Plein nr. 8 december 2012 - FNV Bouw

In dit nummer:
● Ideeën voor een betere
arbeidsmarkt
● Experiment met transparante
aanbesteding
● Congres: ‘Je mening
geven heeft zin’
MAGAZINE VOOR LEDEN VAN
JAARGANG 5 | NUMMER 8 | DECEMBER 2012 | FNVWOONDIENSTEN.NL

eeld Chris Pennarts
Efficiency-slag
ICT-medewerker Bert Maatman (58) is actief lid van de landelijke sectorraad
en werkt al jaren in de corporatiesector. Sinds 1997 bij Het Gooi
en Omstreken. “Leuk is dat er altijd wel wat gebeurt. Veel vernieuwingen
ook. Wie had gedacht dat de medewerkers met een apparaat (iPad, red.)
zouden rondlopen en daar alles mee doen rond de inspectie van een woning?
Momenteel werken we aan een app om het mutatieproces te ondersteunen.
Hiermee maken we een grote efficiency-slag.”
WEGWIJS
Leden van FNV Woondiensten kunnen met vragen of problemen bij hun bond terecht.
Dat kan persoonlijk bij de vakbondscentra en de lokale afdelingen of telefonisch op nummer
0900 368 26 89 (lokaal tarief). Dit nummer is bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot
17.30 uur. Zie verder voor servicegegevens pagina 21.
DECEMBER 2012
IS ONDERDEEL VAN FNV BOUW
Plein
in dit nummer
rubrieken
Inhoud
6 Ideeën voor de arbeidsmarkt
Het kabinet hervormt de arbeidsmarkt door
de pensioenleeftijd te verhogen, het ontslagrecht
te versoepelen en de WW flink te
verschralen. Dat kan beter en eerlijker. De
leden van FNV Bouw bedachten een plan.
10 Slim & Snel-project
Woningcorporatie QuaWonen koos na een
unieke, transparante aanbesteding het
bouwconsortium dat voor hen 240 woningen
gaat renoveren. De huurders mochten zelf
ook meetekenen aan de plannen.
18 ‘Geef uw mening op het congres’
Het algemeen congres van FNV Bouw is hét
moment om invloed uit te oefenen op de
toekomst van uw sector en de vakbond. Vier
actieve leden vertellen waarom zij deze gelegenheid
niet willen missen.
4 Plaza
8 Kunst in de wijk
12 Arboprijs
14 Huurbeleid
15 Kiosk
21 Service
22 Solebaystraat
24 Bondig
28 Sandra
29 Puzzel
WEBSITE
Informatie en nieuws: fnvwoondiensten.nl
HOOFDKANTOOR
FNV Woondiensten, Postbus 520, 3440 AM
Woerden. Opzegging lidmaatschap schriftelijk
aan dit adres of naar
ledenadministratie@fnvbouw.nl.
3

4
Plaza
Schutting te huur
Plein
Naast een sociale huurwoning, kun je tegenwoordig
bij woningcorporatie Destion
in Noord-Limburg ook terecht voor een
schutting. De erfafscheidingen worden
aangeboden in samenwerking met de gemeente
Bergen en het Buro Andersom. Een
instelling die mensen naar eigen zeggen
zingeving biedt, bijvoorbeeld op het gebied
van werk. De schuttingen worden in eerste
instantie geplaatst bij huurders uit Bergen,
als men daar uiteraard behoefte aan heeft.
Het gaat daarbij ook nog om een pilot. Als
het schuttingproject succesvol blijkt te zijn,
wordt het wellicht uitgebreid tot het gehele
werkgebied van Destion. Per meter schutting
wordt de huur met één euro verhoogd. Daarnaast
is het ook mogelijk om er een poort in
te laten plaatsen. Het onderhoud neemt de
woningcorporatie ook op zich, evenals een
eventuele vervanging. FOTO SXC
Flat voor een euro verkocht
De Kleiburgflat in de Bijlmermeer is zo goed als verkocht, dat meldt
Architectenweb.nl. Woningcorporatie Rochdale zat al enige tijd in
de maag met de zogenaamde laatste honingraatflat in de Bijlmer
die nog herontwikkeld moet worden. Het complex stond lange tijd
te koop voor slechts één euro, met daarbij de kanttekening dat de
koper de flat op zou knappen. Een consortium met de naam ‘De Flat’
heeft nu de gevraagde honderd centen op tafel gelegd. Het idee is
om in het complex kluswoningen voor starters te realiseren. Het consortium
zorgt daarbij onder meer voor vernieuwing van de installaties
en de renovatie van het betonnen casco. De woning moet daarna
door de bewoners zelf worden afgeklust. Als voor de zomer 70 procent
van de woningen verkocht is, gaat het project door.
Wooncompagnie zet in
op vrouwenpower
Zelf een boekenplank ophangen of zonder handomdraai een stekker
of kraanleertje vervangen? De zelfredzaamheid van vrouwen wordt
enorm vergroot als zij dit soort zaken zelf kunnen regelen, vindt
corporatie Wooncompagnie in Purmerend. Samen met Clup Welzijn
wordt sinds kort de workshop Klussen in huis, speciaal voor en door
vrouwen! aangeboden aan huursters. De animo voor de eerste lessen
was groot, tot enthousiasme van de deelnemers en de organisatie. In
elk van de vijf lessen, die ieder drie uur duren, staat een thema centraal.
Deelnemers die alle workshops bijwonen, krijgen ook nog een
les fietsen maken. Tijdens deze cursus leren vrouwen omgaan met
gereedschap en zelfstandig allerlei klusjes opknappen. Hierdoor zijn
zij niet meer afhankelijk van anderen. Maar minstens zo belangrijk is
de sociale doelstelling: het ontmoeten van elkaar. FOTO GOOGLE IMAGES
DECEMBER 2012

tekst Job van der Mark beeld Stichting Volkshuisvesting Tiel
DECEMBER 2012
Plein
‘Jongeren met problemen
Uitgelicht
verdienen een steuntje in de rug’
Corporatie SVT is gestart met het project Kamers met Kansen in
Tiel. Jongeren die een steuntje in de rug nodig hebben, krijgen
daarbij woonruimte en een coachingtraject aangeboden. Het ini-
tiatief wordt ook door andere corporaties opgepikt.
“Wij willen jongeren in Tiel die om wat
voor redenen dan ook niet zelfstandig kunnen
wonen, wel een oplossing bieden”,
aldus Frank Jasper, directeur van Stichting
Volkshuisvesting Tiel (SVT), die de totstandkoming
van het project toelicht. “Dit zijn
jongeren die privé-problemen hebben. Het
kan zijn dat ze thuis niet meer kunnen of
willen wonen en/of problemen hebben met
financiën of school. Wij zijn van mening dat
zij een duwtje in de rug nodig hebben en
dat faciliteren wij graag.” Hiervoor stelt SVT
acht kamers beschikbaar. Begin december
hebben de nieuwe huurders de sleutel van
hun onderkomen gekregen. Om de afspraken
concreet te krijgen, hebben de jongeren
SVT-directeur Frank Jasper (links) opent samen met de jongeren het project Kamers met Kansen.
In deze rubriek belicht Plein bijzondere
mensen en projecten uit de sector.
Heeft u een tip voor de redactie?
Laat het ons weten via plein@bdu.nl.
niet alleen een huurcontract ondertekend,
maar ook een zogenoemd coachingcontract.
“Dit traject is namelijk niet vrijblijvend”,
stelt Jasper. “Er zijn duidelijke afspraken
gemaakt. Wij houden de jongeren aan hun
huurcontract, zorginstellingen als Bureau
Jeugdzorg en Dienst Maatschappelijk Werk
nemen de verantwoordelijkheid wat betreft
de persoonlijke begeleiding. Het is wel belangrijk
dat de betrokken organisaties een
goede taakverdeling houden.” Want Jasper
erkent dat zijn corporatie geen zorgdiensten
aan kan bieden. “Daar zijn wij niet voor.
Wij faciliteren alleen en zorgen ervoor dat
de geschikte partijen bij elkaar worden gebracht.”
Het project in Tiel is zeer recent
gestart. De jongeren zijn ondergebracht in
kamers in een flatgebouw van SVT. De buren
en buurtbewoners zijn vooralsnog enthousiast
over het initiatief. Jasper: “We hebben
de omwonenden op de hoogte gebracht van
de plannen, maar we hebben zo goed als
geen negatieve geluiden gehoord. Tijdens
de opening waren heel veel buren aanwezig
en ook toen waren de reacties positief.” Kamers
met Kansen is een landelijke formule
dat inmiddels volop navolging krijgt, aldus
Jasper. “Met name in de grote steden in het
Westen is dat tot nu toe het geval. We weten
dat een vergelijkbaar initiatief in Engelse
plaatsen ook goed loopt. Ik denk dat een
woningcorporatie hierin een mooie rol kan
vervullen.” ●
Zie voor meer informatie: kmktiel.nl.
5

