26.02.2013 Views

Proje Süreci Yönetimi - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

Proje Süreci Yönetimi - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

Proje Süreci Yönetimi - Prof. Dr. Ziya Yurttaş

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

PROJE SÜRECĠ YÖNETĠMĠ<br />

(<strong>Proje</strong>ct Cycle Management - PCM)<br />

• Geliştirme :<br />

Avrupa Birliği Komisyonu<br />

• Uyarlama:<br />

Doç. <strong>Dr</strong>. Mustafa Sarı,<br />

<strong>Dr</strong>. Faruk Tekindağ<br />

• Yeniden Düzenleme ve Sunuş:<br />

<strong>Prof</strong>. <strong>Dr</strong>. <strong>Ziya</strong> <strong>Yurttaş</strong><br />

Yrd. Doç. <strong>Dr</strong>. Tecer Atsan<br />

Yrd. Doç. <strong>Dr</strong>. Atilla Keskin<br />

4.Finansman temini<br />

3. Planlama 5. Uygulama<br />

2. Ġnceleme 6.Değerlendirme<br />

1. <strong>Proje</strong> fikrinin oluşumu<br />

1


Sunumu Destekleyen KuruluĢlar<br />

2


Önsöz<br />

• Kalkınma, insanların yaĢam kalitesinin geliĢmesidir.<br />

• Kalkınma, plan, program ve projelere bağlı olarak<br />

gerçekleĢtirilebilecek bir olgudur.<br />

• <strong>Proje</strong>lerde baĢarı sağlayabilmek için, proje sürecinin<br />

tüm aĢamalarında, uluslar arası kabul gören bazı<br />

kalite kriterlerine uymak gerekir.<br />

• Aksi takdirde, zaten kıt olan kaynaklara ulaĢmak veya bu<br />

kaynakları etkin kullanmak mümkün olamaz.<br />

• Kalkınma tarihimiz bu yargının hüzün veren hikayeleri<br />

ile doludur.<br />

3


Amaç<br />

• Katılımcılara, uluslararası kalite kriterlerine uygun proje<br />

hazırlama, uygulama ve değerlendirme bilgi ve becerisi<br />

kazandırmak, böylece;<br />

• kalkınmada en önemli faktör olan beĢeri sermayede<br />

kapasite geliĢtirmek ve sonuçta,<br />

• Kalkınma çabalarına katkı sağlamaktır.<br />

4


I. BÖLÜM: TANIMLAR<br />

• Planlama<br />

• <strong>Proje</strong><br />

• <strong>Proje</strong> süreci<br />

• <strong>Proje</strong> <strong>Süreci</strong> yönetimi<br />

• Mantıksal Çerçeve YaklaĢımı<br />

5


1. Planlama<br />

Belirli bir amacı gerçekleĢtirebilmek için<br />

ne, nerede, ne zaman, niçin, nasıl, (5N)<br />

kim için, kim tarafından ve kaç paraya (3K)<br />

yapılacaktır sorularının cevaplandırılması<br />

ve bu cevapların sistemli bir biçimde<br />

kaydedilmesidir.<br />

6


2. <strong>Proje</strong><br />

• <strong>Proje</strong>, belirli bir amacı gerçekleştirebilmek<br />

için 5N-3K (ne, nerede, ne zaman, niçin,<br />

nasıl, kimler için, kimler tarafından ve kaç<br />

paraya yapılacak) gibi soruların cevaplarının<br />

kaydedildiği bir belge veya faaliyetler<br />

bütünüdür.<br />

7


3. <strong>Proje</strong> süreci<br />

Belirli bir amacı gerçekleĢtirebilmek için öngörülen<br />

ve aĢamalardan oluĢan bir iĢlemler dizisidir.<br />

Bu aĢamalar;<br />

1. <strong>Proje</strong> fikrinin oluĢumu<br />

2. Ġnceleme<br />

3. Planlama<br />

4. Finansman temini<br />

5. Uygulama<br />

6. Değerlendirme<br />

olarak ifade edilebilir.<br />

8


4. <strong>Proje</strong> <strong>Süreci</strong> <strong>Yönetimi</strong><br />

(<strong>Proje</strong>ct Cycle Management – PCM)<br />

• <strong>Proje</strong> hazırlama, uygulama ve değerlendirmede<br />

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı<br />

temeline dayanan<br />

yöntem ve kuralları uygulama eylemidir.<br />

Not: <strong>Proje</strong> bir belge, süreç iĢlemler dizisi, yönetim ise<br />

uygulama eylemidir.<br />

9


5. Mantıksal Çerçeve YaklaĢımı<br />

(Logical Framework Approach)<br />

• <strong>Proje</strong>lerde iç tutarlılığı ve uyumu<br />

sağlamak,<br />

• ÇalıĢmalara yol göstermek ve ıĢık tutmak<br />

üzere<br />

• klasik yaklaşıma bir tepki olarak<br />

geliĢtirilen<br />

- bir araç ve analiz metodudur.<br />

10


II.BÖLÜM:<br />

PROJE<br />

SÜRECĠ<br />

4.Finansman temini<br />

3. Planlama 5. Uygulama<br />

2. Ġnceleme 6.Değerlendirme<br />

1. <strong>Proje</strong> fikrinin oluşumu<br />

11


1. <strong>Proje</strong> fikrinin oluĢumu<br />

• <strong>Proje</strong> fikri genellikle bir ihtiyaçtan doğar ve<br />

zihinsel değerlendirmelerle geliĢir.<br />

• <strong>Proje</strong> fikrinin oluĢumunu tetikleyen birçok faktör<br />

olabilir. Bu faktörler; karĢılaĢılan sorunlar,<br />

gözlemler, yönlendirmeler, teĢvikler, talimatlar<br />

veya finansal desteğin varlığı gibi faktörlerdir.<br />

12


2. Ġnceleme<br />

• <strong>Proje</strong> için gerekli olan verileri derleme, analiz<br />

etme ve değerlendirme iĢlemidir.<br />

• Bu aĢamada Mantıksal Çerçeve YaklaĢımı<br />

analiz metodu kullanılarak mevcut durum,<br />

paydaĢ, sorun, amaç ve strateji analizleri yapılır<br />

ve proje amaçları belirlenir.<br />

13


3. Planlama<br />

N<br />

Ġnceleme aĢaması sonunda belirlenen amaçların<br />

gerçekleĢtirilebilmesi için öngörülen, 5N-3K<br />

sorularının cevaplandırılması<br />

ve bu cevapların düzenli bir biçimde kaydedilmesi<br />

ile bir proje belgesinin oluĢturulmasıdır.<br />

N<br />

N N<br />

N<br />

K<br />

K K<br />

14


3.1. Planlamada AB kalite kriterleri<br />

Planlama Genel Kriterleri AB <strong>Proje</strong>leri<br />

Değerlendirme Formlarında aĢağıdaki<br />

baĢlıklar altında yer almıĢtır:<br />

1. Kurumsal kapasite<br />

2. Tematik ilgililik<br />

3. Metodolojik yaklaĢım<br />

4. Bütçe ve maliyet etkinliği<br />

5. Sürdürülebilirlik<br />

15


3.2. Sürdürülebilirlik<br />

Sürdürülebilirlik yukarıdaki kriterlere ek olarak<br />

• Teknolojik uygunluk (appropriate technology),<br />

• Sosyal, kültürel ve çevresel duyarlılık,<br />

• Politik destek<br />

• Yerel Sahiplenme<br />

gibi kriterlere de bağlı olan ve tüm projelere<br />

kazandırılmak istenen nihai bir özellik, Diğer<br />

bir deyiĢle, en önemli kriterdir.<br />

16


3.3. Sürdürülebilirlik<br />

• Sürdürülebilirlik, proje süresi sona erdikten<br />

sonra, yerel dinamikler vasıtası ile proje<br />

faaliyetlerinin ve yararlarının devam<br />

edebilmesidir.<br />

• Bir projenin yalnızca sürdürülebilirlik kriterini<br />

karĢılaması o projenin baĢarılı olduğu anlamına<br />

gelir. Çünkü sürdürülebilir bir proje, diğer tüm<br />

kriterleri karĢılıyor demektir.<br />

17


4. Finansman temini<br />

• hazırlanan bir projenin uygulanabilmesi için<br />

gerekli olan maddi kaynakların bulunması<br />

için yapılan bir işlemdir.<br />

• Kalite kriterlerine uygun olarak hazırlanmıĢ<br />

projeler için finansman temini ihtimali çok<br />

yüksektir.<br />

18


5. Uygulama<br />

• Tasarlanan<br />

5N-3K öğelerinin hayata<br />

geçirilmesidir.<br />

19


6. Değerlendirme<br />

Değerlendirme; herhangi bir konu ile ilgili nicelik veya<br />

nitelik bakımından bir yargıya varma iĢlemidir.<br />

<strong>Proje</strong>lerde değerlendirme;<br />

- Her düzeyde amaçların ne ölçüde<br />

gerçekleĢtirilebildiğini anlamak,<br />

- <strong>Proje</strong>nin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek ve<br />

