Модуль 13: Үр дүнг Ñ‚Ð°Ð½Ð¸Ð»Ñ†ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ ÑƒÐ¹

IPDETМодуль 13:Үр дүнг танилцуулахуй

Удиртгал• Харилцаа холбооны стратеги урлах• Үнэлгээний тайлан бичих• Мэдээллийг дүрсэлж үзүүлэх• Аман танилцуулга хийхIPDET © 20092

Харилцаа холбоонызорилго• Зорилго нь сэтгэгдэл төрүүлэх бусхарилцан танилцуулах явдал байна.• Сонсогчид өөрийн чинь бодлыгойлгохын тулд хялбар байхаар хий• Өөрийнхөө зорилго, сонсогч олноосанаандаа хадгалIPDET © 20093

Үр нөлөөний төлөөхарилцаа тогтоох• Үнэлгээ хийх зорилго бол үр дүн нь дараахзүйлд хүргэх мэдээллээр хангах явдал:– шийдвэр гаргах– хөтөлбөрийн өөрчлөлт– хөтөлбөрийг хуулбарлах• Сайн харилцаа холбоо нь үнэлгээнийбүр эхнээс гараагаа авч түүнийбүхийл туршид үргэлжилдэгIPDET © 20094

Харилцаа холбооныстратеги• Үнэлгээ эхлэхээс өмнө харилцаа холбооныстратеги боловсруулна• Стратеги дараахи зүйлийг таньж тодорхойлно:– Мэдээллийг хүлээж авах хэрэгцээ хэнд байна– Ямар мэдээлэл хэрэгцээтэй– Мэдээллийн бүрдэл нь юу болох– Хэзээ өгөх– Хэн хариуцаж өгөх• Харилцахад олон талт бүтээгдэхүүн хэрэгтэй байжболноIPDET © 20095

Бүх үе шатандзориулсан стратеги• Үнэлгээний өмнө– бүгд цугларсан байх явдлыг хангана• Үнэлгээний явцад– ахиц дэвшлийн талаар хүн бүрмэдээлэлтэй байх явдлыг хангана– гайхшрал байж болохгүй• Үнэлгээний дараа– үр дүнгээ түгээж, шийдвэр гарганаIPDET © 20096

СонсогчидҮйлчлүүлэгчСтратегид зориулсан хянаххуудасны загварҮйл ажиллагааХөтөлбөрийн асуудалхэлэлцэж, хугацаа тогтооноХарилцаахолбооныхэлбэрХэн хариуцахДуусгаххугацаа• уулзалт Багийн ахлагч 6/1Үндэсний болонорон нутгийн ТББХөтөлбөрийн асуудалхэлэлцэнэ• уулзалтБагийнгишүүн B6/5ХөтөлбөрийнажилтнуудХөтөлбөрийн асуудалхэлэлцэнэ• уулзалтБагийнгишүүн C6/11НутгийнзахиргааныажилтанХөтөлбөрийн асуудалхэлэлцэнэ• уулзалтБагийнгишүүн B6/10Зөвлөхийн товчооТанилцуулах, урилгахүргүүлэхуг асуудлаар урьдчилсануулзалт төлөвлөж хийх• e-майл• adv. bd.уулзалтБагийнгишүүн A6/156/25Гэх мэт.IPDET © 20098

Том бүлэгтэй хэлэлцүүлэг• Бүх сонирхогч тал таны хөтөлбөртэйхолбоотой байна уу гэдгийг авч үз• Янз бүрийн сонирхогч талуудадүнэлгээний үр дүнг харилцантанилцуулахад сорилт байгаа эсэхийгтогтоо• Том бүлгийн уулзалт-өөр хүниймэддэгийг хүн бүр мэддэгIPDET © 200910

