ISFLAKET - Ishavsmuseet Aarvak

Notat frå arkivet
Ukjent forfattar
Ei av dei tre første
Sunnmørsskutene som
byrja med ishavsfangst var
Minna. Ho var bygd i
Hardanger i 1896 og var
68 brutto tonn, 32 netto
tonn. Minna var den
minste av desse tre skutene.
Det var 29 april 1898 Minna utklarerte første
året.
Petter S Brandal som eigde henne, var ogso
skipper på Minna til 1911 då han gjekk iland for
å vareta bedrifta si med dei mange skutene som
han etterkvart hadde kosta seg.
Første året innklarerte Minna 15 september.
Fangsten var: 30 kvalross, 327 småsel, 132
storsel, 2 levende bjørn, 8 døde bjørn og 9
reinsdyr.
Men fortjenesta på dette vart ikkje stor. Ein av
dei som var med fortel at han vart skuldig 5 kr
på første turen, ein annen hadde 20 kr igjenn for
4 månaders tur.
Fangsten andre året var: 531 småsel, 453 storsel,
15 reinsdyr.
Båe desse to første åra leverte dei fangsten i
Tromsø. Dei tok også skyttarane sine frå
Tromsø.
Tredje året skutene var i vesterisen fekk
Brandals skipperane lyst til å gå inn til
Grønnlandskysten, då dei syntest at dei ikkje
kunne koma heim med so lite fangst som dei
hadde. Dei samrådde seg med skipperane på dei
store Østlands stimbarkane son ogso låg i isen
på fangst. Desse meinte det var galmannsverk å
forsere isen med dei små skutene, som ikkje
eingong hadde maskinkraft.
Men Branddølingane let det likevel stå til
innigjennom isen og nådde fram til
Grønnlandskysten. Her tok dei 5 levande
moskus, 8 isbjørnungar, 4 polarulv, klappmus og
kvalross, 1 narrkval på 7 fot og hadde også med
seg nedsalta laks.
Då Minna kom kom heim ifrå denne turen, heldt
dei utstilling i Ålesund over det dei førde heim
ifrå Grønnland. Det var serlig moskus og kvit
Isflaket side 47
polarulv som inntreserte vitskapsmennene.
Frå 1900 til 1906 var no Minna kvart år på
Grønnland for å kompletere fangsten. I 1908
fekk Minna innsett dampmaskin på ca. 50 hk.
Desse første maskinene var meint berre som
hjelpemaskiner, framleis var det segla som var
det viktigaste. Men likevel må det ha verka reint
revoluserande på gamlekarane når dei fekk desse
små maskinene.
Tenk å kunne gå attover i isen, og likeeins
sleppe å verte liggande i vindstille. Det fortelst
om Petter S Brandal at eit år dei kom frå isen og
vart liggande i vindstille utfor land, at han let
seg ro iland utpå Buhammaren og gjekk fjøra
heimatt. Først neste morgen kom Minna
drivande inn med land.
Minna forliste i Grønnlandsstredet i 1918.
Alt gjekk godt på denne turen til 2 juli, då kom
dei inn i isen og fekk også litt fangst. Men
vinden friska til nordkuling så dei gjekk so langt
inn i isen som dei kunne å la fast til eit isflak. 5
juli kl 13 tok isen til å skru og Minna vart sett
over ein isfot slik at skuta krenga til babord.
Seinare vart babord side inntrykt og skuta
sprang lek. Klokka 2000 sank Minna. Men segl,
proviant, to båtar, gevær og ammunisjon vart
berga.
Mannskap og utstyr vart fordelt på Løftingen,
Aarvak og Signalhorn, som ikkje låg langt
undan.
Assuransesummen for Minna var 50,000 kr.
«Minna» år 1900