Vi reknar med fart - Cappelen Damm

Farten tilboben er 120 km/t.Kva vil det seie?

12Hm, eitt britiskpund kostar11,45 kr!SamansetteeiningarMÅLI dette kapitlet skal du lære om• fart• prisar• lønn• valutaKOPIERINGSORIGINAL12.1Felles problemløysingSamansette einingar 131

Vi reknar med fartVi har tretimar på oss.Kva fartmå vi halde forå rekkje det?Kva fart må Jon og Mia sykle med?Når vi skal rekne ut farten, må vi dividere strekninga med den tidadet tek å leggje strekninga bak seg.Fart = strekning : tidNemningar for fart kan for eksempel vere:Kilometer per time (km/t)Meter per sekund (m/s)EksempelJon og Mia skal sykle 54 km på 3 timar.Farten = 54 km : 3 t = 18 km/t132

1Rekn ut farten til ein bil dersom han køyrera) 200 km på 4 timar c) 150 km på 2 timarb) 400 km på 5 timar d) 72 km på 3 timar2Rekn ut farten din dersom du springa) 20 m på 5 sekund c) 400 m på 80 sekundb) 60 m på 10 sekund d) 30 m på 4 sekund3Rekn ut fartena) til ein snigel som kryp 2 m på 30 minuttb) til ein gepard som spring 180 m på 5 sekundc) til eit reinsdyr som spring 10 km på 30 minuttd) til ein laks som sym 3 km på 10 minutt4Rekn ut farten til eit tog som køyrera) 320 km på 4 timar c) 60 km på 0,5 timarb) 650 km på 5 timar d) 180 km på 1,5 timar5Rekn ut farten til eit tog som køyrera) 25 km på eitt kvarter c) 40 km på eitt kvarterb) 75 km på tre kvarter d) 120 km på tre kvarterSamansette einingar133

6Kva måleining for fart er det naturleg å bruke dersom vi skal målefarten tila) ein mopedb) eit flyc) ein rakett som blir skoten opp i verdsrommetd) ein snigele) eit menneske som går7Simen gjekk 5 km på ski på 20 minutt.Kor stor gjennomsnittsfart hadde han?8Mia gjekk 5 km på ski på 15 minutt.Kor stor gjennomsnittsfart hadde ho?9To bilar, A og B, køyrer 180 km. Bil A bruker 3 timar. Bil Bstartar éin time etter, men begge bilane kjem fram på same tid.Kor mykje større fart har bil B enn bil A?134

Vi reknar ut strekningaNår vi skal finne kor lang ei strekning er, må vi multipliserefarten med tida det tek å leggje strekninga bak seg.Strekning = fart · tidEksempelEin bil køyrer i 80 km/t i 3 timar.Strekninga = 80 km/t · 3 t = 240 kmEg syklarmed20 km/t.10Ein bil køyrer med gjennomsnittsfarten 60 km/t.Kor langt køyrer bilen påa) 1 timeb) 4 timarc) 0,5 timard) 4,5 timar11Teikn av rutenettet.Kor langt kjem Kaja påa) 1 timeb) 0,5 timarc) 2 timard) 2,5 timar12Dersom flyet har ein fart på 880 km/t,kor langt kjem det da påa) 1 timeb) 0,5 timarc) 2 timard) 2,5 timarSamansette einingar135

13Ein traktor køyrer med ein gjennomsnittsfart på 32 km/t.Kor langt køyrer traktoren påa) 1 time b) 3 timar c) 1,5 timar d) 2,5 timar14Ein gepard spring med ein gjennomsnittsfart på 36 m/s.Kor langt spring geparden påa) 1 sekund c) 0,5 sekundb) 3 sekund d) 3,5 sekund15Ein snigel kryp med ein gjennomsnittsfart på 0,2 m/min.Kor langt kryp snigelen påa) 1 minuttb) 5 minuttc) 10 minuttd) 0,5 minutt16Kor langt er det mogleg å køyre på éin time med bildersom farten i gjennomsnitt era) 80 km/t b) 50 km/t c) 70 km/t d) 60 km/t17Kor langt kjem eit tog dersom det har ein gjennomsnittsfart påa) 100 km/t og køyrer i eitt kvarterb) 90 km/t og køyrer i tre kvarterc) 120 km/t og køyrer i 20 minuttd) 150 km/t og køyrer i 20 minutt136

