Arquitectura ecolóxica Arquitectura ecolóxica - Faro de Vigo

LIBROS
Co aval do Premio de
Narrativa Torrente Ballester
do ano 2008, Garlos
Reigosa dá ao prelo en
Xerais a súa última produción
ficcional, A vida
do outro. O xornalista nado
en Pastoriza, ten no
seu haber unha obra relevante
no eido narrativo,
así como non poucos libros
de investigación e
ensaio xornalístico. Nesta
última achega á narrativa
galega, na miña estima a
máis importante desde
Crime en Compostela
(1984), C. Reigosa enfróntanos
cunha historia que
basicamente é a de un só
personaxe: Miguel Cano
Goiriz, xornalista de éxito,
director dun dos grandes
periódicos a nivel estatal.
Mais un día, na lindeira
dos sesenta, decátase
de que pasara moitos
anos levando a vida doutro
e nada sabe do que
sería a súa propia existencia,
a súa vida non – nata.
E cando a crise de identidade
no seu labor como
xornalista chega á cima e
o desencanto faino recapacitar,
deixa o xornal,
busca e atopa as súas raíces
e escribe as súas memorias
para dar descanso
ao peito melancólico,
como diría Cervantes, e liberarse
definitivamente
do outro.
C. Reigosa, actuando
coma un ficticio amanuense,
vai debullando
Nos números 67 e 68 da
revista A Trabe de ouro
–correspondentes ao ano
2006- publicou Luís Rei
dous traballos titulados
“Ramón Cabanillas. A desidencia
republicana” (I) e
(II). Ambas as entregas
–e, evidentemente,
moito máis, dadas
as case seiscentas
páxinas que conforman
o traballo- veñen
de ser incorporadas
ao volume
que agora edita Galaxia,
na colección
“Memoria”, e que
chega a estas páxinas
de FARO DA
CULTURA. Se fago
tal referencia, tal é
por causa de que
hai tres anos, nos artigos
citados, Luís
Rei daba noticia
dunha serie de circunstancias
ou ben
nunca antes contadas,
ou apenas si deseñadas,
do devir persoal
e literario de Ramón
Cabanillas: tal é, por
exemplo, o caso dos anos
vividos en Madrid durante
a xeira republicana (1931-
36), a odisea durante a
Guerra Civil e, desde logo,
o episodio case novelesco
do abandono da zona republicana
e o seu pase á
chamada “zona nacional”
en xuño de 1936. Tratábase,
e trátase, de datos esenciais
para comprendermos
o roteiro dun dos poetas
fundamentais na histo-
Os engados da
outredade
Novelando sobre o desencanto
FRANCISCO MARTÍNEZ BOUZAS
na novela o relato
deste único personaxe
que repasa,
reconstrúe e xulga
os grandes acontecementos
políticos
e culturais desde
os anos 60 ata os
nosos días, dos que
é así mesmo un
protagonista destacado.
Os seus éxitos
profesionais e o
frenesí co que se
entrega ao xornal,
non lle impiden
con todo decatarse
de que se engana a
si mesmo e cae nas
súas propias trampas.
Non lle falla á
sociedade pero si a
súa propia vida que
acaba sendo a doutro,
cunha manchea de
dun radical escepticismo,
compromisos inexplica-
con abondos trazos de
blemente asumidos. E do
novela psicolóxica, e que
optimismo e inxenuidade
tamén é a crónica vivida
dos seus anos mozos, pa-
e interpretada das xerasa
a ser un individuo co
cións que fixeron aquel
cairo retorcido. Xa que lo-
cambio social que vai
go, unha novela sobre o
desde a Transición ata
desencanto e o abrollar
hoxe.
O pacto narrativo
que implicitamente se establece
entre un narrador
e os seus lectores, fainos
aceptar a ficcionalidade
do que Reigosa nos conta,
aínda que non rolde a
tentación de ler a súa
obra como unha novela
autobiográfica. A competencia
narrativa do autor
amósase no só na descrición
introspectiva
desde personaxe
agónico, cuxa evolución
é evidente
no decorrer do
discurso narrativo,
senón tamén na
súa habelencia ao
reflectir o estado
de ánimo de toda
unha xeración. Unha
xeración atravesada
polos seus
ídolos ( músicos,
escritores ) que teñen
unha grande
presenza no relato.
Finalmente o estilo
da prosa, apropiada
e de fácil
lectura, e a agudeza
coa que se formulan
os grandes
inquéritos do ser
humano, especialmente
o da súa temporalidade,
fan de A vida do
outro, unha peza narrativa
importante que engada
ao lector desde a primeira
páxina.
REIGOSA, Carlos G., A
vida do outro, Ed. Xerais,
Vigo, 2009, 15,87€
Desterros e Saudades
Tempo de Cabanillas
LUCÍA SEOANE
mento paterno-, asistimos
ao desenvolvemento
vital –e artístico-
de Cabanillas na
súa terra natal; percibimos
os seus ideais
anticaciquís e republicanos,
vividos sempre,
porén, desde a fe
católica que non
abandonará nunca
ao longo da súa vida.
Ben probablemente
por mor de tales
felices para Cabanillas-
aparecen nitidamente documentados
por parte de
Luís Rei.