Инновацич харилцаахолбооны стратеги• Дараахийг бий болгоход хамгийн багацаг зарцуулах харилцаа холбоог авч үз:– сонирхол төрүүлэхүйц “сээтэн хаясан” жижигхэнтойм товхимол– Тогтворжилтод зориулсан гол үйлдэл бүхий гуравнугалсан товхимол– цахим видио бага хурал– Бичиг баримттай хэт холбоос бүхий веб хуудасIPDET © 200911

Тайланг хэрхэн бичих вэ• Зорилго, сонсогчдоо санаж бай /хэнд зориулж байгаагаа/• Дараах үгийг хэрэглэ:– энгийн, идэвхитэй, эерэг, танил, соёлын хувьд мэдрэмжтэй• Товчилсон, хураангуйлсан үгнээс зайлсхий• Дэвсгэр /орчны/ мэдээллийг шаардлагатай хэмжээндхязгаарлаж, техникийн мэдээллийг хавсрага• Бусад хүн найдвартай байдлыг нь шүүн тунгаахын тулдөөрийнхээ судалгааны аргын талаар хангалттай мэдээлэлөг.• Гүйцэтгэлийн хураангуй тайлан бич• Гол сэдэв, судалгааны асуултыг тойруулж зохион байгуул(үргэлжлэл нь дараагийн слайд дээр бий)IPDET © 200912

Гүйцэтгэлийн хураангуй• Судалгааны түргэвчилсэн тоймоорхангадаг:– Судалгааны асуултууд– Хэргэлсэн арга– Олдвор, дүгнэлт, зөвлөмжийг хураангуйлна• Гол илтгэлийг унших зав тун багахүмүүсийн өмнө цомхон бичиг баримточих ёстойIPDET © 200914

Гүйцэтгэлийн хураангуйгилэрхийлэх хэлбэр• Гүйцэтгэлийн хураангуй товчхон байхёстой; хоёр хуудас байвал маш сайн,дөрвөөс илүү бол хэт олон• Уншигчид тайланг түргэн буулгажойлгоход дөхөм болгож зүүн талд ньгарчиг суулгаж өгIPDET © 200915

Гүйцэтгэлийнхураангуйн бүрэлдэхүүн• Богино тойм буюу удирртгал догол мөр• Үнэлгээний тодорхойлолт• Дэвсгэр мэдээлэл• Гол олдворын хураангуй• Бичвэрт байгаа мэдээллийн хуудасныдугаар руу ишлэл хийх• Гол дүгэнлт/зөвлөмжIPDET © 200916

Тайлангийн бүтэц• Удиртгал• Үнэлгээний тодорхойлолт• Олдворууд• Дүгнэлт• ЗөвлөмжIPDET © 200917

Тайлангийн удиртгал• Агуулах ёстой нь:– Уншигчдыг тайлангийн дотоод руу чирэх “дэгээ”– Үнэлгээний зорилго– Суурь мэдээлэл– Өөрчлөлтийн загварын онол ашигласанхөтөлбөрийн зорилго, зорилт– Үнэлгээний асуулт• Уншигчдын анхаарлыг татах аргаарбичигдсэн байх ёстойIPDET © 200918

Тайлангийн үнэлгээнийтодорхойлолт• Үнэлгээний зорилго• Үнэлгээний цар хэмжээ• Үнэлгээний асуулт• Шинжилгээнд зориулсан аргачлал болонстратеги• Аргачлалын хязгаарлагдамал байдал• Хэн оролцсон болон тэдгээрийн хугацааныхүрээIPDET © 200919

Тайлангийн олдвор• Өгөгдлийг таны сонсогчид тодорхойойлгохоор танилцуул• Зөвхөн хамгийн чухал олдворыг хамруул• Олдворыг судалгааны асуулт, гол сэдвтээхолбож зохион байгуул /бич/• Гол санаагаа тодруулахад диаграм,хүснэгт болон бусад графикийн элементашиглаIPDET © 200920

