bøneveka for kristen einskap - Norges Kristne Råd

Materiale forBØNEVEKA FOR KRISTEN EINSKAPog for heile året2008Be uavlateleg(1 Tess 5,13b-18)Lagt til rette og utgjeve i fellesskap avDet pavelege rådet til fremje av kristen einskapogKommisjonen for tru og kyrkjeordning under VerdskyrkjerådetOmsett til norsk av Anfinn Andreas KolbergBøneveka 2008 - side 1

InnhaldTil dei som legg til rette Bøneveka for kristen einskap 3Bibeltekst 4Presentasjon av tema 5Førebuinga av materialet til Bøneveka 2008 10Gudstenesta (NN) 11Innleiing 11Ordning for den økumeniske gudstenesta 12Gudstjenesten (BM) 18Innledning 18Ordning for den økumeniske gudstjenesten 19Andakter og bøner for "dei åtte dagane" 24Meir materiale frå USA 33Den økumeniske situasjonen i USA 35Tema for Bøneveka 1968 - 2008 41Viktige hendingar i historia til Bøneveka for kristen einskap 43Heile materialet til Bøneveka er dette året omsett til nynorsk.Ordninga for økumenisk gudsteneste er og omsett til bokmål. O.a.Bøneveka 2008 - side 2

Til dei som legg til rette Bøneveka for kristen einskapArbeidet for einskap - gjennom heile åretBøneveka for kristen einskap har etter tradisjonen vore halde 18.-25. januar. Desse daganeblei foreslått av Paul Wattson i 1908 fordi dei ligg i tida mellom festane for apostlane Peterog Paulus. Dermed får dei ei symbolsk tyding. Men på den sørlege halvkula er januarferiemånad, og kyrkjene der finn derfor andre tider til Bøneveka, til dømes kring pinse, slikdet vart foreslått av Tru og kyrkjeordningsrørsla i 1926. Pinse er jo og ei symbolmetta tid forkristen einskap.Men arbeidet for kristen einskap er ikkje avgrensa til ei veke kvart år. Vi oppmodar dykkderfor til ikkje berre å vera fleksible med omsyn til dato, men også til å sjå det materialet vipresenterer her som ei innbyding til gjennom heile året å finna høve til å markera denfellesskapen som kyrkjene alt er komne fram til, og til å be saman for den fulle einskapenetter Kristi vilje.Tilpassing av tekstaDette materialet legg vi fram i full forståing for at de, når det er mogleg, kan tilpassa det tilbruk på lokalt nivå. Da må det i tilfelle takast omsyn både til lokale tradisjonar forgudsteneste og liturgisk praksis og til heile den sosiale og kulturelle samanhengen ein står i.Normalt bør ei slik lokal tilpassing skje i ei økumenisk ramme. Nokre stader finst det altøkumeniske strukturar som naturleg tar ansvar for å legge materialet til rette. Andre stadervoner vi at trongen til tilpassing kan skapa grobotn for å danna slike strukturar.Bruk av materialet for Bøneveka" Kyrkjer og forsamlingar som saman markerer Bøneveka gjennom ei einskild fellesgudsteneste, kan nytta ordninga for økumenisk gudsteneste i materialet." Kyrkjer og forsamlingar kan og gjerne innarbeida materialet frå Bøneveka i sine eignegudstenester. Da kan ein nytta bøner frå den økumeniske gudstenesta, frå "dei åtte dagane",eller frå utvalet av tilleggsbøner slik det høver i eigne samanhenger." Forsamlingar som markerer Bøneveka med gudstenester kvar dag gjennom heile veka,kan nytta materialet frå "dei åtte dagane" til desse gudstenestene." Dei som vil gjera bibelstudium over temaet for Bøneveka, kan nytta bibeltekstane ogandaktane frå "dei åtte dagane" som utgangspunkt. Samtalane kan munna ut i bøn." Dei som ønskjer å be åleine, kan finna hjelp i materialet til å konkretisera bøna. Slikkan dei få visse om å be saman med kristne frå heile verda om at einskapen i Kristi kyrkje måverta synleg.Bøneveka 2008 - side 3

1 Tessalonikarbrev 5,12a.13b-18Vi bed dykk, sysken, ... Lat freden råda mellom dykk!Vi legg dykk på hjartet, sysken:Tal til rette dei som ikkje held orden på livet sitt,set mot i dei motlause,ta dykk av dei veike,ver tolmodige mot alle!Sjå til at ingen løner vondt med vondt,men legg vinn på å gjera godt mot kvarandre, ja, mot alle!Ver alltid glade!Be uavlateleg!Takk Gud, kva som enn møter dykk!For dette er Guds vilje med dykk i Kristus Jesus.Bøneveka 2008 - side 4

Presentasjon av temaet for Bøneveka 2008"Bøneveka for kristen einskap" feirar i 2008 hundreårsjubileum for at "Oktaven for kyrkjelegeinskap" blei starta. Bakom endringa av namnet ligg det ei forteljing om utvikling i bøna forkristen einskap. Dette skal vi gi ei oversikt over først i denne innleiinga. Seinare skal viintrodusera bibeltekstane og det temaet som er valt for Bøneveka dette året. Etter det følgjerei tankerekkje om "åndeleg økumenikk" som er ei nyttig ramme til å forstå bøna om kristeneinskap innanfor. Presentasjonen sluttar med ei skisse av strukturen for dei åtte dagane ieinskapsoktaven dette året.Eit viktig jubileumFor hundre år sidan starta den episkopale (anglikanske) presten Paul Wattson "Oktaven forkyrkjeleg einskap". Han feira denne oktaven i dagane 18.-25. januar. Wattson var og med oggrunnla "Forsoningsfellesskapen" ved Graymoor i Garrison, USA. Nøyaktig 60 år seinarefekk kyrkjer og forsamlingar i heile verda for første gong eit materiale til Bøneveka forkristen einskap som i fellesskap var førebudd av Kommisjonen for tru og kyrkjeordning underVerdskyrkjerådet og Det pavelege rådet til å fremje kristen einskap under Den katolskekyrkja.I dag er det blitt vanleg med samarbeid mellom anglikanske, protestantiske, ortodokse ogkatolske kyrkjer og forsamlingar når Bøneveka skal førebuast og feirast. Denne enklerøyndomen er i seg sjølv eit sterkt teikn på krafta i bøna om einskap. Den gir oss rett til åkalla forteljinga om Bøneveka for vellukka og gir grunn til stor glede og takksemd.Forgjengarar til BønevekaNår vi nyttar dette høvet til å sjå på historia til Bøneveka, vert det sjølvsagt klart at bøn foreinskap ikkje var ei oppfinning i det førre hundreåret. Jesus bad sjølv til Faderen om "at deialle må vera eitt". Sidan har kristne på mange slags vis gjort denne bøna til si eiga. Sjølv midti ei splitta kristenheit har kristne frå alle tradisjonar bedt for einskap mellom læresveinane tilJesus i visse om at det er bøna hans dei bed. Til dømes i den eldgamle daglege bøna til denortodokse kyrkja vert dei truande oppmoda til å be om fred og at alle må vera eitt.Forhistoria til Bøneveka for kristen einskap går attende til midten av 1800-talet. I mange ulikesamanhengar og kyrkjelege rørsler vart det streka under kor viktig og naudsynt det var å be,og ikkje minst be om einskap mellom dei splitta kristne. Mellom slike rørsler kan nemnastOxford-rørsla, den Evangeliske alliansen og ulike bøneinitiativ frå kvinner. I 1902 sendteoverhovudet for dei Ortodokse kyrkjene, patriark Joachim III, eit fredsbrev til kyrkjelydaneder han streka under at einskapen mellom alle kristne må vera eit stadig emne for bøn.Paul Wattson og Paul CouturierDå Paul Wattson fikk ideen til å starta Bøneoktaven, som blir sett på som starten til denBøneveka for kristen einskap vi feirar i dag, meinte han at einskap mellom kristne måttekoma ved at dei ulike kyrkjesamfunna vende attende til den Romersk-katolske kyrkja. Dettespela inn på valet han gjorde av tid for oktaven: 18. januar var på den tida Festen for Petersstol i den Romersk katolske kyrkja, og 25. januar var Festen for Paulus si omvending. DåBøneveka 2008 - side 5

«Forsoningsfellesskapen» blei tatt opp i den Romersk-katolske kyrkja i 1909, gav pave PiusX oktaven for einskap si offisielle signing.Midt på 1930-talet gav abbed Paul Couturier i Lyon i Frankrike ei ny retning til oktaven forkyrkjeleg einskap. På denne tida hadde markeringa av oktaven tatt til å spreia seg i denkatolske kyrkja og i nokre anglikanske forsamlingar som var opne for samanslutning medbiskopen i Roma. Men denne forståinga av kristen einskap vart av teologiske grunnar forkastaav mange kristne utanfor den Romersk-katolske kyrkja. Abbed Paul heldt fast ved datoane18.-25. januar, men han endra namnet til «Den universelle bøneveka for kristen einskap». Hanheldt fram at Bøneveka skulle vera for å be om einskap «slik Kristus vil det».Tru og kyrkjeordning (Faith and Order)Ein annan straum av innspel for bøn om kristen einskap høyrer og med i forteljinga omBøneveka. I 1915 let «Delegasjonen til verdsmøtet om Tru og kyrkjeordning frå deiprotestantiske episkopale kyrkjer i USA» utgi ei Handbok for bøn om kristen einskap. Ei kortinnleiing framheva vona om at ulike fellesskap måtte be for einskap, men utan at dei verkelegfysisk var saman. Det vart heller ikkje venta at «liturgiske kyrkjer som den Romersk-katolskeeller den Heilage austlege ortodokse kyrkja» ville nytta dette materialet, men at dei hellerskulle henta ressursar frå sin eigen rike arv til bøn for kristen einskap.Frå 1921 og frametter gav Fortsettingskomiteen for verdskonferansen om Tru ogkyrkjeordning ut materiale for ein Bøneoktav for kristen einskap og føreslo at han skullehaldast i dei åtte dagane som endar med pinse. I 1941 flytta Komiteen for tru ogkyrkjeordning bøneoktaven til januar for at han skulle falla saman med dei katolske tiltaka.Slik kunne begge straumane innby kristne til å be på same tid. Frå 1958 blei materialet somvart førebudd av Komiteen for Tru og kyrkjeordning i stor grad samordna med det romerskkatolskematerialet som vart førebudd i Lyon. Etter 1960 gjennomarbeidde dei samanmaterialet i detalj. Det skjedde ganske diskret ettersom desse økumeniske tiltaka ennoikkjevart oppmuntra offisielt av Den katolske kyrkja.Mot ei felles feiring av BønevekaDen 25. januar 1959, på den siste dagen i Bøneoktaven for kristen einskap, kalla paveJohannes XXIII inn til det Andre Vatikankonsilet. Dette konsilet førte Den katolske kyrkjasterkt inn i den økumeniske rørsla. Konsilet opna endeleg døra for offisielt samarbeid mellomVerdskyrkjerådets sekretariat for Tru og kyrkjeordning og Vatikanets sekretariat til fremje avkristen einskap. Det blei halde ein felles konferanse for Bøneveka i 1966. Dette førte til at eifelles arbeidsgruppe for materialet til Bøneveka vart oppretta. I 1968 var det første produktetfrå gruppa ferdig til bruk. Frå og med 1973 har økumeniske grupper frå ulike delar av verdakvart år vore invitert til å førebu eit første utkast til materiale for Bøneveka. Dette har så deninternasjonale fellesgruppa gått gjennom og revidert. Ei slik reise rundt om i verda framhevarden grunnleggjande økumeniske karakteren til Bøneveka. Denne lange soga om fellesførebuing og feiring av Bøneveka for kristen einskap leidde i 2004 til fullt samordnautgjeving av materialet ved Tru og kyrkjeordningskommisjonen og Det pavelege rådet tilfremje av kristen einskap.Bøneveka 2008 - side 6

Bibeltekstar og tema for 2008Bibelteksta for denne hundreårsmarkeringa av Bøneveka for kristen einskap er tatt frå1.Tessalonikarbrev. Teksta «Be uavlateleg!» (1 Tess 5,17) held fram den grunnleggjandeplassen bøna har i det kristne forsamlingslivet når kyrkjelyden veks i forholdet til Kristus ogtil kvarandre. Denne teksta høyrer til i ei serie imperativ der Paulus oppmodar forsamlinga tilå leva ut einskapen i Kristus som Gud har gitt, ved å vera i praksis det ho i prinsippet er: einlekam i Kristus, og synleg som ein einskap på staden sin.Det første brevet til tessalonikarane vart skrive i året 50 eller 51. Det vert av dei flesteeksegetane rekna for å vere det tidligaste av breva vi kjenner frå Paulus. Dette brevet speglarapostelens nære forhold til dei kristne i Tessalonika. Paulus kom til Tessalonika rett fråforfølging i Filippi. Der hadde folkehopen gått til åtak på han og følgjesveinane Silas ogTimoteus. Hopen førte dei fram for embetsmennene som piska dei og sette dei i fengsel. (Apg16,16-40) I Tessalonika bygde Paulus ei kristen forsamling i løpet av få veker medkonsentrert arbeid før han på nytt vart utsett for åtak frå folkehopen. Då måtte han røma tilBerøa og vidare til Aten (Apg 17,1-15). Paulus hadde store voner for kyrkja i Tessalonika. I1Tess 1,2-10 les vi at han stendig takkar og prisar Gud for korleis dei har vekse i tru, von ogkjærleik, har tatt imot ordet til tross for liding og har si glede i Den heilage Ande. Likevelhadde han ei uro i seg. Fordi han måtte reisa frå dei så snøgt, hadde det ikkje vore tid til åsikra det arbeidet han hadde starta på, og han hadde fått meldingar som uroa han. Nokre sakervar av utvendig karakter: forsamlinga og dei einskilde kristne vart forfølgde. (1 Tess 2,14).Andre saker handla om indre forhold i kyrkja. Det var nokre kyrkjemedlemar som oppførteseg meir i tråd med den lokale kulturen enn i stil med det nye livet i Kristus (4,1-8). Nokrestilte spørsmål ved dei som hadde leiarposisjonar og mynde i kyrkja. Det gjaldt og Paulussjølve. (sjå 2,3-7.10). Atter andre hadde mista motet ved å sjå at mange døydde før Kristuskom att. Skulle dei kanskje mista plassen i Guds rike? Var løftet om frelsing for dei, ogkanskje og for andre, tomt og utan innhald? (4,13)Paulus, som var redd han hadde arbeidd forgjeves og ”ikkje kunne halda dette ut lenger”(3,1), kunne ikkje sjølv koma attende. Derfor sendte han Timoteus til Tessalonika. OgTimoteus kom attende til Paulus med meldingar om den sterke trua og kjærleiken iforsamlinga og om korleis dei framleis var lojale mot Paulus. 1.Tessalonikarbrev er svaretPaulus gav på desse gode meldingane og på utfordringane dei møtte i ei veksande kyrkje. Fordet første skreiv han for å takka forsamlinga for styrken dei viste andsynes forfølgingar. Fordet andre kunne han, bakom letta og gleda ved rapporten frå Timoteus, skimta frø til splittinginnanfor kyrkjelyden. Derfor skynda han seg å svara på nokre spørsmål om personleglivsføring (4,9-12), leiarskap (5,12-13a) og vona om evig liv i Kristus (4,14-5,11).Eitt av dei viktige måla for Paulus var å byggja opp kyrkjelyden i einskap. Ikkje eingongdauden kan bryta banda som held kyrkjelyden saman i Kristi kropp. Kristus døydde og stodopp at for alle slik at både dei som alt har sovna inn og dei som framleis er i live, ”skal levasaman med han” (5,10). Dette er bakgrunnen for pålegga Paulus gir i teksta (1 Tess 5,13b-18). Frå ein litt lengre liste med oppmodingar er ho vald til å vere grunnlaget i Bønevekadette året. Avsnittet startar med oppmodinga frå Paulus til kyrkjemedlemane om å halde fredmed kvarandre (5,13b). Då meiner han ein fred som ikkje berre er fråvær av strid, men er einharmoni der alle i kyrkjelyden bidrar med sine gåver så kyrkja kan veksa.Bøneveka 2008 - side 7