- Gelecekteki çalıĢmalara ıĢık tutmak amacıyla yapılır.<br />

<strong>Proje</strong>lerde Değerlendirme; amaçlar ile sonuçların<br />

karĢılaĢtırılması ile yapılan bir iĢlemdir.<br />

21


6.1. Değerlendirme çeĢitleri<br />

• Ön değerlendirme, inceleme aĢamasında yapılan<br />

temel çalıĢmadır.<br />

• Ara değerlendirmeler ara amaçları,<br />

• son değerlendirme proje amaçları,<br />

• etki değerlendirmesi ise genel amac<br />

ile ilgili olarak yapılır.<br />

22


Sera projesi etki değerlendirmesi<br />

24


III. BÖLÜM:<br />

PROJE SÜRECİ YÖNETİMİ<br />

(<strong>Proje</strong>ct Cycle Management – PCM)<br />

<strong>Proje</strong> hazırlama ve uygulamada<br />

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımına dayanan<br />

yöntem ve kuralları uygulama eylemidir.<br />

25


1. Klasik projelerde sıkça görülen<br />

eksiklikler<br />

• Mevcut durumun yetersiz analizi<br />

• <strong>Proje</strong> sahibi kuruluĢun konuyla ilgisinin zayıflığı<br />

• Stratejik çerçevenin belirsizliği<br />

• Risklerin yeterince dikkate alınmaması<br />

• Kısa vadeli bakıĢ açısı<br />

• GeçmiĢ deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması<br />

• Faaliyet odaklı (sonuç odaklı değil) uygulama ve planlama<br />

• Doğrulanabilir olmayan proje çıktıları<br />

• Yetersiz proje dökümanları<br />

26


2. Mantıksal Çerçeve YaklaĢımı iĢlevi<br />

<strong>Proje</strong>nin en önemli yönleri, 16 kutulu bir matris içerisinde özetlenir :<br />

– <strong>Proje</strong>nin uzun dönemde katkısının ne olacağı (Genel amaç)<br />

– <strong>Proje</strong>nin neden gerçekleĢtirildiği (<strong>Proje</strong> Amaçları)<br />

– <strong>Proje</strong>nin neyi baĢarmasının beklendiği (BaĢarı Göstergeler)<br />

– <strong>Proje</strong>nin bunu nasıl baĢaracağı (Faaliyetler ve Araçlar)<br />

– <strong>Proje</strong> için önemli faktörler (Varsayımlar)<br />

– <strong>Proje</strong> göstergelerinin kaynakları (Doğrulama Kaynakları)<br />

– <strong>Proje</strong>nin maliyetinin ne olacağı (Maliyetler)<br />

– <strong>Proje</strong>nin baĢlayabilmesi için gerekli koĢullar (Ön koĢullar)<br />

27


3. Mantıksal Çerçeve Matrisi<br />

Amaçlar<br />

Genel<br />

Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

Objektif Olarak<br />

Doğrulanabilir<br />

Göstergeler<br />

Doğrulama<br />

Kaynakları<br />

Faaliyetler Araçlar Maliyet<br />

Varsayımlar<br />

Ön-koşullar<br />

28


4. Mantıksal Çerçeve AĢamaları<br />

ANALİZ (inceleme) aşaması<br />

1. Mevcut Durum Analizi - <strong>Proje</strong> alanı ve<br />

hedef grup ile ilgili genel durumun<br />

belirlenmesi ve sorunların ortaya<br />

konulması,<br />

2. Sorun Analizi –Sorunlar hiyerarĢisinin<br />

(sebep-sonuç iliĢkilerinin) oluĢturulması<br />

ve odak sorunların belirlenmesi,<br />

3. Amaç Analizi – Tanımlanan sorunlara<br />

paralel olarak amaçların belirlenmesi ve<br />

buna bağlı olarak amaçlar hiyerarĢisinin<br />

(araç-amaç iliĢkileri)oluĢturulması,<br />

4. Paydaş (Stakeholder) Analizi –<strong>Proje</strong><br />

taraflarının belirlenmesi ve tanımlanması<br />

ve düĢüncelerinin alınması,<br />

5. Strateji Analizi – Mevcut imkan ve<br />

sınırlamaların belirlenmesi, bu çerçevede<br />

amaçları gerçekleĢtirebilecek en uygun<br />

stratejinin seçilmesi ve kesin proje<br />

amaçlarının belirlenmesi,<br />

PLANLAMA aşaması<br />

6. Mantıksal Çerçeve – <strong>Proje</strong> yapısının<br />

iç mantıksal tutarlılığını oluĢturmak<br />

üzere; amaçlara bağlı doğrulanabilir<br />

baĢarı göstergelerinin, gösterge<br />

kaynaklarının, varsayımların, araç ve<br />

maliyetlerin genel olarak<br />

tanımlanması,<br />

7. Faaliyet Çizelgesi – Faaliyetlerin<br />

yerinin, zamanının, sonucunun,<br />

metodolojisinin, hedef gurubun,<br />

sorumlularının ve maliyetinin<br />

belirlenmesi, yani, (5N-3K)<br />

sorularının cevaplandırılması,<br />

8. Bütçe –Faaliyet çizelgesinden<br />

hareketle girdilerin ve maliyetlerin<br />

belirlenmesi ve sistemli bir biçimde<br />

kaydedilmesidir.<br />

29


4.1. Mevcut Durum Analizi<br />

Mevcut Durum Analizi- <strong>Proje</strong> alanı ve hedef<br />

grup ile ilgili;<br />

•genel durumun belirlenmesi ve<br />

•sorunların ortaya konulmasıdır.<br />

30


4.1.1. Mevcut Durum Ġnceleme<br />

Konuları<br />

• coğrafi, fiziki ve iklim özellikleri<br />

• Alt yapı durumu<br />

• Sosyal durum<br />

• Ekonomik durum<br />

• Kültürel durum<br />

• Çevresel durum<br />

• Alanla ilgili Hükümet politikaları ve programları<br />

31


4.1.2. Mevcut Durum Analizinde<br />

Sorunlar<br />

• Mevcut durum analizinde sorun olarak<br />

algılanan, gözlenen veya belirlenen<br />

hususlardır.<br />

32


4.1.3. Mevcut Durum Analizi<br />

Grup ÇalıĢması-1<br />

ġimdi, X Beldesi Kalkınma Vakfı Üyeleri olarak, 4-6 kiĢilik<br />

gruplar oluĢturup, 1 saat içinde, bu yerleĢim merkezinde, bir kurgu<br />

çerçevesinde, mevcut durumu belirleyelim, sorunları ortaya<br />

koyalım ve bir analiz raporu yazalım.<br />

33


Mevcut Durum Analiz Raporu Konu<br />

BaĢlıkları<br />

• coğrafi, fiziki ve iklim özellikleri: ............................<br />

• Alt yapı durumu: .......................................................<br />

• Sosyal durumu: .........................................................<br />

• Ekonomik durum: .....................................................<br />

• Kültürel durum: .........................................................<br />

