ISFLAKET - Ishavsmuseet Aarvak

Isen, skutene og menneska
Praktverk om 100 år med selfangst
Av Marit Kvammen
Dette skulle ikkje bli ei selfangstskutebok, men
ei bok om folket, dei som drog ut og dei som
var att heime.
Slik presenterte Einar Grimstad forlaget SPOR
si til no mest omfangsrike bok, ”Is, skuter og
folk – Isflaket 10 år” under lanseringa på
Ishavsmuseet i Brandal søndag. 315 sider,
gjennomillustrert med svart/kvitt-foto og nokre
teikningar, har det blitt, dette utvalet av stoff frå
medlemsbladet ”Isflaket” som Ishavsmuseets
Venner no har gitt ut i ti år.
Idealisme
Framsida på boka er pryda med bilete av ein
sjarmør som sit om bord i ei skute og spelar
trekkspel – for øvrig ein som ingen veit namnet
på, enno. Dermed gav det seg sjøl at lanseringa
opna med smektande trekkspelmusikk ved Knut
Selvåg. Gode, gamle evergreens passa godt her.
Ideen om å lage bok av dette stoffet var Gunnar
Wiik sin. Han intervjua for eit par år sidan
redaktør for ”Isflaket” Finn Sindre Eliassen og
vart fengsla over den idealisme han fann hos
han. – Kvifor ikkkje få litt av dette stoffet
mellom to permar? spurde Wiik. – Til det må eg
ha hjelp, svara Eliassen, og med det var dei i
gang.
Nokre var heime
Intervjua gjorde Wiik også under lanseringa, ei
av dei som er med i boka og som ved dette høvet
hadde teke turen frå Hovdebygda til Brandal,
Bergljot Sandvik. Ho er enke etter ishavsskipper
Jarle Sandvik, som gjennomførte 27 turar på
selfangst frå 1949. Ho fortalde om den tids
kommunikasjonar og kor stas det var å ta med
seg borna til Ålesund når far var ventande heim.
Tvillingar vart fødde, telegram sendt til far som
var i isen. Svar med gratulasjon kom med det
same. Men ved neste barnefødsel og tilhøyrande
telegram, gjekk det tre veker før det kom
tilbakemelding. – Du veit eg hadde mine tankar,
vedgjekk Bergljot. Men eg ringde ikkje til
Brandal for å høyre om reiarlaget visste noko!
Der var ikkje alle stader på Ishavet like god
”dekning”.
Breitt uitval
Isflaket side 31
Det er Finn Sindre Eliassen som har valt ut
stoffet frå dei ti ”Isflaka”. Med seg har han hatt
Magnus Sefland, som også har skrive ein god
del av artiklane i boka. Han gjorde greie for kva
omsyn ein hadde teke ved utveljinga: Alle
fangstfelta skulle vere med, overvintringsfangst
på land, meteorologistasjonane, ekspedisjonar.
Og så måtte ein gjere rett mot dei andre
ishavsbygdene, Vartdal, Tjørvåg og
fjordbygdene, ikkje berre Brandal og Hareid.
Sist men ikkje minst, stoff som står i andre
skute- og ishavsbøker ville ein unngå.
Det var såleis ikkje lett å velje ut frå alle dei
gode artiklane ein sat med, og forleggaren ser
ikkje bort frå at det kan kome endå ei slik bok.
(Trykt i Vikebladet/Vestposten .11.2010)