18Patrik bestemte seg for å gå 1 km på 5 minutt.Han gjekk med gjennomsnittsfarten 150 m/min.a) Klarte han det? Grunngi svaret.Han prøvde på nytt, men da sprang han medein gjennomsnittsfart på 190 m/min.b) Klarte han det no? Grunngi svaret.19Bil A køyrer med ein gjennomsnittsfart på50 km/t i 3,5 timar. Bil B køyrer med eingjennomsnittsfart på 70 km/t i 2,5 timar.Kva for ein av bilane har køyrd den lengstestrekninga? Vis utrekningane.Vi reknar ut tidaNår vi skal rekne ut tida det tek å flytte seg frå ein stad til einannan, må vi dividere strekninga med farten.Tid = strekning : fartEksempelEin bil køyrer i 80 km/t i 3 timar.Tida = 240 km : 80 km/t = 3 t20Mor til Simen skal køyre 300 km. Kor lang tid bruker ho dersomgjennomsnittsfarten era) 60 km/tb) 30 km/tc) 50 km/td) 75 km/tSamansette einingar137

21Bestefar til Julie køyrer med eingjennomsnittsfart på 30 km/t.Kor lang tid bruker han påa) 15 kmb) 60 kmc) 30 kmd) 9 mil22Eit reinsdyr spring med ein gjennomsnittsfart på 800 m/min.Kor lang tid bruker reinsdyret påa) 400 mb) 600 mc) 200 md) 1 km138

23Ein laks sym 600 m.Kor lang tid bruker han dersom gjennomsnittsfarten era) 5 m/s b) 2 m/s c) 4 m/s d) 6 m/s24Kaja spring heimanfrå til huset til Bestefar med ein gjennomsnittsfartpå 180 m/min. Strekninga er 900 m.a) Kor lang tid bruker ho?Kaja spring heim att også. Da spring ho med gjennomsnittsfarten150 m/min.b) Kor lang tid bruker ho på begge springeturane til saman?25Kor lang tid bruker Patrik påå springe 180 m dersom hanspring med ein gjennomsnittsfartpåa) 6 m/sb) 5 m/sc) 4 m/s26Kor lang tid bruker ein snigel påå krysse ein veg som er 15 m brei, dersomhan kryp med ein fart påa) 6 m/tb) 5 m/tc) 3 m/tSamansette einingar139

Vi reknar med prisarHm, kva poselønner det segå velje …?Kva pose bør Simen velje? Grunngi svaret.Når vi skal samanlikne prisar for å sjå kva som lønner seg å kjøpe,må vi rekne ut einingsprisen. Einingsprisen kan for eksempel vere:Kroner per kilogram (kr/kg)Kroner per gram (kr/g)Kroner per liter (kr/liter)Kroner per meter (kr/m)NO:140

EksempelPris per kilogram = Det vi må betale:Kor mange kilogram vi betaler forPrisen per kilogram i pose A:Pris per kilogram = 40 kr : 2,5 kg = 16 kr/kgPrisen per kilogram i pose B:Pris per kilogram = 63 kr : 4,5 kg = 14 kr/kg27Det lønner segå kjøpe pose B.For å kunneavgjere om ein priser høg eller låg, måvi vite kor mykje vibetaler for!Vi bruker eininga kr/litertil å beskrive pris per volumeining.a) Kva betyr 7,85 kr/liter?b) Kor mykje kostar 2 liter diesel?c) Far til Julie fyller 25 liter diesel på bilen.Kor mykje må han betale?d) Mor til Jon fyller 30 liter blyfri bensin på bilen.Kor mykje må ho betale?Samansette einingar141

28Vi bruker eininga kr/m til å beskrive pris per lengdeeining.a) Kva betyr 23,80 kr/m?Julie vil kjøpe pynteband til ein dukho held på med. Ho treng 6,5 mav ein brei type og 10,5 m av einsmal type.b) Kor mykje kostar 2 m avdet breie bandet?c) Kor mykje må Julie betalefor det breie bandet?d) Kor mykje må ho betale for det smale bandet?e) Kor mykje må ho betale i alt?29Vi bruker eininga kr/ m 2 til å beskrive pris per arealeining.a) Kva betyr 45 kr/m 2 ?Kaja skal leggje furuplankar på golvet i eit lite kottpå hytta. Kottet er kvadratisk med sider på 1,5 m.b) Kor mange kvadratmeterer golvet i kottet?c) Kor mykje kostar 2 m 2av furuplankane?d) Kva må Kaja betale forplankane til kottet?142