• Çevresel durum: ........................................................<br />

• Alanla ilgili Hükümet politikaları ve programları: ...<br />

34


4.1.4. Mevcut Durum Analizinde Ortaya Konulan Örnek Sorunlar<br />

Güllühisar Örneği<br />

1. Altyapı yetersiz, belediyenin öncelikleri farklı,<br />

2. Kanalizasyon açıkta akıyor<br />

3. Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok<br />

4. Hijyenik içme suyu yok,<br />

5. Gelir düzeyi düşük,<br />

6. İşsizlik oranı yüksek<br />

7. Salgın hastalık var,<br />

8. Çocuklarda beslenme yetersiz.<br />

9. Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz,<br />

10. Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor,<br />

11. 0-5 yaş grubundaki çocuk ölümleri son yıl içinde %10 artmış,<br />

12. Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,<br />

13. Anneler besleme konusunda bilgisiz.<br />

14. Sağlık hizmetlerine erişim sınırlı,<br />

15. Eğitim düzeyi düşük,<br />

35


4.2. Sorun Analizi<br />

• sebep-sonuç iliĢkilerini belirtecek Ģekilde, sorunlar<br />

hiyerarĢisinin oluĢturulması ve böylece<br />

odak sorunların belirlenmesidir.<br />

• proje amaçlarının belirlenmesi için bir<br />

baz oluşturulması amacıyla yapılır.<br />

• Bir baĢlangıç sorunu seçilerek, sorunlar<br />

sebep-sonuç iliĢkisine göre hazırlanan<br />

sorun ağacıyla gösterilir.<br />

36


4.2.1. Sorun Ağacı OluĢturma<br />

Sorun ağacı belirlenen sorunlar arasında bir sebep-sonuç ilişkisi ve<br />

hiyerarşisi belirlenerek oluşturulur. Bunun için şu işlemler yapılır:<br />

� Mevcut durumdaki ana sorunlar tanımlanır (beyin fırtınası)<br />

� Neden-sonuç ilişkilerini kurmak için bir başlangıç sorunu seçilir<br />

� Başlangıç sorununa neden olan sorunlar onun altına yerleştirilir;<br />

� Başlangıç sorununun sonucu olan sorunlar onun üstüne yerleştirilir;<br />

� Arasında neden veya sonuç ilişkisi olmayan sorunlar aynı seviyeye<br />

yerleştirilir<br />

37


4.1.4. Mevcut Durum Analizinde Ortaya Konulan Örnek Sorunlar<br />

Güllühisar Örneği<br />

1. Altyapı yetersiz, belediyenin öncelikleri farklı,<br />

2. Kanalizasyon açıkta akıyor<br />

3. Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok<br />

4. Hijyenik içme suyu yok,<br />

5. Gelir düzeyi düşük,<br />

6. İşsizlik oranı yüksek<br />

7. Salgın hastalık var,<br />

8. Çocuklarda beslenme yetersiz.<br />

9. Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz,<br />

10. Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor,<br />

11. 0-5 yaş grubundaki çocuk ölümleri son yıl içinde %10 artmış,<br />

12. Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,<br />

13. Anneler besleme konusunda bilgisiz.<br />

14. Sağlık hizmetlerine erişim sınırlı,<br />

15. Eğitim düzeyi düşük,<br />

38


4.2.3. Sorun Ağacı<br />

Sorunlar arasında sebep-sonuç ilişkilerinin kurulması<br />

SONUÇ<br />

SEBEP<br />

39


4.2.4. Sorun Analizi<br />

Grup ÇalıĢması-2<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak 1 saat içinde yukarıdaki<br />

ilkeler doğrultusunda Güllühisar için sorun analizini<br />

gerçekleĢtirelim.<br />

40


4.2.5. Sorun Ağacı-Güllühisar Örneği<br />

Bebek ve çocuklarda<br />

görülen enfeksiyon<br />

oranları yüksek<br />

Bebeklerin ve<br />

Çocukların yetersiz<br />

beslenmesi<br />

Annelerin<br />

Beslenme<br />

Konusundaki<br />

Bilgisizliği<br />

Çocuklara gerekli<br />

ve yeterli aşılar<br />

yapılamıyor<br />

Sağlık ocağı ve<br />

klinikler yetersiz<br />

Yüksek Oranlı Bebek ve<br />

Çocuk Ölümleri<br />

Eğitim düzeyi<br />

düşük<br />

Gelir düzeyi<br />

düşük<br />

İşsizlik<br />

Sağlık<br />

Hizmetlerine<br />

Sınırlı Erişim<br />

Salgın Hastalıklar<br />

Kanalizasyon şehrin<br />

içinden açıkta akıyor ve<br />

içme suyu kaynaklarına<br />

karışıyor<br />

Altyapı<br />

yetersiz<br />

Belediyenin<br />

öncelikleri<br />

farklı<br />

Hijyenik içme<br />

suyu yok<br />

Lastik Fabrikasının<br />

arıtma tesisi yok ve<br />

atıklar içme suyuna<br />

karışıyor<br />

SONUÇ<br />

SEBEP<br />

41


4.3. Amaç (Hedef) Analizi<br />

amaç Analizi,<br />

• araç-amaç iliĢkilerini belirtecek Ģekilde<br />

amaçlar hiyerarĢisinin oluĢturulmasıdır.<br />

42


Nasıl Yapılır ?<br />

4.3.1. Amaç Analizi<br />

– Sorun ağacındaki sorunlar çözüm modunda yeniden ifade<br />

edilir. Diğer bir ifade ile;<br />

– Sorun ağacından yer alan sorunların çözümü için yapılması<br />

gerekenler, sorunlar baz alınarak yeniden ifade edilir.<br />

– Gerçekçi bir Ģekilde revize edilmesi gereken ve/veya<br />

ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır<br />

– Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek, Araç-Amaç<br />

iliĢkisini gösterecek biçimde Amaç Ağacı oluĢturulur<br />

43


4.3.2. Amaç Ağacı<br />

.<br />

Olumsuz durumların olumlu durumlara çevrilmesi ve eylem olarak ifadesi<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

Sonuçlar-çıktılar<br />

AMAÇ<br />

ARAÇ<br />

Faaliyetler<br />

44


4.3.3. Amaç Analizi<br />

Grup ÇalıĢması-3<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak yukarıdaki örnek<br />

doğrultusunda 1 saat içinde Güllühisar için amaç analizini<br />

gerçekleĢtirelim.<br />

45


4.3.4. Amaç Ağacı-Güllühisar Örneği<br />

Bebek ve çocuklarda<br />

görülen enfeksiyon<br />

oranlarının azaltılması<br />

Bebeklerin ve<br />

Çocukların Beslenme<br />

Durumunun<br />

İyileştirilmesi<br />

Anneler Beslenme<br />

Konusunda<br />

Bilgilendirilmesi<br />

Aşılanmış Bebek ve<br />

Çocuk Sayısı<br />

Arttırılması<br />

Sağlık Ocağı<br />

İyileştirilmesi<br />

Sorun amaç<br />

Yüksek Oranlı Bebek<br />

ve Çocuk Ölümleri<br />

Bebek ve Çocuklarda<br />

Görülen<br />

Yüksek Enfeksiyon Oranı<br />

Bebek ve Çocuk Ölüm<br />

Oranlarının Azaltılması<br />

Ailelerin Gelir<br />

Düzeyi<br />

Arttırılması<br />

Sağlık Hizmetlerine<br />

Erişim Arttırılması<br />

Salgın Hastalıkların<br />

Azaltılması<br />

Kanalizasyon Sisteminin<br />

Çalışır Hale Gelmesi<br />

Hijyenik İçme<br />

Suyu Sağlanması<br />

Lastik Fabrikasının<br />

Arıtma Tesisi Devreye<br />

Girmesi<br />

Bebek ve Çocuk<br />

Ölüm Oranlarının Azaltılması<br />

Bebek ve Çocuklarda<br />

Görülen Enfeksiyon Oranının<br />

Azaltılması<br />

AMAÇ<br />

ARAÇ<br />

46


4.4. PaydaĢlar Analizi<br />

� Paydaşlar Analizi, <strong>Proje</strong> taraflarının belirlenmesi, tanımlanması ve<br />

düĢüncelerinin alınmasıdır.<br />

� PaydaĢlar, belirli bir proje ile ilgili olarak,<br />

rolü, yararı, ve/veya zararı olan kiĢiler, gruplar, iĢletmeler veya<br />

kurumlardır.<br />

� PaydaĢlar analizinin yapılması onların düĢünce ve katkılarının proje<br />

sürecine yansıması ve sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için önemli bir<br />

adımdır.<br />

47


4.4.1. <strong>Proje</strong>de Rolü Olanlar<br />

A-<strong>Proje</strong> Sahibi KuruluĢ: <strong>Proje</strong>yi hazırlayan<br />

kuruluĢ<br />

B-<strong>Proje</strong> Ortakları: <strong>Proje</strong> ile ilgili katkıda bulunan<br />

ve sorumluluk paylaĢan kurum/ kuruluĢlar<br />

C. ĠĢtirakçiler: <strong>Proje</strong>ye idari, mali ve teknik<br />

hizmet sağlayan fakat sorumluluk almayan<br />

kurum ve kuruluĢlar<br />

48


4.4.2. Birincil PaydaĢlar<br />

• <strong>Proje</strong>den doğrudan olumlu ya da olumsuz<br />

etkilenecek olanlardır.<br />

a. Hedef Gruplar<br />

b. Dolaylı Yararlanıcılar<br />

c. Olumsuz Etkilenenler<br />

49


4.4.3. Ġkincil PaydaĢlar<br />

• Birincil paydaĢlara hizmet sağlamada aracılık<br />

edecek olanlardır.<br />

a. fon kuruluĢları<br />

b. uygulama, kuruluĢları.<br />

c. izleme ve destekçi kuruluĢlar<br />

50


4.4.4. PaydaĢ Analizi Tablosu<br />

PaydaĢlar Özellikler Beklentiler/<br />

Çıkarlar<br />

Birincil P.<br />

a.<br />

b.<br />

c.<br />

Ġkincil P.<br />

a.<br />

b.<br />

c.<br />

Zayıf ve<br />

Güçlü Yönler Çözüm<br />

Önerileri<br />

51


4.4.5. PaydaĢlar Analizi<br />

Grup ÇalıĢması - 4<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak 1 saat içinde paydaĢlar<br />

