ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ №20
Сәрсенбі 14 наурыз 2018 жыл
Сәрсенбі 14 наурыз 2018 жыл
- TAGS
- nasa
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Бес әлеуметтік бастама<br />
www.shymkala.kz<br />
<strong>№20</strong> (1559)<br />
14 наурыз<br />
2018 жыл<br />
3<br />
Айта кетерлігі бес бастаманың<br />
дәл осы бағытын жүзеге<br />
асыру үшін Қазақстанда<br />
ипотека берумен айналысатын<br />
тағы бір компания құрылатын<br />
болды. Ол компанияның<br />
қалай аталатыны әзірше<br />
белгісіз. Дегенмен, оның<br />
нақты міндеті анық, тұрғын<br />
үйдің ипотекасы 7 процентпен<br />
25 жылға берілуі шарт. Ал<br />
алғашқы жарнаның көлемі 20<br />
процент болады. Бүгінде ондай<br />
шарттармен еліміздегі<br />
бірде-бір банк заем бермейді.<br />
Тіпті, «Нұрлы жер» бағдарламасында<br />
ондай жеңілдіктер<br />
қаралмаған. Ендеше алдағы<br />
уақытта Қазақстанның ипотекалық<br />
нарығында біраз өзгерістер<br />
болуы әбден мүмкін.<br />
Оны шенеуніктердің өздері де<br />
растап отыр. Елбасы көтерген<br />
«7-20-25» бағдарламасының<br />
механизмі әлі дайын емес.<br />
Дегенмен, Үкіметтегі талқыға<br />
байланысты аталған бастаманың<br />
қалайша іске асатынын<br />
сараптап көрген едік.<br />
Сонымен, жаңа бағдарламаның<br />
негізгі шарттарын<br />
Президенттің өзі белгілеп<br />
берді. «Бізге Ұлттық банк,<br />
екінші деңгейлі банктер және<br />
қор нарығының мүмкіндіктерін<br />
барынша пайдалану қажет.<br />
Ұлттық банк арнайы компанияны<br />
құруы тиіс. Аталған<br />
компания, кем дегенде,<br />
бір триллион теңгені тартып,<br />
жаңа ипотекалық несиелерді<br />
сатып алуы қажет», – деді<br />
Н.Назарбаев Парламент палаталарының<br />
бірлескен отырысында.<br />
Демек, жаңадан құрылатын<br />
компания екінші деңгейлі<br />
банктерге қаржы құйып,<br />
ипотеканың мөлшерлемесін 7<br />
процентке дейін түсіруі әбден<br />
мүмкін. Алайда бүгінде<br />
дәл осы схема бойынша жұмыс<br />
істейтін компания бар.<br />
Ол – Қазақстанның ипотекалық<br />
компаниясы. Аталған<br />
ұйым арқылы берілетін ипотеканың<br />
жылдық мөлшерлемесі<br />
10 процентті құрап отыр.<br />
Одан кем түспейді. Сарапшы<br />
мамандардың сөзіне қарағанда,<br />
7 проценттік ипотеканы<br />
іске асыру міндеті дәл сол<br />
компанияға жүктелуі мүмкін.<br />
Әйтсе де Қазақстанның ипотекалық<br />
компаниясының құзыретін<br />
кеңейту үшін «Нұрлы<br />
жер» мемлекеттік бағдарламасына<br />
өзгеріс енгізу керек.<br />
Ал Президенттің айтып тұрғаны<br />
– бөлек бағдарлама. «7-<br />
Ел б а с ы<br />
Н.Назарбаевтың<br />
Парламент<br />
палаталарының<br />
бірлескен отырысындағы<br />
«Президенттің<br />
бес әлеуметтік бастамасы»<br />
Үкіметтен үлкен<br />
іске бел шеше<br />
кірісуді талап ететіні<br />
анық. Әсіресе баспана<br />
мәселесінде қоғамның<br />
көңілінен шығатын<br />
бастама жасалды.<br />
Арман Асқаров,<br />
журналист<br />
20-25» бөлек мемлекеттік бағдарлама<br />
ретінде қолға алынса,<br />
оның операторы, яғни іске<br />
асырушы органы да<br />
бөлек болады. Айтпақшы,<br />
ҚР Инвестициялар<br />
және даму<br />
министрі Жеңіс Қасымбек<br />
те Қазақстанның<br />
ипотекалық<br />
компаниясы жаңа<br />
бағдарламаға араласпайтынын<br />
растаған<br />
болатын. Оның<br />
айтуынша, аталған<br />