30Vi bruker eininga kr/kg til å beskrive pris per vekteining.a) Kva betyr 35 kr/kg?Kor mykje må Patrik betale forb) 0,5 kg nøtter d) 3 hg nøtterc) 0,2 kg nøtter e) 5,5 hg nøtter31Kor mykje må Mia betale perliter dersom ho vel å kjøpebrus påa) stor flaske Hm,kva for eib) lita flaskelønner det segå kjøpe …?35 kr/kg32Jon bestemmer seg for å kjøpe éin posegule pærer og éin pose grøne pærer.a) Kor mange kilogram pærer kjøper han?b) Kor mykje må han betale?c) Kva blir gjennomsnittsprisen per kilogramfor pærene han kjøper?Samansette einingar143

33Gruppa til Simen skal kjøpe inn stoff som dei skal bruke tilkulissar i eit skodespel. Diagrammet under viser kva dei må betalefor ulike lengder av stoffet.Pris (kr)2402101801501209060302 4 6 8 10 12 14 16 Lengd (m)a) Kor mykje kostar 4 m av stoffet?b) Kor mykje kostar 10 m av stoffet?c) Kor mykje stoff får dei for 120 kr?d) Kor mykje kostar stoffetper meter?e) Kor mykje stoff fårdei for 100 kr?f) Kor mykjekostar 9 m stoff?g) Vis forskjelligemåtar dei kanbruke for å finneut kor mykje dei måbetale for 25 m stoff.144

Eg tener360 000 kronerper år.Vi reknar med lønnEg tener6000 kroner permånad.Eg tener80 kroner pertime.Eg får200 kroneri vekelønn.Korleis kan vi samanlikne lønningane?Når det gjeld lønn er det mest vanleg å snakke om kroner per time,månad eller år. For at vi skal kunne samanlikne lønningane, må vigjere om lønningane slik at dei får den same eininga, for eksempel:Kroner per år (kr/år)Kroner per månad (kr/mnd)Kroner per veke (kr/veke)Kroner per time (kr/t)Samansette einingar145

34Ein snikkar tente 360 000 kr på eitt år.Kor mykje tente han per månad?35Ein frisør tener 7500 kr per veke.Han arbeider 7,5 timar 5 dagari veka.a) Kor mykje tener han per dag?b) Kor mykje tener han per time?36To murarar tente 7500 kr tilsaman på ein ekstrajobb.Dei jobba 9 timar kvardag i 3 dagar.a) Kor mange timarjobba dei til saman?b) Kor mykje tente kvar av dei i alt?c) Kor mykje tente kvar av dei per time?37Neste sommar skal Simen jobbe tre veker i eit gartneri.Han skal jobbe sju timar seks dagar i uka. Lønna er 90 kr pr timedei fem første vekedagane og 120 kr per time på laurdagar.Kor mykje vil Simen tenea) på ein vanleg vekedagb) på ein laurdagc) på ei veked) i alt146

ValutaKorleis skal vifinne ut kor mykjedet er i norskekroner?Symjeføtenekostar14 euro.Korleis kan vi rekne om frå euro til norske kroner?Alle land har ei bestemt mynteining. I Noreg er mynteiningakroner, mens ho i England er pund. Mange land i Europa har noei felles mynteining, som er euro.Kursen til mynteininga fortel oss i Noreg kor mange norske kroner,NOK, mynteininga er verd.1 euro kostar 8,89 kr. 14 euro kostar 14 · 8,89 kr = 124,46 krMynteining Kurs1 australsk dollar AUD 4,61 som betyr 4,61 kr/AUD100 danske kroner DKK 119,32 som betyr 1,1932 kr/DKK1 euro EUR (1€) 8,89 som betyr 8,89 kr/EUR100 islandske kroner ISK 2,92 som betyr 0,0292 kr/ISK1 kanadisk dollar CAD 5,58 som betyr 5,58 kr/CAD1 britisk pund GBP (1 £) 11,45 som betyr 11,45 kr/GBP100 sveitsiske franc CHF 584,21 som betyr 5,4821 kr/CHF100 svenske kroner SEK 89,01 som betyr 0,8901 kr/SEK1 US-dollar USD 6,75 som betyr 6,75 kr/USDKursen kanvariere frå dagtil dag. Tilvenstre ser duein kurstabellfrå 22. oktober2008:Samansette einingar147

