RİSK ANALİZİ - HAP Acil Servis Yönetimi - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
RİSK ANALİZİ - HAP Acil Servis Yönetimi - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
RİSK ANALİZİ - HAP Acil Servis Yönetimi - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ<br />
HASTANE AFET PLANI (<strong>HAP</strong>)<br />
<strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong>
TEHLİKE<br />
� Yaralanma, aralanma, hastalık, hasar, zarar meydana<br />
getirme potansiyeli olan kaynak veya durumdur.<br />
� İnsanlara veya çevrelerinde, zarara veya yıkıma<br />
sebep olma potansiyeli bulunan her türlü (doğal,<br />
teknolojik ve sosyal kaynaklı) fenomendir.<br />
� Yaşam kaybını ya da mallara veya çevreye<br />
gelecek zararı tetikleyici olay
<strong>RİSK</strong><br />
� Bir tehlikenin ortaya çıkma olasılığı ile, tehlike<br />
ortaya çıktığında meydana gelebilecek hasar ya<br />
da yaralanmanın şiddet derecesinin<br />
kombinasyonunu gösteren kavramdır.<br />
� Bir durum üzerine etkili olabilecek bir etkenin<br />
gerçekleşme ihtimalidir.<br />
� Bir afette meydana gelebilecek şiddetli zarar ya da<br />
kayıp olasılığı
İNCİNEBİLİRLİK<br />
(Zarar Zarar görebilirlik)<br />
� Toplumun tehlikelerle başa çıkabilme<br />
kapasitesinin bir ölçüsüdür.<br />
� Kişilerin, malların ya da çevrenin bir<br />
tehlikenin etkisi sebebiyle kayıp,<br />
yaralanma ve hasara maruz kalma<br />
seviyesi
HAZIRLIK-YÖNETEBİLİRLİK<br />
HAZIRLIK-YÖNETEBİLİRLİK<br />
� Toplum için risk oluşturan durumların<br />
azaltılması için yapılan çalışmalardır.<br />
� Bir afet durumunda etkilenen toplumun,<br />
zararları en aza indirgeme seviyesi
OLASILIK<br />
� Tüm risk etmenleri her basamaktaki<br />
çalışanlar için tanımlanır.<br />
� Çalışanlar riskleri kendi birimlerinde<br />
belirtirler
ŞİDDET<br />
� Şiddet değerleri<br />
� Afet planı uygulanırken var olan tehlikeler,<br />
gerçek afet anında büyük riskler taşıyabilir.<br />
� Önceden saptanan tehlikelere karşı risk<br />
analizi ile baş etmek hasarı en aza indirir.
<strong>RİSK</strong><br />
� Risk analizi yapılırken<br />
� Hastanenin herhangi bir servisini<br />
değerlendirmeye alalım.<br />
� Tüm servisi ünitelere bölelim her bölümü<br />
ayrı değerlendirelim.
<strong>RİSK</strong> = OLASILIK X ŞİDDET<br />
<strong>RİSK</strong> = TEHLİKE X<br />
İNCİNEBİLİRLİK<br />
HAZIRLIK
� A HASTANESİ:<br />
� İncinebilirlik: 1<br />
� Hazırlık: 2<br />
� Tehlike: 2<br />
� <strong>RİSK</strong>= 1<br />
Örnek<br />
� B HASTANESİ:<br />
� İncinebilirlik:1<br />
� Hazırlık:0.5<br />
� Tehlike:1<br />
� <strong>RİSK</strong>= 1
TEHLİKE/<strong>RİSK</strong><br />
� Amaç, tehlikenin tehlikenin<br />
saptanmasıdır, çözümü<br />
içermez.<br />
� Potansiyel tehlikelerden tamamen<br />
arındırmak mümkün değildir, mümkün olan<br />
riskin azaltılmasıdır.<br />
� Değerlendirme operasyon, mekan veya<br />
aktivite bazında yapılabilir.