analizini gerçekleĢtirelim ve bir paydaĢlar analizi raporu yazalım.<br />

52


4.4.6. PaydaĢlar Analizi Raporu<br />

• PaydaĢlar . Özellikler Beklentiler/<br />

Çıkarlar<br />

Birincil P.<br />

a.<br />

b.<br />

c.<br />

Ġkincil P.<br />

a.<br />

b.<br />

c.<br />

Zayıf ve<br />

Güçlü Yönler Çözüm<br />

Önerileri<br />

53


4.5. Strateji Analizi<br />

Strateji Analizi<br />

• Mevcut imkan ve sınırlamaların belirlenmesi,<br />

• bu çerçevede amaçları gerçekleĢtirebilecek en uygun<br />

stratejinin seçilmesi ve<br />

• kesin proje amaçlarının ortaya konulmasıdır.<br />

54


Nasıl Yapılır?<br />

4.5.1. Strateji Analizi<br />

– amaç ağacından, mevcut imkanlar çerçevesinde<br />

gerçekleĢtirilemeyecek hedefler elenir<br />

– Bir proje oluĢturacak alternatif stratejiler ortaya konur<br />

– Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, vb.) göre optimum<br />

strateji konusunda değerlendirme yapılır.<br />

– <strong>Proje</strong>yi oluĢturacak stratejiye karar verilir<br />

– <strong>Proje</strong>de amaçlar, genelden özele giden bir çizgide net olarak<br />

ifade edilerek, projenin kapsamı belirlenir<br />

55


4.5.2. Strateji Analizi<br />

Grup ÇalıĢması-5<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak yukarıdaki örnek<br />

doğrultusunda 1 saat içinde Güllühisar için strateji analizini<br />

gerçekleĢtirelim.<br />

56


4.5.3. Strateji Analizi - Güllühisar Örneği<br />

SEÇİLEN STRATEJİ<br />

Bebek ve çocuklarda<br />

görülen enfeksiyon<br />

oranlarının<br />

azaltılması<br />

Bebeklerin ve<br />

Çocukların<br />

Beslenme<br />

Durumu<br />

İyileştirildi<br />

Anneler Beslenme<br />

Konusunda<br />

Bilgilendirilmesi<br />

Aşılanmış Bebek<br />

ve Çocuk Sayısı<br />

Arttırıldı<br />

ENFEKSİYON<br />

STRATEJİSİ<br />

Sağlık Ocağı<br />

İyileştirilmesi<br />

Bebek ve ve Çocuk Çocuk Ölüm<br />

Oranlarının Ölüm Oranlarının Azaltılması<br />

Azaltılması<br />

Ailelerin Gelir<br />

Düzeyi<br />

Artırılması<br />

Salgın Hastalıkların<br />

Azaltılması<br />

Sağlık<br />

Hizmetlerine<br />

Erişim Arttırıldı<br />

Kanalizasyon Sisteminin<br />

Çalışır Hale Gelmesinin<br />

Sağlanması<br />

Hijyenik İçme<br />

Suyu Sağlandı<br />

SALGIN HASTALIK<br />

STRATEJİSİ<br />

Lastik Fabrikasının<br />

Arıtma Tesisi<br />

Devreye Girmesi<br />

57


4.6. Mantıksal Çerçeve Matrisi<br />

• <strong>Proje</strong> yapısının iç mantıksal tutarlılığını<br />

(örneğin, araçların amaçlara uygunluğu)<br />

oluĢturmak üzere; amaçlara bağlı doğrulanabilir<br />

baĢarı göstergelerinin, gösterge kaynaklarının,<br />

varsayımların, araç ve maliyetlerin genel olarak<br />

tanımlandığı bir tablodur.<br />

58


4.6.1. Mantıksal Çerçeve Matrisi<br />

Amaçlar<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

Objektif Olarak<br />

Doğrulanabilir<br />

Başarı Göstergeleri<br />

Doğrulama<br />

Kaynakları<br />

Faaliyetler Araçlar Maliyetler<br />

Varsayımlar<br />

Ön-koşullar<br />

Önkoşullar<br />

59


4.6.2. Mantıksal Çerçeve Matrisi<br />

OluĢturma Sırası<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

Faaliyetler<br />

1. Amaçlar 2. Doğrulanabilir<br />

göstergeler<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

8 9<br />

10 11<br />

12 13<br />

Araçlar<br />

3.Doğrulama<br />

kaynakları<br />

Maliyetler<br />

Not: Matrisin her bir kısmı yukarıdaki numara sıralaması<br />

çerçevesinde oluşturulurken, gerektiği takdirde diğer kısımlar<br />

kontrol edilmeli ve gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir.<br />

4. Varsayımlar<br />

7<br />

6<br />

5<br />

Ön koşullar<br />

60


4.6.3. Mantıksal Çerçevede Amaçlar<br />

• <strong>Proje</strong>nin katkıda<br />

bulunacağı üst<br />

düzeydeki amaç<br />

• Hedef gruplar için<br />

sürdürülebilir yarar<br />

sağlama açısından<br />

projenin özel amacı<br />

• Gerçekleştirilecek<br />

faaliyetlerin ürünleri<br />

• <strong>Proje</strong>nin sonuçlarını<br />

üretmek için yapılacak<br />

uygulamalar<br />

GENEL AMAÇ<br />

PROJE AMACI<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

FAALİYETLER<br />

İdeal durum. <strong>Proje</strong> katkısı<br />

uzun dönemde gerçekleşir.<br />

<strong>Proje</strong> süresi sonucunda ulaşılır.<br />

Özgün, ölçülebilir ve ulaşılabilir<br />

olmalı; nicelik,nitelik, zaman ve<br />

mekan bakımından<br />

tanımlanmalıdır.<br />

<strong>Proje</strong> amacına ulaşılabilmesi için<br />

gerçekleştirilmesi gereken alt<br />

amaçlardır. Faaliyetlerin sonucu<br />

olarak tanımlanmalıdır.<br />

Belirli bir zamana, mekana ve<br />

bütçeye bağlı olarak<br />

uygulamaların yapılması ve proje<br />

amacına ulaşmayı sağlayacak<br />

sonuçların üretilmesi.<br />

61


4.6.4. Strateji Analizinden Mantıksal Çerçeve<br />

Matrisine GeçiĢ – Güllühisar Örneği<br />

Seçilen Strateji<br />

Bebek ve Çocuk<br />

Ölüm Oranlarının<br />

Azaltılması<br />

Bebek ve<br />

çocuklarda görülen<br />

enfeksiyon<br />

oranlarının<br />

azaltılması<br />

Bebeklerin ve<br />

Çocukların<br />

Beslenme<br />

Durumu<br />

İyileştirildi<br />

Anneler<br />

Beslenme<br />

Konusunda<br />

Bilgilendirilme<br />

si<br />

Aşılanmış<br />

Bebek ve<br />

Çocuk Sayısı<br />

Arttırıldı<br />

Sağlık Ocağı<br />

İyileştirilmesi<br />

GENEL AMAÇ<br />

PROJE AMACI<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

FAALİYETLER<br />

<strong>Proje</strong>nin Kapsamı<br />

Bebek ve Çocuk Ölüm Oranlarının<br />

Azaltılması<br />

Bebek ve çocuklarda görülen<br />

enfeksiyon oranlarının azaltılması<br />

1.Bebeklerin ve Çocukların Beslenme<br />

Durumu İyileştirilmesi<br />

2.Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı<br />

Arttırıldı<br />

1.1.Annelerin Beslenme Konusunda<br />

Bilgilendirilmesi<br />

2.1.Sağlık Ocağının<br />

İyileştirilmesi<br />

62


4.6.5.Varsayımlar<br />

• Varsayımlar nedir?<br />

• <strong>Proje</strong>nin baĢarısını etkileyen veya belirleyen dıĢsal<br />

faktörlerin olumlu olarak ifade edilmesidir<br />

Niçin gereklidir?<br />

• <strong>Proje</strong>ler gerçek durumu kapsayamazlar. DıĢsal faktörler ve<br />

projenin baĢarısı üzerinde önemli etkilere sahip riskler<br />

tanımlanarak dikkate alınmalı ve izlenmelidir.<br />

Ön koşullar nelerdir?<br />

• Faaliyetler baĢlamadan önce aĢılması gereken durumlardır.<br />

63


4.6.5.1. Varsayımların OluĢturulması<br />

– <strong>Proje</strong> faaliyetlerine başlanabilmesi için gerekli önkoşulların<br />