Når du løyser oppgåvene i dette kapitlet, skal du bruke kursanepå den førre sida.38Kor mykje kostara) 10 danske kroner c) 10 svenske kronerb) 10 sveitsiske franc d) 10 kanadiske dollar39Kor mykje kostara) 5 euro c) 15 US-dollarb) 8 britiske pund d) 50 australske dollar40På eit idrettsstemne kunne deltakarane betale i kiosken medbåde svenske og norske kroner. Kiosken tok ikkje omsyn til deiforskjellige kursane.a) Ei svensk jente kjøpte eit blad og betalte 30 svenske kroner.Kor mykje betalte ho omrekna til norske kroner?b) Ein svensk gut kjøpte eit badmintonsett for 100 svenskekroner, og ei norsk jente eit likt sett for 100 norske kroner.Kor mykje meir betalte den norske jenta i norske kroner?148

41Simen var på ferie på Island. For frukostpå hotellet betalte han 1000 islandske kroner.Seinare på dagen kjøpte han eit kakestykkesom kosta 350 islandske kroner og eitglas saft som kosta 600 islandske kroner.a) Kor mykje kosta frukosteni norske kroner?b) Kor mykjekosta saft ogkake til samani norske kroner?42Kor mykje får dudersom du vekslar100 norske kroner ia) svenske kronerb) britiske pundc) sveitsiske francd) US-dollarkopi12.14344Patrik var ein tur i Sverige. I ei forretning såg han på ein cdsom kosta 180 svenske kroner. Han hadde sett den same cd-eni Noreg til 159 norske kroner.Kvar var cd-en billigast?Klipp ut korta på arbeidsarket.Gå saman i grupper, og fordel korta.Finn løysinga saman.Klart for fellesproblemløysing!Samansette einingar 149

Kan eg?Oppgåve 1Kor stor fart har eit tog som køyrera) 176 km på 2 timarb) 80 km på 0,5 timarc) 220 km på 21time2Oppgåve 2Simen syklar med ein gjennomsnittsfart på 24 km/t.Kor langt kjem han påa) 1 time b) 0,5 timar c) 3 timar d) 2,5 timarOppgåve 3Ein mopedist køyrer med ein gjennomsnittsfart på 40 km/t.Kor lang tid bruker han påa) 20 km c) 60 kmb) 40 km d) 80 kmOppgåve 4Julie spring med ein gjennomsnittsfart på8 km i timen. Kor lang tid bruker hopå søndagsturen, som er 2 mil, dersom hoheld den same farten heile tida?150Oppgåve 5Prisen på lister er 45 kr/m.Kaja kjøper lister og betaler 67,50 kr.a) Kor mykje kjøper ho?Simen kjøper 3,5 m av dei same listene.b) Kor mykje betaler han?

Oppgåve 6a) Kva blir lønna per time til ein person som tener600 kr på 5 timar?b) Kva blir lønna per månad til ein person som tener75 000 kr på 3 månader?Oppgåve 7Korleis vil du opplyse om prisen dersoma) 1,2 kg fisk kostar 90 kr1b) liter mjølk kostar 6,20 kr2c) 12 skruar kostar 36 krOppgåve 8Sjå på valutatabellen på side 147. Kva må du betale fora) 120 svenske kronerb) 15 US-dollarc) 20 danske kronerOppgåve 9Sjå på valutatabellen på side 147.a) Kor mange euro får du for 308 kr?b) Kor mange britiske pund får du for 600 kr?c) Kor mange danske kroner får du for 600 kr?Oppgåve 10Sant eller usant?a) Det er 60 minutt i ein time.b) Det er 100 minutt i ein time.c) 75 km/t betyr at distansen 75 km blir køyrd på 1 time.d) Dersom gjennomsnittsfarten er 75 km/t, blir distansen150 km køyrd på 1,5 timar.e) Med ein eurokurs på 8,70 må du betale 870 kr for 10 euro.f) Dersom kursen på danske kroner er 120, betyr det at100 danske kroner er like mykje verd som 120 norske kroner.Samansette einingar 151

Eg reknar meir45Familien til Simen drog på biltur. Da dei kom tilei ferje, hadde dei kjørt 231 km og brukt 3 timar.Kor stor var gjennomsnittsfarten?46Kaja er med på eit sykkelritt.Ho syklar 54 km på 3 timar.Kor stor var gjennomsnittsfarten?47Ein snigel kryp 4 m på 30 minutt.Kor stor er gjennomsnittsfarten?48Julie besøker Mia. Ho går med eingjennomsnittsfart på 4 km/t og bruker1,5 timar.Kor mange kilometer er turen?49Jon besøker Simen. Han går med ein gjennomsnittsfart på5 km/t og bruker 0,5 timar.Kor mange kilometer er turen?50Kor langt kjem eit tog på 2,5 timar dersomdet har ein gjennomsnittsfart på 140 km/t?51Kor lang tid bruker eit tog som heldein gjennomsnittsfart på 110 km/t påa) 66 mil b) 55 km c) 27,5 km152

