s best graduation projects Henk van der Veen (red.) / ontwerp Antenna-Men / Engels / augustus 2005 / ISBN 978 90 6450 556 0 / € 29,50 Neville Mars, Dynamic City Foundation, Beijing De ramen in mijn nieuwe kantoor kunnen niet open. Misschien is dat maar beter ook, de lucht is niet vriendelijk vandaag. Een dikke goudbruine deken hangt over de gebouwen in mijn uitzicht. Het maakt de skyline niet minder indrukwekkend. Vanuit deze toren presenteert Beijing zich als meer dan alleen een zeer vervuilde stad, of een explosief groeiende metropool met een afbrokkelend historisch centrum. Het panorama is gelaagd. Een rivier en een rangeerterrein houden de bouwmassa van het gloednieuwe Central Business District op gepaste afstand. Het verschaft een visuele lagune in de stad die haar zinderende raderwerk bloot legt. Alle complexiteit die we de afgelopen drie jaar hebben proberen vast te leggen grijpt in de stedelijke doorsnede moeiteloos in elkaar. De oude treinen uit het communistisch tijdperk beladen met kolen uit Shanxi en de witgestroomlijndehogesnelheidstreinen vol zakenlui op weg naar Tianjin wisselen elkaar af – twee van de vele tegenstrijdige werelden die Beijing de komende jaren zal moeten zien te verenigen. De treinen en de kleine autootjes op opgetilde wegen en daarachter een strakke wand van woonblokken; afgezien van enkele lichtreclames is dit het beeld van een vroeg-modernistische rationele stad. Alleen is dit landschap niet het resultaat van sociaal-geëngageerde stedenbouw, de architectuur niet het product van minutieus ergonomisch maatwerk. Bijna een eeuw na dato is het een ongekend agressief marktmechanisme dat dit scenario heeft gerealiseerd. De drijvende kracht: een combinatie van Chinees staatskapitalisme en een ongekende individuele ondernemingsdrift. De gelijktijdige impuls van hogerhand en op straatniveau verklaart ook de immense snelheid van de stedelijke groei. Overal worden bouwprojecten geïnitieerd, van CBD tot in het dorp. Het is een ontwikkelingsoffensief dat de economie moet voeden en gelijktijdig de gemoederen moet kalmeren. Van boer tot zakenman, in theorie kan de hele bevolking een trede hoger klimmen op de sociaal-economische ladder, dus iedereen probeert zijn slag te slaan. Na de eerste dertig jaar van economische hervorming is voldoende zelfvertrouwen opgebouwd om de Ondertussen bij oıo... Houd de adem in, daar komt China behaalde (en de geplande) successen te presenteren op het wereldtoneel. De leus van de Olympische Spelen 2008 is letterlijk vertaald: ‘Een en dezelfde wereld, een en dezelfde droom’. De Chinese interpretatie ligt voor de hand. China kan weer wedijveren met het Westen. De Olympiade is de bekroning van een schijnbare succesformule voor de bouw van een De Archiprix. Bespreking met Archiprixdirecteur Henk van der Veen en gastredacteur Gijs Wallis de Vries over de alweer tiende aflevering van de jaarlijkse Archiprix, ditmaal vormgegeven door Samira Ben Laloua. Op de voorgrond ex-werknemer David van der Leer [22 februari 2002] welvarende en moderne samenleving. De nieuwe steden zijn de dragers van de ontwikkeling en het bewijs van stabiele consumptie-georiënteerde vooruitgang. Alhoewel nooit doelbewust uitgestippeld, wordt deze aanpak nu gekopieerd in talloze landen die een versnelde ontwikkeling doormaken. De unieke historische en politieke condities die de Chinese groei mogelijk hebben gemaakt worden daarmee onbelangrijker, de laboratoriumfunctie die China nu (bewust of niet) speelt op het gebied van architectuur en verste- Hitchcock en architectuur delijking wordt echter cruciaal. China’s marktgestuurde krachtenspel illustreert een verstedelijkingsproces dat in toenemende mate de ontwikkeling van opkomende gebieden over de hele wereld beschrijft. De bruine deken die over de toekomst ligt staat in die gebieden nog niet hoog op de agenda. The Chinese Dream. A Society under Construction DCF, Neville Mars and Adrian Hornsby / ontwerp DCF / Engels / ISBN 978 90 6450 652 9 / € 49,50 / verschijnt in juni 2008 'Je zou Hitchcock kunnen beschouwen als een architect, een architect van een absurd oeuvre.' Vrij Nederland The Wrong House: The Architecture of Alfred Hitchcock Steven Jacobs / ontwerp Piet Gerards Ontwerpers / Engels / september 2007 / ISBN 978 90 6450 637 6 / € 29,50
