1210-2009-0022_Mykje_Karmøy.pdf

Haugalandet og Sunnhordland
jordskifterett
Rettsbok
Sak: 1210-2009-0022 Mykje
Gnr. 119 i Karmøy kommune
Oppstarta: 08.12.2009
Avslutta: 26.01.2010

JORDSKIFTERETTSMØTE MED HOVUDFORHANDLING
Rettsmøtedag: 08.12.2009
Stad:
Tysvær rådhus - Lars Hertervigrommet i Tysvær
Sak nr.:
1210-2009-0022 Mykje
Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova § 88
Jordskiftedommar: Steinar Rundhaug, som einedommar etter jordskiftelova § 9 andre
ledd.
Protokollførar:
Saka er kravd av:
Til handsaming:
Rettsformannen
Olga H. og Leif K. Leirvåg
1 Fremming av saka
2 Hovudforhandling i tvist om grense langs sjø
Partar: Olga H. Og Leif K. Leirvåg – eigarar av 119/55
Olaug og Asbjørn Hauge – eigarar av 119/5,6
Nabo: Liv Marit Brekke Hanssen – eigar av 119/88
Eigedomane ligg i Karmøy kommune.
Til stades:
Olga H. og Leif K Leirvåg, Olaug og Asbjørn Hauge, Liv Marit
Brekke og Arne Hanssen.
Alle varsla møtte.
På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til
måten retten var samansett på. Saka er kravd med jordskiftedommaren som einedommar –
etter § 9, 2. ledd. Dette har jordskiftedommaren godteke. Ingen kjende til noko som kunne
tilseie at retten var inhabil.
Partslista vart gjennomgått.
Rettsformannen forklarte om korleis møtet ville verte gjennomført med partsforklaring og
synfaring.
Følgjande dokument vart framlagde:
1. Krav om grensegang frå Olga H. Og Leif K. Leirvåg – datert 05.05.09.
2. Kopi av rettsbok frå grensegangssak på Mykje slutta 1961 -5 sider.
3. Skyldskifte for 119/55- tinglyst 10.09.1935.
4. Protest frå Olaug og Asbjørn Hauge, datert 22.12.08.
5. Kopi av flyfoto over aktuelt område i målestokk ca 1:500.
6. Situasjonskart over aktuelt område i målestokk 1: 1000.
7. Innkalling til dagens rettsmøte, datert 21.08.2009, sendt rekommandert.
8. Skriv frå Olaug og Asbjørn Hauge, motteke 16.11.09.
Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad.
Partane vart formana og gav forsikring.
Olga H. Leirvåg forklarte seg om kravet og korleis dei såg på sjølina. Ut frå det førre eigar
hadde forklart, var dei sikre på at strandlina tilhøyrte deira tomt. Dei stilte seg difor svært
undrande til protesten frå Hauge då dei ville reparere brygga. Ho sa også at førre eigar hadde
sagt han ville forklare seg i dette møte, men han døydde for ca 2 månader sidan.
Olaug Hauge forklarte seg. Ho viste til det svigerfaren hadde sagt – at Styve aldri hadde ått
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 1