belirlenmesi,<br />

– amaç seviyelerine uygun olarak her aşama için risklerin belirlenmesi<br />

– Bu risklerin olumlu ifadelere çevrilmesi (varsayıma dönüştürülmesi)<br />

– Bu varsayımların projenin başarısı açısından öneminin ve gerçekleşme<br />

ihtimalinin gözden geçirilmesi (varsayım algoritması) ve gerekirse<br />

bunlarla ilgili önlemler alınması<br />

– Gerekli varsayımların amaç seviyelerine uygun olarak mantıksal<br />

çerçeve matrisine yerleştirilmesi<br />

64


4.6.5.2. Varsayımları Değerlendirme Algoritması<br />

(adım adım çözüm yöntemi)<br />

Olabilme ihtimali nedir?<br />

Kesine Yakın<br />

Orta düzeyde<br />

Ġhtimal Dışı<br />

Faaliyetler ve sonuçlar ekleyerek<br />

projeyi yeniden dizayn et; eğer<br />

gerekiyor ise proje amacını yeniden<br />

formüle et<br />

Dışsal faktörlerin gerçekleşmesi<br />

önemli mi?<br />

Evet Hayır<br />

Evet<br />

Mantıksal çerçeveye dahil etme<br />

Mantıksal çerçeveye dahil etme<br />

Varsayım olarak ekle<br />

Dışsal faktörü etkileyecek şekilde proje<br />

yeniden dizayn edilebilir mi?<br />

Hayır<br />

<strong>Proje</strong> yapılabilir değil<br />

65


4.6.5.3. Varsayımların Mantıksal<br />

Çerçeve Matrisine YerleĢtirilmesi<br />

• Sonuçları elde etmek için<br />

gerekli olan varsayımlar<br />

• <strong>Proje</strong> amacına ulaĢmak için<br />

gerekli olan varsayımlar<br />

• Genel amaca ulaĢmak için<br />

gerekli olan varsayımlar<br />

• Faaliyetler seviyesine<br />

yerleĢtirilir<br />

• Sonuçlar seviyesine<br />

yerleĢtirilir<br />

• <strong>Proje</strong> amacı seviyesine<br />

yerleĢtirilir<br />

66


4.6.5.4. Mantıksal Çerçevede Varsayımlar ve Amaçlar<br />

Müdahale Mantığı-<br />

<strong>Proje</strong>nin Kapsamı<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

Objektif Olarak<br />

Doğrulanabilir<br />

Göstergeler<br />

1.EĞER önkoşullar sağlanır ve fiziksel/fiziksel olmayan girdiler<br />

harekete geçirilirse faaliyetler gerçekleşecek…<br />

‘...<br />

Doğrulama<br />

Kaynakları<br />

Faaliyetler Araçlar Maliyet<br />

2.Faaliyetler gerçekleşir ve varsayımlar tutarsa sonuçlara ulaşılacak…...<br />

3………..<br />

Varsayımlar<br />

Önkoşullar<br />

67


4.6.6. BaĢarı Göstergeleri<br />

Nedir?<br />

• <strong>Proje</strong> amaçlarını her seviyede operasyonel olarak ölçebilen, performans<br />

ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aĢamada izlenmesine olanak<br />

sağlayan araçlardır. Her bir gösterge kısaca müdahaleye iliĢkin<br />

Zaman, Mekan, Nicelik ve Nitelik konusunda bilgi içermelidir.<br />

Ne İşe Yararlar?<br />

• Genel amaç, <strong>Proje</strong> Amacı ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa<br />

kavuĢtururlar<br />

• <strong>Proje</strong>yi daha objektif bir Ģekilde yönetmeyi sağlarlar<br />

• Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluĢtururlar<br />

68


4.6.6.1. Gösterge Kriterleri-I<br />

Göstergeler aĢağıdaki sorulara cevap vermelidir:<br />

� Ne zaman ? Zaman<br />

� Nerede? Mekan<br />

� Ne kadar? Nicelik<br />

� Nasıl bir değişim? Nitelik<br />

69


4.6.6.2. Gösterge Kriterleri-II<br />

Göstergeler “SMART”olmalıdır;<br />

�SPECIFIC (Özgün),<br />

�MEASURABLE (Ölçülebilir)<br />

�Available (Elde edilebilir)<br />

�RELAVANT (Amaçla ilişkili)<br />

�TIME BOUND & COST EFFECTIVE<br />

(Belirli bir süreye bağlı ve maliyet etkin)<br />

70


4.6.6.3. Örnek BaĢarı Göstergesi Ġfadesi<br />

amaç :<br />

•İlköğretim öğretmenlerinin teknolojiye<br />

uyumunun sağlanması<br />

Başarı Göstergesi<br />

Eylül 2005’e kadar, X okullarında, 100 Ġlköğretim<br />

öğretmeninin, eğitim planlaması konusunda, bilgisayar kullanması<br />

71


4.6.7. Doğrulama Kaynakları<br />

• Doğrulama Kaynakları, göstergelerin kontrol<br />

edilmesi için gerekli bilgiyi sağlayacak<br />

dökümanlar, raporlar ve diğer kaynaklardır.<br />

• Göstergelerin belirlenmesiyle eş zamanlı<br />

olarak doğrulama kaynakları da<br />

belirtilmelidir.<br />

72


4.6.7.1. Doğrulama Kaynakları ve Bazı Özellikleri<br />

Maliyet<br />

Ġdari<br />

Kayıtlar<br />

Değerlen<br />

dirme<br />

Raporları<br />

Ġstatistikler<br />

Röportajlar<br />

Anketler<br />

KarmaĢıklılık<br />

73


4.6.8. Mantıksal Çerçeve Matrisi-Sıralama<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar)<br />

Faaliyetler<br />

1. Amaçlar 2. Doğrulanabilir<br />

göstergeler<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

8 9<br />

10 11<br />

12 13<br />

Araçlar<br />

3.Doğrulama<br />

kaynakları<br />

Maliyetler<br />

Not: Matrisin her bir kısmı yukarıdaki numara sıralaması<br />

çerçevesinde oluşturulurken, gerektiği takdirde diğer kısımlar<br />

kontrol edilmeli ve gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir.<br />

4. Varsayımlar<br />

7<br />

6<br />

5<br />

Önkoşullar<br />

74


4.6.9. Mantıksal Çerçeve Açıklama Örneği<br />

Genel Amaç<br />

<strong>Proje</strong> Amacı<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(Sonuçlar-Çıktılar )<br />

Faaliyetler<br />

Amaçlar<br />

Birçok proje için ortak<br />

amaç, uzun dönemde<br />

beklenen etki<br />

Genel amaca yönelik,<br />

projeye özel amaçlar.<br />

Uygulamalardan<br />

hemen sonra beklenen<br />

iyileĢme<br />

<strong>Proje</strong> amacına<br />

yönelik, faaliyetler<br />

sonucu üretilen mal<br />

ve hizmetler<br />

<strong>Proje</strong> amacına yönelik<br />

mal ve hizmetleri<br />

üretmek için<br />

öngörülen eylemler.<br />

Doğrulanabilir<br />

Göstergeler<br />

Ulusal ve bölgesel<br />

düzeyde sektörel<br />

geliĢme göstergeleri<br />

Hedef grup sosyoekonomik<br />

yapısında<br />

meydana gelen<br />

iyileĢme<br />

Belirli yer ve<br />

zamanda, kalite ve<br />

miktarda üretilen<br />

mal ve ürünler<br />

Araç, gereç, para,<br />

personel, alt yapı,<br />

arazi vb. kaynaklar<br />

Doğrulama<br />

Kaynakları<br />

Ulusal ve bölgesel<br />

durum raporları, etki<br />

değerlendirmesi<br />

Yerel durum raporları,<br />

proje sonu<br />

değerlendirmesi<br />

Kurumsal raporlar,<br />

doğrudan gözlemler,<br />

ölçümler ve ara<br />

değerlendirmeler<br />

Varsayımlar<br />

<strong>Proje</strong> amacının genel<br />

amaçe katkıda<br />

bulunabilmesi için<br />

gerekli varsayımlar<br />

Faaliyet sonuçlarından<br />

hedef grubun tam ve<br />

sürekli olarak<br />

yararlanabilmesi için<br />

gerekli olan varsayımlar<br />

BÜTÇE Faaliyetlerden sonuç<br />

alınabilmesi için gerekli<br />

varsayımlar<br />

<strong>Proje</strong> uygulamalarının<br />

baĢlatılabilmesi için<br />

gerekli dıĢsal etken<br />

75


4.6.10. Mantıksal Çerçeve - Örnek<br />

Amaçlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar<br />

Genel Amaç<br />

X bölgesindeki fakir ailelerin gıda<br />

güvenliği ve gelir yaratıcı faaliyetler<br />

yoluyla yaĢam koĢullarının<br />

iyileĢtirilmesi<br />

<strong>Proje</strong> Amacı-1<br />

Tarımsal üretimin sürdürülebilir bir<br />

biçimde artırılması ve çeĢitlendirilmesi<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(Sonuçlar-Çıktılar)<br />