Тайлангийн дүгнэлт• Таны тайлангийн эцсийн хэсэг нь• Дүгнэлт:– өөрийнхээ судалгааны асуулт, эсвэлүнэлгээний төвлөрөлд холбох– Олдвор дээр суурилж, тайлангийнсанааг цохон тэмдэглэх– Шинэ зүйл нэмж болохгүй /өөрийн олсонолдвор дээр л үндэслэх/IPDET © 200921

Тайлангийн зөвлөмж• Зөвлөмж дараах асуултад хариулна:– Уншигч юу хийг гэж та хүсч байна вэ?• Зөвлөмж нь:– Дүгнэлтэд суурилах– Хэн, юуг, яаж хийх ёстойг ялгажтанихуйц, ойлгомжтой бөгөөд онцлогбайхIPDET © 200922

График ашиглах шалтгаан• Сонирхол нэмнэ• Мэдээллийг бичвэрээс илүүойлгомжтой танилцуулна• Тодорхой санаа руу уншигчдынанхаарлыг татна.• Үнэлгээний тайлангийн нөлөөллийгнэмэгдүүлнэIPDET © 200923

Сайн графикийн шинж төрх• Энгийн• Бичвэр шаардахгүйхарилцдаг• Дахин бүтээхэд хялбар• Соёлын хувьд зохистой• Онцлогийг ялган харжболох• Ойлгомжтой шошголсонбайдаг• Зохистой дугаарлаж,гарчигласан байдаг• эх сурвалжаар хангажүнэмшилтэй болгодог• Бичвэрт тусгайлансануулдаг• Бичвэрт зөв зүйтэйбайрлуулдаг• Хэрэглэх зөвшөөрөл(хэрвээ хэрэгтэй гэвэл)IPDET © 200924

Дүрслэлийн төрөл• Үзүүлэн– Газрын зураг, тойм зураг болон зураглал,гэрэл зураг• Диаграм болон график– Байгууллалтын диаграм, Ганттын диаграм,график• Хүснэгт– Өгөгдлийн хүснэгт, ангиллын хүснэгт(матрикс)IPDET © 200925

Үзүүлэн• Зураг мянган үгний үнэтэй• Зураг, үзүүлэн хэрэглэх судалгааныдүгнэлт:– Үзүүлэн агуулгадаа хамааралтай үед суралцахүйл явцад даруухнаас эхлэн үлэмж хэмжээтэйололт хүлээж болно– Үзүүлэн агуулгадаа хамаарал ҮГҮЙ, түүгээр чбарахгүй дордуулж, зөрчилдөж байвалсуралцах үйл явцад ололт хүлээж чадахГҮЙбөгөөд бүр зөрчилд орж болноIPDET © 200926

Хүүрнэлийг үзүүлэнтэйхолбох• Хэрвээ та зураг, эсвэл үзүүлэнхэрэглэх гэж байгаа бол хэрэглэгчолонд зураг дээр юу харагдаж буйгхэлэх тайлангийн хүүрнэл ашигланагэдэгт баттай бай• Тэднийг зураг руу чиглүүлж, юу харжбайгааг нь хэлIPDET © 200927

Үр нөлөөтэй диаграм• Уншихад хялбар– Дээд болон доод кейс хэрэглэ (бүгдийг нь томүсгээр биш)– Зөхөн хэдхэн үсгийн галбир байна• Богино мэдээг гарчигт нь хэрэглэнэ• Олон онцлох тэмдэгээс зайлсхий• Цагаан зай ашиглана• Диаграмыг энгийн байлга• Хэмжээг зөв ав (харьцаатай)• Гарчгийг богино мэдээ хүргэхэд ашигла• Дэмжих өгөгдлийг хавсралтаар өгIPDET © 200928