Risk Analiz Süreci<br />
� Tehlikeleri belirleyin<br />
� Tehlikeleri analiz edin<br />
� Zarar görebilirliği analiz edin<br />
� Yönetebilirliği analiz edin<br />
� Riskleri derecelendirin<br />
� Planlamalarda yararlanın
Risk Analizi<br />
� Ne tür afet olabileceğini<br />
� Hangi sıklıkla olabileceğini<br />
� Oluşabilecek zararı<br />
� Toplumu nasıl etkileyeceğini<br />
� Toplumun afetten ne derece zarar<br />
görebilir olduğunu belirler
Risk Analizi<br />
� Risk Analizi iki ana başlıktan oluşur<br />
TEHLİKE <strong>ANALİZİ</strong>:<br />
Tehlikenin derecesini, tipini ve<br />
karakteristiğini kavramaktır<br />
ZARAR GÖREBİLİRLİK <strong>ANALİZİ</strong> :<br />
Afetin oluşması durumunda kurumun<br />
göreceği zararın boyutunu ölçmektir
<strong>HAP</strong> VE <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� <strong>HAP</strong> taki her birim hastane risk analizi<br />
sürecine katkıda bulunabilir<br />
� İnsan sağlığı temeldir<br />
� Planlama yapılır ve/veya yapılmış planın<br />
üzerine ek konur.<br />
� Uygulama başlatılır.<br />
� Kontrol süreçleri işleme konur.<br />
� Sürekli iyileştirme çalışmasına girişilir
<strong>HAP</strong> VE <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� İşin tanımı<br />
� Risklerin belirlenmesi<br />
� Alınması gereken önlemler<br />
Amaç, tüm afet planını tam olarak<br />
basitleştirmek, çalışanlara duyurmak<br />
Tanımlanan tehlikeleri yüksek risk<br />
analizine geçirmek
HUKUK VE <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� Mevcut yasalar tam olarak bilinmelidir<br />
� İşlerliği korumak için alternatif<br />
yapılanmalar bu yasalara sadık olmalıdır,
YÖNETİM VE <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� Eğitim basamağı oluşturmak<br />
� İhtiyacın amaçlarını oluşturmak<br />
� Tüm çalışanların buna gereksinimini<br />
gösterebilmek.<br />
� Takım etkinliğini geliştirmek.
ÜÇ TEMEL BASAMAK<br />
� Mikro<br />
� Orta<br />
� Makro
MİKRO <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� Çalışanın müdahale gücünü artırmak<br />
� Eğitimler (<strong>İl</strong>kyardım, sivil savunma)<br />
� Tatbikatlar-acil-bölümler-hastane<br />
� Psikolojik alt yapı oluşturmak<br />
� Birim afete hazırlık planını yaşama katmak
ORTA <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� İş- etki analizi<br />
� Bina envanteri<br />
� Yerel risk haritaları<br />
� Hastane alan kullanımının geliştirilmesi<br />
� Tatbikatlar
MAKRO <strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� <strong>Acil</strong> müdahale sistemleri<br />
� Sigorta politikaları<br />
� <strong>İl</strong>etişim politikaları<br />
� Karşılıklı yardım planları<br />
� <strong>İl</strong> ve Ulasal afete hazırlık programları<br />
� <strong>Acil</strong> durum yönetim planı
<strong>RİSK</strong> <strong>ANALİZİ</strong><br />
� Birinci basamak<br />
� Tehlike tanımlama, risk<br />
değerlendirmesi ve risk kontrolü için<br />
planlama" çalışması oluşturmaktadır.
TEHLİKE TANIMLAMA<br />
� Tüm risk analizlerinin bilincinde entegre ve<br />
sistematik bir yöntem seçilmelidir.
SİGORTA YAKLAŞIMI<br />
� Afet planının mümkünse hastane yapım<br />
aşamasında devreye girmesiyle sigorta<br />
yaklaşımı yapılır.<br />
� Afet planlarında hukuksal çerçeve içinde<br />
tehlikelerin doğru tanımlanmasıyla sigorta<br />
risk birimleri tanımlanır.<br />
� Risklerin sigorta değerleri saptanır.
MATRİS DEĞERLENDİRMESİ<br />
� Sayısal değerlere çevrilen riskler afet<br />
planının işleyişiyle açığa çıkar.<br />
� Sayısal değerler önem sırasına göre<br />
değerlendirilir.
PROSES TEHLİKE <strong>ANALİZİ</strong><br />
� Amaç - tüm yöneticiler ve çalışanların<br />
katılacağı bir düşünce sistemi<br />
oluşturmaktır.<br />
� Afet planının işleyişi sırasındaki çalışma<br />
temposunun, sorunun önceden<br />
belirlenmesine katkısını ve çözüm<br />
üretmesini sağlar.