sjølve strandlina. Styve hadde teke seg til rette og gjort ting han ikkje hadde lov til.
Det kom då fram at Styve hadde hatt båt nede ved sjøen. Ho nemnde også dette med
parkeringsplassen, men som ikkje er teke med i saka.
Strandlina nedanfor bnr 55 tilhøyrte deira eigedom 119/5,6.
Liv Marit Brekke Hanssen forklarte seg – mellom anna om naustet og den jordskiftesaka
som hadde vore der i 1961. Elles hadde ho ikkje så mykje å tilføye.
Etter at partane hadde forklart seg, vart det avtalt å møte på åstaden for å sjå nærmare på
tilhøva.
Her møtte dei same partane.
Her fekk ein sjå tilhøva, dei arbeid som var gjort nede ved sjøen – gjerde som kanskje kunne
stå litt feil mellom bnr 55 og bnr 5,6.
Krossen som vart hoggen i jordskiftesaka i 1961 vart også påvist.
Det vart gjort forsøk på å få målt strandlina frå denne krossen og sørover mot gjerdet – altså
den omtvista strandlina.
På grunnlag av denne målinga kunne då partane komme med sine påstandar.
Det vart gjort forsøk på å få til forlik, men dette stranda svært tidleg.
Det vart likevel semje om at grensene mellom bnr 5,6 og bnr 55 skulle merkjast, målast og
teiknast inn på kart. Leif K. Leirvåg skulle freiste å leite fram nokre av dei skildra krossane
frå skyldskifte i 1935.
Dommaren erklærte forhandlingane for avslutta og tvisten teken opp til doms.
På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane.
Rettsformannen orienterte om den vidare gangen i saka, om ankereglane og kva tid partane
kunne forvente å få rettsboka tilsendt.
Retten heva.
Mykje, 08.12.2009
Steinar Rundhaug
(sign.)
År 2010, den 26.januar vart jordskifterett sett på kontoret til Jordskifteretten, 5401 Stord.
Ingen av partane var innkalla eller møtte.
Retten skal i dette møte seie dom i tvisten og slutte saka.
Retten såg på tvisten og vil seie slik
dom:
Denne tvisten dreier seg om kor vidt eigedomen 119/55 i Karmøy kommune – har strandline
og eig vidare utover i sjøen så langt privat eigedomsrett gjeld – eller ikkje.
Partane forklarte seg i rettsmøte og under synfaringa den 8.desember i år.
Leirvåg hadde kjøpt eigedomen – bnr 55 – i god tru av førre eigar og hadde då sett både
naust og brygge og var overtydd om at dette var delar av eigedomen. Seljar hadde heller
ikkje kome med ein einaste merknad som kunne tyde på noko anna. Sjølv hadde han laga
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 2

trapp ned til stranda for å komme lettare til. Brygga var slik at ho hadde trong for ei
fornying. Han ville då – før han sette i gong – sende nabovarsel mm.
Det var då protesten frå naboen kom, kor det står at eigedomen ikkje har noko lang stranda å
gjere – han skjøna at her var det ein tvist. Det enda med at han kontakta jordskifteretten og
fekk sett opp eit krav om grensegang.
Han la ned slik
påstand:
Grensa for min eigedom skal gå langs sjøen frå naboeigedomen i nord – bnr 88 – sør til eit
punkt like ved jernstaur i enden av eksisterande gjerde. Både brygge og naust tilhøyrer hans
eigedom – bnr 55.
Motparten – Olaug og Asbjørn Hauge er av ei heilt anna meining. Dei viser til skyldskifte frå
1935. Det som står der kan ikkje mistydast. Dei viste til kva faren hadde sagt om at Styve
hadde teke seg til rette nede i strandsona.
Leirvåg har rett til ein veg langs stranda, men han har ingen eigedomsrett her.
Dei la ned slik
påstand:
Grensa for Leirvåg sin eigedom skal gå inne på land frå påvist punkt og nordover til grensa
mot bnr 88. Både brygga og grunnen under naustet tilhøyrer deira eigedom – 119/5,6.
Retten ser det slik:
Dette er den klassiske tvisten om kor vidt ein fråskild eigedom i strandkanten har
eigedomsrett til sjøen og vidare utover – eller ikkje.
Det ligg føre svært mykje rettspraksis om dette.
Men først – kva står det i skyldskifte frå 1935 – jo: ” Grenselina for luten tar til ved sjøen
med kross i berg ( denne er borte )….vidare same retning langs naboens gjærde 12,3 m til
sjøen og derfra sudover lengs strandlina 14,6 m til linjens utgangspunkt hvor linjen ender.
Ved linjens utgangspunkt har kjøperen ret til 1,5 meters veg lengs stranden, forbi krossen
dette merkjast daa utgangspunktet for linja ikkje kunde koma nærare sjøen grunna lause
steinar. Kjøparen har rett aa bruka seljarens sjøveg fram til sin lut..”
Kor utgangspunktet for dei 14.6 metrane ligg, er noko uklart. Men det er heilt klart at den
hogne krossen som ligg 3.1 meter aust for røyr, vart hoggen under jordskiftesaka i 1961 og
stammar ikkje frå skylddelinga i 1935.
Ein kan elles reise spørsmål om kvifor den nye eigedomen skulle ha veg langs stranda om
han ikkje hadde noko der å gjere. Slik som terrenget er her nede, forstår ein godt kvifor eigar
av bnr 55 – frå utgangspunktet skulle ha vegrett langs stranda. Det var så bratt at det var
einaste måten å komme til stranda på. Dagens eigar har laga trapp ned og treng dermed ikkje
nytte vegretten over naboeigedomen, men han har han.
Det står også – slik retten tolkar det - at krossen vart hoggen i berg fordi det ville vere dumt å
hogge han i ein av dei lause steinane i strandlina.
Elles ser ein at brygga må ha stått der lenge. Det ser det også ut for at naustet har gjort.
Dagens eigar kunne ikkje vere i tvil om at dette var ein del av eigedomen han hadde kjøpt.
Det går også fram av jordskiftesaka frå 1961. Her står det mellom anna at: ” Grensa mellom
gnr. 81, bnr. 55 på sørsida, og gnr. 81, bnr. 88 på nordsida, skal… og derfrå går den i OSO,
3,1m til + i fjellside ca 1,5m over marka, og derfrå i O, 9,9 m til det søraustre hjørne av den
støypte kai til gnr. 81, bnr. 88.”
Dermed var det klart at bnr 55 åtte ut over i sjøen så langt privat eigedomsrett gjeld på
nordsida av tomta.
Her var det eigar av bnr 55 som kravde grensegang – og ikkje eigar av bnr 5,6.
Krossen som skal liggje ca 1,5 meter over marka, er nok hoggen under jordskiftesaka.
I skylddelinga er det ikkje skildra nokon kross her.
Den gongen var det difor ikkje nokon tvil om kven som åtte i strandkanten der nede.
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 3