Arbeidsmarkt
tekst Frank Anne Burggraaf en Jenke Willemse beeld Tom Janssen
Leden komen met alternatief plan voor problemen rond werkgelegenheid
Acht ideeën die wél leiden tot een
goede en eerlijke arbeidsmarkt
Versoepeling van ontslagrecht is volgens velen het medicijn om de arbeidsmarkt weer gezond te
maken. De leden van FNV Bouw vinden dat daar andere aanpassingen voor nodig zijn. Op zaterdag 17
november bespraken de leden alternatieve oplossingen voor de arbeidsmarkt.
Het gaat niet goed met de Nederlandse arbeidsmarkt.
Een steeds grotere groep mensen
heeft geen werk- of inkomenszekerheid.
Politici denken (gesteund door economen)
dat de werkgelegenheid toeneemt, als het
ontslagrecht wordt versoepeld. Dit is echter
nooit wetenschappelijk aangetoond. Wie
denkt dat de huidige regering met de Partij
van de Arbeid aan het roer dé oplossing is
voor een gezonde arbeidsmarkt, komt waarschijnlijk
bedrogen uit. Het regeerakkoord
kent alleen maar verslechteringen.
‘Ook flexwerkers
hebben recht op een
ontslagvergoeding’
Vandaar dat de leden van FNV Bouw zelf
met een plan zijn gekomen voor een moderne
en gezonde arbeidsmarkt. Daarvoor
hoeft niet de hele arbeidsmarkt veranderd te
worden. De leden willen niet het kind met
het badwater weggooien, maar denken dat
deze acht aanpassingen wél zullen leiden
tot een goedwerkende, eerlijke arbeidsmarkt
zonder arbeidsonrust. En daar hebben ook
werkgevers belang bij.
1. Handhaaf de preventieve toets
De preventieve toets in het ontslagrecht
moet gehandhaafd blijven. De leden van
FNV Bouw vinden het niet meer dan redelijk
6
Casco Plein
dat in een beschaafd land als Nederland een
werkgever aantoont dat hij voor het ontslag
een goede reden heeft. Elk ontslag moet
daarom vooraf getoetst worden.
2. Voer een wachttijd in
Geregeld komt het voor dat werknemers
door hun werkgever gechanteerd worden om
een beëindigingsovereenkomst te tekenen.
Daarom vinden de leden van FNV Bouw dat
een wachttijd van vier weken moet worden
ingevoerd voor het ondertekenen van een beeindigingsovereenkomst.
Als deze wachttijd
niet in acht wordt genomen, is de beëindigingsovereenkomst
vernietigbaar en is de
werkgever ook schadeplichtig.
3. Geef iedereen ontslagvergoeding
In de politiek wordt over de ontslagvergoeding
gesproken alsof iedereen met een flinke
gouden handdruk uit dienst gaat. Helaas
is de praktijk anders. Als een werknemer
‘geluk’ heeft, dan krijgt hij een vergoeding
mee. Bijvoorbeeld als het ontslag via de
kantonrechter wordt geregeld of als hij werkt
bij een groot bedrijf waar een sociaal plan is
afgesproken. De hoogte van de vergoeding
kan flink verschillen. Is een werknemer in
dienst bij een midden-en kleinbedrijf, dan
is de kans groot dat hij helemaal niets meekrijgt.
Hetzelfde geldt voor een werknemer
in dienst van een failliet bedrijf. De leden
van FNV Bouw vinden deze ongelijkheid niet
eerlijk. Zij zijn van mening dat iedereen, ook
flexwerkers, recht hebben op een ontslagvergoeding.
DECEMBER 2012

4. Geen lagere vergoeding bij scholing
Er gaan nogal eens stemmen op om werknemers
die scholing volgen een lagere ontslagvergoeding
te geven. De werkgever zou al
genoeg geld in hen hebben geïnvesteerd. Dit
is natuurlijk de omgekeerde wereld. Scholing
van werknemers behoort tot de wettelijke
verplichting van werkgevers. De leden
van FNV Bouw vinden daarom dat scholing
tijdens het dienstverband niet tot een lagere
vergoeding mag leiden.
5. Pak ontslagvergoeding top aan
De leden van FNV Bouw zijn het constante
geklaag over de te hoge ontslagvergoedingen
zat. Zolang aan de top van het bedrijfsleven
bestuurders elkaar ongelooflijke hoge
DECEMBER 2012
vergoedingen geven, moeten ze niet klagen
over de kosten van de ontslagvergoedingen
van de gewone werknemer. De leden vinden
daarom dat de regering via fiscale of andere
wettelijke regelingen deze buitensporige ontslagvergoedingen
in de top aan moet pakken.
In een moderne arbeidsmarkt horen dit
soort zaken niet thuis.
6. Geef flexwerkers dezelfde rechten
Om de steeds verder uitdijende flexschil
aan te pakken, moeten de rechten van flexwerkers
verbeterd worden. Nu worden werkgevers
beloond om flexwerkers in dienst te
nemen, omdat niet alle arbeidsvoorwaarden
voor deze groep gelden. De leden vinden
dat flexwerkers recht hebben op dezelfde
Casco Plein
Arbeidsmarkt
arbeidsvoorwaarden als vaste medewerkers.
Dit geldt niet alleen voor het loon, maar ook
voor pensioen en andere arbeidsvoorwaarden.
Ook bij een collectief ontslag moet
gekeken worden hoe de positie van flexwerkers,
die al jaren bij dezelfde werkgever werken,
verbeterd kan worden.
7. Stel een scholingsfonds in
De leden van FNV Bouw zijn voorstander van
een groot scholingstransitiefonds. De werkgever
moet gedurende de werkperiode een
deel van de loonsom van vaste werknemers
en de flexwerkers in dit fonds storten. De
werknemer bouwt rechten op en zal bij ontslag
recht hebben op een vergoeding of hulp
uit dit fonds. De werknemer kan geld uit
dit fonds gebruiken voor om- of bijscholing,
outplacement of aanvulling op het inkomen.
8. Laat werknemers WW-premie betalen
De leden van FNV Bouw vinden de WWplannen
van het kabinet asociaal. Het is een
keiharde bezuiniging die niet zal leiden tot
het sneller vinden van werk. Het UWV krijgt
namelijk helemaal niet de mogelijkheid om
werknemers te begeleiden naar ander werk.
De leden vinden daarom dat de werknemers
weer premie voor de WW moeten gaan betalen.
Het WW-fonds krijgt daardoor meer
geld, dat gebruikt kan worden voor een betere
regeling. Omdat de werknemers premie
betalen, hebben zij ook inspraak over het
gebruik van de WW-gelden. ●
Oproep aan de regering
Niet alle problemen die spelen op de arbeidsmarkt
zijn besproken op de bijeenkomst
op 17 november. Een belangrijk
probleem is de hoge werkloosheid onder
ouderen. De regering wil dat oudere werknemers
langer doorwerken. De AOW-leeftijd
is verhoogd, maar een breed plan om de
werkgelegenheid van ouderen substantieel
te verhogen, is nog niet gemaakt. FNV Bouw
vraagt de regering daarom dringend om op
korte termijn met de sociale partners afspraken
te maken over een echte verbetering van
de werkgelegenheid.
7

Kunst in de wijk
8
Plein
beeld Mothership / Monique Benthin
DECEMBER 2012

DECEMBER 2012
Plein
Kunst in de wijk
Limburgs
mozaïek
In het Limburgse Heerlen is dit najaar één
van de grootste mozaïekmuren van Nederland
onthuld. Dit gebeurde tijdens de
opening van het nieuwe Corneliuspark in
de wijk Heerlerheide Centrum. Het nieuwe
park is een golvend terrein dat refereert aan
het typische Limburgse landschap. Het park
wordt doorkruist door een weg, waarlangs
een speciale muur is gefabriceerd. Hierop
heeft kunstenaar Arno Coenen het mozaïek
verwerkt. Het kunstwerk is maar liefst 150
vierkante meter groot en toont de belangrijkste
symbolen van Heerlerheide en typisch
Limburgse kenmerken. Voor het leggen van
de circa 300.000 glassteentjes, werd een
speciaal mozaïekevenement georganiseerd
waarbij zo’n 750 buurtbewoners en andere
belangstellenden enthousiast konden meeleggen
aan het mozaïek. Het geheel werd
georganiseerd door kunstproducent
Mothership. ●
9

Project
Plein
Eerste Slim & Snel-project gaat van start in Krimpen aan den IJssel
Bewoners tekenen mee aan
renovatie van 240 woningen
tekst Marlous Brand beeld QuaWonen
In Krimpen aan den IJssel wordt in 2013 een wel heel bijzonder renovatieproject uitgevoerd. Corpora-
tie QuaWonen koos onlangs − na een unieke, volledig transparante aanbesteding − het bouwconsor-
tium dat 240 woningen gaat renoveren. Slim, snel en duurzaam genoeg voor nog eens vijftig jaar.
Stel: u hebt 240 eengezinswoningen en een
budget van 80.000 euro per eenheid. De
woningen uit de zestiger jaren moeten energielabel
A krijgen, 45 procent minder CO2
verbruiken en nog zeker vijftig jaar verhuurbaar
zijn. Hoe zou u dit aanpakken?
Deze vraag werd medio mei via bouwdagblad
Cobouw de wereld in geslingerd door
QuaWonen. Deze woningcorporatie doet
samen met nog drie anderen mee aan het
SEV-experiment Slim & Snel (Zie ook Plein
5-2012). In dit experiment worden 2000
10
woningen in het land onder handen genomen,
om zo innovatieve renovatieconcepten
te ontwikkelen die energiezuinig en tegelijkertijd
betaalbaar en daardoor te herhalen
zijn. De corporaties doen dit door een transparante
aanbesteding waarbij bouwconsortia
− samenwerkingsverbanden bestaande uit
verschillende disciplines − worden gezocht
die zelf een renovatieplan willen opstellen
aan de hand van enkele vooraf opgestelde
eindresultaten. Hoe ze de renovatie exact
invulling geven is aan hen. Hiermee wil de
SEV (tegenwoordig Platform31) stimuleren
dat marktpartijen innovatieve oplossingen
bedenken, die ook in de rest van het land
toepasbaar zijn.
“Omdat we in 2030 onze hele woningvoorraad
gemiddeld energieneutraal willen
hebben, zochten we naar een manier om
dit betaalbaar te kunnen doen”, vertelt communicatieadviseur
Brandy van Gerven. “Dat
was de reden om mee te doen met het SEVexperiment.
We besloten geen bestek op te
stellen maar de technische invulling aan
DECEMBER 2012