ұйым өз қызметін<br />
«Нұрлы жер» бағдарламасы<br />
аясында<br />
жалғастыра береді.<br />
Бұл ретте министр<br />
ипотека нарығында<br />
бәсекенің қыза түсетінін<br />
де алға тартты.<br />
«Қазіргі кезде<br />
Тұрғын үй құрылыс<br />
жинақ банкі барлық ипотеканың<br />
жартысынан көбін алып<br />
отыр. Меніңше, жаңа компанияның<br />
келуімен бәсеке қыза<br />
түседі. Әлбетте, халық арзан<br />
ипотеканы асыға күтіп отыр.<br />
Компания құрылғаннан кейін<br />
адам кезегі де көбейді. Оны<br />
да жақсы түсінеміз. Алайда<br />
Мемлекет басшысы ипотека<br />
саласына бір триллион теңгеге<br />
дейін қаржы тартуды<br />
тапсырған болатын. Сондықтан<br />
жаңа бағдарлама қарбалассыз<br />
іске асырылуы тиіс»,<br />
– дейді Жеңіс Қасымбек. Сосын<br />
министр мырза 7 проценттік<br />
ипотеканың екінші<br />
деңгейлі банктер арқылы<br />
берілмейтінін айтып отыр.<br />
Оның сөзінше, арзан ипотеканы<br />
берумен алда құрылатын<br />
компанияның өзі айналысады.<br />
Олай болса, «7-20-<br />
25» бағдарламасы аясында<br />
Тұрғын үй құрылыс жинақ<br />
банкі сияқты бөлек бір ипотекалық<br />
банк құрылатын шығар.<br />
Қалай болса да, бір нәрсе<br />
анық, тұрғын үй құрылысы<br />
саласында да, ипотекалық<br />
нарықта да бәсеке қызады. Себебі<br />
жаңа бағдарламаның аясында<br />
жыл сайын 100 000 пәтер,<br />
яғни 5 миллион шаршы<br />
метр тұрғын үйді пайдалануға<br />
беру жоспарланған. Құрылыс<br />
істері және тұрғын үй<br />
коммуналдық шаруашылық<br />
комитетінің төрағасы Марxабат<br />
Жайымбетовтың айтуынша,<br />
«7-20-25» бағдарламасы<br />
қолға алынғаннан кейін «Нұрлы<br />
жер» бағдарламасына, соның<br />
ішінде Тұрғын үй құрылыс<br />
жинақ банкі мен Қазақстанның<br />
ипотекалық компаниясы<br />
қойып отырған талаптарға<br />
да өзгеріс енгізуге тура<br />
келеді. «Мәселен, Қазақстанның<br />
ипотекалық компаниясы<br />
жаңа бағдарламаның шарттарына<br />
шыдай ала ма, жоқ па,<br />
оны айту қиын. Дегенмен, біз<br />
Тұрғын үй құрылыс банкінің<br />
де, Қазақстанның ипотекалық<br />
компаниясының да жұмысын<br />
қайтадан қараймыз.<br />
Енді, ол жердегі берілетін<br />
несиелердің жағдайын дұрыстау<br />
керек, жеңілдетуіміз<br />
керек», – деді М.Жайымбетов<br />
ҚазАқпарат тілшісіне<br />
берген сұxбатында. Әрине, 7<br />
проценттік несиенің болғаны<br />
тиімді. Халықтың сұранысын<br />
осымен қанағаттандыруға<br />
әбден болады. Алайда оған<br />
бюджет қаражаты жеткілікті<br />
бола ма? Министр Жеңіс Қасымбек<br />
арзан ипотека бәріне<br />
жетеді деп отыр. Ендіші<br />
бір мәселе арзан ипотекаға<br />
7 пайыздық ипотека<br />
Жаңа<br />
бағдарлама<br />
қалай іске<br />
асады?<br />
қандай баспана алуға болады?<br />
«Арзанның жілігі татымайды»<br />
деген мақал бәріне<br />
белгілі. Мәселенің осы жағы<br />
қалай? Яғни, жаңа бағдарлама<br />
аясында салынатын баспананың<br />
сапасын естен шығармау<br />
қажет-ақ. Осы салада<br />
мемлекеттік бақылау шаралары<br />
бар. Оған дау жоқ. Дегенмен,<br />
құрылыс саласында әлі<br />
күнге дейін сыбайлас жемқорлық<br />
әрекеттері көп. Мәселен,<br />
«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер<br />
палатасы жасаған зерттеуге<br />
сәйкес, құрылыс жұмыстарын<br />
атқару бойынша ұйымдастырылатын<br />
мемлекеттік<br />