Como xa indiquei, a
chegada da República –e,
desde logo, os acontecementos
socio-políticos
que de aí se derivaron- significou
unha auténtica
creba para Cabanillas. As
súas relacións difíciles co
galeguismo, a procura dun
medio de vida entre as di-
ideais,
Cabanillas
ficultades económicas
veuse na obriga de
escoller a emigración
que vivía en Madrid...
transformaron esta etapa
a Cuba –tempo
nun duro episodio para o
ria das letras galegas; datos
que veñen de ser ampliados
e, desde logo, completadísimos
ao longo das páxinas
do libro que estamos
a comentar: sen dúbida,
unha achega decisiva
arredor de Ramón Cabanillas.
Tras aclarar algúns aspectos
relacionados co
adiante chegou a afirmar
que o maior erro
da súa vida fora retornar
da illa caribeña- e
os seus primeiros pasos
dentro da literatura galega
nas páxinas da revista Suevia.
Así mesmo, indaga Luís
Rei na incorporación ao
agrarismo, nas relacións
con Basilio Álvarez e, en
fin, no encontro e inclusión
do poeta dentro das
nacentes Irmandades da
Fala. O primeiro “desterro”
de Cambados.
En fin, a chegada do
franquismo –a pesar dos
apoios de importantes personalidades
do tempo-
tampouco trouxo o acougo
para Cabanillas quen
se veu investigado por mor
do seu pasado galeguista
e, xa que logo, en novas dificultades
vitais.
Así pois, un título esencial
para coñecermos mellor
au gran autor de Vento
mareiro ou Na noite estre-
seu nacemento –por
en Madrid –entre 1921-23-,
lecida.
exemplo, o lugar exacto
onde o autor de No desterro
foi bautizado ou esoutro
referido ao recoñece-
as estancias en Mondariz,
baixo a protección de Enrique
Peinador... –sen dúbida,
momentos estelares e
REI, Luís, Ramón
Cabanillas. Crónica de
desterros e saudades, Ed.
Galaxia, Vigo, 2009, 27,88€
FARO DE VIGO
XOVES, 17 DE SETEMBRO DE 2009
Filosofía
de Nós
Lectura reducionista
V
MARGA ROMERO
Este ensaio de Anxo
González constitúe o
número 9 da colección
“Cadernos de Pensamento”
coeditada co
Departamento de Filosofía
e Antropoloxía
Social da Universidade
de Compostela. Nel, o
autor estuda a relación
do que el nomea “A filosofía
de Nós” coa filoron
“a escrita”, destes
autores, aínda que Otero
Pedrayo nunca claudicara.
Por que non deterse
na obra de antes
de 1936? Por que non
mostrarnos unha visión
máis global de toda
a obra dos autores?
Sabiamos do coñecemento
que a Xeración
Nós tiña da filosofía de
sofía europea, o diálo-
Schelling ou de
go entre filosofía e literatura,
unha liña de investigación
desde a
que nos ten fornecido
traballos sobre Cunqueiro
ou Ramón Piñeiro.
O título evocador
atrae, por forza, a
lectoras e lectores devotos
de Risco, Castelao
e Otero Pedrayo.
Penso, así e todo, que
nada máis comezar a
ler concluímos que
agardabamos outra
Bergson, da querenza
de Otero por Goethe,
para podermos concluír
que Otero é, salvando
as distancias, o
Goethe máis galego.
Non concordamos en
absoluto coa lectura
reducionista descontextualizada
de Castelao,
por que “na paisaxe
hai máis”. Sabemos
que hai unha grande
distancia entre os “devanceiros”
e os escritores
de Nós, se
se afirma que
o idealismo
ro m á n t i c o
“inspiraba a
concepción
da nacionalidade”
nos
primeiros, a
X e r a c i ó n
Nós e tamén
Castelao, basearon
a súa
obra
na
construción
nacional. Incomoda
especialmente
a falta de diálogo
con
obras máis
actuais que
se teñen ocupado
en profundidade
sobre
este tema, ás
cousa. Xa desde o inicio
é discutíbel falar
dunha “Filosofía de
Nós” e encadrar nela
ao escritor rianxeiro
sen xustificación. Tamén
é criticábel o corpus
literario do que se
bota man para apoiar
as argumentacións: no
caso de Risco, céntrase
o autor en Leria, unha
escolma de textos filosóficos
e literarios en
galego escritos entre
1920 e 1955 que Risco
publica en 1961 convencido
por terceiras
persoas, cando escribía
para pertencer ao
panorama literario español;
no caso de Otero
Pedrayo, González,
utiliza fundamentalmente
dos artigos publicados
na serie “Parladoiro”,
entre 1946 e
1949, do xornal La Noche;
non é preciso sinalar
que as circunstancias
políticas muda-
veces é mellor non
achegar a bibliografía,
por iso botamos en falta
as obras de Beramendi,
fundamentais
para o pensamento de
Risco, de Carlos Bernárdez,
A emoción da
terra: a poesía de Vicente
Risco, que trata
precisamente das relacións
entre literatura e
pensamento; de Garrido
Couceiro, O pensamento
de Castelao; de
Rei Romeu, Arte e verdade
(Sobre a obra de
Castelao;) de Fernández
Pérez-Sanjulián, A
construción nacional
no discurso literario de
Otero Pedrayo. En resumo,
sentimos a falta do
diálogo coa investigación
contemporánea e
desde Galicia.
GONZÁLEZ
FERNANDÉZ, Anxo, O
espírito e a lama das
formas, Ed. Baía, A
Coruña, 2009, 6,25€