Tijdens soepavonden en bijeenkomsten werden de bewoners gepolst over hun renovatiewensen.
de consortia over te laten. Want dit soort
aanpassingen vragen om een baanbrekend
en innovatief concept. En wie heeft nu meer
verstand van de laatste ontwikkelingen dan
de marktpartijen zelf? Uiteraard hadden ze
ook ruimte om onze ambities naar boven bij
te stellen. Nadat we via openbare speeddates
drie consortia hadden uitgekozen, is het
experiment volop van start gegaan.”
Samen creatief
Van de drie gekozen consortia werd verwacht
dat zij een tijdlang samen zouden
optrekken. Dit vanuit het idee dat ze met
elkaar innovatiever kunnen denken dan alleen.
Een bijzondere gewaarwording voor
partijen die toch elkaars concurrent zijn.
“Op de eerste van de vier ontwerpdagen,
waar ze gebrainstormd werd over mogelijke
renovatieconcepten, zagen we ook wel dat
er tijd voor nodig was”, beaamt Van Gerven.
“Men is toch bang dat de ander er met zijn
ideeën vandoor gaat, wat heel begrijpelijk
is. Gelukkig kwam één van de partijen met
een idee. Ze printten de tekeningen van de
woningen en hun omgeving groot uit zodat
de consortia hun ideeën erop konden schrijven
en tekenen. Door creatief bezig te zijn
kwam de discussie al snel op gang en daarmee
groeide ook het vertrouwen. Dat trokken
ze overigens veel breder, want er zijn ook
avonden georganiseerd waarbij de bewoners
letterlijk mee mochten tekenen aan de toekomst.
Dat was voor de huurders fijn, omdat
die toch al tijdenlang hoorden dát er iets
gaat gebeuren, maar nog steeds niet wisten
DECEMBER 2012
wát dan precies. Op deze manier kregen ze
de mogelijkheid om de potentiële uitvoerders
te spreken en hun ideeën te polsen.”
SCoop
In de maanden waarin ze aan de plannen
werkten, hielden de drie consortia ieder kantoor
in een leegstaande woning. Altijd was
één van de drie beschikbaar om vragen van
bewoners te beantwoorden. Ook was er een
klankbordgroep van bewoners die meediscussieerden
over de plannen. Van Gerven: “Op
1 november werden de concepten gepresenteerd
aan een jury, bestaande uit vertegenwoordigers
van QuaWonen, de gemeente
en de bewoners. Dat gebeurde net als bij
de speeddates via een openbaar debat. We
Plein
Project
waren op voorhand bang dat de concepten
erg op elkaar zouden lijken, omdat ze toch
lange tijd samen moesten werken, maar dat
bleek niet zo te zijn. Eén van de consortia
had zich vooral gericht op de woonomgeving
en het buur(t)gevoel. De tweede zat meer
op ontzorging van de bewoners, onder meer
door een renovatiebuddy, die de mensen
begeleidt. Het derde consortium richtte zich
meer op technische verbeteringen en een
zeer hoge energieprestatie. Dat laatste, consortium
SCoop bestaande uit Hemubo Bouw,
Rudy Uytenhaak Architectenbureau, Cauberg
Huygen en KCP, is de uiteindelijke winnaar
geworden. Zij kozen voor de meest duurzame
aanpak, inclusief het vervangen van de houten
vloeren. De huurders moeten daardoor
tijdelijk naar een hotelwoning − een al opgeknapte
woning in dezelfde wijk. Ondanks
leuke bewonersextra’s in de andere concepten,
konden veel huurders zich toch het
beste vinden in de aanpak die hen het beste
verlost van tocht en vocht. Uiteindelijk is dat
toch zeer belangrijk voor het woongenot.”
Nu QuaWonen met de renovatie gaat beginnen,
is er in theorie een eerste concept dat
landelijk gebruikt kan worden. “Toch moet je
zo’n concept goed afstemmen op de lokale
situatie”, waarschuwt Van Gerven. “Zo hadden
wij veel problemen met de vloeren in de
woning en hadden bewoners veel last van
vocht en tocht. Daarnaast zijn de bewoners
hier gemiddeld wat ouder, wat extra aandacht
in de begeleiding vraagt. In een andere
wijk met andere bewoners, kan het plan
van aanpak er heel anders uitzien.” ●
De afgevaardigde van SCoop ontvangt symbolisch de sleutel van de 240 woningen van Qua Wonen.
11

12
Arboprijs
Casco Plein
De vijf finalisten voor Arboprijs 2012
tekst Jenke Willemse beeld Arjan Bruinstroop
Slimme vondsten maken zwaar
werk lichter en veiliger
De Arboprijs van FNV Bouw wordt eens per twee jaar uitgereikt aan de bedenker van een uitvinding
die de arbeidsomstandigheden verbetert. Voor de winnaar ligt een bedrag van 10.000 euro klaar.
Met dit geld kan het idee ook echt uitgevoerd worden. Dit zijn de vijf finalisten.
Glasplatendrager van Chris Verhoef (voormalig
uitvoerder bouw)
Een zeer eenvoudig hulpstuk om glasplaten en betonmatten
te dragen, dat is de vondst waarmee Chris
Verhoef genomineerd werd. Zijn idee ziet er eenvoudig
uit. De drager bestaat uit een band die schuin over het
bovenlichaam gedragen wordt. Een soort veiligheidsriem
die wordt gehaakt aan het zuignappensysteem waaraan
het glas wordt vastgeklikt. De drager zorgt ervoor dat het
gewicht beter wordt verdeeld, waardoor de glasplaten
zonder te veel fysieke belasting door één of meerdere
persoon zijn te verplaatsen. De drager is ook te gebruiken
voor andere doeleinden, zoals het dragen van betonmatten.
De haak onderaan de veiligheidsriem wordt dan
aan het stalen frame van de betonmat vastgemaakt.
De MultiBuddy van Twan Geelen (tegelzetter)
Met de MultiBuddy is het leggen van vloertegels
veel minder belastend geworden, belooft
Twan Geelen. “Ik was al een tijd op zoek naar
een steunpunt voor mijn handen, ellebogen
en knieën. Hierdoor zou ik mijn lichaam minder
hoeven uit te strekken”, vertelt hij. Het
prototype van de MultiBuddy maakte Geelen
van een pleisterspaan met schroeven die hij
door de spaan boorde. Het voelde direct goed
aan. “Ik werk sneller, mijn werkgebied wordt
groter en ik kan passtukken nauwkeuriger
inmeten. Mijn vingers blijven schoon en het
lijmbed wordt nauwelijks verstoord.” Het
belangrijkste is natuurlijk dat de MultiBuddy
blessures voorkomt. Geen klachten meer aan
rug, polsen, knieën en schouders. Niet alleen
tegelzetters, maar ook parketleggers, siergrindvloerleggers
en stoffeerders kunnen er
hun voordeel mee doen.
DECEMBER 2012

Metalen dakplaten verwerken met een vacuümheffer, van SABprofiel
en Viavac
SAB-profiel kan als eerste dakplatenfabrikant de pakketten
omgekeerd aanleveren op de bouwplaats. De dakplaten kunnen
daarna eenvoudig mechanisch geheven en gelegd worden met
een vacuümheffer. SAB-profiel werkte samen met Viavac, het
bedrijf dat de vacuümheffer leverde. Met deze vinding is handmatig
leggen van metalen dakplaten verleden tijd. Dus geen
veiligheidsrisico’s en geen fysieke belasting meer voor de montagewerkers.
Het gewicht dat zij nu soms met z’n tweeën dragen
kan aardig oplopen. Soms zelfs boven de wettelijke grenswaarde
van 25 kilo per persoon. SAB-profiel hoopt dat montagewerkers
hiermee hun werk tot op latere leeftijd nog vol kunnen houden.
Zaagtafelverplaatser van Ger de Weerd (timmerman)
Al enige tijd stoorde Ger de Weerd zich aan de zware
zaagtafels die lastig in en uit een container te krijgen
zijn. Daarom bedacht hij een makkelijk te bedienen
systeem om de tafels met weinig inspanning te
verplaatsen. “Ik druk met mijn voet de plaat naar
beneden. De zaagtafel komt naar boven en de wielen
klappen naar beneden. Tegelijkertijd komt de vergrendeling
naar boven. De wielen zitten niet helemaal op
het einde, zodat de zaagtafel heel licht is om te verplaatsen.
Hiermee voorkom je rugletsel.” De zaagtafel
is nu met gemak door één persoon te verplaatsen. Ger
ziet ernaar uit dat zijn systeem ingezet gaat worden in
de bouw. “De zaagtafels daar zijn nog veel zwaarder
dan die van mij.”
DECEMBER 2012
Casco Plein
Arboprijs
Veiligwerkbak voor dakdekkers van Gerrit Sluyer (eigenaar van
dakdekkersbedrijf)
Gerrit Sluyer maakte zich zorgen over de veiligheid en gezondheid
van zijn medewerkers als ze het dak op gaan. “Voordat een dakdekker
aan het ‘echte’ werk kan beginnen, is hij al uitgeput door het al
balancerend naar boven brengen van zware materialen. En dan heb
ik het nog niet eens over het valgevaar”, vertelt Gerrit Sluyer. Samen
met zijn medewerkers ontwikkelde hij de Veiligwerkbak, een goederenbak
met randbeveiliging. “De materialen kunnen we nu op de
grond in de goederenbak plaatsen. Deze wordt vervolgens met een
verreiker (soort vorkheftruck) naar boven getransporteerd. De goederenbak
is voorzien van een randbeveiligingssysteem, zodat boven
meteen een deel van de dakrand is beveiligd.”
En de winnaar is…
De afgelopen weken heeft iedereen
kunnen stemmen op één van de
genomineerden. De winnaar van de
Arboprijs is op 20 december bekend
gemaakt. Helaas net nadat dit magazine
ter perse ging. In de eerste editie van
2013 leest u een interview met de
winnaar. Kunt u niet zolang wachten?
Ga dan naar fnvbouw.nl om alvast
te zien wie de Arboprijs 2012 heeft
gewonnen.
13