сатып алуларда демпинг мәселесі<br />
ушығып тұр. Палата<br />
төрағасының орынбасары Елдос<br />
Рамазановтың айтуынша,<br />
осы уақытқа дейін 8 мың тендер<br />
зерделенді. Зерттеуге сәйкес,<br />
құрылыс-монтаждау жұмыстары<br />
бойынша демпинг<br />
34 процентке, ал жобалықсметалық<br />
құжаттарды даярлау<br />
саласында аталған көрсеткіш<br />
72 процентке (!) жетті.<br />
«Мәселен, «Казаxстанский Водоканалпроект»<br />
ЖШС Алматы<br />
облысының Талғар қаласындағы<br />
300 орындық мектепті<br />
жобалау құнын 24 млн<br />
теңгеге дейін түсірген. Алайда<br />
ол жұмыстың өз бағасы 61<br />
млн теңге болған. Сол сияқты<br />
Қарасай ауданында мектепке<br />
жапсарлас құрылысты<br />
жобалауға тендер жарияланды.<br />
600 орынға есептелген<br />
нысанды жобалау жұмыстарына<br />
54 млн теңге қарастырылған<br />
болатын. Ал «Проммедконтракт»<br />
ЖШС бағаны 26<br />
млн-ға дейін түсіріп, тендерге<br />
кіріп алған», – деді Е.Рамазанов<br />
кәсіпкерлер құқығын<br />
қорғау және жемқорлыққа<br />
қарсы кеңестің отырысында.<br />
Оның айтуынша, Астананың<br />
өзінде баға демпингі бар.<br />
Мәселен, Ұлы Дала даңғылы<br />
(бұрынғы Хусейн бен Талал<br />
– авт.) бойында орналасқан<br />
тұрғын үйдің құрылысы бойынша<br />
теxникалық бақылаудың<br />
қызмет құны 41 млн теңге<br />
деп белгіленген болатын.<br />
Алайда «VEHI.KZ» ЖШС бағаны<br />
17 млн-ға дейін түсіріп,<br />
тендерді оп-оңай алып кетті.<br />
«Осының нәтижесінде ақша<br />
барынша үнемделеді. Жоба<br />
өзгертіледі, сапасыз материалдар<br />
сатып алынады. Кәсіби<br />
жұмысшыларды да тартуға<br />
мүмкіндік болмайды. Содан<br />
құрылыстың сапасы төмендейді.<br />
Сол себепті демпингтің<br />
шекті көрсеткішін<br />
тездетіп орнату қажет. Сондай-ақ,<br />
құрылыс саласындағы<br />
мемлекеттік сатып алулар<br />
бойынша типтік келісімшарттарды<br />
бекіткен жөн», –<br />
дейді Е.Рамазанов. Бұдан бөлек,<br />
құрылыс компанияларына<br />
лицензияны беру саласында<br />
тәртіп бұзушылықтар<br />
аз емес. Соның салдарынан<br />
саны көп, сапасы аз компаниялар<br />
көбейіп кеткен. Ресми<br />
мәліметке сәйкес, осы уақытқа<br />
дейін құрылысты жүргізуге<br />
29 мың лицензия берілді.<br />
Алайда белсенді жұмыс істеп<br />
жатқан компаниялардың<br />
саны 300-ге де жетпейді. Осыған<br />
байланысты «Атамекен»<br />
ҰКП құрылыс компанияларының<br />
бірыңғай тізімін жасауды<br />
ұсынып отыр. Онда нақты<br />
бір компанияның салып<br />
шыққан нысандары, материалдық-теxникалық<br />
базасы,<br />
аттестациядан өткен мамандары,<br />
бұған дейін қатысқан<br />
тендерлері және тағы басқа<br />
ақпарат көрсетілуі шарт.<br />
Соның арқасында лицензия<br />
берудің ашықтығын қамтамасыз<br />
етуге болады. Компаниялар<br />
арасындағы бәсеке де<br />
қыза түседі. Ал бәсеке болса,<br />
сапа да жоғарылайды. Үкімет<br />
әлгіндей олқылықтарды болдырмау<br />
үшін бақылау тетіктерін<br />
күшейтсе. Сонда ғана<br />
«7-20-25» бағдарламасы аясында<br />
салынатын баспананың<br />
да сапасы жоғары болады<br />
деген сенім бар. Әйтпесе<br />
дәл осы мемлекеттік бағдарламалар<br />
бойынша салынған<br />
баспаналардың сапасына<br />
қатысты басынан дау кеткен<br />
емес. Осы жағын да ескеруге<br />
тура келеді.<br />
Ерболат<br />
Нұрмаханов,<br />