YENİ BİR HASTANE YAPIMINDA<br />
� Yapı işleri yönetmeliğine uygun olarak<br />
sağlık güvenlik planı oluşturulmalı ve<br />
bunun hastane afet planına ek olarak<br />
şekillendirilmesi gerekmektedir.<br />
� Risk analizi ilk aşamada başlaması ve<br />
yapım aşamasında dahi sürdürülmesi<br />
önemlidir.
SORUMLULUK ALANLARININ<br />
TANIMLANMASI<br />
� Her tehlikenin (güvenlik, çevre, ekonomi,<br />
sosyal karışıklık) bir sonucu vardır.<br />
� Afet planlarında bunun için önceden<br />
sorumluluk alanları tanımlanır.
SİSTEMİN HER BASAMAĞINI<br />
KONTROL ETMEK<br />
Basamak formu oluşturmak
EKSİKSİZLİK<br />
Risk analizi hastanenin olası afetlerdeki<br />
tehlikelere karşı tam ve eksiksiz olmalıdır.
TEKRAR DEĞERLENDİRME<br />
� Orijinal risk değerlendirmesinin artık geçerli<br />
olmadığına dair şüphe uyandıran bir sebep<br />
olduğunda (kaza olması,<br />
faaliyetin/personelin/ekipmanın değişmesi,<br />
vb.) risk değerlendirmelerinin tekrar gözden<br />
geçirilmesi gerekmektdir
AFET YÖNETİMİ <strong>RİSK</strong><br />
DEĞERLENDİRME FORMU<br />
� Değerlendirmeyi yapan hakkında bilgi<br />
� Görev tanımı<br />
� Önemli tehlikelerin tanımı<br />
� Kimler ne şekilde zarar görür?<br />
� Kontroller ve öneriler
MATRİX DEĞERLENDİRME<br />
<strong>RİSK</strong>İN DEĞERLENDİRİLMESİ ( Değerlendirmenizi aşağıda işaretleyiniz )<br />
ZARARIN SONUÇLARI (DÜŞEY EKSEN)<br />
ZARARIN OLMA OLASILIĞI (YATAY EKSEN)<br />
Küçük yaralanma----------------------------------1 Olması muhtemel değil, hiç<br />
karşılaşılmamış<br />
3 günün üzerinde yaralanma/hastalık -----------2 Olması az muhtemel, ancak<br />
karşılaşıldığı biliniyor<br />
Ciddi yaralanma/geçici işgöremezlik/hastalık--3 Olması muhtemel,<br />
olabileceği tahmin edilebilir<br />
Uzuv kaybı/ Sürekli işgöremezlik/yangın ------4 Olması çok muhtemel,<br />
geçmişte yaşanmış olaylar<br />
var<br />
Ölüm/patlama/toksik yayılım--------------------5<br />
Olması çok çok muhtemel,<br />
bilinen risk
ŞİDDET DEĞERLERİ<br />
Şiddet Değeri Açıklama<br />
1 Önemsiz (yaralanma yok)<br />
2 Minimum (<strong>İl</strong>k yardım gerektirebilecek yaralanma)<br />
3 Orta (3 güne kadar iş kaybıyla sonuçlanabilecek<br />
yaralanma)<br />
4 Ciddi (3 ila 28 güne kadar iş kaybıyla sonuçlanabilecek<br />
yaralanma)<br />
5 Geçici iş göremezlik (28 günden fazla iş kaybıyla<br />
sonuçlanabilecek yaralanma)<br />
6 Sürekli iş göremezlik (erken emeklilik gerektiren<br />
yaralanma)<br />
7 Tek kişinin hayatını kaybetmesi<br />
8 Birden fazla kişinin hayatını kaybetmesi
OLASILIK DEĞERLERI<br />
Olasılık Değeri Açıklama<br />
1 Rakam verilemeyecek kadar çok ender<br />
2 Her 10 ila 30 yılda bir<br />
3 Her 10 ila 30 yılda birkaç kere<br />
4 Yılda bir<br />
5 Yılda birkaç kere<br />
6 Ayda bir<br />
7 Haftada bir<br />
8 Günde bir
Şiddet<br />
<strong>RİSK</strong> MATRİSİ<br />
8 7 6 5 4 3 2 1<br />
16 14 12 10 8 6 4 2<br />
24 21 18 15 12 9 6 3<br />
32 28 24 20 16 12 8 4<br />
40 35 30 25 20 15 10 5<br />
48 42 36 30 24 18 12 6<br />
56 49 42 35 28 21 14 7<br />
64 56 48 40 32 24 16 8<br />
Olasılık
ÖNCELİK İNDEKSİ<br />
Risk Faktörü Risk Tanımı Gerekli çalışma Öncelik<br />
48−64 Kabul<br />
edilemez<br />
Ya derhal ek kontrolleri/çalışma<br />
planını uygulayın veya çalışmayı<br />
durdurun<br />