Huurbeleid
tekst Corine van Renswoude beeld Chris Pennarts
‘Kabinetsplannen zijn desastreus
voor corporatiesector’
De aangekondigde verhuurdersheffing van het kabinet heeft volgens FNV Bouw dramatische gevolgen
voor de corporatiesector. Maar ook de werkgelegenheid in de sectoren bouw, afbouw en onderhoud
hebben volgens de bond te lijden onder de heffingsmaatregel. FNV Bouw luidde samen met de Woon-
bond de noodklok in Den Haag. Beide bonden pleiten voor investeringen in de woonsector.
Het kabinet wil vanaf 2013 een verhuurdersheffing
invoeren. Deze heffing is voor
2013 vastgesteld op 50 miljoen euro, maar
moet oplopen naar jaarlijks 2 miljard euro
per 2017. Deze bedragen moeten door corporaties
worden opgebracht door deels de
huren te verhogen en deels minder te gaan
investeren. Zowel de huurders als de medewerkers
van corporaties zijn de dupe van
dit beleid. “Als deze onzalige plannen doorgaan,
zullen nog meer corporatiemedewer-
Door de verhuurdersheffing houden corporaties minder geld over voor onderhoud en renovatie.
14
Plein
kers hun baan verliezen door bezuinigingen
en reorganisaties”, stelt Charley Ramdas,
vice-voorzitter van FNV Bouw.
Extreme werkloosheid
Daarnaast houden woningcorporaties minder
geld over voor nieuwbouw, onderhoud,
renovatie en energiebesparende maatregelen.
“Daarom treft de heffing niet alleen
huurders en woningzoekenden, maar ook
de bouw-, afbouw- en onderhoudssectoren.
Bouwplannen worden nu al stopgezet door
de dreigende verhuurdersheffing. Per week
worden 250 bouwvakkers werkloos.” Corporaties
waren tot voor kort goed voor de helft
van de investeringen in nieuwbouw. Als de
voornemens van het nieuwe kabinet werkelijkheid
worden, is die tijd voorgoed voorbij.
De kabinetsplannen leiden dus tot een
sterke toename van de toch al extreem hoge
werkloosheid in de bouw.
Tot overmaat van ramp heeft het Waarborgfonds
Sociale Woningbouw aangekondigd
corporaties strenger te beoordelen en minder
te borgen. De risico’s zijn te groot geworden.
Hierdoor kunnen corporaties minder gunstig
lenen. Dat helpt volgens Ramdas het laatste
restje investeringsruimte bij corporaties om
zeep. Het tij kan volgens FNV Bouw alleen
gekeerd worden door verhuurders te laten investeren
in hun woningen. Ramdas verwacht
dat de belastingopbrengst die uit die investeringen
voortvloeit, het kabinet evenveel
geld oplevert als de verhuurdersheffing. ●
Update
Op 18 december werd bekend dat minister
Stef Blok van Wonen en Rijksdiensten in
2013 doorgaat met de verhuurdersheffing
voor de woningcorporaties. Voor de jaren
daarna moet hij de plannen aanpassen.
Kijk op fnvbouw.nl/woondiensten voor het
laatste nieuws rond de kabinetsplannen.
DECEMBER 2012

Beter een goede buur dan verre vriend
Ruim de helft van de Nederlanders geeft aan contact te hebben met een beperkt
aantal van zijn of haar buurtbewoners, terwijl bijna een derde contact heeft met een
redelijk groot aantal van zijn of haar buurtgenoten. Dat blijkt uit een onderzoek naar
de behoefte aan burencontact van USP Marketing Consultancy. Daaruit blijkt ook dat
de tevredenheid over de bestaande contacten vrij groot is. Bijna 70 procent geeft aan
de huidige mate van contact met de buren voldoende te vinden. In het centrum van
een dorp hebben bewoners meer contact met elkaar dan stedelingen. De meest voorkomende
vorm is het maken van een praatje en het groeten van elkaar. Toch geeft de
helft van de ondervraagden aan ook wel eens hulp te ontvangen van buurtbewoners.
Meer uitkomsten en informatie over het onderzoek is te vinden via: usp-mc.nl.
Meubilair voor de openbare ruimte
DECEMBER 2012
Miramondo en Durbanis zijn
twee meubellijnen die door
GreenLight Company worden
aangeboden. De meubelen
zijn bedoeld voor het inrichten
van de openbare ruimte
en kenmerken zich door het
gebruik van duurzame materialen
en kindvriendelijkheid.
Ze worden bijvoorbeeld
vervaardigd uit gebruikt
beton of oude autobanden.
In beide collecties zijn zeer
bijzondere ontwerpen opgenomen.
Zie voor meer informatie:
greenlightcompany.nl.
FOTO DURBANIS
Kas verwarmt woning in Westland
De eerste huurwoningen van Vestia, in de Naaldwijkse woonwijk Hoogeland, zijn
vorige maand opgeleverd. Deze woningen zijn bijzonder omdat ze worden verwarmd
met kassenwarmte (zie Plein nummer 5, 2011). De eerste fase, die bestaat uit
228 wooneenheden en diverse bedrijfsruimtes is aangesloten op de gesloten kas
van telersvereniging Prominent. Het warmteoverschot, waar elke kas mee kamt,
wordt opgeslagen in grondwater. Via het lauwwaternet in de wijk onttrekt een
warmtepomp in de woning de benodigde warmte, om via de vloerverwarming de
complexen te verwarmen. Voor de huurders betekent het duurzame verwarmingssysteem
dat ze geen aardgasaansluiting nodig hebben. Koken gebeurt elektrisch of
op inductie. Een ander voordeel is ook dat de woningen geen radiatoren hebben,
waardoor de indeling van het huis een stuk makkelijker wordt. De vloerverwarming
zorgt er tegelijk voor dat er nog nauwelijks luchtcirculatie in de woningen plaatsvindt.
Plein
Kiosk
Experiment voor
huisvesting van
arbeidsmigranten
De Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting
(SEV) is samen met de
gemeente Drimmelen een experiment
gestart, waarbij nieuwe manieren
worden bedacht om arbeidsmigranten
te huisvesten. Ook Woningstichting
Volksbelang Made en de tuinders die
de arbeiders inhuren doen mee aan het
project. Het experiment gaat namelijk
in op de vraag van die tuinders om
tijdelijke huisvesting te realiseren voor
buitenlandse werknemers. Elk jaar werken
er rond de zevenhonderd mensen in
de agrarische sector in deze regio. Van
die werknemers komt 60 procent uit
het buitenland en moet daarom tijdelijk
worden ondergebracht. Nu nog gebeurt
dat vaak in particuliere huurwoningen,
recreatiewoningen of in caravans of
ander units op het erf van een tuinder.
Bekeken wordt of de groep werknemers
ook gezamenlijk onder te brengen is in
bijvoorbeeld leegstaande kantoorpanden.
Daarbij wordt ook gekeken naar de
woonwensen van deze doelgroep en het
beheer van het vastgoed. Het gaat hierbij
om een kleinschalige ontwikkeling.
Momenteel wordt gedacht wordt aan
veertig woningen. FOTO GOOGLE IMAGES
15

MAAK EEN COLLEGA LID ...
Gun uw collega ook de vele voordelen van het lidmaatschap van FNV Woondiensten. Meld hem of haar aan als
nieuw lid en ontvang zelf 10 euro. Uw collega betaalt niet meer dan 15,77 euro per maand.
Meer leden, meer kracht!
IK WORD LID
Naam: m / v
Straat | Huisnummer:
Postcode | Plaats:
Telefoonnummer:
E-mail:
Geboortedatum:
Werkt bij:
Plaats:
Beroep:
BETAALWIJZE:
Automatische afschrijving (maandelijks) van rek.nr.:
Acceptgirokaart (€ 0,25 per maand duurder)
OPSTUREN IN EEN ENVELOP (POSTZEGEL NIET NODIG) NAAR: FNV WOONDIENSTEN t.a.v. LEDENADMINISTRATIE, ANTWOORD NUMMER 13, 3440 VB WOERDEN
Datum
Handtekening
EN BEN AANGEMELD DOOR
Naam:
Postcode
Woonplaats
Lidnummer
Maak € 10,– over op rekeningnummer:
0900 368 26 89 (LOKAAL TARIEF) | FNVWOONDIENSTEN.NL
11-904