Графикийн хэсэгТаних дугааргарчигБосоо , y-тэнхлэгFig. 23: Orphanage Food Costs Fluctuate over Six MonthsТэнхлэгийншошгоFood Costs in Dollars2500200015001000500015001700координат220014001200Jan Feb Mar Apr May Jun1900БодитутгаОройТэнхлэгийн Source: Fictitious Data 2006гарчигЭх сурвалж, жилIPDET © 2009MonthСүлжээшугамХэвтээ, x-тэнхлэг29

Графикт орох ёстой нь:• Гарчиг болон дугаар• Эх сурвалж• Өгөгдөл цуглуулсан жил• Өгөгдлийн дэс дарааллын эрэмбэ• Харьцуулж болохуйц тодорхойлолташилан өгөгдлийг дүрслэнэIPDET © 200930

Графикийн хэлбэр маяг• Давхардсан ангилалгүй байлга• Хэв, маягийг хуулбарлаж байхад ч тодбайхаар хий• Хэв маягийг ойлгомжтой шошгол• Илүү шугам, зураас байхгүй – зөвхөнхэрэгцээтэй нь л байна• Хар өнгийг тойр - нягт нямбай, хуулахадхүндрэлтэй• Үсэгний хэмжээг 10-аас багагүйгээр бичIPDET © 200931

Шугман гарфик• Хоёр хэсэг мэдээлэл хэрхэн хамаарч,хувьсч буйг хураангуйлах гарга• Өгөгдөлд хугацааны туршид гарсанөөрчлөлтийг харуулдаг• Үргэлжилсан завсарлагатай болонхарьцаа өгөгдлийг харуулнаIPDET © 200932

Шугаман графикийнжишээ нэг шугамДүрс 9: А мужид дундаж хэм буурчбайна. 2008 оны 2-3 дугаар сарХэм, Цельс C403020100322825 24Хоёр Гурав Дөрөв Тав ЗургааЭх сурвалж: Зохиомол өгөгдөл 2006Сар18IPDET © 200933

Шугаман графикийнжишээ – олон шугамGrades (out of 100)N=523100806040200Source: Fictitious data, 2006Fig. 31: School 3 Shows Strong Gains inReading Scores1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr2005 School YearДомог1School 2School 3IPDET © 200934

Туузан график• Тоон утгыг төлөөлүүлэх, түүнийгхарьцуулахад туузыг хэрэглэдэг• Туузан графикийн төрөл– Дан: ганц хувьсагчийн тухай мэдээлэл– Олон: нэгээс илүү хувьсагчийн мэдээлэлIPDET © 200935

Жишээ: Олон туузтайграфикДүрс 25: Ажлын байрны нөхцлийн тухай санал асуулгынхариултАсуултанд өгсөн дундач хариулт100806040200Эх сурвалж: Зохиомол өгөгдөл ,2006IPDET © 20091 2 3 4Асуултын тооDirectorsAssistantsLaborers36

Дугуйг хуваасан график• Бүхэл юмыг бий болгодог хэсгийнхэмжээг харуулахад хэрэглэдэг• ЖишээДүрс 3: 2008 онд цахилгааны үнэ канадын долларааргуравдугаар улиралд хамгийн өндөр байлаа$204.00$313.00$905.00$678.001st Qtr2nd Qtr3rd Qtr4th QtrЭх сурвалж : Зохиомол өгөгдөл, 2008N=$2100/жилд жилийн нийт зардалIPDET © 200937

Тархмал диаграм• Координатууд хооронд шугаман холбоосгүйгээсбиш шугаман графиктай ижил• Ямар нэг харилцаа, хамаарал байгааг харахыгхүсвэл ашигланаFig. 30: Mean Scores Comparing Test andScore on Test1009080706050403020100Grade Leve0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Source: Fictitous Completed data, Grade 2006IPDET © 200938