Det er verd å merke seg at Paulus korkje held fram ei abstrakt teologisk lære eller talar omkjensler. Nett som i den vidgjetne teksta om kjærleik i 1.Korintarbrev13, snakkar han omkonkrete handlingar og levesett. Gjennom dei kan kyrkjemedlemane visa seg overgjevne ogansvarlege andsynes kvarandre og Kristi kropp. Kjærleiken skal vera synleg og visast ipraksis.Imperativa sjølve, det som kan gjera at ”freden får råda”, handlar om å sikra at alle får bidratil fellesskapen, at dei motlause blir oppmuntra og dei veike blir hjelpte, at ein er tolmodigmed alle og ikkje løner vondt med vondt, men gjer godt mot kvarandre og mot alle, at einalltid er glad, ber uavlateleg og takkar Gud kva ein enn møter (5,14-18a) Det valte avsnittetsluttar med ei stadfesting om at ved å gjera desse tinga, gjer kyrkjelyden Guds vilje i JesusKristus (5,18b)Oppmodinga til å ”be uavlateleg” (5,17) høyrer til i denne lista av imperativ. Detteunderstrekar at livet i den kristne fellesskapen berre er mogleg som eit liv i bøn. Vidare viserdet at bøn er ein naudsynt del av kristenlivet ,særleg når ein søkjer å verkeleggjera einskapensom er gitt i Kristus. For den einskapen er ikkje avgrensa til læreavgjerder og formelleutsegner, men blir uttrykt i slikt som skaper fred, i konkrete handlingar som uttrykkjer ogbyggjer opp einskapen med Kristus og med kvarandre.Kristi bøn og kristen einskapDå vi blei døypte, vart vi forplikta til å følgja Kristus og gjera hans vilje. Kristi vilje for deisom følgjer han, er uttrykt i bøna om einskap slik at andre kan koma til tru på at Kristus ersendt av Gud. Bøn som knyter seg til Jesu bøn om einskap, vert i nokre kyrkjer sett på som eituttrykk for ”åndeleg økumenikk”. Denne bøna er aller mest intens i Bøneveka for kristeneinskap, men ho treng å strøyma ut av denne veka og inn i våre daglege liv. Vi veit godt atkristen einskap ikkje åleine kan vera eit resultat av menneskeleg innsats, for det er Denheilage Ande som skapar einskap. Som menneske kan vi ikkje skapa eller organisera einskap.Men vi kan berre ta imot han som ei gåve frå Den heilage Ande når vi sjølv er klåre til å taimot han.Åndeleg økumenikk kallar fram ei utveksling av åndelege gåver slik at det som manglar ikvar av tradisjonane våre, kan finna sitt naudsynte motstykke hjå andre. Dette gjer oss i standtil å gå utanfor dei kyrkjelege etikettane og til Han som er gjevar av alle gåver. Detoverraskande ved bøna er at ho først verkar i oss sjølve. Våre eigne sinn og hjarta vert formaav bøna når vi ser etter høve til å sette henne om i praksis. Det er testen på om bøna er ekte.Åndeleg økumenikk gjer at minnet vårt vert lægt. Vi ser dei vanskelege hendingane i fortidasom skapte konkurrerande tolkingar av kva som hende og kvifor. Som ein følgje av det, kanvi gå bakom slikt som har skapt splitting mellom oss. Med andre ord: målet for åndelegøkumenikk er ein kristen einskap som gjer at vi kan tena til Guds ære.Om dei truande skal følgja Jesus, må dei arbeida for og be om kristen einskap. Men noharkyrkjene ulike visjonar av den synlege einskapen vi ber om. For nokre er full, synleg einskapmålet, der kyrkjene kjem saman i felles vedkjenning, feirar gudsteneste og sakrament saman,og går saman i vitnesbyrd, avgjerder og ordningar. Andre ser fram mot ein forsona ulikskapder dei ulike kyrkjesamfunna arbeider saman for å gi eit samstemt vitnemål til verda. For atterandre er einskap noko ein finn i dei usynlege banda som bind oss saman med Kristus og medBøneveka 2008 - side 8

kvarandre, og som vert uttrykt ved at kvar og ein lever ut trua si i verda. Mot dennebakgrunnen blir bøn om kristen einskap ei utfordrande sak. Det er ei bøn som verkar inn påvår eigen personlege identitet så vel som på den identiteten vi har gjennom trua. Til sjuandeog sist inneber det at vi må gi opp den måten vi sjølv ser einskapen på og i staden konsentreraoss om kva Gud vil for folket sitt. Men det tyder ikkje at vi skal gi frå oss særtrekka våre. Foreinskap uttrykkjer seg naturleg i ulikskap. Det er einskap i ulikskap som speglar mysteriet omfellesskap i kjærleik, slik vi kan sjå det i Guds eige vesen.Dei åtte daganeAndaktene for dei åtte dagane i materialet for Bøneveka dette året byggjer på tanken at bønafor kristen einskap, den åndelege økumenikken, er grunnleggjande for alt anna som gjeldarbeidet for kristen einskap. Andaktene gir ein gjennomført ettertanke kring bøn for kristeneinskap. Kvar einskilt av dei åtte andaktene drar merksemda til eit aspekt ved slik bøn, ogknyter det opp mot eitt av imperativa som Paulus retta til kyrkjelyden i Tessalonika. Denførste andakta viser at einskap er ei gåve og eit kall til kyrkja, og den grunnar på kva det tyderå ”be uavlateleg” om einskap. Den andre dagen innbyr kristne til å stole på Gud og gi hantakk mens vi arbeider og ber for einskap, vel vitande om at det er Den heilage Ande somstyrar vår økumeniske pilegrimsvandring. Fokus i den tredje andakta er at ei stadigomvending av hjarta våre er naudsynt for oss, både som einskildmenneske og som kyrkjer.Den fjerde dagen har overskrifta ”Be alltid om rettferd”. Den kallar kristne til ei Kristussentrabøn som leider oss til å arbeida saman for å finna svar på urettvise og på trong og naudhos menneske som lir.Tålmod og uthald går hand i hand i kristenlivet, og den femte dagen byr inn til ei bøn som ervaken for ulikt tempo og rytme hos syskena våre når vi arbeider for den einskapen Kristusønskjer for læresveinane sine. Andakta for den sjette dagen oppmuntrar til å be om nåde så vikan vera villige reiskap for Gud i forsoningsverket hans. Den sjuande dagen held fram at vihar lært korleis vi skal arbeida saman for å svara på nauda til andre menneske. Så skulle vi oglæra korleis vi kan vandra saman i bøn medan vi tek til oss og gler oss over dei mange ulikemåtane kristne vender seg til Gud på når dei er i naud. Den siste andakta i dei åtte dagane gjeropp status for kvar vi er på den reisa som Den heilage Ande leider oss på mot einskap. Vi ogkyrkjene våre vert kalla til ny forplikting om å be og arbeida med alt vi er og har for deneinskap og fred som Gud vil vi skal ha.Bøneveka 2008 - side 9

Utarbeidinga av materialet for Bøneveka for kristen einskap 2008Den første skissa til dette materialet vart utarbeidd ved Graymoor økumeniske oginterreligiøse institutt, New York, NY, USA, av leiaren, Father James Loughran, SA, isamarbeid med Dr Ann Riggs, leiaren for Tru og kyrkjeordningskommisjonen i det nasjonalekristne kyrkjerådet i USA, Dr. Keelan Downtown, Doctoral Fellow; Rev. James Massa, leiarav sekretariatet for interreligiøse saker i det katolske bispemøtet i USA; Ms Susan Dennis,leiar og sjef ved Mellomkyrkjeleg senter New York, NY, USA.Skissa representerer det samarbeidet som finst mellom Graymoor økumeniske oginterreligiøse institutt, Det nasjonale kristne kyrkjerådet (NCCCUSA), Det katolskebispemøtet i USA (USCCB) og Mellomkyrkjeleg senter når det gjeld årleg innsats for åfremja Bøneveka for kristen einskap. Alle dei som har vore med i arbeidet, har tatt særskiltomsyn til 100-årsjubileet for ”Oktaven for kyrkjeleg einskap”. Den vart jo første gongenmarkert ved Graymoor i Garrison, New York frå 18.-25. januar 1908. Førebuinga av tema ogtekster feirar ei hundreårlang bønehistorie samstundes som ho kallar til ei styrking avBøneveka for kristen einskap. Derfor er temaet ”Be uavlateleg!”Materialet vart tillempa til si nåverande form på eit møte i den internasjonaleførebuingsgruppa som er utnemnt av Kommisjonen for tru og kyrkjeordning underVerdskyrkjerådet og Det pavelege rådet til fremje av kristen einskap. Den internasjonalegruppa møttest på Graymoor, NY i september 2006, og medlemane ønskjer å takke både deifransiskanske forsoningsbrørne og systrene for deira venlege gjestfridom, og alle dei som varmed på å førebu den første skissa.Bøneveka 2008 - side 10

Innleiing til den økumeniske gudstenestaDette framlegget til gudsteneste søker å ta vare på den sterke tilliten til krafta i bøn som finst iamerikansk religiøsitet. Gudstenesteordninga tar opp i seg element frå romersk-katolsk liturgiog element henta frå liturgiar i andre sentrale kristne tradisjonar med særskilte bidrag fråprotestantisk pietisme og amerikansk pinserørsle. Til songar høver det godt å nytta spiritualsinspirert av evangelia. Gudstenesta omfattar tre hovuddelar som alle står i nært samband medtemaet i dei åtte dagane.Om gudstenesteordningaDen første parten startar med eit litani til Den heilage Ande der ein ber om einskapens gåvemellom kristne. Det sentrale elementet i denne parten er Guds ord. Hovudtemaet i lesinganeer kallet til å søkja etter Guds vilje saman med stendig bøn (Jes 55,6-9; 1 Tess 5,13b-18), ogsærskilt bøn som sluttar seg saman med Kristi eiga bøn om at læresveinane hans måtte veraeitt (Joh17,6-21). Etter preika er det stille ei stund, så følgjer takkebøn for Heilagandensgjerning i hjarta og liva til dei som medverka til byrjinga og utviklinga av Bøneveka (sjåinnleiinga).I den andre parten av gudstenesta går alle saman om å leggja fram bøner og utveksla et teiknpå fred, og det vert tatt opp kollekt. Fredsteiknet og kollekten er sett her for å streka under atdei er teikn på ein fellesskap og ein solidaritet som allereie eksisterer. Songar og salmar kanstyrka uttrykket av ei aktiv tru og ei von som kjem til syne gjennom desse handlingane og iforbøna.Den tredje parten omfattar truvedkjenninga, velsigninga og bøn ved utsendinga. Det vertføreslått å nytta ljos som symbol. Den avsluttande parten feirar gleda ved at vi saman kanvedkjenna oss trua på Kristus, som stod opp og som er ljoset i liva våre (Kol 1,12-20). Detteleider vidare til ei fornya forplikting - for kvar einskild og for fellesskapen – til å beuavlateleg og arbeida for kristen einskap. Når så deltakarane forlet gudstenestestaden, heldkvar av dei eit brennande ljos i handa. Det er eit symbol på at vi som kristne er kalla tilstendig bøn om den einskapen Kristus er kjelda til, og til økumenisk innsats saman med denlevande Kristus.Bøneveka 2008 - side 11