Driemaal Corbu Raumplan versus Plan Libre Max Risselada Raumplan versus Plan Libre werd oorspronkelijk gepubliceerd als catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in 1987, het jaar waarin de honderdste geboortedag van Le Corbusier werd herdacht. In deze nieuwe uitgave, met belangrijke bijdragen van Beatriz Colomina, Jan de Heer, Max Risselada en anderen, wordt nog eens met een andere blik gekeken naar de bijzondere verdiensten van twee reuzen van de moderne architectuur. Het boek bevat niet alleen geschriften van de architecten in kwestie, maar laat ook de ontwikkelingen zien in het werk van Loos en Le Corbusier, met gedetailleerde beschrijvingen van hun woningprojecten, van Haus Strasser (1919) tot Haus Last (1932), en van Maison Domino (1915) tot de Villa Savoye (1932). Het is altijd fascinerend het werk van Loos en Le Corbusier met elkaar te vergelijken, omdat er in Een herziening van Le Corbusier. Elements of a Synthesis Stanislaus von Moos In zijn talrijke geschriften - afhankelijk van hoe je schrijverschap definieert schreef Le Corbusier zo’n veertig boeken en meer dan tweehonderd artikelen - is de ‘architect van de eeuw’ ongebruikelijk stil over de beginjaren van zijn carrière. Over de tien jaar van professionele activiteit in La Chaux-de-Fonds (1907-1917) was ten tijde van de dood van de architect vrijwel niets bekend. Rond 1966, toen ik van de uitgeverij Huber Verlag uit Frauenfeld, Zwitserland het verzoek kreeg een boek over Le Corbusier te schrijven, was de grootste uitdaging dan ook om het verhaal van zijn eerste schreden op het pad van de architectuur te reconstrueren. Het boek dat ik schreef onder de titel Le Corbusier. Elemente einer Synthese verscheen in 1968. In de daaropvolgende jaren is de academische belangstelling voor Le Corbusier echter explosief toegenomen. In 1970 verscheen het proefschrift van Paul Venable Turner, getiteld Le Corbusier’s Education, en in 1977 kwam Patricia May Sekler met haar proefschrift The Early Drawings of Charles-Edouard Jeanneret (Le Corbusier) 1902-1908. Deze en nog enkele andere studies behoorden tot de belangrijkste toevoegingen aan de bibliografie van de dertien jaar later verschenen Engelse editie van mijn boek Le Corbusier. Elements of a Synthesis (MIT Press, 1979). In de jaren tachtig ontstond een zekere desillusie over het erfgoed van de moderne beweging, inclusief de rol van Le Corbusier daarin, maar dat was juist een stimulans om het vroege, premoderne werk van Le Corbusier het werk van beide architecten sprake is van een creatieve spanning. Aan de ene kant heeft beider werk betrekking op de autonomie van de architectonische middelen. Aan de andere kant proberen de twee architecten elk op hun eigen wijze hun werk in een context te plaatsen. En uiteraard overlappen deze contexten elkaar regelmatig. Voor Loos is traditioneel vakmanschap het uitgangspunt en is zijn taak maatschappelijk bepaald. Bij Le Corbusier vormt de opsplitsing van het werk in ontwerp en realisering de kern van het architectonische proces. De bouwopgave en de middelen om die te verwezenlijken worden geformuleerd in termen van nieuwe technologieën. De kwestie wordt nog verder gecompliceerd door er de culturele achtergrond van de beide architecten bij te betrekken. Het begrip ‘ruimte’ verwijst naar continuïteit en afstand, maar ook naar omsluiting. De woorden voor ruimte te blijven bestuderen. Tegen die tijd was deel drie van de Inventar der Neueren Schweizer Architektur verschenen, waarin met name het