As vítimas betanceiras da represión, por XESÚS TORRES REGUEIRO

1936-1939: AS VÍTIMAS BETANCEIRAS DA REPRESIÓNVEIGA GÓMEZ, FELIPESegundo o folleto dos mártires foi «paseado» xunto con Pedro Barral na zona de Ordeso 16 de setembro de 1936 :El 16 de Septiembre.— Felipe Veiga Montouto y Pedro Barral, ambos afiliados a la C.N.T., sindesempeñar cargos, son detenidos y «paseados» apareciendo sus cadáveres en las inmediacionesde Ordenes. (Betanzos honra a sus mártires, páx. 9)Sen embargo isto é inexacto, xa que Pedro Salgado Barral (nome correcto) foi paseadoen Filgueira de Traba, como xa vimos, e tamén é inexacta a data da morte de Veiga que teríaocorrido antes do 28 de agosto. Por certo, o apelido Montouto que se lle adxudica nofolleto é incorrecto, xa que era Gómez de segundo. Segundo a versión que permaneceu nafamilia, o asasinato de Felipe sería unha vinganza. Este fixera había pouco o servizo militare fora ordenanza dun mando militar que residía en San Pedro de Nós. Ao parecer, o seusuperior sorprendeu á súa muller na cama co subordinado, feito que daría lugar á vinganzaposterior do militar. Logo do golpe militar, Felipe foi avisado para que marchara da casa,advertencia da que non fixo caso, sendo detido posteriormente. O seu corpo aparecería costestículos dentro da boca (cousa que a acta de defunción non reseña), como unha especiede crime ritual, o que dá certa verosimilitude á versión familiar.Segundo algunhas testemuñas, ademáis de á CNT pertencía tamén ao Partido Comunistaou ás súas Xuventudes.No padrón de 1935 non aparece ningún Felipe Veiga Montouto, mais si figura FelipeVeiga Gómez, de 23 anos, solteiro, labrador. Reside na Angustia nº 23 co pai, Felipe VeigaLamas, natural do concello de Bergondo, labrador de 65 anos; a súa nai, Ramona GómezGarcía, de Betanzos, de 65 anos, de profesión «labores»; e os irmáns: Ramón, de 19 anos,labrador, e Encarnación, de 17 anos. Ademais parece que había outros dous irmáns máisvellos, Juan e Joaquina, que xa non vivían na casa paterna.No rexistro civil de Ordes aparece asentada o día 28 de agosto de 1936 a acta dedefunción de «Un sujeto desconocido» duns «28 a 30 años», falecido en «se ignora» o día«se ignora». Dise que «La muerte fué causada por destrozos craneal producidos por disparode arma de fuego» e especificase «que el finado era de estatura mediana mas bien alto,moreno, pelo castaño, delgado, viste traje tela castaña con rayas blancas camisa azulelastico de verano blanco calcetines verdes con rayas blancas, calzoncillo de lienzo cortocalzando zapatillas negras». Unha nota marxinal engadida posteriormente (a seis de setembrode 1941) por orde de «la Superioridad» certifica que a citada acta de defunción correspondea «Felipe Veiga Gomez, hijo de Felipe Veiga Lamas y su esposa Ramona Gómez García, de 25años de edad, al tiempo de su fallecimiento, que nació en la parroquia de San Pedro dasViñas, con fecha 26 de Spbre. de 1911, de donde tambien era vecino, lugar de las Angustias,de profesión Choffer y de estado soltero, sin descendientes,(…)».Arquivo Municipal de Betanzos:-Carpeta 277. Padrón de habitantes 1931-Carpeta 280. Padrón de habitantes 1935.-Carpeta 3407-Carpeta 4312. Rexistros do cárcere.BIBLIOGRAFÍA E DOCUMENTACIÓN315Anuario Brigantino 2006, nº 29