Skulle det vore bnr 5,6 – har dei i det minste vore svært så passive og ikkje gjort krav på
nokon eigedomsrett her nede. I så fall burde eigar av bnr 5, 6 vore innkalla som part i saka.
Kva seier så rettspraksis om denne problemstillinga?
Den mest nytta domen vart sagt i Høgsterett den 2.oktober i 1928.(Rt-1928-835) Her står
det: ” Ved avhændelse av fast eigedom, som støter til sjøen, følger tilgrænsende sjøgrund
indtil marbakken med i salget, naar den ikkje ved særlig avtale eller for kjøperen kjendelig
forutsætning er undtat.”
I dette høvet tek grensa til ved sjøen og fylgjer langs strandlina til utgangspunktet – og kryss
måtte hoggast i fjell og ikkje i dei lause steinane ute i sjøen.
Her finst ikkje eit ord eller nokon avtale om at arealet utanfor ikkje skulle følgje med.
slutning:
Eigedomsretten til stranda langs 119/55 og sjøarealet utanfor - så langt ut som privat
eigedomsrett går – tilhøyrer 119/55.
Dermed er det også heilt klart at både brygga, naustet og grunnen under dette er ein del av
eigedomen 119/55.
Eigedomsgrensene for 119/55 går fram av kartet som fylgjer rettsboka.
Kap. I – Grenseskildring
Jordskiftesak nr.
: 1210 – 2009 – 0022 Mykje
Kommune
: 1149 Karmøy
Vedteke på rettsmøte : 26.01.2010
Vedteke av jordskifterett : Haugalandet og Sunnhordland
Koordinatsystem : EUREF 89, sone 32
Grense 1
Eigedom til venstre: Gnr. 119 bnr. 5
Eigedom til høyre: Gnr. 119 bnr. 55
Punktnr Skildring Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat
Grensa tek til ute i sjøen og går inn til
1 Off. godkj. grensemerke i jord 6585484,24 293686,42
226,86 20,00
2 Off. godkj. grensemerke i stein 6585466,00 293678,23
282,92 25,94
3 Off. godkj. grensemerke i jord 6585459,12 293653,21
388,66 18,24
4 Off. godkj. grensemerke i stein 6585477,08 293649,98
31,27 6,19
5 Off. godkj. grensemerke i stein 6585482,54 293652,90
63,83 33,48
6 Off. godkj. grensemerke i fjell 6585500,55 293681,12
Grense 2
Eigedom til venstre: Gnr. 119 bnr. 88
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 4