Ordning for økumenisk gudstenesteBe uavlateleg (1 Tess 5,17)LTAGudstenesteleiarTekstlesarAlleSalme til inngang og prosesjonGudstenesteleiarane og dei som har særskilte oppgåver i gudstenesta kan koma inn iprosesjon medan forsamlinga syng opningssalmen. Ein av dei kan anten bera med seg eioljelampe eller eit tent ljos. Lampa/ljoset vert plassert framfor forsamlinga, til dømes påaltaret/nattverdsbordet der det ligg ein Bibel. Dei som er til stades, fikk eit utent ljos då deikom til kyrkja.IVelkomst, påkalling av Den heilage Ande og forkynning av Guds ordVelkomstordGudstenesteleiaren eller presten/forstandaren i vertskyrkja ønsker forsamlinga velkommen inamnet til Jesus Kristus vår Herre, og seier etter det:LLat oss saman kalla på Den heilage Ande, Han som er ljoset i hjarta våre, livspustenog Faderens kraft som vart synleg då Jesus døydde og stod opp. Lat oss be om at Han idag må halda fram med å skapa forsoning og fellesskap, slik han gjorde det gjennomapostlane si forkynning. Kan ikkje vi óg kjenna att gjerninga til Den heilage Ande ikvart einaste steg mot større fellesskap og kjærleik, mot forsoning og rettferd ved denøkumeniske rørsla og i Bøneveka for kristen einskap gjennom dei siste hundre åra?Ein av leiarane gjer kort greie for feiringa i 2008 og sett ho inn i samanhengen medforgjengaren til Bøneveka, Bøneoktaven for kristen einskap, som Paul Wattson starta i 1908.LALLALALALat oss starta bøna vår med å kalla på den treeinige Gud: Far, Son og Heilag Ande.Lat oss ta imot Gud i hjarta våre slik Gud tar imot oss i sitt eige hjarte ved JesusKristus, vår Herre.AmenLat oss be Faderen senda oss gåvene frå Den heilage Ande så vi kan opna hjarta vårefor nærleiken Hans, og Han kan vere nær i bønene våre og leide oss inn i samfunnetmed seg. Einskapen i kyrkja er eit verk av Den heilage Ande. Vi kan aldri nå frammed våre eigne middel. Lat oss be om at Den heilage Ande må kome ned over kvar ogein av oss, signa Guds kyrkje med nåden sin og knyta oss saman i Kristus.Kom, Heilage Ande!Fyll hjarta våre med nåde!Kom, Heilage Ande!Fri oss frå tvil og mismot!Kom, Heilage Ande!Gi oss tru til å halda fram!Bøneveka 2008 - side 12

LALALALALALALAKom, Heilage Ande!Skap om steinhjarta våre!Kom, Heilage Ande!Bring Guds rettferd til verda vår!Kom, Heilage Ande!Hjelp oss å sjå at vi er systrer og brør!Kom, Heilage Ande!Riv ned murane mellom oss!Kom, Heilage Ande!Gi oss gåvene dine så vi kan dela dei!Kom, Heilage Ande!Be for oss, du Gud Faders Ande, for dine djupe sukk når lengre enn våre ord!Kom, Heilage Ande!Gjer alle kristne til eitt i Kristus, vår Herre!Ein salme til Den heilage Ande vert sunge, t.d. “Kom Ande med di skaparkraft” , “VeniSancte Spiritus” (Taizé) el l.LVi ber om ein ny og verande pinse! Vi ber om at kyrkjene våre på ny kan sjå at dei harplikt til å be om full einskap mellom alle kristne, og at bønene våre kan slutta seg tilhundre års bøner om “at dei alle må vera eitt”. Vi ber ved Jesus Kristus, vår Herre,han som lever og råder saman med Faderen og Den heilage Ande, ein sann Gud fråæva og til æva.Guds ordT Jes 55,6-9 Søk Herren medan han er å finnaSalme 34Ein stakkar ropa, og Herren gav svar(Syngast eller lesast i veksel)T1 Tess 5,12a.13b-18 Be uavlateleg!Halleluja (syngast)T Joh 17,6-21 At dei alle må vere eittPreike(Stille etter preika)TakkebønHer takkar vi for gåver vi har fått gjennom den økumeniske rørsla og ved truskapen til deikristne som ber om einskap i Kristus. Alt etter samanhengen kan forsamlinga meir konkrethalda fram fruktene av den økumeniske rørsla og av bøna om einskap på lokalt eller globaltnivå.AGud er i sanning storHjarta våre er fylt av undring!Bøneveka 2008 - side 13

LT1T2T1T2T1T2LVi takkar deg for din tenar Jesussom alle folkeslag i verda vendar seg til.Vi takkar deg for Kristus, din utsending,som samlar dine spreidde born.Vi takkar deg for din Heilage Ande,Han bind oss saman og leider oss til einskap i den eine trua.Vi takkar deg for alle som gikk føre i leiting etter kristen einskap, anten dei er kjendeslik som Paul Wattson og Abbed Coutourier eller dei er heilt ukjende, trufaste lekfolkeller munkar og nonner. Vi takkar for alle som har svara på kallet ditt og tatt på segansvar for kristen einskap.Vi takkar deg for den rike frukta av den uavlatelege bøna for kristen einskap som stigopp frå alle kontinent.Gjennom hundre år har du stendig høyrt denne bøna som har bore fram så rik frukt.Lat din Ande gi oss mot til å halda fram i bøn, og hjelp oss til å ta vare på minnet omalle dei “heilage” - forgjengarane, teologane og dei som har vore trufaste i bøn for denøkumeniske rørsla fordi dei elska evangeliet og kyrkja.Gud, vår Far, frå djupet av vårt minne og av heile vårt hjarte vender vi oss til deg ogprisar deg saman med alle dei som er kalt og blitt opplyst av ordet ditt. Vi ber om atdin Heilage Ande må hjelpa oss, som du ønsker å bringa saman i ein dåp, ei tru og einfellesskap, vidare fram - til pris for ditt herlege namn.Ein kan ta opp att opningslina til lovprisinga mellom kvar strofe.Ein lovsong eller takkesalme som gir Gud ære, t.d. Trishagion eller Gloria. Ein bibelsk salmekunne til dømes nyttast med ei kort innleiing: Sal 33,34 eller 36.IIForbøn og fredshelsingForbønL Lat oss venda oss til Faderen gjennom Sonen og be i Den heilage Ande for kyrkjenevåre, for verda og for oss sjølve.LALAUtan opphald ber vi om einskap mellom alle kristne.Herre, ver nådig og høyr oss!Utan opphald ber vi for leiarane i våre kyrkjer og trussamfunn at dei må halda ut iarbeidet for kristen einskap.Kristus, ver nådig og høyr oss!Bøneveka 2008 - side 14

LALALALALALAVi ber for alle døypte så dei til alle tider kan be om ”at dei alle må vera eitt … såverda kan tru”.Herre, ver nådig og høyr oss!Vi ber for kyrkjer og trussamfunn som står i fare for nye motsetnader og ny splitting,at dei må greia å ta vare på einskapen.Kristus, ver nådig og høyr oss!For økumeniske råd og praktisk arbeid som kyrkjene gjer saman på lokalt og nasjonaltplan rundt i heile verda ber vi deg: lat det vera til vitnemål om evangeliet i verda.Herre, ver nådig og høyr oss!For økumeniske samtalar mellom kyrkjene og trussamfunna våre ber vi: hjelp oss åkoma over det som skil oss, gjennom visdom, kjærleik og sanning.Kristus, ver nådig og høyr oss!Vi ber om at alle kristne kan bera vitnemål om evangeliet og venda seg bort frå altsom bryt ned så dei kan femna rettferd, fred og samhald. Vi ber for dei fattige, for deiundertrykte, for dei som er offer for krig og vald. Vi ber for dei som har eit knusthjarte og for dei som er hata og mishandlaHerre, ver nådig og høyr oss!Vi ber deg, Gud, at du må høyra og svara på bønene våre, ved Jesus Kristus, vårHerre.Amen.FredsteiknetLALFred vere med dykk.Fred vere med deg.Vi har bedt Gud om forlating for syndene våre. La oss no tilgi kvarandre og stadfestaden fellesskapen vi har i bøn, tru og kjærleik og i vona om full einskap ved å gikvarandre eit teikn på fred.Deltakarane gir kvarandre eit fredsteikn, t.d. eit handtrykk medan dei seier “Guds fred”.Etter kvart som dei vender attende til plassane sine, vert det sunge ein salme.KollektBøneveka 2008 - side 15

III Forplikting til vedvarande bøn og økumenisk verksemd, signing ogslutningsbønLjosa vert tende(Instrumentalmusikk vert spela medan ein tenner ljosa.)Dei som sit på fyrste raden får ljosa sine tende frå alterrommet. Derifrå vert ljoset spreiddover heile kyrkja. Når alle ljosa er tende, seier forsamlinga truvedkjenninga saman. (I stadenfor den som er trykt nedanfor, kan ein nytta den Nikenske eller den Apostolisketruvedkjenninga.)Vedkjenning av trua på den oppstadne Kristus som bind oss saman og er livsens ljosAMed glede takkar vi Far,som gjorde oss i stand til å få del i den arven dei heilage får i ljoset.For han har fridd oss ut frå mørkrets maktog ført oss over i riket til Sonen, som han elskar.I han er vi frikjøpte og har fått tilgjeving for syndene.Han er biletet av den usynlege Gud, den førstefødde før alt det skapte.For i han vart alt skapt, i himmelen og på jorda,det synlege og det usynlege, troner og herredøme, makter og åndskrefter– ved han og til han er alt skapt.Han er før alt, og i han blir alt halde saman.Han er hovudet for kroppen, som er kyrkja.Han er opphavet, den førstefødde av dei døde,så han i eitt og alt skal vera den fremste.For i han ville Gud la heile sin fylde bu,og ved han ville Gud forsona alt med seg,det som er i himmelen, og det som er på jorda,då han skapte fred ved hans blod på krossen.Fader vårFor Herrens bøn kan deltakarane forlata plassane sine og koma fram i kyrkja, gjerne heiltfram i alterrommet. Om det er mogleg, kan dei forma ein eller fleire ringar. Dersom dethøver med lokal skikk, kan deltakarane halde kvarandre i hendene medan dei ber.LALat oss med sinn, hjarta og røyst verta sameinte med kristne i heile verda når vi samanber med dei orda som Jesus gav oss:Fader vår …Økumenisk forplikting(Tent ljos i handa)A Herre, vi gir deg ære for den nåde du har gitt oss gjennom den økumeniske rørsla. Igleda over at du kallar oss til å tena deg i arbeidet for kristen einskap, takkar vi forDen heilage Andes gjerningar og alle dei ulike gåvene og evnene som vi skulle delamed kvarandre. Vi forpliktar oss til å stå fast i vedvarande bøn om kristen einskap oggjennom konkrete forsoningshandlingar freista leggja til rette for full einskap i dinSon Jesus Kristus. Amen.SigningBøneveka 2008 - side 16

LLALALALALat oss gå frå denne plassen i glede over at vi har feira gudsteneste saman og har blittkalla til å be uavlateleg medan vi ventar på den store dagen då vi på fullkoment visskal verta eitt i Kristus.Herren Jesus Kristus vere med dykkOg med din ande.(Gudstenesteleiarane kan seia desse orda i kor)Herren velsigne deg (oss)og vare deg (oss)!Herren la sitt andlet lysa over deg (oss) og vere deg (oss) nådig!Herren lyfte sitt åsyn på deg (oss) og gjeve deg (oss) fred!AmenHerren velsigne oss i namnet til Faderen og Sonen og Den heilage Ande.AmenLat oss gå i fred medan vi uavlateleg ber, gler oss i vona og aldri sluttar med å takkaGud.Gud gir vi takk og pris.(Utgangsprosesjon med tente ljos i hendene.)Leiarane i dei lokale kyrkjene, prestar, forstandarar, tekstlesarar og ande deltakarar igudstenesta går i prosesjon ut av kyrkja med tente ljos. Under prosesjonen kan ein gjernesyngja ein song eller ei salme som strekar under forpliktinga vi har som kristne i tenesta foreinskap. til dømes ”Guds kirkes grunvoll ene” ….Tydinga av symbolhandlinga med tende ljos i gudstenesta: Likesom vektarar som ventar påat Kristus skal koma att, held kvar einskild i forsamlinga eit ljos som teikn på forpliktinga sitil i vona og ljoset som kjem frå påsketrua vår å be uavlateleg om kristen einskap. Symboletstrekar under ønsket vårt om å framskynda at Herren kjem att (Dette er eit av houdmotiva iTessalonikarbreva) og til å be og arbeida for einskap.Symbolikken med ljoset minner om feiringa av påske: Kristus, vårt påskelam, som er nær ogverksam med å ause ut Den heilage Ande, er morgonljoset som varslar ein ny dag for verda,ei verd som frå no av er kalla til å gi avkall på syndemørker, splitting og hat. Er det ikkje ikrafta frå den oppstadne Kristus og ved Anden som Faderen gjev til ljos i hjarta våre og krafti liva våre, at vi er kalla til å arbeida saman med andre kristne for å gjera einskapen i Kristikyrkje synleg?Bøneveka 2008 - side 17

Innledning til den økumeniske gudstjenesten (Bokmål)Forslaget til gudstjeneste forsøker å ta vare på den sterke tilliten til bønn som finnes iamerikansk religiøsitet. Gudstjenesteordningen tar med elementer fra romersk-katolsk liturgiog elementer hentet fra liturgier i andre sentrale kristne tradisjoner med særlige bidrag fraprotestantisk pietisme og amerikansk pinsebevegelse.Til sanger passeer det godt å brukespirituals som er inspirert av evangeliene. Gudstjenesten har tre hoveddeler som alle er nærknyttet til temaet i de åtte dagene.Om gudstjenesteordningenDen første delen begynner med et litani til Den hellige Ånd med bønn om enhetens gave blantkristne. Det sentrale elementet i denne delen er Guds ord. Hovedtema i lesningene er kallet tilå søke Guds vilje sammen med stadig bønn (Jes 55,6-9; 1 Tess 5,13b-18), og særlig bønn somslutter seg til Kristi egen bønn om at disiplene hans må være ett (Joh 17,6-21). Etter prekenener det en stille stund, så følger takkebønn for Den hellige Ånds gjerning i hjertene og i livet tildem som var med og startet utviklingen av Bønneuken (Se innledningskapitlet).I den andre delen av gudstjenesten går alle sammen om å legge fram bønner og gi hverandreet fredstegn før det blir tatt opp en kollekt. Fredstegnet og kollekten er plassert her for åunderstreke at de er tegn på et fellesskap og en solidaritet som allerede eksisterer. Sanger ogsalmer kan forsterke uttrykket av en aktiv tro og et håp som kommer til syne gjennom dissehandlingene og i forbønnen.Den tredje delen omfatter trosbekjennelsen, velsignelsen og bønn ved utsendelsen. Det erforeslått å bruke levende lys som symbol. Slutningsdelen feirer gleden ved at vi sammen kanbekjenne troen på Kristus som sto opp og som er lyset i våre liv (Kol 1,12-20). Dette ledervidere til en fornyet forpliktelse - for hver enkelt og for fellesskapet - til å be uavlatelig ogarbeide for kristen enhet. Når deltagerne forlater gudstjenestestedet, holder hver av dem et lysi hånden. Det er et tegn på at vi som kristne er kalt til stadig bønn om den enhet som Kristuser kilde til, og til økumenisk innsats sammen med den levende Kristus.Bøneveka 2008 - side 18