tekst Marlous Brand beeld Joppe Fotografie
Huurders stellen eigen
duurzame woning samen
Een nieuwe woning die de huurder via een keuzemenu zelf mag
samenstellen. Bijkomend voordeel: het wordt in zes maanden ge-
bouwd en heeft geen energierekening. Het kan met niaNesto, een
initiatief van corporatie Portaal. NiaNesto is een innovatief nieuw-
bouwtraject in de sociale huursector met een wedstrijdelement.
Huurders binnen de sociale woningbouw
hebben het niet breed. Niet alleen financieel,
maar ook op het gebied van keuzevrijheid.
Portaal bedacht een concept waarbij
de bewoners centraal worden gesteld.
Want gelukkige inwoners máken de wijk,
zo is de redenatie. Begin van dit jaar werd
het projectoverstijgend platform niaNesto
DECEMBER 2012
gelanceerd. Het idee hierachter is dat de
huurders zelf hun toekomstige woning samenstellen.
Hierdoor voelen zij zich meer
verbonden met de woning en hun leefomgeving,
wat een positief effect heeft op de
nieuwbouwwijken waarin zij gaan wonen.
In totaal worden vijftig duurzame woningen
gebouwd, in verschillende gemeenten in het
Plein
Woningbouw
Huurder kiest eigen nieuwbouwconcept bij Portaal.
land. Al deze woningen worden energierekeningloos
en moeten binnen zes maanden
opgeleverd worden.
Via een wedstrijdelement werden conceptaanbieders
afgelopen lente uitgedaagd het
beste duurzame nieuwbouwproject te laten
zien. Belangrijk was dat de huurder de mogelijkheid
krijgt te kiezen wat er gebouwd
wordt. Gemeenten konden zich daarnaast
samen met een woningcorporatie inschrijven
met een locatie waar de huizen gerealiseerd
kunnen worden. Na enkele selectieronden,
waarin de toekomstige huurders een flinke
vinger in de pap hadden, werden eind november
de vijf concepten van VolkerWessels,
Dura Vermeer, WeBuildHomes, Blue Casco
en de Klaassen Groep tot winnaars verkozen.
Deze zitten volgens de jury alle vijf zo goed
in elkaar dat de woningbouwers elkaar nauwelijks
ontliepen.
De huurders namen de stemming zeer serieus
en stelden kritische vragen. Die gingen
meer dan eens over andere zaken dan techniek:
‘Leuk al die mogelijkheden en dat het
duurzaam is, maar kunnen de ramen ook
naar binnen open? Ik wil toch zelf kunnen
zemen.’ De eerste vijftig niaNesto-huizen
worden gebouwd in Arnhem, Utrecht en
Nijmegen. De verwachting is dat meerdere
gemeentes zullen volgen. ●
17

22 18
Congres
Casco Plein
tekst Corine van Renswoude beeld Bert Janssen en Topshots
Komt u ook naar het congres?
Op het congres van FNV Bouw worden belangrijke en grote veranderingen voor de toekomst be-
sproken. Deze leden willen graag dat daarbij rekening wordt gehouden met hun mening. Zij zijn er
dus bij in maart. Remco, Maikel, Sandra en Daniël vertellen waarom zij u daar ook hopen te zien.
‘Het congres
is heel
relaxed hoor’
Remco van den Beemd (33)
Timmerman uit Roosendaal, lid sectorraad Bouw & Infra, voorlopig
ledenparlement FNV in Beweging en BAHM jongerennetwerk
“Al sinds ik actief ben voor FNV Bouw, zet ik me in voor jongeren. Ik
wil graag dat er meer jongeren betrokken raken bij de bond. Het is
tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend dat je van vader op zoon lid
wordt. Maar voor het voortbestaan van FNV Bouw is het wél belangrijk
dat er nieuwe, jonge leden bijkomen. Het congres is voor jongeren
een goede manier om kennis te maken met de vakbond. Jonge
mensen hebben overal een mening over en komen ook wel in actie
als er echt iets aan de hand is. Maar dan is het vaak al te laat. Jongeren
moeten het hele jaar door hun stem laten horen. Het congres
is daarvoor een goed begin. Het is daar heel relaxed hoor. Je komt
veel mensen tegen, maakt hier en daar een praatje, je luistert wat.
En je stemt mee over dingen die ook voor jongeren belangrijk zijn.
Kom gewoon langs!”
Maikel Monk (44)
Schilder uit Rotterdam, lid sectorraad Afbouw & Onderhoud regio
Zuidwest
“Ik zit sinds kort in de sectorraad Afbouw en Onderhoud in regio
Zuidwest. Ik ben zelf nog niet eerder naar een congres geweest,
maar ik heb me wel meteen opgegeven. Als nieuw sectorraadslid wil
ik de vakbond beter leren kennen, actief meepraten en meedenken.
Het lijkt me goed als er meer mensen naar het congres komen, ook
leden die nog nooit zo’n bijeenkomst hebben bezocht. Hoe meer
leden komen, hoe sterker de vakbond kan worden. Ik hoor vaak kritiek;
mensen die zeggen dat de bond niks voor ze doet. Ze hebben
een probleem op hun werk en denken dat niemand ze kan helpen. Ik
zeg dan dat FNV Bouw wél heel veel voor ze kan doen. Als nog meer
mensen lid worden en meedoen, kan dat alleen maar beter worden.
Het congres is voor iedereen die een sterke vakbond wil, een goede
eerste stap.”
‘Mensen denken
dat niemand ze
kan helpen’
DECEMBER 2012

“Tijdens het congres in maart worden nieuwe plannen voor de toekomst
gemaakt. In deze turbulente tijden is het goed om vooruit te
kijken en nieuwe lijnen uit te zetten. Ik hoop dat de vakbond het
weer meer gaat hebben over wat we kunnen betekenen in de samenleving.
We moeten terug naar de strijdbaarheid van vroeger, vind ik.
Formuleer een paar kernpunten en ga daar samen voor vechten. Op
het congres ga ik vooral goed luisteren naar de voorstellen en meestemmen.
Misschien ga ik ook wel iets zeggen, maar dat hoeft niet
per se voor de hele groep in de zaal. Je kunt ook in kleinere groepjes
je verhaal kwijt. Maar: als je een mening hebt, is het goed om die te
verkondigen. Dat kun je op een verjaardag doen of op je werk, maar
doe dat óók op het congres. Dan kan er tenminste iets mee gedaan
worden.”
Het congres in het kort
DECEMBER 2012
‘Verkondig je
mening als je
die hebt’
Sandra Vos (44)
Projectleider/gebiedsontwikkelaar uit Alteveer, lid sectorraad
Woondiensten en voorlopig ledenparlement FNV in Beweging
Eens in de vier jaar organiseert FNV Bouw een algemeen congres.
Tijdens deze grote bijeenkomst wordt er gepraat over de plannen van
de bond voor de komende jaren. Lokale afdelingen, kadergroepen en
groepjes afzonderlijke leden hebben vooraf ideeën kunnen insturen. Over
deze voorstellen wordt tijdens het congres gesproken. Nadat een idee
besproken is, mogen de aanwezige leden erover stemmen. Vinden zij het
een goed plan of niet? De onderwerpen die tijdens het congres besproken
worden zijn de inrichting van de bouwkolom, de nieuwe vakbeweging
Casco Plein
Congres
Daniël Jansen (38)
Interieurbouwer uit Reusel, lid sectorraad Meubel & Hout en
voorlopig ledenparlement FNV in Beweging
“Toen ik voor het eerst naar een congres ging, had ik geen idee wat
ik moest verwachten. Het bleek een nuttige en indrukwekkende ervaring.
Het werd voor mij opeens veel duidelijker hoe de vakbond in
elkaar steekt en wat de bond allemaal voor de leden doet. Ik probeer
mensen vaak over te halen om mee te gaan naar een bijeenkomst
van de bond. De sector Meubel & Hout is namelijk nog niet zo sterk
vertegenwoordigd binnen FNV Bouw. We zouden elkaar veel beter
moeten steunen. Helemaal nu in deze crisistijd. Als onze groep groter
wordt, hebben we ook meer te vertellen. Dat zeg ik ook altijd als
ik mensen hoor klagen: laat je mening horen aan mensen die iets
aan je problemen kunnen doen. Dan heeft het ook zin en kun je echt
invloed uitoefenen. Het congres van FNV Bouw is daar de plek voor.”
‘We moeten
elkaar veel
beter steunen’
en het versterken van de vakbond. Op fnvbouw.nl/congres2013 kunt u
de ingestuurde ideeën alvast lezen. Ook vindt u hier de congresnota,
met uitgebreide informatie over de hierboven genoemde onderwerpen.
Hiermee kunt u zich vast voorbereiden op het congres.
Het congres is op woensdag 27 maart 2013 in het World Forum in Den Haag.
U kunt zich tot 13 februari 2013 opgeven via fnvbouw.nl/congres2013 of via het
formulier dat u thuis heeft ontvangen.
23 19

20
Project
Plein
Een gebouw in een
gebouw
Corporatie Woonbedrijf heeft
de Eindhovense Van Arskerk
getransformeerd tot een uniek gebouw
met een maatschappelijke bestemming.
(Zie ook Plein 1-2012.) De opening
ging gepaard met een nieuwe naam
Elf13: een simpele vertaling van de
huisnummers van de kerk en de pastorie.
Toen de rooms-katholieke kerk en haar
pastorie leeg kwamen te staan, kocht
Woonbedrijf de panden op. Het uit
1929 stammende gebouw heeft kunstig
gemetselde spitsbogen. Daardoor is het
interieur één grote open ruimte, met
prachtige zichtlijnen. De corporatie
besloot daarom al snel dat de kerk
geen woonfunctie zou krijgen. Er werd
een prachtig ontwerp bedacht met een
gebouw in een gebouw. Combinatie
Jeugdzorg neemt de locatie in gebruik,
net als een buurtvereniging, een
huisarts, een tandarts, een development-
en trainingsbureau en een creatief
begeleidingscentrum voor vrouwen met
een bijzondere hulpvraag. ●
tekst Marlous Brand beeld Woonbedrijf
DECEMBER 2012