door Jacques Gubler geschreven gedeelte over La Chaux-de-Fonds een breed inzicht bood in de sociaal-economische en architectonische context van Le Corbusiers jeugd (Bern, 1982). In de jaren tachtig verschoof het zwaartepunt in het onderzoek naar Le Corbusier naar Italië, met Martina Luisa Colli’s Arte, artigiano e tecnica nella poetica di Le Corbusier (1982) en met de drie belangrijke monografieën van Giuliano Gresleri over Le Corbusiers ‘grand tour’: Le Corbusier. Il viaggio in Oriente (1984), Il viaggio in Toscana, 1907 (1987) en Il linguaggio delle pietre (1988). Van de drie Le Corbusier-tentoonstellingen die in het herdenkingsjaar 1987 in Parijs werden gehouden, was de door Pierre Saddy vormgegeven expositie Le Corbusier. Le passé à réaction poétique voor velen de meest gedenkwaardige. Dat een toenemend aantal studenten met Le Corbusiers vroege werk bekend raakte was echter ook te danken aan H. Allen Brooks, die zijn bevindingen optimistisch uitdroeg in tal van lezingen aan architectuuropleidingen over de hele wereld, lang voordat zijn magnum opus, Le Corbusier’s Formative Years. Charles-Edouard Jeanneret at La Chaux-de-Fonds (Chicago en Londen, 1997) uiteindelijk het daglicht zag. Korte tijd later onthulde Adolf Max Vogt in Le Corbusier: The Noble Savage (Cambridge MA, 1998; eerste Duitse editie Wiesbaden, 1996) enkele verrassende en tot dan toe ‘verborgen’ overeenkomsten tussen het Corbusiaanse archetype van in hun respectievelijke moedertalen – ‘Raum’ en ‘espace’ – zijn wellicht van invloed geweest op de ontwikkeling van hun visie op architectuur. Is het, gegeven het feit dat architectuur zich van andere vormen van beeldende kunst onderscheidt doordat mensen zich erin kunnen bewegen en dat ruimte uitsluitend (visueel) kan worden ervaren door middel van beweging, wel mogelijk de beleving van architectuur over te brengen via tekeningen en foto’s? Wij zijn ervan overtuigd dat ook deze nieuwe uitgave met zijn uitstekende overzichten en analyses de lezer een dieper inzicht zal verschaffen in de drijfveren van deze twee architecten, zo dichtbij en zover uit elkaar. Raumplan versus Plan Libre Max Risselada (red.) met teksten van Adolf Loos en Le Corbusier / ontwerp Piet Gerards Ontwerpers / Engels / ISBN 978 90 6450 665 9 / € 29,50 / verschijnt in september 2008 het ‘huis op stelten’ en de prehistorische nederzettingen aan de oevers van meren in Zwitserland - waarmee hij ons eraan herinnert dat een biografie niet de enige sleutel is tot inzicht in de werking van een creatieve geest. Tot slot kan met de facsimile publicatie van de schetsboeken (Voyage d’Orient, 1987, en Voyages d’Allemagne, 1994) iedere geïnteresseerde de jonge, onverzadigbaar nieuwsgierige globetrotter zelfs letterlijk op de voet volgen. Meer recent is Marie-Jeanne Dumont begonnen met het publiceren van Jeannerets kortstondige briefwisseling met Auguste Perret (2005), met Charles L’Eplattenier (2006) en met zijn belangrijkste intellectuele mentor, de romanschrijver en kunst- en muziekcriticus Willam Ritter (in voorbereiding). Deze briefwisselingen bieden momenteel het meest rechtstreeks inkijkjes in de private en professionele aspecten van Le Corbusiers vroege loopbaan. Publicaties en tentoonstellingen als Le Corbusier before Le Corbusier, door hemzelf geredigeerd in samenwerking met Arthur Rüegg (Baden, Zwitserland, en New York, 2001), zouden ondenkbaar zijn geweest zonder de beschikbaarheid van de eerdere studies of de intellectuele steun van Pierre Vaisse, Francesco Passanti, Françoise Ducros en anderen. Hetzelfde geldt (mutatis mutandis) voor Le style sapin à La Chaux-de-Fonds, een gedenkwaardige tentoonstelling in La Chaux-de-Fonds, met een door Helen Bieri Thompson geredigeerde catalogus (La Chaux-de- Fonds, 2006), de meest gezaghebbende bespreking van de arts-encraftshervorming in La Chaux- De architectonische kleur Jan de Heer ‘De architectonische