Ordning for økumenisk gudstjenesteBe uavbrutt (1 Tess 5,17)LTAGudstjenestelederTekstleserAlleInngangssalme og prosesjonGudstjenestelederne og de som har særskilte oppgaver i gudstjenesten, kan komme inn iprosesjon mens forsamlingen synger inngangssalmen. En av dem kan enten bære enoljelampe eller et tent lys. Lyset/lampen blir plassert foran forsamlingen, f eks påalteret/nattverdbordet der det ligger en Bibel. De som er til stede, fikk et utent lys da de komtil kirken.IVelkomst, påkallelse av Den hellige Ånd og forkynnelse av Gudsord.VelkomstordGudstjenestelederen eller presten/forstanderen i vertskirken ønsker forsamlingen velkommeni vår Herre Jesu Kristi navn , og fortsetter med å si:LLa oss sammen påkalle Den hellige Ånd, han som er lyset i våre hjerter, livets pust ogFaderens kraft som kom til syne da Jesus døde og sto opp. La oss be om at Han i dagmå fortsette å skape forsoning og fellesskap slik Han gjorde det gjennom apostlenesforkynnelse. Kan ikke vi også kjenne igjen Den hellige Ånds gjerning i hvert enkeltskritt mot større fellesskap og kjærlighet, mot forsoning og rettferdighet ved denøkumeniske bevegelse og i Bønneuken for kristen enhet gjennom de siste hundreårene?En av lederne sier kort noe om feiringen i 2008, og setter den inn i sammenheng medforløperen til Bønneuken, Bønneoktaven for kristen enhet, som Paul Wattson startet i 1908.LALLALALa oss begynne vår bønn med å påkalle Den treenige Gud: Far, Sønn og Hellig Ånd.La oss ta imot Gud i hjertene våre slik Gud tar imot oss i sitt eget hjerte i JesusKristus, vår Herre.AmenLa oss be om at Faderen sender oss Den hellige Ånds gaver så vi kan åpne våre hjerterfor Hans nærvær, og Han kan være nær i bønnene våre og lede oss inn i samfunn medseg. Enheten i kirken er et verk av Den hellige Ånd. Med våre egne midler kan vi aldrinå fram. La oss be om at Den hellige Ånd må komme ned over hver enkelt av oss,velsigne Guds kirke med sin nåde og binde oss sammen i Kristus.Kom, Hellig Ånd!Fyll våre hjerter med nåde!Kom, Hellig Ånd!Fri oss fra tvil og mismot!Bøneveka 2008 - side 19

LALALALALALALALAKom, Hellig Ånd!Gi oss tro til å gå videre!Kom, Hellig Ånd!Skap om våre hjerter av stein!Kom, Hellig Ånd!Bring Guds rettferdighet til vår verden!Kom, Hellig Ånd!Hjelp oss å se at vi er søstre og brødre!Kom, Hellig Ånd!Riv ned murene mellom oss!Kom, Hellig Ånd!Gi oss dine gaver så vi kan dele dem!Kom, Hellig Ånd!Be for oss, du Gud Faders Ånd, for dine dype sukk når lengre enn våre ord!Kom, Hellig Ånd!Gjør alle kristne til ett i Kristus, vår Herre!Her synges en salme til Den Hellige Ånd, f eks “Kom Hellig Ånd med skapermakt” eller“Veni sancte Spiritus (Taizé) el l.LAVi ber om en ny og varig pinse! Vi ber om at våre kirker på nytt kan innse at de har enforpliktelse til å be om full enhet mellom alle kristne, og at våre bønner kan slutte segtil hundre års bønner om “at de alle må være ett”. Vi ber ved Jesus Kristus, vår Herre,han som lever og råder sammen med Faderen og Den hellige Ånd, en sann Gud fraevighet og til evighet.Amen.Guds ordT Jes 55,6-9 Søk Herren mens han er å finneSalme 34 En stakkar ropte, og Herren gav svar(synges eller leses i veksel)T1 Tess 5,12a.13b-18 Be uavbrutt!Halleluja (sunget)T Joh 17,6-21 At de alle må være ettPreken(Stillhet etter prekenen)TakkebønnHer takkes det for de gaver vi har fått gjennom den økumeniske bevegelse og ved de kristnesom i troskap har bedt om enhet i Kristus. Alt etter sammenhengen kan forsamlingen merkonkret holde fram frukten av den økumeniske bevegelse og av bønnen om enhet på lokalteller globalt nivå.Bøneveka 2008 - side 20

ALT1T2T1T2T1T2LGud er i sannhet stor!Våre hjerter er fylt av undring!Vi takker deg for din tjener Jesussom alle folkeslag i verden vender seg til.Vi takker deg for Kristus som du sendte,han som samler dine spredte barn.Vi takker deg for Den hellige ÅndHan binder oss sammen og leder oss til enhet i den ene troVi takker deg for alle som gikk foran på leting etter kristen enhet, enten de er kjent,slik som Paul Wattson og Abbed Coutourier eller de er helt ukjente, trofaste lekfolkeller munker og nonner. Vi takker deg for alle som har svart på ditt kall og tatt på segansvar for kristne enhet.Vi takker deg for den rike frukt av den stadige bønnen for kristen enhet som stiger oppfra alle kontinenterGjennom hundre år har du hørt denne bønnen som har båret så rik frukt.La din Ånd gi oss mot til å fortsette å be, og hjelp oss til å ta vare på minnet om allede “hellige” - forgjengerne, teologene og de som har vært trofaste i bønnen for denøkumeniske bevegelse fordi de elsket evangeliet og Kirken.Gud, vår Far, med alle våre gode minner og av hele vårt hjerte vender vi oss til deg ogpriser deg sammen med alle dem som er kalt og opplyst av ditt ord. Vi ber om at dinHellige Ånd må hjelpe oss, som du vil føre sammen i én dåp, én tro og ett fellesskap,til å komme videre - til ære for ditt herlige navn.Åpningslinjen i lovprisningen kan gjentas mellom hver strofe.En lovsang eller takkesalme som gir Gud ære, f eks Trishagion eller Gloria. En bibelsk salmekan også brukes med en kort innledning: Sal 33,34 eller 36.IIForbønn og fredshilsenForbønnL La oss vende oss til Faderen gjennom Sønnen og be i Den hellige Ånd for våre kirker,for verden og for oss selv.LALAUavbrutt ber vi om enhet mellom alle kristne.Herre, vær nådig og hør oss!Uavbrutt ber vi for lederne i våre kirker og trossamfunn at de må fortsette å arbeidefor kristen enhet.Kristus, vær nådig og hør oss!Bøneveka 2008 - side 21

LALALALALALAVi ber for alle døpte at de stadig kan be om “at de alle må være ett ... så verden kantro”.Herre, vær nådig og hør oss!Vi ber for kirker og trossamfunn som står i fare for nye motsetninger og ny splittelse,at de må klare å ta vare på enheten.Kristus, vær nådig og hør oss!For økumeniske råd og praktisk arbeid som kirkene gjør sammen på lokalt ognasjonalt plan rundt omkring i hele verden, ber vi deg: La det være et vitnesbyrd omevangeliet i verden.Herre, vær nådig og hør oss!For økumeniske samtaler mellom våre kirker og trossamfunn ber vi: Hjelp oss til vedklokskap, kjærlighet og sannhet å komme over det som skiller.Kristus, vær nådig og hør oss!Vi ber om at alle kristne kan være vitner om evangeliet og vende seg bort fra alt sombryter ned og i steden favne rettferdighet, fred og samhold. Vi ber for de fattige, for deundertrykte, for dem som er ofre for krig og vold. Vi ber for dem som har et knusthjerte og for dem som er hatet og mishandlet.Herre, vær nådig og hør oss!Vi ber deg, Gud, at du må høre og svare på våre bønner, ved Jesus Kristus, vår Herre.Amen.FredstegnetLALFred være med dere,Fred være med deg!Vi har bedt Gud om forlatelse for syndene våre. La oss nå tilgi hverandre og stadfestedet fellesskapet vi har i bønn, tro og kjærlighet og i håp om full enhet, ved å. gihverandre et tegn på fred.Deltagerne gir hverandre et fredstegn, f eks. et håndtrykk mens de sier “Guds Fred”. Etterhvert som de vender tilbake til plassene sine, blir det sunget en salme.KollektIII Forpliktelse til fortsatt bønn og økumenisk engasjement, velsignelseog slutningsbønnLystenning(Det kan spilles et musikkstykke mens lysene blir tent)De som sitter på den første raden får lysene sine tent fra alterrommet. Derfra blir lyset spredtover hele kirken. Når alle lysene er tent, sier forsamlingen trosbekjennelsen sammem. (IBøneveka 2008 - side 22

steden for den som er trykket nedenfor, kan en bruke den Nikenske eller den Apostolisketrosbekjennelsen.)Bekjennelse av troen på den oppstandne Kristus som binder oss sammen og er livets lys.AMed glede takker vi Far, som satte oss i stand til å få del i de helliges arv i lyset.For han har fridd oss ut av mørkets maktog ført oss over i sin elskede Sønns rike.I ham er vi kjøpt fri og har fått tilgivelse for syndene.Han er den usynlige Guds bilde, den førstefødte før alt det skapte.For i ham er alt blitt skapt, i himmelen og på jorden,det synlige og det usynlige, troner og herskere, makter og åndskrefter– alt er skapt ved ham og til ham.Han er før alt, og i ham blir alt holdt sammen.Han er hodet for kroppen, som er kirken.Han er opphavet, den førstefødte av de døde,så han i ett og alt kan være den fremste.For i ham ville Gud la hele sin fylde ta bolig,og ved ham ville Gud forsone alt med seg selv,det som er på jorden, og det som er i himmelen,da han skapte fred ved hans blod på korset.Fader vårFor Herrens bønn kan deltakerne forlate plassene sine og komme fram i kirken, gjerne heltfra i alterrommet. Hvis det er mulig, kan de danne en eller flere ringer. Hvis det passer medlokal skikk, kan deltakerne holde hverande i hendene mens de ber.LLa oss med sinn, hjerte og stemme slutte oss sammen med alle kristne i hele verdennår vi sammen ber med ordene som Jesus gav oss:A Fader vår ...Økumenisk forpliktelse(Tent lys i hånden)A Herre, vi gir deg ære for den nåde du har gitt oss i den økumeniske bevegelse. I gledeover at du kaller oss til å tjene deg i arbeidet for kristen enhet, takker vi for Denhellige Ånds gjerninger og alle de ulike gavene og evnene som vi skulle dele medhverandre. Vi forplikter oss til å fortsette stadig å be om kristen enhet, og til gjennomkonkrete forsoningshandlinger forsøke å legge til rette for full enhet i din Sønn, JesusKristus, vår Herre. Amen.VelsignelseLLa oss gå fra dette stedet i glede over at vi har feiret gudstjeneste sammen og er blittkalt til å be uavbrutt mens vi venter på den store dagen da vi på fullkomment vi skalvære ett i Kristus.Bøneveka 2008 - side 23

LALALALAHerren være med dere.Og med din ånd(De som leder gudstjenesten kan si disse ordene i kor)Herren velsigne deg (oss) og bevare deg (oss)!Herren la sitt ansikt lyse over deg (oss) og være deg (oss) nådig!Herren løfte sitt åsyn på deg (oss) og gi deg (oss) fred!Amen.Herren velsigne oss i Faderens og Sønnens og Den hellige Ånds navn.Amen.La oss gå i fred mens vi stadig ber og gleder oss i håpet og aldri slutter med å takkeGud.Gud gir vi takk og pris!(Utgangsprosesjon med tente lys i hendene)Lederne i de lokale kirkene, prester, forstandere, tekstlesere og andre deltagere igudstjenesten går i prosesjon ut av kirken med tente lys. Under prosesjonen kan det gjernesynges en sang eller salme som understreker forpliktelsen vi har som kristne til å arbeide forenhet, f eks “Guds kirkes grunnvoll ene...”Meningen med symbolet å tenne lys i gudstjenesten: Likesom vektere som venter på at Kristusskal komme igjen, holder hver enkelt i forsamlingen et lys. Det er et tegn på forpliktelsen til ihåpet og lyset som springer ut av vår påsketro å be uavbrutt om kristen enhet. Symboletunderstreker ønsket vårt om å framskynde Herrens gjenkomst (det er et av hovedmotivene iTessalonikerbrevene) og til å be og arbeide for enhet.Lyssymbolikken minner om påskefeiringen: Kristus, vårt påskelam, som er nær og virksommed å øse ut Den hellige Ånd, er morgenlyset som varsler en ny dag for verden, en verdensom fra nå av er kalt til å gi avkall på syndens mørke, splittelse og hat. Er det ikke i kraftenfra den oppstandne Kristus og ved Ånden som Faderen gir til lys i våre hjerter og kraft i våreliv at vi er kalt til å arbeide sammen med andre kristne for å gjøre enheten i Kristi kirkesynlig?Bøneveka 2008 - side 24