Charley
Charley Ramdas
Vicevoorzitter
Mammoettanker
Laatst had ik een monteur over de vloer om mij te verlossen
van mijn probleem met de verwarmingsketel.
Hij werkte voor een door fusies en overnames tot mammoettanker
verworden energiebedrijf, dat naast het leveren
van energie ook allerlei servicediensten aanbiedt.
Met een streng leesbrilletje op onderzocht hij de ketel
grondig. Intussen hadden wij een onderonsje over het
vakmanschap. Opvallend vaak refereerde hij weemoedig
aan de tijd van voor de overname. Toen hij nog voor een
overzichtelijk middelgroot bedrijf werkte. Ik vroeg hem
of hij ook nog naar een beginnende lekkage wilde kijken.
“Daar ga ik helaas niet meer over”, antwoordde hij
bijna teleurgesteld. Ik moest maar een nieuwe afspraak
met de centrale maken.
Dit was een interessant leermoment. Duidelijk werd dat
regels in dit soort grote bedrijven vaak belangrijker zijn
dan de tevredenheid van de klant. Om grote aantallen
mensen grote en complexe taken uit te laten voeren,
worden taken opgeknipt in overzichtelijke deeltaken.
De bezieling wordt zo uit de organisatie gesneden.
Het werk wordt saai. Geen wonder dat mijn monteur
vol weemoed sprak over zijn oude werkgever, waar hij
de ruimte kreeg om zijn vakmanschap over de volle
breedte uit te voeren.
Deze ontmoeting overtuigde mij er wederom van dat
het de mensen zijn die FNV Bouw maken. Wij werken
mét mensen vóór mensen. Bij het bouwen aan die grote
nieuwe vakbond moeten we ervoor oppassen dat we
geen logge mammoettanker worden. We moeten ervoor
zorgen dat de mensen in de organisatie genoeg ruimte
en verantwoordelijkheid krijgen. Niet alleen omdat zij
dan de bevlogenheid behouden die mijn monteur verloor,
maar vooral omdat zij dan hun vakbondswerk voor
de leden succesvol kunnen blijven doen.
Alvast een in alle opzichten crisisvrij 2013 toegewenst!
DECEMBER 2012
Service
FNV Bouw ledenservice
Vakbondscentra
FNV Bouw heeft in het land dertig vakbondscentra. Daar kunnen
leden bij de vakbondsconsulent terecht met vragen over bedrijfstakeigen
regelingen en met vragen of problemen over werk en inkomen.
Nadere informatie bij de helpdesk van FNV Bouw: 0900 368 26 89.
Lokale afdelingen
FNV Bouw heeft, verspreid over het land, ongeveer driehonderd lokale
afdelingen. Leden kunnen bij de vraagbaak van de afdeling terecht
met vragen en problemen. Contactgegevens van de vraagbaak
zijn op te vragen via 0900 368 26 89.
Re-integratiebegeleiding
FNV Bouw heeft vrijwilligers die zijn opgeleid om leden te begeleiden
bij hun re-integratie, bijvoorbeeld tijdens ziekte, werkloosheid of
bij (her)keuring voor een WAO/WIA-uitkering. Schakel de rea-begeleider
zo vroeg mogelijk in. Bel daarvoor met 0900 368 26 89.
Advies Sociale Voorzieningen (ASV)
FNV Bouw geeft leden met een laag inomen advies over sociale
voorzieningen. ASV’ers (geschoolde kaderleden) weten alles over bijzondere
bijstand, kwijtscheldingsregelingen, langdurigheidstoeslag,
aanvullende bijstand, zorg- of huurtoeslag. Bel 0900 368 26 89.
Contributietabel FNV Bouw
(per 1 juli 2012)
Casco Plein
Normtarief voor werkende leden
22 jaar en ouder € 15,77
21 jaar € 13,40
20 jaar € 11,83
19 jaar € 9,46
18 jaar € 7,88
17 jaar € 6,31
15 en 16 jaar € 3,94
Aangepast tarief
voor leden met uitkering etc.* 22 jaar en ouder € 9,30
voor leden met uitkering etc.* 21 jaar en jonger € 0,00
leden van 65 jaar en ouder € 5,20
partners van overleden leden zelf niet in loondienst € 4,57
parttimers die 20 uur of minder werken € 9,30
parttimers die 21 tot en met 30 uur werken € 11,83
* leden met WW, IOAW, ZW of bijstand of samenloop met
WIA/WAO/Wajong/WAZ
leden met prepensioen en vut-uitkering
leden met verlaagd loon in het 2de ziektejaar
leden met WIA/WAO/Wajong/WAZ 65% of meer afgekeurd
huismannen (rolwisseling)
21

Reportage
tekst en beeld Charlie Schuurman
Monumentaal wooncomplex van Stadsgenoot krijgt flinke opknapbeurt
In rap tempo renoveren
In de Amsterdamse wijk Bos en Lommer renoveert onderhoudsbedrijf Mens-Zeist uit Zeist een monu-
mentaal wooncomplex. Het gaat om 144 portiekwoningen uit 1949 in de Solebaystraat, met gezichts-
bepalende gevels. Ze worden vakkundig en in moordend tempo opgeknapt. Dat moet ook wel, want
tijdens de verbouwing blijven de bewoners zo veel mogelijk in hun eigen appartement wonen.
22
Plein
Draaiende zaagmachines, kloppende hamers
en snerpende frezen strijden al enkele
weken om de boventoon in de Amsterdamse
Solebaystraat. De geluiden worden veroorzaakt
door gemiddeld zo’n veertig vaklieden
die dagelijks werken aan de renovatie van
enkele bijzondere portiekflats. Het gaat om
drie woonblokken die samen met een kinderbadje
een monumentaal wooncomplex
vormen in de wijk Bos en Lommer. De flats
hebben, naast het zwembad, een kenmerkende
uitstraling voor ‘het nieuwe bouwen’
van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Geen
gesloten bouwblokken en doorlopende
straatwanden, maar losse huizenblokken met
een kop en een staart die parallel aan elkaar
in de wijk staan. Tussen de flats is er ruimte
voor groen, licht en lucht, wat kenmerkend
is voor deze zogenaamde strokenbouw. De
gevels van de woonblokken zelf zijn ook
opmerkelijk dankzij afwisselende brede en
smalle balkons. Ze verraden daarmee de
indeling van de betreffende woning die uit
drie of vier kamers bestaat.
Strakke planning
De eerste dag worden de kozijnen en deuren
aan de voorkant vervangen. Die zijn voor de
renovatie al ingemeten en op maat gemaakt
door Verweij Houttechniek uit Woerden.
De details van het houtwerk zijn in overleg
ontwikkeld, waarbij niet alleen de energetische
verbeteringen zijn doorgevoerd, maar
waarbij ook is voldaan aan de eisen van
monumentenzorg. Los van een enorme kwaliteitsverbetering,
is de uitstraling van het
monumentale pand weer in ere hersteld. De
oude ramen en deuren en het glas worden
er binnen één dag uitgesloopt en vervangen
door nieuwe exemplaren. Datzelfde
gebeurt een dag later aan de achterzijde.
Om het proces zo vloeiend mogelijk te laten
verlopen, zijn daarvoor op diverse etages
laadstations gerealiseerd op de steigers. De
kozijnen kunnen per verdieping door een
kraanwagen worden afgezet en dat scheelt
veel getrek en gesjouw.” In de dagen die
volgen wordt door een gespecialiseerde ketenpartner
het asbest uit de badkamer en
DECEMBER 2012