52Mia joggar med ein gjennomsnittsfart på 0,2 km/min.Kor lang tid bruker ho påa) 0,4 km b) 1 km c) 5 km d) 1 mil53Kaja kjøper 4 kg appelsinar til 9,90 kr/kg.a) Kor mykje kostar 4 kg appelsinar?b) Kor mykje får ho att på ein 200-kronesetel?54Julie kjøper ein stor klase med druer. Han kostar 47,25 kr.Kor mykje druer får ho når prisener 18,90 kr/kg?55Bror til Patrik tener 120 krper time. Han arbeider 6 timarper dag 5 dagar i veka.Han skal ha 20 arbeidsdagarper månad og 12 arbeidsmånaderper år.Kor mykje tener hana) per dag c) per månadb) per veke d) per år56Sjå på valutatabellen på side 147.Kor mykje må du betale fora) 100 svenske kroner c) 100 sveitsiske francb) 100 britiske pund d) 100 US-dollar57Sjå på valutatabellen på side 147.Kor mykje må du betale fora) 20 svenske kronerb) 20 britiske pundc) 20 sveitsiske francd) 20 US-dollarSamansette einingar153

58Kvar veke reiser familien til Jon til Bestemor i Fuglevik.Avstanden er 120 km.Under ser du kor lang tid dei har brukt på dei siste turane. Skrivav tabellen, rekn ut gjennomsnittsfarten for kvar tur, og fyll inn itabellen.Tur Tid (kor mange timar) Gjennomsnittsfart1 22 33 44 1,55 2,459Patrik og Simen dreg på ein lang sykkeltur. Dei skal først sykle eistrekning på 36 km og reknar med å bruke 3 timar på dette.a) Kor stor gjennomsnittsfart må dei halde?b) Kor lang tid vil dei bruke på den andre delen av turen dersomdei klarer å halde den same farten i 18 km til?Den tredje delen av turen er 12 km nedoverbakke.c) Kor lang tid vil dei bruke på dentredje delen dersom dei syklar dobbeltså fort som tidlegare?Dei har sett av 2,5 timar til pausar.d) Kor lang tid tek heile turen?e) Kor stor blir gjennomsnittsfartendersom dei reknarmed pausane?154

60Det tek 40 minutt å fly frå Trondheim til Oslo dersom flyet heldein gjennomsnittsfart på 750 km/t.Kor lang er flyruta?61Mor til Jon har funne ut at ho bruker 4,2 liter bensin på 5 milnår ho køyrer langs landevegen.a) Kor mykje bensin bruker ho på 1 mil?Ein dag er Jon og mor hans på køyretur i byen.Dei bruker 2,7 liter bensin på 2 mil.b) Kor mykje bensin blir dette per mil?c) Kvifor trur du bilen bruker meir bensin på køyring i byen ennpå landevegen?62Ein dag sprang Julie 400-meteren og fann ut at ho hadde haldeein fart på 8 m per sekund.a) Kva tid fekk ho?b) Dersom ho hadde klart å springe like fort éin runde til, kva tidville ho da fått på 800 m?63Lyset går med ein fart på 300 000 km/s. Frå jorda til månen erdet 384 000 km.a) Kor lang tid bruker lyset frå månen til jorda?b) Kor langt går lyset på eitt minutt?c) Skriv opp det reknestykket du må gjere for å finne utkor langt lyset går på eitt år.Den strekninga lyset går på eitt år, kallar vi eit lysår.d) I kva samanhengar trur du vi bruker måleininga lysår?Samansette einingar 155

64Lyden går med ein fart på 330 m/s. Simen ser at Bestefar slårmed hammaren mot ein ambolt. Han merkar seg at han høyrersmellet frå hammaren litt etter at hammaren treffer bolten.Han tek tida og ser at det tek ca. 0,5 sekund frå slaget fell til hanhøyrer lyden frå hammaren.a) Er det lyden eller lysetsom går raskast?b) Kor langt står Simenfrå bestefaren?c) Forklar korleis dukan bruke dette tilå finne ut kor langt unnaeit torevêr er når du ser lynet.65I ein kiosk kostar 1 hg smågodt 14,50 kr.a) Lag ein tabell, og fyll inn kor mykje det kostarfor 2 hg, 3 hg, 4 hg og 5 hg smågodt.b) Kor mykje kostar 1 kg smågodt?Jon har laga eit diagram som viser prisen på smågodt i ein annankiosk. Her ser du diagrammet:Pris (kr)80706050403020101 2 3 4 5 6 7 8 Mengd (hg)c) Kor mykje kostar 1 hg smågodt i denne kiosken?d) Kor mykje må Jon betale dersom han kjøper 5 hg smågodt?156