Хэзээ хэрэглэх вэХэрэв та хүсч байвал:Хугацааны турш дахь чиг хандлагыгхаруулахШугаман болон нэг хэмжээстэй шинжтөрхийг харьцуулахНийтлэг хувьсагчийн утгатай хоёрболон түүнээс дээш шинж төрхийгхарьцуулахБүхэл юмны хэсгийг үзүүлэхХандлага,харилцааг харуулахТэгвэл сонгох нь:Шугаман диаграмДан туузан диаграмОлон туузат диаграмХуваагдмал дугуй диаг.Тархмал диаграмIPDET © 200939

Хүснэгт• Мэдээллийг зохион байгуулалттайбайдлаар танилцуулахад хэрэглэдэг• Төрөл:– Өгөгдлийн хүснэгт– Ангилалын хүснэгт (матрикс)IPDET © 200940

Өгөгдлийн хүснэгт• Тоон мэдээлийг танилцуулахадхэрэглэнэ• Өгөгдлийн хүснэгтэнд юу харуулжбайгааг тайланд тайлбарлаж бичнэ• Он, эх сурвалжийг оруулIPDET © 200941

Өгөгдлийн хүснэгтийнзарчим• Тоог ач холбогдол бүхий хоёр оронтойтооноос ихгүйгээр бүхэлтэг – бүхэл тоохэрэглэхийг зөвлөдөг• Эгнээ болон баганын тоог дундачаар өгч(зохистой бол) хэрэглэгч харьцуулахболомжтой болго• Хамгийн чухал харьцуулалтыг багандбайрлуул• Хэт олон шугам байх нь уншихад хүндрэлучруулнаIPDET © 200942

Өгөгдлийн хүснэгтийн жишээ(шугамтай)Оролцогч Өндөр Жин Нас Дүүрэгийн тоо1 44 30 7.2 Хойт2 46 35 7.1 Зүүн3 40 20 7.6 Хойт4 32 22 7.2 Өмнөт5 29 23 7.0 Өмнөт6 50 38 7.8 Хойт7 44 30 7.3 Баруун8 44 28 7.3 баруун9 42 30 7.5 Зүүн10 48 45 7.9 ӨмнөтЭх сурвалж: Зохиомол өгөгдөл N=10IPDET © 200943

Өгөгдлийн хүснэгтийн жишээ(шугамгүй )Оролцогчийн Өндөр Жин Нас Дүүрэгдугаар1 44 30 7.2 Хойт2 46 35 7.1 Зүүн3 40 20 7.6 Хойт4 32 22 7.2 Өмнөт5 29 23 7.0 Өмнөт6 50 38 7.8 Хойт7 44 30 7.3 Баруун8 44 28 7.3 Баруун9 42 30 7.5 Зүүн10 48 45 7.9 ӨмнөтЭх сурвалж: Зохиомол өгөгдөл N=10IPDET © 200944

Ангиллын хүснэгт(матрикс)• Янз бүрийн хүчин зүйлийн дагуузохион байгуулагдсан олон юмсхэрхэн тархасныг харуулна• Цогцолбор мэдээллийг үзүүлэхэдтустайIPDET © 200945

Ангилалын хүснэгтийнжишээ (Матрикс)Орон Эхлэх огноо ХэрэгжүүлэхжилүүдХяналтыгдуусгахЭфиоф 2002.IX.17 4.7 6/1/06Гвиней 2002.VII.25 4.9 6/1/06Мавиртан 2001.II.6 6.3 6/1/06Мозамбик 2001.IX.25 5.7 6/1/06Танзан 2000.XI.30 6.3 6/5/06Эх сурвалж: Дэлхийн банкнаас авлаа 2007IPDET © 200946

Эввард Туфтегийн дүрстмэдээллийн төлөвлөлт• Ямар нэг өөр юманд бус өгөгдлийнмөн чанарт анхаарлаа хандуул• Сүлжээ, шугам, нарийн шошгонд ихнарийн юм бага хэрэглэ• Ихэнх бэх /өнгө/-ийг бодит өгөгдөлдзориулна• “Диаграмын новш”-оос тойр(шаардлагагүй чимэглэл)IPDET © 200947