Første dagenBe til ei kvar tidBe uavlateleg (1 Tess 5,17)Jes 55,6-9 Søk Herren medan han er å finnaSal 34Eg søkte Herren, og han svara meg1 Tess 5,12a.13b-18 Be uavlatelegLuk 18,1-8 Dei skulle alltid be og ikkje mista motetKommentarPaulus skreiv: ” Ver alltid glade! Be uavlateleg! Takk Gud, kva som enn møter dykk! Fordette er Guds vilje med dykk i Kristus Jesus.” Han skreiv brevet til ein trufast kyrkjelyd somengsta seg for dauden. Mange gode og truande sysken har allereie ”sovna inn” før Herren erkomen attende for å ta alle med seg inn i oppstoda. Kva vil henda med desse truande somdøydde? Kva vil henda med dei som enno lever? Paulus forsikrar om at dei daude skal reisastopp saman med dei levande, og oppmodar til å ”be uavlateleg”. Men kva tyder det å beuavlateleg? Tekstene til denne dagen kan hjelpa oss til å få svar på det. Heile livet skulle vinytta til å søkja Herren i forvissing om at når vi søkjer, skal vi finna.Då folket var bortført og alt verka vonlaust og tørt, forkynte profeten: ” Søk Herren medanhan er å finna, kall på han den stund han er nær!” Sjølv i eksilet er Herren nær og manarfolket sitt til å venda seg til han i bøn og til å følgja forskriftene hans. Då skal dei få kjennanåden hans og tilgjevinga. Salme 34 syner at profeten er viss på at Herren vil svara dei somkallar på han, og rosar dei som stendig ber.I Lukasevangeliet les vi om korleis Jesus underviser læresveinane sine med likninga om enkasom søkjer rettferd hos ein domar som korkje fryktar Gud eller menneske. Forteljinga tenersom ei påminning om kor naudsynt det er å ”be uavlateleg” og ikkje mista motet. Ho minnarog om at vi kan ha tillit til at bøner blir høyrt: ”Skulle så ikkje Gud hjelpa sine utvalde tilretten deira, dei som ropar til han dag og natt?”Som kristne på leiting etter einskap, grunnar vi på desse tekstene for å finna Guds vilje medoss i Kristus Jesus. Det er Kristus som lever i oss. Kallet vårt til å be uavlateleg vert ein delav hans evige forbøn til Faderen om ”at dei alle må vera eitt … så verda kan tru …” Deneinskapen vi søkjer, er einskap slik Kristus vil, og dei åtte dagane i bøn for kristen einskap,oktaven, speglar den bibelske tanken om fullending, at ein gong skal bøna vår få svar.Einskap er Guds eiga gåve til kyrkja, men og eit kall til kristne om å leva ut denne gåva. Bønfor kristen einskap er kjelda. Ut av bøna fløder all menneskeleg innsats for å verkeleggjera einsynleg einskap. Hundre år med bøneveke for kristen einskap har bore mang ei frukt. Menmange er og murane som enno skil kristne og kyrkjene deira frå kvarandre. Dersom vi ikkjeskal mista motet, må vi halda ved i uavlateleg bøn så vi kan søkja Herren og viljen hans i altvi gjer og alt vi er.BønEinskapens Herre, Far, Son og Heilag Ande, uavlateleg ber vi om at vi kan verta eitt slik du ereitt. Far, høyr oss når vi søkjer deg. Kristus, drag oss inn i den einskapen som er viljen din foross. Heilage Ande, lat oss aldri mista motet. Amen.Bøneveka 2008 - side 25

Andre dagenBe alltid - i tillit til Gud åleineTakk Gud, kva som enn møter dykk (1 Tess 5,18)1 Kong 18,20-40 Herren, han er Gud!Sal 23Herren er min hyrding1 Tess 5,12a.13b-18 Takk Gud, kva som enn møter dykkJoh 11,17-44 Far, eg takkar deg fordi du har høyrt meg.KommentarBøn byggjer på tillit til at Gud er mektig og trufast. Gud åleine er den som held alt som er ogkjem i sine hender. Orda hans er truverdige og sanne.Historia om Elia i Første Kongebok er ein mektig demonstasjon av at Gud er ein. Elia gårkraftig i rette med dei som har falle frå og tilber Baal. Han svarar jo ikkje på bønene deira.Men når Elia ber til Israels eine Gud, kjem svaret med ein gong og som eit mirakel. Då folketsåg det, vende dei attende til Gud.Salme 23 er eit djupt uttrykk for tillit. Salmen teiknar biletet av ein person som trur at Gudleier han og er nær hos han sjølv når livet er mørkt, og når han møter naud og undertrykking.Vi kan og oppleva situasjonar som er vanskelege eller til og med kaotiske. Vi kan opplevatider då vi er fortvila eller nær ved å gi opp. Nokre gonger føler vi at Gud er gøymt. Men Haner ikkje fråverande. Han vil visa at han har makt til å setta fri midt i menneskeleg kamp.Derfor skal vi takka Han, kva som enn møter oss.Oppvekkinga av Lasarus frå dei daude er ei av dei mest dramatiske forteljingane i Johannesevangeliet.Ho er ei openberring av den makta Kristus har fått til å bryte daudens band. Midtblant folket ber Jesus høgt og takkar sin Far for dei mektige gjerningane han vil gjera. Gudsfrelsesverk blir gjort av Kristus slik at alle menneske skal koma til tru.På den økumeniske pilegrimsvandringa vår kan vi sjå Guds herlege gjerningar. Kristnesamfunn som har vore skilt frå kvarandre, kjem saman. Dei oppdagar fellesskapen dei har iKristus, og tar til å forstå at dei kvar på sin kant har del i den eine kyrkja, og at dei trengkvarandre.Biletet av einskapen kan bli formørka. Nokre gonger vert det truga av spenningar ogfortviling. Spørsmålet om vi kristne verkeleg er kalla til å halda saman, kan koma opp. Menden vedhaldande bøna vert ei støtte for oss når vi vender oss til Gud og liter på Han. Vi ertrygge på at Han framleis verkar i oss og vil leida oss til sigerljoset sitt. Hans rike tar til medat vi vert forsona med kvarandre og veks saman i einskap.BønAll skapnings Gud, høyr borna dine når vi ber. Hjelp oss å ta vare på trua og tilliten til deg.Lær oss å takka og lita på din miskunn, kva som enn møter oss. Gi oss visdom og sanning såkyrkja di kan stå opp til nytt liv i einskap. Du aleine er vona vår. AmenBøneveka 2008 - side 26

Tredje dagenBe alltid om at hjarta kan bli omvendtSet mot i dei motlause, ta dykk av dei veike (1 Tess 5,14)Jona 3,1-10 Ninive gjer botSal 51,8-15 Gud, skap i meg eit reint hjarta1 Tess 5,12a.13b-18 Set mot i dei motlauseMark 11,15-17 Eit bønehusKommentarI starten på og i hjartet av det økumeniske tiltaket ligg det eit sterkt kall til bot og omvending.Nokre gongar treng vi vita korleis vi skal utfordra kvarandre til innsats i kyrkjelyden vår sliksom Paulus gjer det i Første Tessalonikarbrev. Dersom den eine eller den andre vert årsak tilsplitting, skulle nokon gå i rette med dei. Om ein er engsteleg for alt ei vanskeleg forsoningkan føra med seg, skulle nokon setta mot i han.Kvifor gøyma bort røynda? Om det finst skilje mellom kristne, så kjem det også avmanglande vilje til å forplikta seg i økumeniske samtalar, eller til og med manglande vilje tilå be om einskap.I Bibelen kan vi lesa om korleis Gud sendte Jona for å gå i rette med Ninive. Då gjorde heilebyen bot. På same vis må kristne forsamlingar lye til Guds ord og gjera bot. I dei siste hundreåra har det ikkje mangla profetar som har åtvara kristne og sagt at splittinga mellom oss verteit vitnesbyrd om manglande truskap. Derfor skulle vi søkja forsoning så snart råd er.I ljos av forteljinga om da Jesus greip inn og reinsa tempelet, må kallet til forsoning stilla eitstort spørsmål om kor snevert vi forstår oss sjølv. Vi treng å verta reinsa. Vi treng å vitakorleis vi kan reinska ut av hjarta våre alt det som hindrar dei i å vere bønehus med omsorgfor einskapen mellom alle folk.BønHerre, du vil at sanninga skal trengja djupt inn i oss. Lær oss visdom i dei løynde romma ihjarta våre. Lær oss å setta mot i kvarandre på vegen mot einskap. Vis oss kvifor omvendinger naudsynt for forsoning. Gi kvar av oss eit nytt og verkeleg økumenisk hjarte. Det ber viom. Amen.Bøneveka 2008 - side 27

Fjerde dagenBe alltid om rettferdSjå til at ingen løner vondt med vondt, men legg vinn på ågjera godt mot kvarandre, ja, mot alle! (1 Tess 5,15)2 Mos 3,1-12 Naudropet frå israelittane har nått opp til megSal 146Han hjelper dei trælka til deira rett1 Tess 5,12a.13b-18 Sjå til at ingen løner vondt med vondtMatt 5,38-42 Set dykk ikkje til motverje mot den som gjer vondtKommentarSaman er vi som Guds folk kalla til å be om rettferd. Gud høyrer ropa frå dei undertrykte, frådei som lid naud, foreldrelause og enkjer. Gud er ein Gud som vil rettferd, og han svarar medSonen sin, Jesus Kristus, som sender oss til å arbeida saman i einskap og i fred, og ikkje medvald. Paulus strekar under dette med orda ” Sjå til at ingen løner vondt med vondt, men leggvinn på å gjera godt mot kvarandre, ja, mot alle!”Kristne ber uavlateleg om rettferd for at kvart einaste menneske skal bli behandla medvørdnad og få ein rett tilmålt del i denne verda. I USA tok uretten med afrikanske slavar førstslutt i ein blodig borgarkrig, og sidan følgde eit hundreår med statsstøtta rasisme. Til og medkyrkjene var delt ut frå farge. Diverre finst det enno rasisme og trongsyn i form av til dømesframandfrykt i det amerikanske samfunnet.Men no er borgarrettar for alle nedfelt i amerikansk lov. Dette har skjedd etter sterk innsatsfrå kyrkjene, især frå dei afro-amerikanske kyrkjene og dei økumeniske partnarane deira, ogheilt spesielt ved ikkje-valdsmotstanden til Dr. Martin Luther King jr. Han vargrunnleggjande overtydd om at berre ein kjærleik av det slaget Kristus viste, er i stand til åsigra over hatet og endra samfunnet. Denne haldninga inspirerer kristne framleis til å arbeidasaman for rettferd. Fødselsdagen til Martin Luther King har vorte ein nasjonal heilagdag iUSA, og han vert feira like i starten på Bøneveka for kristen einskap.Gud høyrde og lydde til naudropet frå israelittane. Gud held fram med å høyra og svara påropa frå dei som er undertrykte. Jesus minner oss om at Guds rettferd nett kjem fram i det athan sjølv er villig til å ofra sin eigen tryggleik og makt og status, ja, sitt eige liv, for å skaparettferd og forsoning i verda så alle menneske kan reknast som like verdefulle.Berre når vi høyrer og svarar på ropa frå dei undertrykte, kan vi koma vidare på vegen tileinskap. Dette gjeld og for den økumeniske rørsla der det kan bli naudsynt å gå ein ekstra milnår det gjeld å lya til kvarandre, kasta bort hemnlyst og gjera godt mot andre.BønVår Herre og Gud, du skapte mennesket, mann og kvinne i ditt guddommelege bilete. Med eitsinn og eit hjarte ber vi uavlateleg om at dei som hungrar i verda kan bli metta, at dei som erundertrykte kan verta frie og at alle menneske kan bli behandla som like verdefulle. Vi berom at vi kan få vera dine reiskap til å gjera denne lengtinga til røyndom. Vi ber deg i namnettil Jesus Kristus, vår Herre. Amen.Bøneveka 2008 - side 28

Femte dagenBe alltid med tolmod i hjartetVer tolmodige mot alle (1 Tess 5,14)2 Mos 17,1-4 Kvifor?Sal 1Det gjev si frukt i rette tid1 Tess 5,12a.13b-18 Ver tolmodige mot alleLuk 18,9-14 Ei audmjuk bønKommentarNår det gjeld splittinga mellom kristne, kan vi ikkje vera tilfredse med oss sjølv. Med rettelengtar vi etter at dagen med forsoning mellom oss skal koma. Men vi må og hugsa at denøkumeniske innsatsen ikkje går like fort alle stader. Nokre går framover i store sprang, andreer meir varsame. Og Paulus oppmoder oss til å vera tolmodige mot alle.Som farisearen i likninga kan vi lett koma til å stå fram for Gud med overmot fordi vi meinervi gjer allting så vel: ”Eg er ikkje som andre folk”. Om vi nokon gong vert freista til å klagapå kyrkjemedlemar eller økumeniske dialogpartnarar fordi dei går langsamt fram eller fordidei er forhasta, er oppmodinga til tolmod eit viktig og naudsynt varsel.Til tider viser vi oss utolsame mot Gud. Som folket i øydemarka, spør vi han av og til kviforvi må halda ut på denne strevsame vandringa dersom det alt saman er til ingen nytte. Men latoss vera tillitsfulle. På sin eigen måte og til si eiga tid svarar Gud på bønene våre. Slik dagenkrev vil han skapa nye vegar som kan nyttast til å føra kristne saman.BønHerre, gjer oss som er disiplane dine, merksame på ordet ditt både dag og natt. Gi oss von omresultat når vi vandrar vegen mot einskap. Vi ber deg om audmjukt tolmod når fordomar ogmistru synest å ta overhand, slik at vi kan finna fram til forsoning. Amen.Bøneveka 2008 - side 29

Sjette dagenBe alltid om nåde til å arbeide saman med GudVer alltid glade, be uavlateleg (1 Tess 5,16-17)2 Sam 7,18-29 David takkar og berSal 86Vend øyra til og svar meg, Herre1 Tess 5,12a.13b-18 Ver alltid gladeLuk 10,1-24 Jesus sender ut dei syttitoKommentarNår vi ber, tilpassar vi viljen vår til Guds vilje. På det viset tar vi del når han fullførermålsettinga si. Vi treng Den heilage Ande til å endra hjarta våre slik at vi kan få nåde til åarbeida saman med Gud og få del i tenesta hans og målet om einskap. Når vi uavlateleg berom dette, blir vi klar over at ”fleire arbeidarar trengs til hausten”. Ved fleire økumeniskesamlingar, særleg ved den årvisse nasjonale verkstaden for kristen einskap i USA, vert detklart at dersom den økumeniske rørsla skal lykkast i dag og i neste generasjon, må fleire ungemenneske bli med. Vi treng fleire arbeidarar som kan oppleva gleda over at bøn er ein del avGuds verksemd.Tekstane for den sjette dagen hjelper oss til å sjå kva det tyder å arbeida for evangeliet si sak.David vart overvelda av at han kunne bli tatt inn i planen om å byggja eit staseleg tempel forHerren. Han spør: ”Kan Gud verkeleg bu på jorda?” Så held han fram: ” Så gjer då vel ogvelsigna ætta åt tenaren din, så ho alltid må stå urikka for ditt åsyn.”Salmediktaren ber: ” Herre, lær meg din veg, så eg kan ferdast i di sanning! Gjev meg eitudelt hjarta, så eg kan ottast ditt namn! Eg takkar deg, Herre, av heile mitt hjarta; min Gud, egvil evig æra ditt namn.”Då Jesus sendte dei syttito, slo han fast at disiplane hans og dei som kom til tru på Jesus vedordet dei høyrde, skulle forkynna hans fred og evangeliet om Guds rike som er kome nær. Dådei trass i motstand glade kom attende, frydar Jesus seg over at dei har hatt makt over deivonde åndene i namnet hans. Bodskapen er at vi aldri må slutta, aldri gi opp.Gud vil at folket hans skal vera eitt. Som dei kristne i Tessalonika får vi og formaninga omalltid å vera glade og be uavlateleg. Vi kan vera trygge på at når vi forpliktar oss til å arbeidasaman med Gud, då vi planen hans om einskap til sist bli oppfylt.BønHerre Gud, i ditt vesen er det fullkomen einskap. Lat hjarta våre brenna slik med lengting ogvon om einskap at vi aldri sluttar å arbeida for ditt evangelium. Vi ber deg i namnet til JesusKristus, vår Herre. AmenBøneveka 2008 - side 30