66Simen sel billettar til ein skolekonsert. Han set opp tabellar overkor mykje vaksne og barn skal betale i inngangspengar:Barn:Kor mange 1 2 3 4 5 6Kroner 150Vaksne:Kor mange 1 2 3 4 5 6Kroner 90a) Teikn av, og fyll ut tabellane.b) Ein familie kjøper billettar til to vaksne og fire barn.Kor mykje må dei betale?c) Ein annan familie kjøper billettar til tre vaksne og seks barn.Kor mykje må dei betale?I alt kjem det 1500 menneske på konserten, og av desse er450 barn.d) Kor store blir inntektene av billettsalet?Samansette einingar 157

67Julie skal arbeide tre veker i sommarferien. Ho søkjer på tojobbar. I den eine jobben skal ho arbeide 5 dagar per veke, i denandre 6 dagar per veke.SOMMARVIKARSNARMAT3 veker5 dagar per veke7 timar per dagLønn 8925 krSOMMARVIKARMAX MAT3 veker6 dagar per veke5 timar per dagTimelønn 95 kra) Kva for ein av arbeidsplassane har høgast timelønn?b) I kva for ein av butikkane vil Julie tene mest på dei trevekene?68Jon kjøpte 120 euro til ein kurs på 8,89 kr.a) Kor mykje betalte han i norske kroner?Han brukte 43 euro på ei reise med familien til Hellas. Da hankom heim, veksla han resten attende til norske kroner til den samekursen.b) Kor mykje fekk han attende i norske kroner?158

69Sjå på valutatabellen på side 147.Før Julie reiste på bilferie til England med familien sin, kjøpte ho100 euro og 500 svenske kroner. Undervegs til England brukteho 60 euro og 140 svenske kroner. Da dei kom til England,veksla ho det ho hadde att, i britiske pund.Kor mange britiske pund fekk ho?70Sjå på valutatabellen på side 147.a) Kor mange australske dollar får du for 1000 norske kroner?b) Kor mange islandske kroner får du for 2000 norske kroner?c) Kor mange britiske pund får du for 1500 norske kroner?Samansette einingar 159

OppsummeringFartVi finn farten ved å dividere strekninga med den tida det tek åleggje strekninga bak seg.Fart = strekning : tidNemningar for fart kan for eksempel vere:Kilometer per time (km/time)Meter per sekund (m/s)Meter per minutt (m/min)EksempelStrekninga = 80 km/t · 3 timar = 240 kmStrekningVi finn strekninga ved å multiplisere farten med den tida det tekå leggje strekninga bak seg.Strekning = fart · tidNemningar for strekning kan for eksempel vere:Kilometer (km)Meter (m)Centimeter (cm)EksempelStrekninga = 80 km/t · 3 timar = 240 km160

TidVi finn tida ved å dividere strekninga med farten.Tid = strekning : fartNemningar for tid kan for eksempel vere:Timar (t) Minutt (min) Sekund (sek)EksempelTida = 240 km : 80km/t = 3 timarPrisarNår vi skal samanlikne prisar, må vi rekne ut einingsprisen.Einingsprisen kan for eksempel vere:Kroner per kilogram (kr/kg)Kroner per liter (kr/liter)Eksempel2,5 kg eple kostar 40 kr.Prisen per kilogram for eple = 40 kr : 2,5 kg = 16 kr/kg.ValutaAlle land har ei bestemt mynteining. I Noreg er mynteininga kroner,mens ho for eksempel i England er pund. Mange land i Europa har noei felles mynteining, som er euro.Verdien av mynteininga blir gitt i kurs, som fortel oss i Noreg kormange norske kroner vi må betale for mynteininga.EksempelDersom eurokursen er 8,89, betyr det at 1 euro er verd8,89 norske kroner.Dersom kursen på 100 danske kroner er 119,32, betyr det at100 danske kroner er verd 119,32 norske kroner.1 dansk krone blir da verd 1,1932 norske kroner.Samansette einingar161