Van A naar B Het rijkssnelwegennet - 010 Publishers

oıo-krant voorjaar 2008 / www.010.nl / pagina 8
In How They Work laten fotograaf
Inga Powilleitt en stilist Tatjana
Quax zien hoe zeventien Nederlandse
ontwerpers werken. Het boek
bevat een serie portretten van de top
van de Nederlandse designwereld en
biedt een ongegeneerde en openhartige
blik achter de schermen.
How They Work. The Hidden World of
Dutch Design
Inga Powilleit, Tatjana Quax / ontwerp
Ben Lambers / Nederlands-Engels /
ISBN 978 90 6450 662 8 / € 39,50 /
verschijnt in mei 2008
Groeten
uit Europa
Mark Hendriks
In het oosten van Duitsland
wordt een voormalig mijnbouwgebied
omgetoverd tot een recreatief
merengebied, compleet met
verblijfsaccommodaties, attracties
en vaarroutes. Aan de Spaanse
kust kampen voorheen populaire
badplaatsen met leegstand, omdat
toeristen wegblijven. Die toeristen
trekken massaal naar Turkije,
waardoor de kusten bij Antalya,
Alanya en Marmaris langzaamaan
dichtslibben met hotels, winkeltjes,
restaurants en discotheken.
Druk bezochte berggebieden
in de Alpen lijden onder hevige
erosie. Het intensieve gebruik door
skiërs in de winter en wandelaars
in de zomer eist zijn tol. In de
Italiaanse Apennijnen, waar de
landbouw verdwijnt, keren de
beer en de wolf terug. Ecotoerisme
en -recreatie kunnen wellicht de
plek van de landbouw innemen
en zo fungeren als de nieuwe economische
en ruimtelijke dragers
van deze bergstreek.
Tweede woningen spreiden zich
als een hagelschot uit over het
Europese continent. Nederlanders
overwinteren op Kreta, Duitsers
in Polen, Fransen in Portugal en
Tsjechen in Kroatië. Echter zonder
bij te dragen aan de zorg voor
de landschappen van het gastland.
Na de bouw van een woonwijk
krijgt het nabijgelegen platteland
in het weekend plotseling
te maken met wandelende stedelingen,
hondenuitlaters en fietsende
gezinnen. Graanvelden in Picardië
lijken, als gevolg van het
Europese landbouw- en subsidiebeleid,
steeds meer op die in Bohemen,
Groningen en Roemenië. De
identiteit van deze gebieden moet
nodig geherdefinieerd worden,
zodat mensen er verblijven in
plaats van er alleen doorheen te
reizen.
Bovengenoemde voorbeelden maken
duidelijk dat de relatie tussen
Europese landschappen en recreatie
en toerisme – vrijetijdsbesteding
of leisure – omvangrijk en
divers is. Een niet te verwaarlozen
verbond. Maar in de ruimtelijke
ordening, het landschapsontwerp
en de architectuur wordt leisure
nog te vaak als een toevallig verschijnsel
gezien, iets wat in het
landschap zomaar ‘gebeurt’. Terwijl
de invloed van leisure op landschappen
soms om sturing vraagt,
om duidelijke ontwerpstrategieën.
De hedendaagse leisure-ontwikkelingen
worden gekenmerkt door
een vluchtige relatie met omgeving
en landschap, met veel bijkomende
schade waardoor aantasting
en verspilling dreigt. De
vraag is of er een andere dan parasitaire
verhouding tussen leisure
en landschap mogelijk is en onder
welke voorwaarden. Welke kansen
bieden duurzame vormen van
recreatie en toerisme voor behoud
en versterking van de Europese
landschappen?
De Europese Landschapsconventie
(ELC) roept landen op om
zorg te dragen voor de kwaliteit
en de karakteristieken van hun
landschappen, zowel de mooie als
de alledaagse. De ELC wil de
variëteit op het Europese continent
waarborgen. Vanuit het
ministerie van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit (LNV) is mede
hierom door de Nederlandse rijksadviseur
voor het landschap Dirk
Sijmons het project Landscape and
Leisure gestart. Studenten landschapsarchitectuur
en -planning en
toerismestudenten in heel Europa
zijn gevraagd inrichtingsvoorstellen
te maken voor ruimtelijke
vraagstukken omtrent dit onderwerp.
De publicatie Greetings from
Europe vraagt, mede op basis van
dit project, aandacht voor de
ingrijpende gevolgen – maar ook
de potenties – die de stormachtige
ontwikkeling van leisure heeft
voor de Europese landschappen.
Er wordt op twee manieren gecategoriseerd.
Enerzijds op geografische
landschapstypen: kust, gebergte,
rivierlandschap, eilanden,
bos en agrarische platteland.
Anderzijds passeren een viertal
ontwikkelingen en processen de
revue: verstedelijking, de-industrialisatie,
mobiliteit en het systeem
van institutionele waardering
van landschappen (zoals de aanwijzing
tot nationaal park of
monument). Daarnaast bediscussiëren
vier essays de motoren achter
de razendsnelle leisure-ontwikkelingen.
John Urry beschrijft
de relatie tussen leisure en landschap
vanuit een sociaal-cultureel
perspectief. Michael Hall bespreekt
de gevolgen van klimaatverandering
voor recreatie- en
toerismegebieden.Marketingadviseur
Dimitris Koutoulas biedt
de lezer een kijkje in de keuken
van de toeristenindustie.
Landschapsarchitect Christoph
Girot gaat in op hoe landschapsarchitecten
en planners de leisureopgave
moeten oppakken. Tot slot
trekt Dirk Sijmons zelf in een uitgebreid
nawoord samenvattende
conclusies en vertaalt deze naar
enkele aanbevelingen voor de
Nederlandse en Europese politiek.
Want de impact van leisure
op het landschap is nog teveel een
blinde vlek in het denken over
Europa en in de Europese politiek.
Juist daarom is het boek
zeker zo interessant voor landschapsontwerpers
en planologen
als voor toerisme- en recreatiedeskundigen
en beleidsmakers.
Greetings from Europe.
About landscape and leisure
Niek Hazendonk, Annika van Dijk,
Mark Hendriks, Hans Venema (red.) /
ontwerp Johannes Niemeijer /
Engels / ISBN 978 90 6450 650 5 /
€ 24,50 / verschijnt in juni 2008