ankara ün vers tes fen bl mler enst - Ankara Üniversitesi Açık Erişim ...

Endüstriyel çözücüler
Sayıları her geçen gün artan ve pek çok endüstriyel aktivitede kullanılan bu grup bileşiklerin
kanserojen oldukları bilinmekte ve bu nedenle bu bileşiklerin derişimleri içme sularında
sınırlandırılmaktadır. Bu bileşiklerin en yaygın olarak kullanılan ilk altısı; boya, metal işleri,
eczacılık, asetat film yapımında kullanılan di-klorometan (DCM); floro-karbon sentezi ve
eczacılıkta kullanılan kloroform; metal ve plastik temizlemede kullanılan metil kloroform;
yine floro-karbon sentezi ve yangın söndürücülerde kullanılan karbon tetra-klorür; metal
temizleme ve kuru temizlemede kullanılan tri-kloroetilen ve perkloro-etilen olarak
sıralanmaktadır. Bu bileşiklerden trikloretilen, perkloro-etilen, metil kloroform ve
diklormetan içme sularında sık sık rastlanan endüstriyel çözücüler olarak tanımlanmaktadır
Sulara karışan diğer bir kısım ise, ultraviyole ışınlarının tesiri ile oksitlenmekte ve zehirli
olmayan son ürünlere dönüşmektedirler. Genel olarak bu bileşiklerin atmosferik yarı ömrü,
üç ay olarak tanımlanırken; bazı bileşikler için (örneğin metil kloroform ) bu süre beş yıl gibi
bir düzeye ulaşabilmektedir. Diğer taraftan, buharlaşma yoluyla atmosfere karışan bileşikler,
atmosferde oldukça yoğun düzeylere erişebilmekte ve yağmurla tekrar yüzey sularına
dönebilmektedirler(Anonim 2003).
Polisiklik aromatikler
Temel olarak organik maddelerin tam yanmaması sonucu ortaya çıkan bu bileşikler, egzoz
emisyonları, yakıt kullanımı ve kısmen de, bakteri ve bitki faaliyetleri sonucu ortaya
çıkmaktadır. Dolayısıyla, egzoz emisyonları, yakıt kullanımı başlıca kaynaklar olarak ortaya
çıkmaktadır. Sindirim sistemi kanserlerine yol açtığı bilinen bu bileşikler, çözünürlükleri çok
yüksek olmamakla beraber, partiküler maddelerin üzerinde kolayca adsorblanabilmeleri
nedeniyle, askıda katı maddenin yüksek olduğu sularda yüksek derişimlere
erişebilmektedirler. Demir boruların yüzeyinde kullanılan bitüm kaplamanın, suya polisiklik
aromatiklerin geçmesine yol açtığı bilinmektedir. En yüksek çözünürlüğe sahip polisiklik
aromatiklerin bileşiği olan fluorantan (240 mg/L) bu yolla suya geçmekte ve derişimi,
tanımlanmış sınır değerleri aşabilmektedir.
10