Sjuande dagenBe om alt vi treng… ta dykk av dei veike (1 Tess 5,14)1 Sam 1,9-20 Hanna ber om ein sonSal 86lyd etter når eg tryglar og bed1 Tess 5,12a.13b-18 Vi ber dykk … ta dykk av dei veikeLuk 11,5-13 Be, så skal de fåKommentarHanna var fortvila fordi ho ikkje kunne få barn. Ho bad til Gud om at ho måtte få ein son, ogda tida var inne, fekk ho svar på bøna si, og Samuel vart født. (Samuel tyder ”eg har bedeGud om han”). I Lukasevangeliet les vi at Jesus sjølv seier ”Be, så skal de få”. Så når vi er itrong, vender vi oss til Gud i bøn. Svaret er ikkje alltid det vi ventar at Gud vil svara.Det er ei umåteleg kraft i bøna, især når ho er knytt saman med teneste. Frå evangelia veit viat Kristus vil vi skal elska og tena kvarandre. I brevet til tessalonikarane tar Paulus dette opp ipåbodet: ”Ta dykk av dei veike”. Det er ikkje umogleg for oss å svara folk som er veike og inaud på ein praktisk og økumenisk måte. Ofte arbeider kyrkjer frå ulike tradisjonar hand ihand. Men i nokre situasjonar vert vitnemålet deira kraftig svekka av splittinga mellom dei.Og når vi vil be saman, kan det henda vi er fulle av mistru mot andre kristentradisjonardersom bønneforma er annleis enn vår eigen. Vi kan tenkje på ulike former for bøn somromersk-katolske bøner der ein ber til Gud gjennom helgenane eller gjennom jomfru Maria,ortodokse liturgiske bøner, pinsevenenes bøner, eller protestantanes bøner som spontant ogdirekte talar til Gud på ein kvardagsleg måte.Men det finst teikn til nye tankar om ulike bønneformer. Innanfor dei amerikanske kyrkjenehar ei fornying i pinserørsla ført til betre forståing av krafta i bøna, og pinsevenene har vortetryggare i den økumeniske rørsla. Samtalar i Verdskyrkjerådet med dei ortodokse kyrkjenehar ført til at ein betre godtek bønneformene hos kvarandre.Tiltru til at det er makt i bøn er utan tvil noko vi står saman om i alle tradisjonane våre. Dettegir rike høve til å føra vidare arbeidet for kristen einskap - så snart vi kan forstå forskjellanemellom oss og overvinna dei. Med bøn skulle vi støtta opp under samtalene som søkjer å taopp ulikskap mellom kyrkjene våre, nemleg slik ulikskap som hindrar oss frå å koma samanved Herrens bord. Så skulle vi be saman om at bøna kan gjera så dei vanskelegestridsspørsmåla får bli med på vegen mot einskap.BønHjelp oss, Herre, til å vera eitt når vi ber om at verda må bli frelst, om at splittingane mellomkyrkjene våre kan lækjast, og for oss sjølv, at vi ikkje må tvila på at du vil høyra oss og svarapå bøna vår. I Jesu namn. AmenBøneveka 2008 - side 31

Åttande dagenBe alltid om at dei alle må vera eittLat freden råda mellom dykk (1 Tess 5,13b)Jes 11,6-13Då skal ulven bu saman med lammetSal 122Fred bak dine murar1 Tess 5,12a.13b-18 Lat freden råda mellom dykkJoh 17,6-24At dei alle må vera eittKommentarGud ønsker for menneska at vi kan leva i fred med kvarandre. Denne freden (shalom) er ikkjeberre fråvær av krig eller konfliktar. Den shalom som Gud ønsker for oss, kjem når menneskavert forsona så dei kan leva som ein familie og ta del i og gi uttrykk for den freden som Gudåleine kan gi. Biletet hos Jesaja av ulven som bur saman med lammet og leoparden som ligg ilag med kjeet, gir oss ein glimt av den framtida Gud ønsker å gi oss. Fordi denne ”shalom” ikkjeer noko vi kan skapa på eiga hand, er vi kalla til å vera reiskap for Herrens fred og handverkararfor Guds forsoningsverk. Fred er likesom einskap ei gåve og eit kall.Når Jesus ber om at disiplane hans må vera eitt, tar ikkje bøna form av eit påbod eller eioppmoding. Han forma ei bøn og løfta orda opp til Far i den natta da han blei forrådt. Bøna veksfram frå djupet av hjartet hans og ut av tenesta hans mens han førebur disiplane på alt det somskal koma: Far, må dei alle vera eitt.Når vi dette året markerer 100-årsjubileet for Bøneoktaven/Bøneveka for kristen einskap, feirarvi dette i ein samanheng som handlar om lengting og bøn og ulike tiltak for kristen einskapgjennom hundreåra. Men vi gjer og vel i å sjå til kor langt vi er komne på denne reisa som Denheilage Ande leier oss på. Det er på tide at vi takkar for frukta av bøna for einskap. Mange staderhar fiendskap og misforståing måtte vika for respekt og venskap mellom einskilde kristne ogmellom kristne samfunn. Kristne som er komne saman for å be om einskap, har og ofte komesaman for å gi eit felles vitnemål om evangeliet eller for å arbeide side ved side for å tena dei somer i naud. Samtalar har vore med på å byggje bruer av forståing, og har ført til avtalar om nokreav dei forskjellane i kyrkjelæra som har skilt oss.Men dette er og ei tid til å gjera bot, for når vi enno er skilt frå kvarandre, vert vi klaga av Jesussi bøn om einskap og av oppmodinga frå Paulus om å halde fred med kvarandre. På denne dagener kristne i open konflikt i mange saker. I tillegg til gamal ulikskap i læra står vi ofte motkvarandre i spørsmål om moral og levesett, krig og fred, og i andre saker der vi skulle ha gitt eitsamla vitnemål. Når vi er splitta og i konflikt med kvarandre, kjem vi til kort når det gjeld detstore kallet om å vera teikn og reiskap for den einskapen og freden som Gud vil gi.Kva skal vi så seie? Det finst årsak til glede og grunnar til sorg. Dette er ei tid til å takka for deisom i tidlegare generasjonar har brukt seg sjølv i teneste for forsoning og fred. Men det er og eitid til på ny å forplikta oss som medarbeidarar på einskapen og freden som Kristus vil ha. Og deter ei tid til enno ein gong å grunna på kva det tyder å ”be uavlateleg” med ord og gjerningar ogmed livet i kyrkjene våre.BønHerre, gjer oss til eitt – eitt i orda våre så ei sameina vørdsam bøn kan stiga opp til deg, eitt i vårlengting og jakt etter rettferd, eitt i kjærleik så vi kan tena deg i dei minste av børne og systrenevåre, eitt i lengting etter ditt andlet. Herre, gjer oss til eitt i deg. Amen.Bøneveka 2008 - side 32

Meir materiale til Bøneveka(Dette materialet er lagt fram av gruppa som førebudde kjeldematerialet, og er utgitt åleinepå deira ansvar.)BønHerre, tak meg dit der du vil eg skal gå,lat meg møta den du vil eg skal møta,si meg kva du vil eg skal seia, oglat meg ikkje koma i vegen for deg.(Father Mychal Judge, OFM, september 11.2001)”Etter at han fekk kallet, sto han (Dr Martin Luther King jr) opp av senga og kokte segkaffe. Han tok til å ottast for familien sin, og alle dei vanskelege tinga som følgde av rørslavår ble som ei tung bør på sjela hans. Med hovudet i hendene bøygde Martin seg overkjøkkenbordet og bad høgt til Gud: ”Herre, eg er trygg på at det eg trur på er rett. Folk sertil meg som til ein leiar, men dersom eg ikkje kan stå framom dei utan styrke og mot, vil deivakla. Det er slutt på krafta mi. Eg har ikkje noko att. Eg er komen til eit punkt der eg ikkjelenger kan greie det åleine.”Seinare fortalde han meg: ”I den augneblinken kjente eg Guds nærvær slik eg aldri har kjentHan før. Det var som eg kunne høyra ei røyst som sa: Stå opp for rettferd, stå opp forsanning, og Gud vil vera med deg for alltid.” Då Martin reiste seg frå bordet, var han fyltmed ein ny tryggleik, og han var klår til å møta kva det skulle vera.”(Coretta Scott King: Standing in the Need of Prayer)Gud, gi meg ro i sinnet så eg kan akseptera slike ting som eg ikkje kan endra, mot til å endraslike ting som eg kan endra og visdom til å sjå skilnaden. Lat meg leva ein dag om gongen ognyta ein augneblink om gongen. Hjelp meg å godta liding som vegen til fred og ta dennesyndige verda som ho er, slik Han gjorde, og ikkje som eg ville ha henne. Lat meg lita på atHan vil gjera alle ting på rett vis om eg gir meg over til Hans vilje, og at eg kan verta rimeleglukkeleg i dette livet og salig med Han i all æva i det neste. Amen.(Reinhold Niebuhr)Dronning Liliuokalani av Hawaii, då ho var fengsla i 1883O! kou aloha no, Herre, din nåde og kjærleikAiakia lani,rekk like til himmelen,Ao kou oiaiadei talar om di sanningHe hemolele hoiog er fylt med heilagdom.Kou noho mihi maA paahao isOoe kuu lamaKou nani kou kooMai nana ino inoNa hewa o kanakaAka e huikalaA rrtemae noNår eg audmjukt tenkjer,fengsla i dette rom,er du mitt ljos, min fristad,din ære er min stav.Sjå ikkje til deira feiltrinnog ikkje til menneskas syndtilgi med kjærleik og nådeså vi kan bli reine for degBøneveka 2008 - side 33

No laila e ka l-lakuMalalao kou eheuKo makou maluhiaA mau loa aku no. Amene.Eg bønnfell deg om nåde,ta oss inn i ditt vernog fred skal bli din gåvei dag og til æveleg tid. AmenVis meg korleis dei svakaste lirså eg kan vita kva naud folket mitt er i.Set meg fri til å be for dei andre,for du er nær i dei alle.Hjelp meg ta ansvar for livet mittså eg kan bli fri til sist.Gi meg ærlegdom og tolmodså eg kan arbeida saman med andre.Skap song og glede i verdaså Anden kan leva iblant oss.Lat Anden bløma og veksaså vi aldri trøytnar i stridenVi minnest dei som døydde for rettferdfor dei har gjeve livet til ossHjelp oss å elska der hatet rårfor slik kan vi endra på verda.SalmarVanlege amerikanske salmar:(Cesar Chavez)In Christ There is No East or West (Sjå NoS 539: I Krist er ikkje aust og vest)Tekst: William A. Dunkerley, Melodi: Harry T. BurleighAmazing Grace (Sjå NoS 331: Kom, kom og hør et gledens ordEller: S97 Forunderleg, eit vrak som eg)Tekst: John Newton, Melodi: Virginia melodySimple GiftsJoseph Brackett jr. Ein kvekersalme.Blessed assurance, Jesus is Mine (Salige visshet, Jesus er min)Tekst: Fanny Lane Crosby, Melodi: Phoebe Palmer KnappGospelsongar:There’s a Sweet, Sweet Spirit. Doris AkersFrå Pinsekyrkjene: Spirit of the Living GodDaniel IversonKarismatisk kor: He is LordMenneskerettar: Lift Ev’ry Voice and SingTekst: James Weldon Johnson, melodi: J. Rosamond JohnsonBøneveka 2008 - side 34

Den økumeniske situasjonen i USA 1Eit mangfald av kristne kyrkjer og samfunn har vore ein del av amerikansk kulturell røyndomsidan dei spanske misjonærane kom i det 16. hundreåret og engelske, hollandske og svenskeinnvandrarar slo seg ned på austkysten av Nord-Amerika i det 17. hundreåret. Ganske tidleghadde anglikanarar busett seg i Virginia, puritanske kongregasjonalistar i Massachusetts,hollandske reformerte i New Amsterdam (New York), tilhengarar av Venenes samfunn,(kvekarar) i Pennsylvania, presbyterianarar i New Jersey og romersk-katolske i Maryland. Detvar desse områda som blei dei første Sambandsstatane i Amerika. Mangfaldet i det kristneuttrykket auka da Sambandsstatane vaks utover heile kontinentet. Dette mangfaldet er nedfeltsom ein menneskerett i den amerikanske identiteten.Men amerikanarane hugsar og ein sørgjeleg mangel på toleranse i dei første koloniane ogstatane andsynes dei som ikkje delte identiteten til fleirtalet. Baptistane vart drivne ut avMassachusetts. Mange stader var ikkje katolikkane velkomne fordi ein tenkte at dei var meirlojale mot paven i Rom enn mot Amerika.I dei fleste kyrkjene fekk ikkje afrikanske slavar og frigitte svarte menn og kvinner ta del igudstenesta saman med den kvite kyrkjelyden. Unntak frå dette var Venenes samfunn, deiamerikanske baptistane, mennonittane og dei bøhmiske brørne. Alle desse kyrkjene arbeiddefor å avskaffa slaveriet, og dei hjelpte til med å bygga særelege samfunn for afro-amerikanskgudsteneste. Ut ifrå denne kulturelle motsetninga mellom rasisme og trua på at evangeliet girfridom, vaks dei afro-amerikanske kyrkjene: Den afrikansk-metodistiske episkopale kyrkja,Den afrikansk-metodistiske Sion-kyrkja, Den kristne metodistiske episkopale kyrkja og Dennasjonale baptistkyrkja. Frå desse samfunna og frå Wesley-metodismen utviklaheilaggjeringstradisjonen seg mot slutten av det 19. hundreåret. Denne tradisjonen bleiindirekte opphavet til pinserørsla i det 20. hundreåret.På slutten av det 19. hundreåret var det ein brennande iver for å evangelisera rundt i det ungeUSA. Metodistane gjorde ein tapper innsats med å bringe evangeliet til landsbygdene i dennye nasjonen. Ei stor åndeleg vekking fann stad omtrent på denne tida. Ho blei støtta avteologar og predikantar knytt til teologiske skuler som Yale (Connecticut) og Princeton (NewJersey). Denne fornyinga i reformert kristendom hadde ei reint amerikansk innretting. Hoville skapa nytt liv i trua for folk i byane på den tida den industrielle revolusjonen starta, ogfor eit veksande tal av innvandrarar som slo seg ned midt i og vest på kontinentet. I dalføretlangs Ohioelva førte dette til utvikling av ein ny slags kristendom blant amerikanskeprotestantar. Han bygde gjerne på ein kongregasjonalistisk kyrkjeforståing der den lokalekyrkjelyden er heilt sjølvstendig. Han legg vidare vekt på mennesket sin fridom og tiltru tilseg sjølv, hardt arbeid, personleg omvending og frelse. Den kristne kyrkja (Disciples ofChrist) og Sørstatsbaptistane voks ut av denne rørsla saman med andre samfunn av det einkunne kalla ”evangelikale” kristne. Dei kom til å bli forgjengarane til fundamentalistanetidleg på det 20. hundreåret.Det vesle, opphavlege katolske samfunnet voks kraftig på midten av det 19. hundreåret pågrunn av innvandring frå Europa, særleg frå Tyskland og Irland der det på den tida varhungersnaud. Samtidig kom og lutherske innvandrarar frå Tyskland og Skandinavia saman1Denne teksta er gitt ut åleine på dei amerikanske forfattaranes ansvar.Bøneveka 2008 - side 35