қалалық<br />
мәслихат<br />
депутаты:<br />
Үшінші<br />
станция қажет<br />
– 2014 жылы 40 тан астам елдімекен<br />
қала аумағына қосылып, жер көлемі екі<br />
есеге ұлғайды. Қаланың инфрақұрылымдық<br />
жүйесін дамыту жоспарының маңызы<br />
арта түсті. Ал бізде әзірге табиғи газбен<br />
түгел қамтылмаған аймақтарды ескерсек,<br />
Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлының<br />
ұсынған бес бастамасы өте өзекті. Әсіресе,<br />
Қазақстанның барлық аймағын табиғи газбен<br />
қамту бастамасы қолға алынды.<br />
2017 жылы «Ынтымақ», «Бозарық» елдімекендеріне<br />
газ жүйесі тартылып, қазіргі<br />
таңда абоненттеу жұмыстары жалғасуда.<br />
2018 жылы қаламыздың «Жаңа тұрлан»,<br />
«Ұлағат» тұрғын алаптарында газ құбырларының<br />
құрылыс-монтаждау жұмыстары<br />
жүргізілуде. Қазіргі уақытта «Ақтас»,<br />
«Сайрам» елдімекені, «Тұран», «Асар-2»<br />
шағынауданы, «Қайнарбұлақ», «Бадам-<br />
3», «Сәуле-2» тұрғын алаптарында табиғи<br />
газ құбыры тартылмаған. Себебі, қалада<br />
2 ғана автоматты газ тарқату станциясы<br />
жұмыс істеп тұр. Жоғары қысымдағы газды<br />
орташа қысымға айналдырып шығаруға<br />
шамасы жетпейді. Яғни, үшінші станция<br />
салу қажеттілігі бар. Бұл туралы облыстық<br />
энергетика және тұрғын үй коммуналдық<br />
шаруашылығы басқармасына<br />
ұсыныс жолданған. Елбасы бастамасын<br />
негізге ала отырып, жұмыс істеу барысында<br />
толығымен табиғи отынға көшсек, қаланың<br />
экологиялық ахуалы да бүгінгіден<br />
әлдеқайда жақсармақ.<br />
К.Қапбарова,<br />
М.Өтебаев атындағы жоғарғы<br />
жаңа технологиялар колледжінің<br />
«Құқықтану пәндері»<br />
кафедрасының меңгерушісі<br />
Жастарға<br />
серпін береді<br />
Елбасының бес әлеуметтік бастамасын<br />
жариялауы – халқымыздың саяси-әлеуметтік<br />
өміріндегі елеулі оқиға. Сан толғанып,<br />
жан-жақты сараланып барып қабылданған<br />
мұндай батыл бастамаларды<br />
жүзеге асыру үшін еліміздің экономикасы<br />
қуатты болуы тиіс. Мемлекет басшысының<br />
ұзақ жылдар бойғы сындарлы саясаты<br />
мен қажырлы еңбегінің нәтижесінде<br />
еліміз осындай ауқымды әлеуметтік<br />
жобаларды жүзеге асыра алатын деңгейге<br />
жетіп отыр.<br />
Мемлекет басшысының бастамаларындағы<br />
маңызды бағыт баспанаға арналды.<br />
Жастарды айтпағанда орта жастағы азаматтардың<br />
көбісін баспана мәселесі мазалайтыны<br />
жасырын емес. Олардың арасында<br />
оқытушылар мен мұғалімдердің үлес<br />
салмағы басым. Олар жұмыс істеу үшін<br />
қалаға келіп, жалдамалы үйді паналауға<br />
мәжбүр. Ондай жағдайда демография қалай<br />
дамиды? Пәтерден пәтерге көшіп жүрген<br />
жастар сапалы білімді қайдан алады?<br />
Енді, міне, Елбасының бастамаларын сәтті<br />
жүзеге асырсақ, еліміздегі өзекті мәселелерді<br />
шешуге мүмкіндік бар.<br />
«7 – 20 - 25» бағдарламасы жас отбасылардың<br />
баспаналы болуына мүмкіндік<br />
беретін бастама болғалы тұр. Бұған қоса<br />
елімізде былтырдан бастап барлық мектеп<br />
түлектерінің тегін кәсіптік білім алуына<br />
мүмкіндік жасалуда. Енді соған қосымша<br />
20 мың білім гранты бөлінбек. Бұл бастамаға<br />
болашақ студенттермен қоса білім<br />
беріп жүрген біз – ұстаздар қауымы да<br />
қуанып отырмыз. Себебі, ел болашағы –<br />
білімді жастардың қолында!