<strong>Proje</strong> bitiminden iki yıl sonra hedef grubun<br />

temel gıda sorunlarının çözülmesi ve<br />

gelirinde %20’lik bir reel artıĢ<br />

Bahçecilik ve sebze üreticiliği alanı proje<br />

bitiminde 4000 hektara yükselmesi,<br />

çiftçilerin %60’ının hedef rekoltenin<br />

%70’ine ulaĢması<br />

Çıktı 1.Bahçe ve sebze üretiminde artıĢ 2000 hektara alanda meyve bahçesi<br />

oluĢturulması ve 3000 hektar alanda karıĢık<br />

sebze üretiminin yapılması, 1000 aile için<br />

ek mevsimsel iĢ oluĢması<br />

Faaliyetler Temel Girdiler Maliyetler<br />

Faaliyet 1.1. Çiftçilerle katılımcı<br />

araĢtırma yoluyla bahçecilik ve sebze<br />

ürünlerinin ve uygun üretim tekniklerini<br />

belirlemek<br />

. 25 adam/ay danıĢman desteği<br />

. 20 alan araĢtırması için kaynak .<br />

. 30 tarım personelinin üretim<br />

yöntemleri üzerine eğitimi<br />

Etki değerlendirmesi anketi<br />

Çiftçiler ve Tarım müdürlüğü tarafından<br />

tutulan arazi kullanımı ve ürün kayıtları<br />

Tarım Müdürlüğü tarafından yapılan ürün<br />

rekolteleri örnek araĢtırmaları<br />

Çiftçiler ve Tarım müdürlüğü tarafından<br />

tutulan arazi kullanımı ve ürün kayıtları<br />

Tarım Müdürlüğü tarafından yapılan ürün<br />

rekolteleri örnek araĢtırmaları<br />

Çevresel etki analizi<br />

Faaliyetlerin maliyetleri<br />

Hesaplanacak.<br />

Artı ürün için yeterli piyasa talebi<br />

ve elveriĢli fiyatlar mevcut.<br />

ÇeĢitliliği artırmak ve<br />

üretimi yoğunlaĢtırmak karlı.<br />

Genel tarımsal üretkenliği artırmak için<br />

bahçecilik ve sebze üretimi finansal,<br />

çevresel ve toplumsal olarak uygun, insan<br />

kaynakları geliĢtirilebilir, çiftçiler yeni<br />

ürün sistemlerini benimsemeye istekliler.<br />

Yerel koĢullara uygun üretim sistemleri<br />

geliĢtirme imkanı var.<br />

Bakanlık politikasında<br />

değişiklik olmaz


4.6.11. Mantıksal Çerçeve Matrisi<br />

Grup ÇalıĢması-5<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak 1 saat içinde mantıksal çerçeve matrisini (faaliyetler<br />

dıĢında), yani, Önceden belirlenen amaçlara ek olarak varsayımları, göstergeleri ve<br />

doğrulama kaynakları’nı oluĢturalım.<br />

77


4.7. Faaliyet Planı<br />

Bir Faaliyet Planı:<br />

• amaca yönelik mantıksal çerçeve yaklaĢımını sürdürür<br />

• Faaliyetleri operasyonel detaylara ayırır<br />

• Faaliyetlerin sırasını, süresini ve önceliğini netleĢtirir<br />

• Kilometre taĢlarını belirler<br />

• Yönetim ve uygulama sorumlulukları ile yönetim<br />

görevlerini dağıtır<br />

78


4.7.1. Faaliyetlerin Sıralanması<br />

k<br />

Faaliyet Amaçları<br />

(sonuçlar-çıktılar- ara amaçlar)<br />

Faaliyet 1.1..............<br />

Faaliyet 1.2..............<br />

Faaliyet 1.3..............<br />

Faaliyet 2.1..............<br />

Faaliyet 2.2..............<br />

Faaliyet 3.1..............<br />

Faaliyet 3.2..............<br />

Faaliyet 3.3..............<br />

79


4.7.2. Faaliyet Planı (ÇalıĢma Takvimi)- Örnek<br />

F No Faaliyetin Adı Sorumlu<br />

KiĢi/Kurum Aylar<br />

F 1.1. Yem bitkileri konusunda broĢür<br />

hazırlama<br />

F 1.2. Gösteri tarlası seçimi ve ekimin<br />

yapılması<br />

A.H., M.ġ., X X<br />

H.Y., F.Y.,<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1<br />

0<br />

X X<br />

F 2.1. Çiftçi eğitimi seminerleri T.A., A.K., X X X X<br />

…<br />

Web sayfası oluĢturma ve<br />

güncelleme<br />

……..<br />

X X X X X X X X X X X<br />

F 3.3. Tarla günü ve teknik geziler S.ġ., Ġ.A. X X<br />

… Ara Rapor X<br />

… Değerlendirme Raporu …. X<br />

1<br />

1<br />

80<br />

1<br />

2


4.8. Kaynak Planlaması ve Bütçe<br />

• Bir kaynak planı:<br />

• Mantıksal çerçevenin amaç odaklı<br />

olmasını sağlar,<br />

• Sonuca dayalı bütçelemeyi ve maliyet<br />

etkinliğinin izlenmesini kolaylaĢtırır,<br />

• Kaynakların planlı olarak harekete<br />

geçirilmesi için temel teĢkil eder,<br />

Büyçe<br />

Bütçe<br />

Salaries 5000 5500<br />

Bütçe<br />

Salaries Allowances 5000 1250 5500 1750<br />

Vehicle Op. 3750 4250<br />

Maaşlar Allowances 5000 1250 5500 1750<br />

Office<br />

750 750<br />

Harcırahlar Vehicle Op. 1250 3750 1750 4250<br />

Office Tel/Fax<br />

400 400<br />

Araç<br />

3750 750 4250 750<br />

Tel/Fax Seeds 400 850 400 1100<br />

Ofis<br />

750 750<br />

SeedsFertiliser<br />

850 2300 1100 3100<br />

Tel/Faks<br />

400 400<br />

TohumFertiliser<br />

850 2300 1100 3100<br />

Fertiliser 2300 3100<br />

81


<strong>Proje</strong> Ara amaç ve Faaliyetleri ARAÇLAR MALİYETLER Varsayımlar<br />

Ara amaç 1.<br />

Alternatif geçim kaynaklarının<br />

yerel halkın sosyo kültürel ve<br />

geleneksel yapısıyla uyumunun<br />

kontrol edilmesi<br />

Faaliyet 1.1. Köy ziyaretleri<br />

ile, alternatif geçim<br />

kaynaklarının sosyo-kültürel<br />

tercihlerle uyumunu test<br />

etmek<br />

Doğrudan görüĢmeler ve<br />

biliĢsel haritalama yöntemi ile<br />

alternatif geçim kaynaklarının<br />

yerel halk tarafından nasıl<br />

algılandığı belirlenecek.<br />

Faaliyet 1.2. Seçilen köylerde<br />

yerel halkla ayrıntılı<br />

görüĢmeler yapmak<br />

Faaliyet 1.3. Seçilen<br />

köylerde, balıkçılığın içinde<br />

kadının geleneksel rolünü<br />

belirlemek için kadınlarla<br />

ayrıntılı görüĢmeler yapmak<br />

Uçakla seyahat (uzman, 1 kiĢi 1 kez)- 300 Eur<br />

Harcırah- 222 Eur<br />

Uçakla seyahat (sosyolog ve halk bilimci,2<br />

kiĢi,2 kez)–300 x 2x2=1200 Eur<br />

Harcırah- 2x111x2=444 Eur<br />

Saha çalıĢması:<br />

Tüm balıkçı köylerinin ziyareti (1 kez)-<br />

15 köy x 75 Eur = 1125 Eur<br />

TOPLAM=3291 Eur<br />

Ayrıntılı görüĢme yapılacak köylerin ziyareti<br />

ve görüĢmeler(6 köy)<br />

6 x 75 x 2=900 Eur<br />

TOPLAM=900 Eur<br />

Seçilen köylerde kadınlarla ayrıntılı görüĢme<br />

yapmak üzere köylerin ziyareti (6 köy) 6 x 75<br />

x=450 Eur<br />

TOPLAM=450 Eur<br />

Balıkçı köyleri ile<br />

olumlu iliĢkilerin<br />

sürmesi<br />

Sosyo-kültürel ve<br />

geleneksel yapının<br />

elveriĢli olması<br />

Sosyo-kültürel ve<br />

geleneksel yapının<br />

elveriĢli olması<br />

82


Maliyet Listesi Hazırlık Tablosu<br />

<strong>Proje</strong>: Kobi (iş geliştirme)<br />

FAALİYETLER /<br />

GİRDİLER<br />

FAALĠYETLER<br />

1.1 Planlama Birimi<br />

kurulması<br />

EKĠPMAN<br />

Bilgisayar<br />

Büro<br />

Mobilyası<br />

MAAġLAR<br />

DıĢarıdan<br />

Ofis Personeli<br />

………….<br />

Birim Her Dönem<br />

(3ay) İçin<br />

Miktar<br />

1 2 3 4<br />

Adet<br />

Takım<br />

KiĢi<br />

KiĢi<br />

........<br />

2 3<br />

1<br />

2 1 1 2<br />

4 4 4 4<br />

.........<br />

Birim<br />

Maliyeti<br />

TOPLAM 33800 18400 52200<br />

83<br />

(EU)<br />

1000<br />

4000<br />

M/800<br />

M/600<br />

........<br />

AB Kaynağı Öz kaynak Maliyet<br />

5000<br />

28800<br />

...........<br />

4000<br />

14400<br />

............<br />

Toplamı<br />

(EU)<br />

5000<br />

4000<br />

14400<br />

28800<br />

...........