med folk frå andre reformerte og baptistiske samfunn. Dei søkte alle etter land og utvegarsom på grunn av krig og armod ikkje fanst i Europa. Mange protestantiske amerikanararkjente auken i den katolske befolkninga som eit trugsmål mot den særskilte amerikanskeforma for kristendom som hadde vakse fram. Men da innvandringa frå Italia og Aust-Europaheld fram og da franske og spanske område i Nord-Amerika anten vart erobra eller lagt tilSambandsstatane, vart den katolske fellesskapen ein del, om enn ein særskilt del, av denamerikanske kristne scena. Ved overgangen til det 20. hundreåret kom mange ortodokseinnvandrarar. Da hadde ein øydeleggjande borgarkrig gjort ende på slaveriet og ei meirprogressiv sjølvkjensle gjort Sambandsstatane til ein smeltedigel for alle folkeslag.I det 20. hundreåret tok den økumeniske rørsla til å ta form i USA slik som i Europa.Amerikanske protestantar kom saman for å prøva ut samarbeid i misjon og evangelisering.Dette førte til at det vart danna eit felles kristent sosialarbeid for å hjelpa dei fattige, gi deiunge utdanning og stelle dei sjuke. Nye sosiale institusjonar, som KFUM (YMCA) ogFrelsesarmeen tok del i dette. I 1908 blei Den kyrkjelege bøneoktaven starta av ein episkopalfransiskanarorden, Forsoningsbrorskapen, på Graymoor i Garrison, New York.Kring 1910 starta den episkopale biskopen Charles Brent saman med Peter Ainsley fråDisciples of Christ eit felles tiltak for å ta opp saker omkring tru og kyrkjeordning mellomkyrkjene i USA. Disiplane hadde alltid halde fram kristen einskap som eit av sine hovudmål.Den episkopale kyrkja under leiing av William Reed Huntigton i New York hadde over tjueår tidligare vore med på å gi ut Chicago-Lambeth Quadrilateral (1886-1888) som blei eistandard truvedkjenning felles for heile den anglikanske kommunionen. Denne vedkjenningatente og til å slå fast minstekrava til einskap med andre kristne kyrkjesamfunn.To verdskrigar og eit økonomisk samanbrot seinare, i 1957, blei den første og einastenordamerikanske konferansen om tru og kyrkjeordning (Faith and Order) halde ved OberlinCollege, Ohio. Det førte til at ein permanent kommisjon for tru og kyrkjeordning blei opprettainnanfor Det nasjonale kyrkjerådet i USA. Etter Det andre Vatikankonsilet slutta den katolskekyrkja i USA seg til kommisjonen for tru og kyrkjeordning. Frå å vera ein særskilt del på denamerikanske kyrkjescena var den katolske kyrkja blitt ein særs aktiv og positiv deltakar i denøkumeniske rørsla.Første halvparten av det 20. hundreåret var prega både av forsoning mellom kyrkjesamfunna iUSA og av nye utviklingsliner og nye splittingar. I dei større protestantiske og episkopalekyrkjene fekk ei historisk-kritisk bibelforsking plass i presteutdanninga og prega etter kvartbåde skular og kyrkjer. På same vis tok ein til å akseptera nye tenkjemåtar kringmenneskenaturen og synda, sosial rettferd og likskap. For mange protestantar i Sørstatane ogpå landsbygda, slike som anten så på seg sjølv som evangelikale eller som del av dei nyepinserørslene, blei denne uviklinga eit kall om å venda attende til dei fundamentale sakene,slik som å godta 1. Mosebok som ei verkeleg historisk framstilling. Dette gjorde at dei ikkjeønskte å bli med i ei økumenisk rørsle der medlemskyrkjer og samfunn gjekk ut over deifundamentale tinga i lærestandpunkta deira.Medan desse ulike utviklingslinene førte til ein stendig større avstand mellom deikonservative og dei progressive i teologisk og kulturell forstand, skjedde det og ei rørsleBøneveka 2008 - side 36

innanfor visse kyrkjesamfunn i Amerika. Fleire av dei førte til at samfunn som hadde værtsplitta innanfor den same tradisjonen, noblei sameinte. Dette gjaldt Den sameinte Kristkyrkja(United Church of Christ) (1957), Den sameinte metodistkyrkja (1968), Den presbyterianskekyrkja i USA (1983) og Den evangelisk-lutherske kyrkja i Amerika (1987). Samstundesbidrog Den katolske kyrkja gjennom det økumeniske engasjementet sitt til at eit stort ogfruktbart arbeid vart utført gjennom bilaterale samtalar i USA og gjennom samtalar påkyrkjemøteplan i regi av Kommisjonen for tru og kyrkjeordning. I Sambandsstatane laga ein isamtalene mellom lutheranarar og romersk-katolske ei felles framstilling om rettferdiggjeringved tru som seinare blei grunnlaget for ei internasjonal erklæring som lutheranarar ogkatolikkar står saman om. Bilaterale samtalar mellom Den katolske kyrkja og dei ortodoksebiskopane i Amerika (SCOBA) har og betra dei internasjonale relasjonane mellom ortodokseog katolikkar. Samtalar mellom lutheranarar og episkopale har ført til fullt fellesskap omkringnattverdfeiringa og til gjensidig godkjenning av prestar og presteteneste hos kvarandre(”Kalla til felles teneste”). Den evangelisk-lutherske kyrkja i Amerika (ELCA) har på samevis fått fullt fellesskap etter bilaterale samtalar med dei Bøhmiske brørne, Den reformertekyrkja i Amerika, Den presbyterianske kyrkja i USA og Den sameinte kristkyrkja.Bilateralt og multilateralt økumenisk arbeid i USA har ført til at mange kyrkjer har komenærare kvarandre, ja, til og med er vortne samde om lærespørsmål som tidlegare har skilt dei.Men i saker som gjeld kjønn eller sosialetikk og seksualetikk, er det framleis skilje, og det harog blitt nye skilje innanfor kyrkjesamfunna. Ulike haldningar til den rolla kvinner skal spela ikyrkja, især spørsmålet om kvinner skal kunne ordinerast til prestar, har ført til nye vanskarmellom gamle samtalepartnarar. Når det gjeld menneskeleg seksualitet og framfor altrelasjonar mellom personar av same kjønn, har det vorte ei polarisering av standpunktainnanfor dei kristne kyrkjene. Kyrkjene har og svara ulikt på spørsmål om krig og fred, og deihar nærma seg spørsmåla om forholdet til andre religionar på ulike vis. Kyrkjer som har vortesamde med økumeniske partnarar på nokre område, finn at dei er usamde når andre sakerkjem opp. Kyrkjer som har lite til felles i kyrkjetenking, finn at dei likevel står saman i svarpå sterkt kjensleladde etiske spørsmål.Men det er og andre saker som drar kyrkjene nærare kvarandre og der ein kjenner trong til åarbeide nærare saman. Rasismen er framleis eit ulækja sår i Amerika sjølv om han ikkjelenger kan gøyma seg under noka lov og sjeldan står ope fram. Men arven frå dei 250 åra daafrikanarar vart haldne som slavar i USA og som slutta med ein blodig borgarkrig, har ikkjegjort slutt på amerikansk rasisme. Det har heller ikkje lova frå 1965 om like og fulleborgarrettar for alle gjort. På økumenisk plan har kyrkjene gjort mykje for å kjempa motrasismen både innanfor og utanfor sine eigne strukturar. Likevel finst det framleis spenningarpå grunn av ulikskap i rase. Men grupperingar etter folkeslag og rase innanfor deiamerikanske kyrkjene har på den andre sida gitt positive tilskott til den amerikanske kristnelivsveven og har støtta den økumeniske rørsla med mange gåver og viktig innsikt. Det er ogpå grunn av denne historia om liding og kamp at markeringa av fødselsdagen til MartinLuther King, som fell saman med Bøneveka for kristen einskap, får si særlege meining iUSA.Eit område der kyrkjer og fellesskap i USA ser ut til å finne fram til samarbeid, fellesaksjonar og samordna appellar til det politiske systemet, er kampen mot fattigdom. For tidaBøneveka 2008 - side 37

diskuterer ”Kristne kyrkjer saman” i USA (Christian Churches Together - CCT frå 2006)fattigdom og økumenisk tilnærming for å vinna over fattigdom.Til sist, mens amerikanarar flest, slik statistikkane visar, er særs klåre på at dei er kristneog/eller truande menneske, så er det eit veksande kulturelt og politisk skilje mellomsekularisme og religion i Amerika. Kyrkjene ser at det stendig vert viktigare å arbeide samanfor å stansa det ein oppfattar som ein veksande sekularisme slik ein finn i Europa. Men detteser ut til å vera ei meir mobiliserande sut for katolikkar, evangelikale, pinsevenar, ortodokseog historiske afro-amerikanske kyrkjer enn det er for dei store protestantiske kyrkjene.Likevel vil dei fleste seia seg samde i at sekularismen har ført til truskrise for mangemenneske.Ei side av det økumeniske livet blant dei kristne i USA er at det stendig vert fleireøkumeniske organisasjonar:* ”Kristne kyrkjer saman i USA” (Christian Churches Together in the USA – CCT) er dennyaste vona om ei stor økumenisk samanslutning for alle kristne kyrkjer og samfunn iSambandsstatane. CCT vart oppretta 30. mars 2006. Dei 36 fellesskapa som er medlemerkan delast inn i fem ”familiar”: • Evangelikale og Pinsevenar, • Katolske, • Ortodokse, •Protestantiske og • Etniske/rasemessige. Den femte familien med dei etniske ograsemessige samfunna var naudsynt i amerikansk samanheng i lys av historia omraseundertrykking. CCT er opptatt av fire utfordringar: R Feira ei felles vedkjenning avtrua på den treeinige Gud. R Gjennom bøn og teologisk samtale finna fram til korleisDen heilage Ande rettleiar i dag. R Gi kvarandre fellesskap og gjensidig støtte. R Søkja åforstå kvarandre betre gjennom å stadfesta det som er felles og forstå det som er ulikt.* Det nasjonale rådet for kristne kyrkjer i USA (The National Council of Churches ofChrist in the USA - NCCCUSA) vart oppretta i 1950. I innleiinga til lovene sine slår deifast at Det nasjonale kyrkjerådet ”er ein fellesskap av kristne samfunn som i svar påevangeliet slik det er openberra i Skriftene vedkjenner seg Jesus Kristus, Guds Ord somblei menneske, som sin Frelsar og Herre. Desse samfunna forpliktar seg overforkvarandre til stendig å gjera einskapen i kyrkja meir synleg. I tillit til at Den heilageAnde har kraft til nyskaping, kjem desse samfunna saman for å vera eit råd for fellesteneste så heile skapningen kan kjenna Guds herlegdom”. Det nasjonale kyrkerådet har35 kristne samfunn som medlemar. Dei representerer ulike grupper av protestantar,anglikanarar, ortodokse, evangelikale, historiske afro-amerikanske kyrkjer og Levandefred-kyrkjer. Gjennom Kyrkjeleg teneste for verda (Church World Service) og fleirekomitear for sosial rettferd og politiske saker har Det nasjonale rådet gjort ein storinnsats i økumenisk samarbeid og for menneskerettar.* Kommisjonen for tru og kyrkjeordning i USA (Faith and Order USA) som starta arbeidetsitt i 1960, er ein kommisjon under Det nasjonale kyrkjerådet. Etter forbilete fråKommisjonen for tru og kyrkjeordning under Verdskyrkjerådet har denne kommisjonenogså særskilte medlemar som ikkje er med i Det nasjonale kyrkjerådet. Det gjeld denRomersk-katolske kyrkja, nokre evangelikale, nokre pinsekyrkjer og andre grupper.* Dei sameinte kyrkjene i Kristus (Churches United in Christ – CUIC) blei danna som einetterfølgjar etter Samrådet for kyrkjeleg einskap (Consultation on Church Union –Bøneveka 2008 - side 38