Муу жишээ60505440Frequency302020273046 493840 41 393420123100Зүүн Баруун Хойт ӨмнөтIPDET © 200948

Илүү сайн жишээ605040Оноо 3020100Зүүн Баруун Хойт ӨмнөтIPDET © 200949

Аман танилцуулага хийх:Сонсогчиддоо зориулж төлөвлөх• Дараах асуултыг асуу:– Таны сонсогч хэн бэ?– Тэд юу хүлээж байна вэ?– Таны санаа юу вэ?• Сосогчид чинь санаж байхыг та хүсч буй гурван юмюу вэ?– Танд хэдий хэрийн хугацаа байна вэ?– Ярих өрөөний нөөц: слайд, прожектор, ханынүзүүлэн?IPDET © 200950

Танилцуулгаа бэлтгэх• Сонсогчдоо санаандаа хадгал• Танилцуулга хийх энгийн дүрэм:– Тэдэнд хэлэх гэснээ эхлээд хэл /товч/– Тэдэнд хэл– Юу хэлснээ тэдэнд дахин хэлIPDET © 200951

Дүрст туслах хэрэгсэл• Харилцаа холбоог дэмжих дүрсийгнэмэгдүүл• Зарим өгөгдөл, эсвэл дүрсийг сонсогчдодзориулж хуулбар хийхийг бод• Цахилгаан, эсвэл тоног төхөөрөмжбүтэлгүйтсэн тохиолдолд хэрэглэх нөөцтөлөвлөгөөтэй бай (прожектор, компъютергэх мэт)• Цөөн тоотой, сайтар сонгосон гарт олгохматериалтай байIPDET © 200952

Үзүүлэх зүйл болон гартөгөх материал бэлтгэх• Цөөн үг хэрэглэх• Ойлгомжтой дүрс ашиглах• Цагаан талбай ихтэй байлгах– Хэм хэмжээ нь бол нэг слайд дээр найман мөрбичвэрээс ихгүй байна• Сонсогчид таныг сонсох болно. Тиймээсбүх юмыг үзүүлэх зүйл болон гарт олгохматериалд тусгах хэрэггүй(үргэлжлэл нь дараагийн слайданд)IPDET © 200953

Үзүүлэх зүйл болон гарт өгөхматериал бэлтгэх (үргэлжлэл)• Гарт өгөх зүйлийг таницуулгын эхэнд өгөхүү, эсвэл дараа нь уу?– Хүмүүс түрүүлж харах гээд байдаг, тиймээстэдний анхаарлыг алдаж болно.– Хэрвээ та цогцолбор өгөгдөл, эсвэл хүснэгттанилцуулах бол түүний тухай ярих үедээ өг• Хэрвээ слайдаа хэвлэх гэж байвал түүнийгнэг хуудсанд хоёр слайдаас илүүгүйбайхаар хэвлэнэ.IPDET © 200954

Танилцуулгаа сургуулилждадлагажих• Анхандаа ганцаараа сургууль хий• Тэгээд бусад хүний юмуу хүмүүсийн өмнөсургууль хий• Бусдаас буцах мэдээлэл ав• Танилцуулгаа өөрийн мэдэрч байгаа болонбусдын хэлсэнд суурилан тохируул• Дадлагажих үедээ хугацаагаа сайн барь• Хүмүүст ярихдаа өөрийнхээ тэмдэглэлийгхарах бус хүмүүстэй нүдээрээ харилцахыгхичээIPDET © 200955

Төгсгөлийн тэмдэглэл…“Зохистой ярь, чадах чинээгээрээ цөөн үгээр ярь,гэхдээ ямагт ойлгомжтой ярь; ярианы төгсгөл ньбахархал биш, харин ойлгуулсан байх явдал юм”--Виллиам ПеннАсуулт?IPDET © 200956