28−22 Yüksek risk çalışma planını/ek kontroller<br />
geliştirin ve uygulayın<br />
18−25 Orta risk Var olan kontrolleri uygulayın<br />
ve çalışmayı izleyin<br />
5−16 Düşük risk Risk değerlendirmeleri<br />
kaydedildi. çalışmayı izleyin.<br />
1−4 Minimum risk Risk değerlendirmeleri<br />
kaydedildi. Daha ileri bir<br />
çalışmaya gerek yoktur.<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1
FEMA Modeli<br />
FEMA sınıflama ve skorlama sistemi dört<br />
kriter kullanır :<br />
� Tarihçe<br />
� Zarar Görebilirlik<br />
� Maksimum Tehdit<br />
� Olasılık
Tehlikelerin Puanlanması<br />
1-Tarihçe: 2 ile çarpılır<br />
Afetin Meydana Gelişi Değerlendirme Skor<br />
Geçmiş 100 yılda 0-1 Kez Düşük 1<br />
Geçmiş 100 yılda 2-3 Kez Orta 5<br />
Geçmiş 100 yılda 4 veya >4 Yüksek 10
Tehlikelerin Puanlanması<br />
2-Zarar Görebilirlik: 5 ile çarpılır<br />
a) İnsan kaybı Değerlendirme Skor<br />
< %1 Düşük 1<br />
% 1-10 Orta 5<br />
> %10 Yüksek 10
Tehlikelerin Puanlanması<br />
2-Zarar Görebilirlik: 5 ile çarpılır<br />
b) Mal-mülk kaybı Değerlendirme Skor<br />
< %1 Düşük 1<br />
% 1-10 Orta 5<br />
> %10 Yüksek 10
Tehlikelerin Puanlanması<br />
3-Maksimum Tehdit; 10 ile çarpılır<br />
Etkilenen yerleşim alanı Değerlendirme Skor<br />
< %5 Düşük 1<br />
% 5-25 Orta 5<br />
> %25 Yüksek 10
Tehlikelerin Puanlanması<br />
4-Olasılık; 7 ile çarpılır<br />
EYıllık Afet Olasılığı Değerlendirme Skor<br />
< 0.001 Düşük 1<br />
0.001-0.1 Orta 5<br />
> 0.1 Yüksek 10
Deprem Örneği<br />
Kriter Değerlendirme Skor&Katsayı Total<br />
Tarihçe Yüksek 10 x 2 20<br />
Zarar Gör. Orta 5 x 5 25<br />
Maks. Tehdit Yüksek 10 x 10 100<br />
Olasılık Orta 5 x 7 35<br />
Total 180
Puanlama<br />
FEMA modeli eşik değeri 100 puandır<br />
� <strong>Acil</strong> durum planlamasında 100 puan<br />
üzeri tehlikeler önceliklidir<br />
� Ancak 100 puan altı tehlikeler de göz<br />
ardı edilmez!<br />
� Prosedür tanımlanan tüm afet türleri için<br />
tekrarlanır ve en yüksek puandan düşüğe<br />
doğru öncelik sıralaması yapılır.
SMUG Modeli<br />
Dört kriterin İngilizce baş harflerinden<br />
oluşur;<br />
� Seriousness eriousness<br />
� Manageability<br />
anageability<br />
� Urgency rgency<br />
� Growth rowth
Seriousness (Ciddiyet)<br />
� Değerlendirilen tehlike çok sayıda insanı veya çok<br />
fazla ekonomik değeri tehdit ediyorsa; ’’yüksek’’<br />
� Puanlamada yüksek, orta, düşük değerleri<br />
kullanınız<br />
� Kararsızlık olursa bir üst değeri veriniz
Manageability (Yönetilebilirlik)<br />
� Tehlikenin etkisi azaltılabiliyorsa; “yüksek”<br />
� Etki ancak olay meydana geldikten sonra<br />
azaltılıp yönetilebiliyorsa; “düşük”
Urgency (İvedilik)<br />
� Tehlike ile ilgili şu anda bir şeyler yapılması<br />
gerekiyorsa; Yüksek<br />
� Yakın gelecekte bir şeyler yapılması<br />
gerekiyorsa; Orta<br />
� İvedilik gerektiren bir şey yok ve orta vadeli<br />
uygun planlama yapılabiliyorsa; Düşük
Growth (Büyüme, Artış)<br />
Eğer hiçbir şey yapılmazsa tehlike daha<br />
kötüye mi gidecektir yoksa olduğu gibi mi<br />
kalacaktır?<br />
� Hızla büyüyecekse; Yüksek<br />
� Yavaş yavaş büyüyecekse; Orta<br />
� Olduğu gibi kalacaksa; Düşük
Skorlama<br />
Tüm skorlamalara tabloda mantıksal<br />
kanıtlar gösterilmeli ve puanlama<br />
toplamları sonucu öncelik sıralaması<br />
listelenmelidir.