4.8.1. Bir <strong>Proje</strong> Bütçesi Örneği<br />

# Bütçe Kalemleri AB Desteği<br />

(EU)<br />

Öz katkı<br />

(EU)<br />

Toplam<br />

1 <strong>Proje</strong> Elamanları (F4.4) 4800 4800<br />

2 DanıĢmanlar (F4.4) 2000 2000<br />

3 Saha ÇalıĢmaları (F1.1, F1.2, F1.3, F2.4, F3.5) 2850 2850<br />

4 ġehirlerarası Seyahat (F1.1, F2.1) 1800 1800<br />

5 Eğitim Malzemeleri (F2.2, F3.5) 6100 6100<br />

6 Eğitim ve Toplantı (F2.3, F2.4, F3.2, F3.3) 3275 3275<br />

7 Ekipman (F4.3) 4700 12500 17200<br />

8 Ofis Giderleri (F4.2) 700 350 1050<br />

9 <strong>Proje</strong> Tanıtımı (F4.1) 500 500<br />

10 Genel Ġdari Giderler 600 600 1200<br />

11 Toplam 27325 13450 40775<br />

(EU)<br />

84


4.8.2. Faaliyetler, Maliyetler ve Bütçe<br />

Oluşturma<br />

Grup Çalışması-6<br />

ġimdi 4-6 kiĢilik gruplar oluĢturarak 1 saat içinde faaliyetleri tanımlayarak, maliyetleri<br />

oluĢturalım ve tahmini bütçeyi hazırlayalım.<br />

85


IV. BÖLÜM<br />

PROJE FORMATLARI VE<br />

ÖRNEK PROJE<br />

86


1. AB <strong>Proje</strong> Formatları<br />

AB proje formatları projenin mahiyetine ve fonun<br />

niteliğine göre değiĢmekle birlikte genellikle aynıdır. Tüm<br />

projelerde projenin Mantıksal Çerçeve Analizi mantığı ile<br />

hazırlanması istenmekte, projenin niteliğine göre farklı<br />

ekler talep edilmektedir.<br />

87


1.1.AB <strong>Proje</strong> Formatı Açıklaması<br />

1.Tanım<br />

1.1.<strong>Proje</strong>nin adı <strong>Proje</strong>nin amaçlarını yansıtacak tanımı<br />

1.2.proje alanı (belediye, Ģehir veya bölge) <strong>Proje</strong> faaliyetlerinin nerede gerçekleĢtirileceği<br />

1.3.Finansman KuruluĢundan talep edilen<br />

fon miktarı ve toplam içindeki oranı)<br />

1.4.<strong>Proje</strong>nin özeti (en fazla 10 satır)<br />

Bütçe hazırlandıktan sonra ortaya çıkan toplam bütçe<br />

üzerinden istenen hibe miktarı ve bunun toplam bütçe<br />

içerisindeki oranı<br />

a. <strong>Proje</strong>nin amacı <strong>Proje</strong>nin tasarımı bittikten ve mantıksal çerçeve hazırlandıktan<br />

sonra yazılmalıdır.<br />

b. <strong>Proje</strong>nin hedef gurupları PaydaĢlar Analizinde belirlenen hedef guruplar<br />

(nicelleĢtirilmiĢ)<br />

c. <strong>Proje</strong>nin etkinlikleri Mantıksal Çerçevede belirtilen temel faaliyet guruplarının<br />

özeti<br />

1.5. <strong>Proje</strong>nin amaçlari (en fazla 1 sayfa) Genel amaç ve proje özel amaçları (strateji analizlerinin yazılı<br />

hale getirilmesi)


1.6.<strong>Proje</strong>nin Gerekçeleri (en fazla 3 sayfa)<br />

a. <strong>Proje</strong>nin, Düzey II bölgelerinde<br />

Bölgesel Kalkınma Programı amaçlari<br />

ile ilgisi<br />

Tematik alan ile ilgililik<br />

b. <strong>Proje</strong>nin, program öncelikleri ile ilgisi Samsun, Kastamonu ve Erzurum illeri Kalkınma Programı<br />

kapsamında bu bölgelerdeki geliĢmiĢlik farklılıklarını<br />

azaltmak ve kapasite geliĢtirme hedefleri ile ilgi<br />

c. Hedef ülkelerde/bölgelerde belirlenen<br />

ihtiyaç ve sınırlamaların tanımlanması<br />

d. Hedef grupların listesi ile doğrudan ve<br />

dolaylı faydalanıcıların tahmini sayısı<br />

e. Hedef grupların ve faaliyetlerin seçilme<br />

nedenleri<br />

f. <strong>Proje</strong>nin, hedef gruplarla ilgisi<br />

Mevcut durum analizi<br />

PaydaĢ analizi<br />

Mevcut durum ve paydaĢ analizi<br />

PaydaĢ analizi<br />

1.7. Etkinliklerin detaylı tanımlanması (En fazla 9 sayfa)<br />

Etkinliğin adı ve tanımı Sonuçlara ulaĢmak amacıyla gerçekleĢtirilecek her bir faaliyetin<br />

89<br />

adı ve ayrıntılı açıklaması, her bir ortağın (veya iĢtirakçi ya<br />

da taĢeronların) faaliyetlerdeki rolü


1.8 Metodoloji (En fazla 4 sayfa)<br />

a. <strong>Proje</strong>nin uygulama yöntemi Önerilen faaliyetlerin hangi yöntemler kullanılarak<br />

gerçekleĢtirileceğinin anlatımı<br />

b. Önerilen yöntemin gerekçeleri Kullanılan yöntemin sağlayacağı düĢünülen yararları açısından<br />

anlatımı<br />

c.<strong>Proje</strong>, daha önce yapılmıĢ olan projelere ya<br />

da etkinliklere nasıl katkıda bulunacak<br />

Mevcut durum analizinde gözden geçirilmiĢ ve değerlendirilmiĢ<br />

olması gerekir.<br />

d. Ġç değerlendirme prosedürleri <strong>Proje</strong> faaliyetleri hayata geçirildiğinde göstergelerde öngörülmüĢ<br />

olan somut amaçlara ulaĢılıp ulaĢılamadığının hangi zaman<br />

dilimleri içersinde izleneceği, bu zaman dilimleri içerisinde<br />

hangi göstergelerin takip edileceği, bunlara iliĢkin nasıl bir<br />

doğrulama kaynağı kullanılacağı ve izlemeyi kimin yapacağı<br />

konularının açık bir biçimde yazılması (Doğrulanabilir<br />

Göstergeler ve Doğrulama Kaynaklarından çıkarılacak)<br />

e. Katılım düzeyleri ve diğer<br />

kuruluĢların(ortaklığın ya da<br />

diğerlerinin) projedeki etkinliği<br />

PaydaĢlar Analizi ve Faaliyet planlaması sonuçları<br />

f. <strong>Proje</strong> ortaklarının rollerinin gerekçeleri PaydaĢlar analizinin ve varsayımların sonuçları<br />

g. Uygulama için önerilen proje ekibi ve iĢ<br />

tanımları (isim yazılmasına gerek yok)<br />

faaliyetlerin hayata geçirilmesinde hangi özelliklere ve<br />

sorumluluklara sahip kaç kiĢi görev alacak<br />

90


1.9. Eylem Planı ve Süre<br />

a. Toplam <strong>Proje</strong> Süresi (12 ayı geçmeyecektir)<br />

<strong>Proje</strong> planı format kullanılarak hazırlanmalıdır.<br />

2. Beklenen Sonuçlar (En fazla 2 sayfa)<br />

2.1. Hedef guruplar üzerinde beklenen etki<br />

a. <strong>Proje</strong> hedef gurupların durumunu nasıl<br />

iyileĢtirecek<br />

b. <strong>Proje</strong> hedef gurupların veya ortakların yönetsel<br />

ve teknik kapasitelerini nasıl iyileĢtirecek<br />

Temsili proje planı, gerçek tarihleri göstermemeli, “1. ay”,<br />

2. ay”, vb. Ģeklinde belirtilmelidir. BaĢvuru sahiplerine,<br />

önlem olarak proje planı çizelgelerinde belli bir<br />

esneklik süresi bırakmaları önerilir.<br />

PaydaĢlar, amaçlar ve Strateji analizlerinin sonuçları<br />

PaydaĢlar, amaçlar ve Strateji analizlerinin sonuçları<br />

2.2. Yayınlar ve Diğer <strong>Proje</strong> Ürünleri <strong>Proje</strong> faaliyetleri içinde üretilecek olan yayınların niteliği ve<br />

niceliği<br />

2.3 <strong>Proje</strong>nin Çarpan Etkileri<br />

<strong>Proje</strong> sonuçlarının tekrarlanması ve yayılması olanaklarının tanımlanması<br />