Eigedom til høyre: Gnr. 119 bnr. 55
Punktnr Skildring Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat
6 Off. godkj. grensemerke i fjell 6585500,55 293681,12
127,95 3,09
7 Off. godkj. grensemerke i fjell 6585499,24 293683,92
98,06 10,18
8
Umerka grensepunkt i kaihjørne – og vidare ut så
langt privat eigedomsrett går.
6585499,55 293694,10
Det er nytta godkjente prefabrikerte grensemerke. Grensemerka er teikna inn på kartet. Grensene går
i rett line for kvar strekning det er oppgitt særskilt retning for. Retningane er rekna ut på grunnlag av
koordinatane for ende- og knekkpunkta. Det er nytta GPS-utstyr.
Dei oppgitte retningane er i høve til sant nord ( nord på kartet ). Sirkelen er delt i 400 grader ( gon ).
Punkt 8 på kartet er målt i kaihjørne – kartet er litt unøyaktig her.
Frå pkt 1 og utover i sjøen er grensa stipla etter skjønn.
Moloen er i dag noko lengre enn kartet viser.
Kap. II – Jordskiftekostnadene
Saksgebyr ( bet. av Leirvåg ) kr 4300.-
Partsgebyr: kr 860 x 2 x 1.8 ” 3096.-
Grensegebyr: kr 860 x 2 ” 1720.-
Grensemerke: kr 60 x 7 ” 420.-
Samla jordskiftekostnader kr 9536.-
Ingen av partane har lagt ned påstand om at motparten skal dekke alle sakskostnadene. Då
skal jordskifteretten fordele kostnadene etter reglane i § 76 i
jordskiftelova. Her står det at: ”Kostnader som ikkje rekvirenten etter § 75 må bere åleine,
skal utliknast på partane etter nytten av skiftet…”
Dette spørsmålet var oppe i sak LA-1999-93.
I denne saka har retten nå fastsett, merka, målt og laga kart over ei grense som i
utgangspunktet var umerka og uklar. Fordelane med dette er store for båe partar – uavhengig
av resultat.
Rekvirenten var overtydd om at han åtte strandlina og arealet utanfor og har fått medhald i
dette. Retten vil då – med støtte i sak LA-1999-93 la eigar av 119/5,6 betale alle sakskostnadene
– med unntak av grensemerka som vert delt likt.
119/5,6 – eigar Olaug og Asbjørn Hauge er pålagt/skuldar kr 9326.-
119/55- eigar Olga H og Leif K. Leirvåg har til gode kr 4790.-
Skuldig sum forfell til betaling til Jordskifteretten innan 15 – femten – dagar, rekna frå
forkynningsdato. Denne går fram av forkynningsskrivet.
Den som har pengar til gode, vil få desse så snart det er pengar inne på saka.
Kap. III – Ymse avgjerder
1. Den tinglyste rettsboka m/kart skal vere på kontoret til jordskifteretten til sams nytte
for dei interesserte.
Kap. IV – Ikraftsetjing
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 5

Denne grensegangssaka over delar av marka til gnr 119, Mykje i Karmøy kommune – vert
under rettsleg tvang sett i kraft 1 – ein – månad etter forkynningsdato.
Kap. V – Tinglysing
Denne grensegangssaka skal tinglysast på følgjande eigedomar i Karmøy kommune:
Gnr 119 – bnr 5, 6, 55 og 88
Kap. VI – Forkynning
Forkynning skjer ved at kopi av rettsboka – med kart – vert sendt partane som rekommandert
brev.
Partane er gjort kjent med reglane for bruk av rettsmiddel. Ein kopi av desse vert lagt ved
sendinga.
Ankefristen er 1 – ein – månad, rekna frå forkynningsdato. Denne går fram av
forkynningsskrivet.
Retten heva.
5401 Stord, den 26.01.2010
Steinar Rundhaug
jordskiftedommar
1210-2009-0022 Mykje Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett 6