SMUG Skorlama<br />
Yüksek Orta Düşük<br />
Ciddiyet 10 5 1<br />
Yönetilebilirlik 10 5 1<br />
<strong>Acil</strong>iyet 10 5 1<br />
Büyüme 10 5 1
SMUG Yöntemi<br />
Tehlike Ciddiyet Yönetilebilirlik İvedilik Büyüme,<br />
Artış<br />
TOPLA<br />
M<br />
DEPREM Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
25<br />
SU BASKINI Yüksek=10 Yüksek 10 Orta=5 Orta Orta=5 Orta=5 25<br />
KASIRGA Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
Orta=5 Orta=5 21<br />
TRAFİK<br />
KAZASI<br />
Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
17<br />
TERÖR Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
21<br />
YANGIN Düşük=1 Düşük=1<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
Düşük=1 Düşük=1<br />
4<br />
TOPRAK<br />
KAYMASI<br />
Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
25<br />
ÇIĞ Yüksek=10 Yüksek=10<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Orta=5 Orta=5<br />
Yüksek=10 Yüksek=10<br />
30
SON DERECELENDİRME<br />
SMUG FEMA<br />
1. DEPREM 1. DEPREM<br />
2. SU BASKINI 2. TERÖR<br />
3. TERÖR 3. SU BASKINI<br />
4. YANGIN 4. YANGIN<br />
5. TOPRAK KAYMASI 5. TRAFİK KAZASI<br />
6. KASIRGA 6. KASIRGA<br />
7. ÇIĞ 7. TOPRAK KAYMASI<br />
8. TRAFİK KAZASI 8. ÇIĞ<br />
9. METEOR DÜŞMESİ 9. METEOR DÜŞMESİ
Kritik Öneme Sahip<br />
� Aydınlatma<br />
� Isınma<br />
� İklimlendirme<br />
� Havalandırma<br />
� Elektrik<br />
� Su<br />
� Atık kontrolü<br />
� Kritik Malzeme<br />
Sistemler<br />
� Haberleşme<br />
� Bilgisayar Sistemleri<br />
� Alarm sistemleri<br />
� AsansörlerAsansörlermerdivenler<br />
� Merkezi Tıbbi Gaz<br />
Sistemi<br />
� Personel
TEHLİKE<br />
TÜRÜ<br />
SKOR<br />
(tehlike türü)<br />
CİDDİYET SINIFLAMASI – DÜŞÜK, ORTA, YÜKSEK<br />
Olasılık<br />
1 Yıl içinde<br />
meydana gelme<br />
olasılığı<br />
0<br />
1 = Düşük<br />
2 = Orta<br />
3 = Yüksek<br />
İnsan<br />
Etkisi<br />
Ölüm-Yaralanma<br />
olasılığı<br />
0<br />
1 = Düşük<br />
2 = Orta<br />
3 = Yüksek<br />
Mal/Mülk<br />
Etkisi<br />
Maddi<br />
Kayıplar ve<br />
Zarar<br />
0<br />
1 = Düşük<br />
2 = Orta<br />
3 = Yüksek<br />
Operasyonel<br />
Etki<br />
Hizmetlerin<br />
Kesintiye<br />
Uğraması<br />
0<br />
1 = Düşük<br />
2 = Orta<br />
3 = Yüksek<br />
DÜZEY<br />
Herhangi bir kategoride 2 veya<br />
üstündeki skorlar Standart<br />
Operasyon Prosedürü gerektirir.<br />
SOP gerekli–evet/hayır?
Change language