COCU) i 2002. Dei ni medlemskyrkjene som danna COCU i 1960, gikk over frå å veraeit ”samråd” til meir heilt å freista leva ut einskapen i Kristus” gjennom å hjelpakvarandre til vokster på åtte område: - Godta kvarandre som sanne uttrykk for den einekyrkja. - Godta medlemane hos kvarande som døypte med ein og same dåp. - Godtakvarandre som vedkjennarar av den same apostoliske trua. - Laga ordningar for å feiranattverd saman (nokalla CUIC-liturgien). - Arbeida saman i misjon, særskilt i ånedkjempa rasisme. - Gi klåre fråsegn om at ein vil fremja einskap og ikkje setta nokomenneske på sida eller visa nokon bort. - Gi kvarandre tryggleik så ein kan rekna medkvarandre og samarbeida om vedtak og fråsegner. - Ha ein stendig prosess for samtalarom teologi. Dei ni medlemskyrkjene i CUIC er Den afrikanske metodistiske episkopalekyrkja, Den afrikanske metodistiske episkopale Sion-kyrkja, Den kristne kyrkja(Disciples of Christ), Den kristne metodistiske episkopale kyrkja, Den episkopale kyrkja,Det internasjonale rådet for sjølvstendige kyrkjer, Den presbyterianske kyrkja i USA,Den sameinte Kristkyrkja og Den sameinte metodistiske kyrkja.* Konferansen for kristne leiarar i Sørstatane (The Southern Christian LeadershipConference) starta med den vidgjetne bussboikotten i Montgomery, Alabama i 1956.Den første presidenten var Dr. Martin Luther King jr. Denne konferansen har arbeiddøkumenisk mellom dei historiske afro-amerikanske kyrkjene og dei ”kvite” kyrkjenesom har slutta seg saman i eit økumenisk tiltak for å bli kvitt rasisme i det amerikanskesamfunnet.* Den nasjonale samanslutninga av evangelikale (The National Association ofEvangelicals – NAE) som blei oppretta i 1942, tel meir enn 60 kyrkjesamfunn så ulikesom Mennonittane, Guds forsamlingar (Assemblies of God), Frelsesarmeen ogHeilagdomsforsamlinga Guds Kyrkje. Dei støttar økumenisk fellesskap og er talerøyr forkristne i USA som seier dei trur at Bibelen er utan feil, som ivrar for misjon og forgåvene til Den heilage Ande. Denne samanslutninga er den største av dei økumeniskeorganisasjonane til dei som vert kalla ”evangelikale og pinsevener”. NAE seier om sineoppgåver at det er ”å breie ut Guds rike gjennom fellesskapen mellom medlemskyrkjer,organisasjonar og einskildkristne som vil gjera Kristi kropp synleg ved å stå for eibibelsk sanning, tala med ei klår og representativ røyst og tena det evangelikalefellesskapet ved sameint innsats, samarbeida om prestar og forkynnarar og ved drivastrategisk planlegging.”Mange kyrkjer og kyrkjefamiliar i USA har eigne kontor for å leggja til rette det økumeniskearbeidet. Ei utvida utgåve av denne teksta om ”Den økumeniske situasjonen i USA” kan einfinna på Internett på http://www-coe.org eller http://prounione.urbe.it Den utvida teksta gir eimeir utførleg liste over organisasjonar som arbeider for kristen einskap samt statistiskinformasjon om kyrkjene i USA.I tillegg til dette må vi og få visa til dei flotte grasrottiltaka som lokale og regionalefelleskyrkjelege råd har sett i gang. I mange lokalsamfunn rundt om i USA er nesten allekyrkjesamfunna og prestane og forstandarane deira med i desse råda: protestantar,anglikanarar, ortodokse, afro-amerikanarar og katolikkar. Nær knytt til grasrota er og kvinnerog menn som er tilsett av lokale, regionale eller nasjonale kyrkjeråd som leiarar eller sommedarbeidarar i økumeniske program. Dei har danna nettverk innanfor kyrkjesamfunna sineBøneveka 2008 - side 39

og mellom kyrkjene for å skapa ein levande økumenisk dialog. Kvart år støttar dei Dennasjonale verkstaden for kristen einskap i ulike byar og arrangerer Bøneveka for kristeneinskap på heimstaden sin.Til sist skal vi og nemna at det finst samanslutningar av kyrkjelege utdanningsinstitusjonar oguniversitet som legg til rette for og nokre gongar til og med krev at teologiske studentar skalregistrera seg ved fleire lærestader for på det viset å støtta arbeidet i den økumeniske rørsla.Kring alle dei større byane er det slike samanslutningar. Vi må og nemna det arbeidet somskjer ved universitetsfakulteta, især ved Temple-universitetet i Philadelphia der dei gir utTidsskrift for økumeniske studium (The Journal of Ecumenical Studies).Ein ny trend i amerikansk kristenliv er ei rørsle som ikkje vil ha noko å gjera med deietablerte kyrkjene og deira gamle og fasttømra former. Dei som sluttar seg til denne rørsla, erunge menneske, hovudsakleg menn mellom 25 og 35 år. Dei ”samtalar” om kristen tru og harlaga nettverk og samfunn over Internett. Dei er heilt uinteresserte i teologiske omgrep og vertderfor ei utfordring i det økumeniske arbeidet. Men også her har ein starta ein samtale omverdien av den økumeniske rørsla.Frå lokalt til nasjonalt nivå sett kristne i USA pris på felles bøn for fattige og sjuke, for deisom kjempar med trua og for heile nasjonen, medrekna tryggleiken for soldatane i hæren. Vedsida av Bøneveka for kristen einskap er det mange kristne som kjem saman i bøn påhausttakkefesten i november (Thanksgiving Day), Nyttårskvelden, Askeonsdag, Langfredag,Verdsbønedagen (Kvinnene sin internasjonale bønedag) i mars og Den nasjonale bønedagen imai. I slike situasjonar vert det ei djup kjensle av fellesskap der Den heilage Ande hjelper tilmed å setta til side skilje og mistru til fordel for einskap og tillit.Bøneveka 2008 - side 40

Bøneveka for kristen einskapEmne 1968-2008I 1968 byrja ein å nytta materiale som var førebudd i fellesskap av Verdskyrkjerådets komitéfor tru og kyrkjeordning og Det pavelige råd til fremje av kristen einskap.1968 Til pris og ære for hans herlegdom (Ef 1,14)1969 Kalla til fridom (Gal 5,13)(Førebuingsmøte i Roma, Italia)1970 Vi er Guds medarbeidarar (1 Kor 3,9)(Førebuingsmøte i klosteret Niederaltaich, DDR)1971 ...og Den Heilage Andens samfunn (2.Kor 13,13)1972 Eit nytt bod gir eg dykk (Joh 13,34)(Førebuingsmøte i Genève, Sveits)1973 Herre, lær oss å be (Luk 11,1)Førebuingsmøte i klosteret Montserrat i Spania1974 For at kvar tunge skal sanna: Jesus Kristus er Herre (Fil 2,1-13)Førebuingsmøte i Genève, SveitsI april 1974 blei det sendt eit brev til medlemskyrkjene og andre interesserte grupper om åetablere lokale økumeniske grupper til å delta i førebuing av brosjyre for Bøneveka. Eiaustralsk gruppe var den første som tok opp denne utfordringa og førebudde eit utkast tilBøneveka for 19751975 Guds mål: Å samanfatta alt i Kristus (Ef 1,3-10)Materiale førebudd av ei australsk gruppe. Møte i Genève i Sveits1976 Vi skal verta han lik (1 Joh 3,2) eller: Kalla til å bli det vi er.Materiale førebudd av ein Karibisk kyrkjekonferanse. Møte i Roma, Italia1977 Saman halde ut i håp (Rom 5,1-5)Materiale førebudd i Libanon, midt under borgarkrigen. Møte i Genève, Sveits.1978 Ikkje lenger framande (Ef 2,13-22)Materiale førebudd av ei økumenisk gruppe i Manchester, England1979 Ten kvarandre til Guds ære (1 Pet 4,7-11)Materiale førebudd i Argentina. Møte i Genève, Sveits.1980 La riket ditt koma (Matt 6,10)Materiale førebudd av ei økumenisk gruppe i Berlin, DDR. Møte i Milano, Italia.Bøneveka 2008 - side 41

1981 Ein Ande - mange gåver - ein lekam (1 Kor 12,3b-13)Materiale førebudd av Greymoor Fathers, USA. Møte i Genève, Sveits.1982 Må alle finne sin heim i deg, å Herre. (Sal 84)Materiale førebudd i Kenya. Møte i Milano, Italia.1983 Jesus Kristus - verdas liv (1 Joh 1,1-4)Materiale førebudd av ei økumenisk gruppe i Irland. Møte i Céligny (Bossey), Sveits.1984 Kalla til å bli eitt ved krossen til vår Herre (1 Kor 2,2 og Kol 1,20)Førebuingsmøte i Venezia, Italia.1985 Frå død til liv med Kristus (Ef 2,4-7)Materiale førebudd i Jamaica. Møte i Grandchamp, Sveits.1986 De skal være mine vitne (Apg 1,6-8)Materiale førebudd i Jugoslavia (Slovenia). Møte i Jugoslavia.1987 Sameinte i Kristus - ei ny skapning (2 Kor 5,17-6,4a)Materiale førebudd i England. Møte i Taizé, Frankrike.1988 Guds kjærleik driver frykta ut (1 Joh 4,18)Materiale førebudd i Italia. Møte i Pinerolo, Italia.1989 Bygge fellesskap: ein lekam i Kristus (Rom 12,5-6a)Materiale frå Canada. Førebuingsmøte Whaley Bridge, England.1990 At de alle må væra eitt ... så verda kan tru (Joh 17)Materiale frå Spania. Førebuingsmøte i Madrid, Spania.1991 Lovsyng Herren, alle folkeslag! (Salme 117 og Rom 15,5-13)Materiale frå Tyskland. Førebuingsmøte i Rotenburg/Fulda, Vest-Tyskland.1992 Eg er med dykk alle dagar ... Gå difor ut (Matt 28,16-20)Materiale frå Belgia. Førebuingsmøte i Brügge, Belgia.1993 Bera Andens frukt til beste for kristen einskap (Gal 5,22-23)Materiale frå Zaire. Førebuingsmøte nær Zürich, Sveits.1994 Guds husfolk: kalla til å være eitt i hjarte og sinn (Apg 4,23-37)Materiale frå Irland. Førebuingsmøte i Dublin, Irland.1995 Koinonia: Fellesskap med Gud og med kvarandre (Joh 15,1-17)Førebuingsmøte i Bristol, England.1996 Se, eg står ved døra og bankar (Åp 3,14-22)Førebuingsmøte i Lisboa, Portugal.Bøneveka 2008 - side 42

1997 Vi bed i staden for Kristus, lat dykk forsone med Gud. (2 Kor 5,20)Førebuingsmøte i Stockholm, Sverige.1998 Anden kjem oss til hjelp i vår vanmakt (Rom 8,14-27)Førebuingsmøte halde i Paris, Frankrike.1999 Han skal bu hjå dei som deira Gud, og dei skal væra hans folk ( Åp 21,1-7)Materiale frå Malaysia. Førebuingsmøte halde i Bose-klosteret i Italia.2000 Lovet være Gud, han som har velsignet oss i Kristus (Ef 1,3-14)Materiale førebudd av Kyrkjerådet for Midt-Austen. Møte i La Verna, Italia.2001 Eg er vegen, sanninga og livet (Joh 14,1-6)Materiale førebudd i Romania, møte halde i Vulcan, Romania.2002 For du er livets kjelde (Sal 36,5-6)Materiale førebudd av Konferansen for Evangeliske kyrkjer i Europa (CEEC) ogKonferansen av Kyrkjer i Europa (CEC). Møte holde nær Augsburg , Tyskland.2003 Vi har denne skatten i leirkar (2 Kor 4,4-18)Materiale frå kyrkjer i Argentina. Møte i Los Rubios, Spania.2004 Min fred gir eg dykk (Joh 14,23-31; Joh 14,27)Materiale førebudd av kyrkjer i Aleppo, Syria. Møte i Palermo, Sicilia.2005 Jesus Kristus, kyrkas einaste grunnvoll (1 Kor 3,1-23)Materiale førebudd av kyrkjer i Slovakia, møte i Piestany, Slovakia2006 Der to eller tre er samla i mitt namn, der er eg midt iblant dei.(Matt 18,18-20)Materiale førebudd i Irland. Møte halde i Prosperous, Kildare i Irland2007 Han får døve til å høyra og stumme til å tala. (Mark 7,31-37)Materiale førebudd i Sør-Afrika. Møte halde i Faverges i Frankrike2008 Be uavlateleg! (1 Tess 5,(12a) 13b-18)Materialet er førebudd i USA. Møte halde i Graymoor, Garrison, USANokre nøkkelhendingar i historia til BønevekaCa 1740Skottland var det på denne tida ei Pinserørsle med band til USA. Bodskapen tilvekkingsrørsla omfatta bøner for og med alle kyrkjesamfunn.1820 Presten James Haldane Stewart gir ut “Hints for the General Union of Christians forthe Outpouring of the Spirit”Bøneveka 2008 - side 43

1840 Presten Ignatius Spencer, konvertitt til den Romersk katolske kyrkja, foreslår “Fellesbøn for einskap”1867 Den første Lambeth-konferansa for anglikanske prester held fram bøn for einskap iinnleiinga til resolusjonane.1894 Pave Leo XIII oppmuntrar til å holde ein bønneoktav (8 dagar) for kristen ainskap isamanheng med pinse.1908 Presten Paul Wattson byrjar å holde ein bønneoktav for kristen einskap.1926 Faith and Order rørsla tar til å gi ut “Forslag til ein bønneoktav for kristen einskap.1935 Abbed Paul Couturier frå Frankrike gjer seg til talsmann for “Ei verdsomfattandebøneveke for kristen einskap” på inkluderande basis med bøn for “den einskap Kristusvil ha med de middel han vil nytta”.1958 Unité Chretienne (Lyon i Frankrike) og kommisjonen for Faith and Order iVerdskyrkjerådet tar til å samarbeida om førebuing av materiale til Bøneveka.1964 I Jerusalem ba pave Paul VI saman med patriark Athenagoras Jesu bøn “at dei alle måvera eitt” (Joh 17).1964 Dekretet om Økumenikk frå det 2. Vatikankonsilet strekar under at bøn er sjela i denøkumeniske rørsla, og oppmuntrar til å halde Bøneveka for kristen einskap.1966 Kommisjonen for Faith and Order i Verdskyrkjerådet og Sekretariatet til fremje avkristen einskap (nokjent som Det pavelige råd til fremje av kristen einskap) startaroffisielt med felles førebuing av materiale til Bøneveka.1968 Første gang materiale førebudd i fellesskap av Faith and Order og Sekretariatet tilfremme av kristen einskap blir offisielt nytta til Bøneveka.1975 Første gang materiale som byggjer på utkast frå ei lokal økumenisk gruppe, vert nytta iBønveka1994 Teksta for 1996 blei førebudd i samarbeid med KFUK og KFUM2004 Semje oppnådd om at materialet for Bøneveka i framtida skal publiserast i fellesskapog produserast i same format av Faith and Order (VK) og Sekretariatet til fremje avkristen einskap (Den Katolske kyrkja).Bøneveka 2008 - side 44