Sommige bewoners maken geen gebruik van de opslagcontainers. Dat vormt een uitdaging voor de vaklieden.
het toilet in de woning verwijderd. De gevel
wordt van binnen geïsoleerd met speciaal
voor dit project ontwikkelde isolatieplaten,
terwijl ondertussen ook wordt begonnen met
de aanleg van een nieuw ventilatiesysteem.
“De spouw isoleren bleek niet mogelijk
omdat deze te klein is en op veel plaatsen
is er helemaal geen spouw aanwezig. Om de
flat in de oude staat terug te brengen, was
isoleren aan de buitenzijde al helemaal uit
den boze”, zegt Kersbergen. Als de isolerende
binnenwandbekleding is aangebracht,
is de centrale verwarming aan de beurt.
In sommige gevallen wordt deze opnieuw
aangelegd, in bestaande gevallen worden
de radiatoren teruggeplaatst. Inmiddels is
het dag negen als de standleidingen worden
aangepakt. Een dag later zijn ze opnieuw
opgebouwd en is er weer gas, water en elektriciteit
in de woning. Terwijl de kokers en
koven worden afgewerkt, worden de badkamer
en keuken betegeld. Als laatste is het
de beurt aan de schilder die woningen voorziet
van een lik verf en daarmee de renovatie
afsluit.
Verzoekklusjes
Al die tijd blijven de bewoners zoveel mogelijk
in hun woning zitten. Behalve tijdens de
asbestsanering. Maar dan kan men gebruikmaken
van logeerwoningen aan de overzijde
van de straat. “Over het algemeen zijn de
DECEMBER 2012
zegt Kersbergen. “Dat komt voor een deel
natuurlijk omdat hun woning er flink op
vooruit gaat. Aan de andere kant is iedereen
goed op de hoogte gebracht van de planning
en weten de bewoners dus precies wat hen
te wachten staat.” Duidelijke communicatie
is essentieel voor het goede verloop van
het proces en de samenwerking, zo weet de
uitvoerder die gewend is om te werken in
bewoonde panden. “We hebben een vaste
opdracht en die communiceren we duidelijk
met de bewoners. Natuurlijk zijn er dan altijd
zaken die iemand ook graag aangepakt
ziet worden. Dat betekent echter wel dat
we van de planning af moeten wijken en
daar wijzen we de mensen op. In zo’n geval
nemen we dan ook eerst contact op met
de opdrachtgever, in dit geval woningcorporatie
Stadgenoot in Amsterdam. Alleen
als zij ermee akkoord gaan, nemen we deze
verzoekklusjes mee. Meestal is dat wel het
geval. We zijn er immers toch al en als het
niet te veel werk is, levert het enkel een grotere
tevredenheid op bij de bewoners.”
Niet alleen in de woningen wordt hard gewerkt
aan verbeteringen, ook op het dak
is bedrijvigheid. Daar is naast enkele reparaties
ook extra isoaltie en een speciale
dakbedekking aangebracht. Deze is voorzien
van zogenaamde amorfe, fotovoltaïsche zonnecellen.
“Een soort uitrolbare zonnepanelen”,
verduidelijkt Kersbergen. “Die zorgen
er voor dat samen met de nieuwe ramen en
Plein
Reportage
deuren de energierekening van de bewoners
een stuk omlaag gaat.” Dat gebeurt vanaf
juli 2013, want dan moet de renovatie zijn
afgerond. ●
Over het complex
De drie wooncomplexen aan de Solebaystraat
werden ontworpen door Ir. Cornelis
Keesman. Het bestaat uit 136 drie- en
vierkamerwoningen en 8 seniorenwoningen.
Later werden aan de kop van de appartementencomplexen
zogenaamde ketelhuizen
geplaatst voor de cv. Ten tijde van oplevering
lag de huurprijs van de woningen tussen de
5,35 en 8,05 gulden per week. In 2007 was
dat gemiddeld 302 euro. Het kinderzwembadje
is overigens niet ontworpen door Keesman,
maar komt van de hand van Jacoba
Mulder. Het werd in 1952 opgeleverd.
mensen erg bereidwillend en meegaand”, Links een oud kozijn, rechts een nieuw exemplaar.
23

Bondig
Analyse regeerakkoord
Het regeerakkoord van het kabinet bevat pijnlijke maatregelen voor veel
mensen. Op een speciale pagina op fnvbouw.nl leest u wat de diverse
maatregelen inhouden en wat FNV Bouw ervan vindt. Het oordeel van
FNV Bouw is soms hard, onder meer op belangrijke onderwerpen als
het ontslagrecht en de WW. Door de combinatie van oplopende werkloosheid,
snijden in de WW en aantasting van de ontslagbescherming,
komen werknemers in een vrije val terecht: een totaal onacceptabele
situatie voor FNV Bouw. Als de plannen doorgaan, voorspelt de bond
sociale onrust op de werkvloer en daarbuiten. FNV Bouw zet zich actief
in voor verandering van tal van voorgestelde maatregelen. Dat gebeurt
zichtbaar (want publiekelijk), maar ook minder zichtbaar (in directe
onderhandeling met regering en beleidsmakers). Ook wordt steeds het
contact met de achterban gezocht, om de grootste zorgen van leden op
Haagse tafels te kunnen neerleggen en oplossingen af te dwingen. Bekijk
de analyse op fnvbouw.nl onder het kopje ‘actuele thema’s’.
Brandbrief voor Asscher
Het scheppen van banen moet met stip bovenaan komen op de actielijst
van het kabinet. Maar dan moet dat wel ‘gewoon goed’ werk zijn, en
geen wegwerpbaan als schijnzelfstandige of flexwerker zonder bescherming.
Dat schrijft FNV in beweging, mede namens FNV Bouw. Vertegenwoordigers
van een aantal bedrijfstakken overhandigden een brandbrief
aan minister Asscher. Daarin keren ze zich tegen misstanden waarbij
werknemers met een normale baan worden vervangen door flexwerkers.
Onder het motto: ‘Niet slopen maar bouwen’ vraagt de FNV het kabinet
om een ambitieus plan voor het weer op gang brengen van de economie,
creëren van nieuwe werkgelegenheid, van werk-naar-werk-trajecten en
voldoende instroom in sectoren waar tekorten dreigen. Dit plan moet
worden opgesteld met vakbonden, werkgevers, O&O-fondsen, het UVW
en sectoren.
FOTO RIJKSOVERHEID
24
Casco Plein
Update VolkerWessels
In de vorige editie van dit magazine las u een uitgebreid
artikel over de reorganisatie bij VolkerWessels
en de onderhandelingsstrijd van FNV Bouw over een
eerlijk sociaal plan. Het eerste akkoord werd door
de leden afgewezen, maar inmiddels is er gestemd
over een nieuw akkoord. In dit principeakkoord werd
afgesproken dat de WW-uitkering van ontslagen
werknemers met 17,5 procent wordt aangevuld door
VolkerWessels. Ook zet het bedrijf een professionele
organisatie op die werknemers twee jaar lang intensief
begeleidt van-werk-naar-werk. Op 5 december is
gebleken dat een overweldigende meerderheid van 84
procent van de leden van FNV Bouw & Infra instemde
met dit principeakkoord. Werknemers en oud-werknemers
van VolkerWessels mochten stemmen. Ook bij
de andere betrokken bonden is door de leden met een
ruime meerderheid ingestemd.
Puntjes op de i
Onderhandelaar voor de vakbond, Hans Crombeen: “Ik
ben tevreden met deze uitkomst, naar omstandigheden
is het een goed sociaal plan. Het voorziet in de
twee zaken die je nodig hebt als je je baan kwijt bent:
financiële compensatie en een professioneel van-werknaar-werk-traject.
Met de instemming van de leden
kunnen we het principeakkoord definitief omzetten in
een sociaal plan.” De bonden zullen samen met VolkerWessels
de laatste puntjes op de i zetten en gaan
dan over tot ondertekening.
FOTO GOOGLE IMAGES
DECEMBER 2012

Bouw en huizenmarkt
FNV Bouw vindt het een stap in de juiste richting
dat minister Stef Blok laat onderzoeken of pensioenfondsen
en verzekeraars een grotere rol kunnen gaan
spelen bij de financiering van huizen. Blok heeft een
‘verkenner’ aangesteld in de persoon van Kees van
Dijkhuizen. Hij gaat bekijken of er ruimte kan komen
voor nieuwe kredietverlening, wat moet leiden tot het
lostrekken van de vastgelopen huizenmarkt en het herstel
van de bouwsector. “Een goede zaak” noemt vicevoorzitter
Charley Ramdas van FNV Bouw de zet, ook
al roept hij wel op tot een meer volledige oplossing
voor de problemen in de woon- en bouwsector.
Fikse schadevergoeding
Duizenden bouwvakkers van het Turkse bouwbedrijf
Ha-Sa Insaat krijgen binnenkort een forse nabetaling
van hun werkgever. Dat heeft de rechter in Groningen
bepaald. Ook moet Ha-Sa Insaat een schadevergoeding
van 250.000 euro betalen aan sociale partners.
Dit is één van de hoogste schadevergoedingen die ooit
aan sociale partners in Nederland is toegewezen.
Mieke van Veldhuizen, sectorbestuurder FNV Bouw &
Infra: “Met deze uitspraak wordt nogmaals bevestigd
waar we als FNV Bouw voor strijden: als je in Nederland
werkt, dan heb je recht op gelijke arbeidsvoorwaarden.
Zo voorkom je oneerlijke concurrentie en
uitbuiting van flexwerkers.”
Het vonnis is een belangrijke overwinning voor de vakbonden
en werkgevers in de bouwsector. Samen spreken
zij niet alleen de Bouw-cao met elkaar af, maar
als cao-partijen zien zij ook toe op naleving daarvan.
Als de regels voor iedereen gelijk zijn, kunnen bouwbedrijven
eerlijk met elkaar blijven concurreren.
FOTO SXC
DECEMBER 2012
Allemensen!
Op 6 november
2012 overleed
Geert Wolting, oudpenningmeester
en
-bondsbestuurder van
FNV Bouw. Daarvoor
was hij jarenlang
bestuurder en districtsmedewerker
in regio Noordwest.
Geert werd 67 jaar.
Casco Plein
Bondig
Demonstratie in Brussel
Op 23 januari 2013 vindt een grote vakbondsdemonstratie
plaats in Brussel. Dit om de sociale uitbuiting
in Europa tegen te
gaan. De strijdkreet
daarbij is ‘Stop Social
Dumping’. Er
worden duizenden
werknemers uit
Nederland, België,
Frankrijk, Denemarken,
Duitsland,
Italië en andere
Europese landen
verwacht. FNV
Bouw zal nadrukkelijk
aanwezig zijn
gedurende de dag.
Meer info vindt u
op fnvbouw.nl.
FOTO FNV BOUW
Ledenparlement gestart
Op dinsdag 30 oktober is het voorlopige ledenparlement
van FNV in Beweging geïnstalleerd. Het ledenparlement
is tijdelijk operationeel tot de eerste echte
verkiezingen in mei 2013. Vanaf dat moment bestaat
het parlement uit rechtstreeks gekozen vakbondsleden
uit allerlei sectoren en beroepsgroepen. Belangrijke
taak van het voorlopige parlement is uitwerken hoe de
rechtstreeks gekozen leden straks op vernieuwende en
frisse wijze hun besluitvormende werk kunnen gaan
doen. Vanuit FNV Bouw nemen tien mensen zitting in
het parlement.
FNV Bouw-delegatie
ledenparlement
1. Rick van der Meijden, Bouw & Infra
2. Remco van den Beemd, Bouw & Infra
3. Arjuna den Engelsman, Afbouw & Onderhoud
4. Pieter van Hooijdonk, Afbouw & Onderhoud
5. Daniël Jansen, Meubel & Hout
6. Paul Winkelmeijer, Meubel & Hout
7. Sandra Vos, Woondiensten
8. Wytse Douma, Bouw & Infra
9. Jos Sens, Bouw & Infra
10. Theo Andriessen, Bouw & Infra
25