kleur’ is een uitdrukking van Le Corbusier waarmee hij de innige band tussen bepaalde kleuren en de architectuur aanduidde. Deze kleuren had hij ondergebracht in het zogenaamde grote gamma: gele en rode okers, aardkleuren, wit, zwart, ultramarijn en enige daarvan afgeleide mengkleuren. Vanaf 1918 bedacht Le Corbusier, naast architect ook schilder, samen met de schilder Amédée Ozenfant, het purisme. De eerste voortbrengselen daarvan waren schilderijen. Hun bespiegelingen over de relatie tussen vorm en kleur op schilderkunstig gebied leidden tot de vaststelling van het genoemde gamma en dit werd door Le Corbusier overgebracht op het terrein van de architectuur. Het boek is het relaas over een klein, niet onbelangrijk aspect van het werk van Le Corbusier (1887-1965). Het gaat over de wijze waarop hij aan het begin van de jaren twintig komt tot een eigenzinnige benadering van de architectonische polychromie. Waren zijn jeugdwerken gebouwd in een traditionele stijl, gebruikmakend van lokale bouwmethoden en materialen en voorzien van door hemzelf ontwikkelde ornamentiek. In zijn puristische architectuur, waarvan hij de beginselen vanaf de-Fonds. Als meest recente toevoegingen aan de lijst zou ik Leo Schuberts monografie over de Maison Blanche in La Chaux-de-Fonds (Venetië, 2006) en Christoph Schnoors kritische editie van Jeannerets La construction des villes (2008) willen vermelden. Le Corbusier. Elemente einer Synthese (Elements of a Synthesis) in deze tijd herschrijven zou in het licht van mijn eigen veranderde standpunt met betrekking tot de vroege geschiedenis van de moderne architectuur betekenen dat ik het zo duidelijk geïmpliceerde paradigma van Giedion/Pevsner ten aanzien van moderniteit en modernisme zou moeten loslaten. Maar op het moment dat ik het boek schreef kende ik niets anders. En ik betwijfel of ik met de kennis van 1920 formuleerde en die in zijn architectuur tot 1927 tot uitdrukking komen, voer hij een rigoureuze andere koers. De gebouwen werden opgetrokken in gewapend beton, afgewerkt met een pleisterlaag en vervolgens geheel geschilderd. De kleuren voor schilderwerk waren ontleend aan het grote gamma, de architectonische kleuren. De breuk tussen Ozenfant en Le Corbusier in 1925 betekende voor Le Corbusier het afscheid van het purisme. Een nieuwe architectonische weg werd ingeslagen en langzaamaan verdween de systematiek van de puristische polychromie uit het nieuwe werk. Na de Tweede Wereldoorlog gaf Le Corbusier de natuurlijke polychromie, de kleur van het materiaal, voorrang boven de geschilderde polychromie. Was de polychrome schildering in de puristische architectuur een onvermijdelijke en totale bewerking, na de Tweede Wereldoorlog kreeg ze een bescheiden plaats als ornament. De architectonische kleur. De polychromie in de puristische architectuur van Le Corbusier Jan de Heer / ontwerp Johannes Niemeijer / Nederlands / ISBN 978 90 6450 670 3 / € 34,50 / verschijnt in juni 2008 Engelse editie: ISBN 978 90 6450 671 0 / verschijnt in september 2008 nu een overtuigender verhaal zou produceren. Ik presenteer het boek dus liever zoals het destijds is geschreven (minus de meest flagrante missers) en heb elk hoofdstuk aangevuld met een bibliografisch postscriptum waarin het veranderde perspectief dat zich de laatste vier decennia heeft ontwikkeld tot uitdrukking komt. Le Corbusier. Elements of a Synthesis Stanislaus von Moos / Engels / ISBN 978 90 6450 642 0 / € 28,50 / verschijnt in september 2008 Nu is Uitgeverij oıo nog makkelijker op internet te vinden! www.010.nl
Page 1 and 2: pag. 1: Van A naar B / pag. 2: Exac
Page 3 and 4: Goed in Vorm: honderd jaar ontwerpe
Page 5 and 6: De Vinex Atlas Het heeft even geduu
Page 7 and 8: Ondertussen bij oıo... Ondertussen
Page 9: Ruimtegevoel komt met het doorbreke

Van A naar B Het rijkssnelwegennet - 010 Publishers

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?