eeld Bert Janssen
Sandra
Sandra Vos (44) werkt aan wijk-
en dorpsvernieuwing bij woning-
corporatie Lefier. De helft van
haar tijd doet ze dat in de functie
van projectleider participatie bij
Lefier StadGroningen en de andere
helft werkt ze als gebiedsontwik-
kelaar bij Lefier Hoogezand Stads-
kanaal. Ook is zij binnen de bond
actief in de landelijke sectorraad.
Voor Plein schrijft Sandra over
wat haar bezighoudt.
DECEMBER 2012
Strijdbaar
Plein
Column
Ik ben geen persoon die uitgebreid terugblikt op het afgelopen jaar. Toch blijft mij iets ach-
tervolgen, dat ongetwijfeld ook in 2013 door gaat zetten. Namelijk de vele verhalen over
ontslagen. Je hoort het overal: tijdens je werk, op verjaardagen, in de sportschool of de
supermarkt. Wat mij in het bijzonder raakt, is het gevoel aan de kant geschoven te worden
dat deze mensen hebben. Alsof je niets betekent en je inzet niet gewaardeerd wordt. Jaren
heb je een bijdrage geleverd, successen gevierd, moeilijke tijden weten op te vangen en dan
houdt het opeens op. Er moet efficiënter worden gewerkt. De medewerkers staan op straat
of mogen als uitzendkracht of zzp’er terugkomen. Of je hebt jarenlang geen functionerings-
gesprek gehad en opeens krijg je een slechte beoordeling. Bazen die onrust stoken op de
werkvloer om ervoor te zorgen dat niemand elkaar meer durft te vertrouwen. Dit herken ik
niet binnen mijn eigen organisatie, maar het zijn wel verhalen waar ik regelmatig mee word
geconfronteerd.
Als lid van het voorlopig ledenparlement krijg ik het nieuws van de dag door van de vakcen-
trale. Een prima service, maar te veel om allemaal te lezen. Koppensnellen dus. Zo kwam
ik op een artikel dat op persoonlijke titel geschreven is door Barry Smit. De kop sprak mij
heel erg aan: ‘Terug naar de strijdbaarheid’. Het artikel gaat over de waarden waarop het be-
staansrecht van de vakbeweging is gebaseerd. Erkenning, waardering en voldoening zijn net
zo belangrijk als goed loon. Deze waarden staan momenteel onder druk. De geëmancipeerde
beroepsbevolking kan het niet zelf af. Tegelijk zijn er voldoende misstanden die werknemers
misschien niet individueel, maar wel collectief kunnen bestrijden. Tijdens regionale bijeen-
komst spreek ik steeds vaker leden die − zoals ze het zelf zeggen − tussen twee banen zitten
en actief willen worden voor de vakbond. In tijden van crisis weten mensen elkaar te vinden
en ontstaat er verbroedering. Wij kunnen als leden dit moment gebruiken om het gesprek
binnen de vakbond terug te brengen op voor óns belangrijke waarden. We moeten het maat-
schappelijk debat aanjagen. Binnen de vakbeweging moeten leden veel meer in de gelegen-
heid worden gesteld om de agenda te bepalen.
Het jaar 2013 zal voor de woningcorporaties een turbulent jaar worden. Gedwongen ontsla-
gen zullen een rol spelen. Ook ik weet niet wat mij te wachten staat, maar ik weet wel wat ik
wil en wat ik kan. Ik wil in ieder geval mijn bijdrage leveren aan een vakbeweging die dicht
bij mij staat, proactief is, die het maatschappelijk debat wil voeren en een eigen agenda
heeft. En met mij velen. Het kan niet anders. Niemand wil in de slachtofferrol zitten. Nee, ik
ben strijdbaar. ●
Dit was de laatste column van Sandra voor Plein. Twee jaar lang heeft ze in haar columns het wel en wee van het
werken bij een corporatie belicht. De redactie wil haar bij dezen heel hartelijk bedanken voor haar bijdragen en
wenst haar een goed en strijdbaar 2013.
28

door Douwe van der Meulen
PLEIN IS HET LEDENBLAD VAN
FNV WOONDIENSTEN
Jaargang 5 nummer 8, december 2012
EXPLOITATIE
Koninklijke BDU Uitgevers BV
REDACTIE
Corine van Renswoude (hoofdredacteur)
E corine.vanrenswoude@fnvbouw.nl
Marlous Brand
E m.brand@bdu.nl
Charlie Schuurman
E c.schuurman@bdu.nl
MEDEWERKERS DIT NUMMER
Job van der Mark, Pieter Jansen, Djanko,
Bert Janssen, Douwe van der Meulen, Chris
Pennarts, Tom Janssen, Jeroen Poortvliet
REDACTIEASSISTENTIE
Ria van Velzen
E ria.vanvelzen@fnvbouw.nl
CONTACT
Redactie Plein
T 0342 494 851
E plein@bdu.nl
ADVERTENTIES
BDU Vak- en Publieksmedia
Robert Brinkmann
T 0342 494 262
E r.brinkmann@bdu.nl
TECHNISCHE REALISATIE
Koninklijke BDU Grafi sch Bedrijf BV
UITGAVE en COPYRIGHT
Plein is een uitgave van de Stichting FNV
Pers. Overname van teksten is alleen
toegestaan met bronvermelding; op beeld
berust copyright.
ABONNEMENTEN
Plein verschijnt acht keer per jaar. Leden van
FNV Woondiensten ontvangen het blad gratis.
Abonnees betalen € 20,- per jaar.
FNV WOONDIENSTEN IS ONDERDEEL
VAN FNV BOUW
ISSN 1875-4864
DECEMBER 2012
Horizontaal: 1 handwerk 7 medemenselijk 13 sportterm
14 klamp 16 pook 18 onbuigzaam 20 studeren
21 dosis 22 rivier in Italië 24 tabulator (afk.) 25 deel
van het lichaam 26 vlees van wild 28 handelswaar
30 lidwoord 31 leeg maken 33 plaats in Griekenland
34 lichaamsdeel 35 achter 37 wereldgodsdienst
39 lofdicht 40 Germaans schriftteken 41 deel van
een boom 43 onderwijzeres 45 land in Afrika
46 Arabisch schiereiland 48 scheepstouw 49 Spaans
rijpaard 50 welzijnswerker 51 aanhalen 53 meisjesnaam
55 diskette (afk.) 56 gewaad 57 pakken 59 stofmaat
60 afrastering 61 muziekstijl 63 vertrouwd
65 daar 66 ontzag 68 hekelschrift 70 roestwerend
middel 71 eenvoudige woning 73 herrie 74 plotseling
76 vakantie 78 ledig 79 slot 80 bewaker 82 grote bijl
83 verdacht 84 infectieziekte, stijfkramp
Oplossing: 68 - 4 - 61 - 11 - 53 - 57 - 37 - 79 - 66
Plein
Puzzel 39
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21
22 23 24 25
26 27 28 29 30
31 32 33 34
35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45
46 47 48 49
50 51 52 53 54
55 56 57 58 59
60 61 62 63 64
65 66 67 68 69
70 71 72 73
74 75 76 77 78
79 80 81 82
83 84
Verticaal: 1 handeling 2 stuk huisraad 3 slede
4 halsboord 5 warm 6 wrede heerser 7 plaats in
Noord-Brabant 8 oosterlengte (afk.) 9 bedekte spot
10 planeet 11 officieel stuk 12 dakbedekking
13 brutaal 15 tegoed 17 bezorgen 19 benodigdheden
21 hoofddeksel 23 zwemslag 25 opslagplaats 27 ingedikt
vruchtensap 29 groot worden 30 schenking
32 grappenmaker 34 vader of moeder 36 vogel
38 Franse schilder 40 looistof 42 krantenstalletje
44 blut 45 land in Afrika 47 deel van het dak
49 gebrek 50 aanklevingskracht 51 deel van de trein
52 herkauwer 54 langzamerhand 56 portie 58 plant
61 marihuanaplant 62 mislukking 64 hoogte 66 al
67 kastijding 69 rij 70 spijslijst 72 gezicht (Frans)
75 holte 76 knaagdier 77 sportterm 80 watercloset
(afk.) 81 zonnegod
In elk nummer van dit magazine staat een puzzel. Stuur uw oplossing met vermelding van naam, adres en bankrekeningnummer
vóór 1 februari naar: redactie bondsmagazines, postbus 520, 3440 AM Woerden. Of stuur een
e-mail met dezelfde gegevens naar: puzzel@fnvbouw.nl. U maakt dan kans op de hoofdprijs van 100 euro of de
twee prijzen van 50 euro. De oplossing van puzzel nr. 38 was: opdekraam. De eerste prijs van 100 euro is gewonnen
door Th. Lamers, Boxmeer; de twee prijzen van 50 euro door A. Boers, Beek en G. Kusters, Langenboom.
29