91


2.4. Kısa ve Uzun Vadeli Etkiler (Sürdürülebilirlik)<br />

a. Finansal sürdürülebilirlik <strong>Proje</strong> süresi sonunda proje için sağlanabilecek maddi varlık<br />

b. Kurumsal sürdürülebilirlik <strong>Proje</strong> sahibi kurumun idari, mali ve teknik kapasitesi<br />

c. Politika düzeyinde sürdürülebilirlik <strong>Proje</strong>nin devamı yönünde politikaların varlığı<br />

3. Bütçe Toplam Bütçe, Kurumsal katılımlar ve istenen hibe miktarı<br />

(Ekteki bütçenin hazırlanmasından sonra elde edilir)<br />

4. Beklenen Finansman Kaynakları<br />

Ekler:<br />

1. Mantıksal çerçeve matrisi<br />

2. Bütçe (excel dosya)<br />

3. Krokiler, haritalar, çizimler,<br />

4. CV ler, diğer kanıt belgeler<br />

<strong>Proje</strong> için beklenen fon kaynakları hakkında bilgi vermek için<br />

Ek B’yi (ÇalıĢma Sayfası B3) doldurunuz.<br />

92


1.2. Kontrol Listesi<br />

Başvuru formu<br />

• Dosya tamdır ve baĢvuru formu gerekliliklerine uygundur.<br />

• Bütün dokümanlar 1 asıl 3 suret halinde eklidir.<br />

• Mantıksal çerçeve ve bütçe dahil olmak üzere baĢvurunun elektronik bir kopyası eklidir.<br />

• Dosya Ġngilizce veya Türkçe doldurulmuĢtur.<br />

• <strong>Proje</strong> Türkçe sunulmuĢsa, proje özeti, bütçe ve mantıksal çerçeve Ġngilizce olarak eklenmiĢtir.<br />

<strong>Proje</strong>nin Ġngilizce sunulduğu durumlarda tersi geçerlidir.<br />

• BaĢvuru sahibinin beyanı (Bölüm IV) imzalanmıĢ ve eklenmiĢtir.<br />

• Ortaklık varsa, baĢvuru sahibi ortaklık beyannamesini doldurmuĢ, imzalamıĢ ve eklemiĢtir.<br />

• Her ortak bir ortaklık beyannamesi imzalamıĢ ve beyannameler eklenmiĢtir.<br />

• Bütçe, maliyetlerin gerekçelendirmesi ve beklenen finansman kaynakları baĢvuru formundaki<br />

formatta (Ek B) sunulmuĢ, doldurulmuĢ ve Euro cinsinden düzenlenmiĢtir.<br />

• Bütçe imzalanmıĢtır.<br />

• Bütçede Merkezi Finans ve Ġhale Biriminin katkısı tespit edilmiĢtir ve projenin toplam uygun<br />

maliyetlerinin en fazla %90’ıdır.<br />

• Bütçede genel gider maliyetleri, toplam doğrudan uygun maliyetin %7’sini aĢmamaktadır.<br />

• <strong>Proje</strong>nin mantıksal çerçevesi tamamlanmıĢtır (EK C).<br />

93


1.3. UNDP<br />

<strong>Proje</strong> Formatı<br />

BaĢlıkları<br />

� <strong>Proje</strong> özeti,<br />

� <strong>Proje</strong> konusu<br />

� <strong>Proje</strong> gerekçeleri<br />

� <strong>Proje</strong> stratejisi<br />

� <strong>Proje</strong>nin UNDP çerçevesine uyumu<br />

� <strong>Proje</strong> ekibi ve ortakları<br />

� <strong>Proje</strong> ilgi gruplarının projeye katılımları<br />

� <strong>Proje</strong>nin sürdürülebilirliği<br />

� Kaynakça<br />

� <strong>Proje</strong> sahibi kuruluĢa iliĢkin bilgiler<br />

� <strong>Proje</strong>nin çerçevesi (Mantıksal Çerçeve Matrisi)<br />

� <strong>Proje</strong> takvimi<br />

� <strong>Proje</strong> tahmini bütçesi<br />

� <strong>Proje</strong> konusu ile ilgili ekler<br />

94


2. Örnek <strong>Proje</strong><br />

Lütfen elinizdeki dökümandan izleyiniz...<br />

95


V. BÖLÜM: ĠZLEME VE DEĞERLENDĠRME<br />

• Ġzleme ve değerlendirme proje sürecinin tüm<br />

aĢamalarında yapılması gereken bir iĢlemdir.<br />

• Burada söz konusu olan değerlendirme proje<br />

belgesi ile ilgili bir ara değerlendirmedir. Amaç,<br />

proje belgesinin kalite kriterlerine uygunluğunu<br />

belirlemektir. Ara değerlendirmeler planlanan<br />

faaliyetlerin yeniden yönlendirilmesine veya<br />

düzenlenmesine imkan verir.<br />

96


1. Ġzleme<br />

İzleme Sıklık<br />

Hangi faaliyetler gerçekleĢtirildi ve nasıl bir<br />

ilerleme sağlandı?<br />

Haftalık<br />

Bütçe-faaliyet maliyetleri Aylık<br />

Faaliyetlerde arzu edilen sonuçlara ulaĢıldı<br />

mı?<br />

Bu sonuçlar proje amaçlarına bizi ne kadar<br />

yaklaĢtırdı?<br />

<strong>Proje</strong> çerçevesinde nasıl bir değiĢim oluyor?<br />

Varsayımlar doğru mu?<br />

Üç aylık<br />

Altı aylık<br />

Altı aylık<br />

Göstergeler nasıl? Altı aylık<br />

97


2. <strong>Proje</strong> Belgesi Değerlendirme Kriterleri<br />

Kalite Kriterleri Azami<br />

puan<br />

1. Kurumsal kapasite 20<br />

2. Tematik Ġlgililik 25<br />

3. Metodoloji 30<br />

4. Sürdürülebilirlik 15<br />

5. Bütçe ve maliyet etkinliği 10<br />

Azami Toplam Puan 100<br />

98


2.1. Kriter Kapsamları-I<br />

1 Kurumsal<br />

Kapasite<br />

BaĢvuru sahibi ve ortaklarının yönetim<br />

deneyimi, teknik uzmanlığı, personel ve<br />

ekipman varlığı ve mali kaynakları.<br />

2 Ġlgililik <strong>Proje</strong>nin çağrıda belirtilen amaçlar ve<br />

öncelikler, bölge ihtiyaçları, hedef gruplar,<br />

diğer projeler ve yeniliklerle ilgisi.<br />

3 Metodoloji Araçların amaçlara uygunluğu, izleme ve<br />

değerlendirmenin varlığı, ortakların katkısı,<br />

hedef grubun katılımcılığı, eylem planının<br />

açıklığı, doğrulanabilir göstergelerin varlığı.<br />

99


2.1. Kriter Kapsamları-II<br />

4 Sürdürülebilirlik<br />

5 Maliyet<br />

Etkinliği<br />

Hedef gruba somut etki, çarpan etkisi, yerel sahiplenme,<br />

politik destek.<br />

Maliyetlerle sonuçlar arası oranın yeterliliği,<br />

harcamaların gerekliliği.<br />

100


VI. BÖLÜM: PROJE BAġVURUSU<br />

<strong>Proje</strong> hazırlandıktan sonra proje baĢvurusu için yürütülmesi gereken<br />

çalıĢmalar Ģunlardır:<br />

•BaĢvuru prosedürü öğrenilir<br />

•BaĢvurudan sonra, proje teklifinin ulaĢıp ulaĢmadığı takip edilir<br />

•BaĢvuruya verilen cevap olumlu ise bir sonraki aĢamanın prosedürü<br />

öğrenilir, eğer ret mektubunda yazılmadıysa reddedilme sebebinin<br />

ayrıntılı olarak gönderilmesi kibarca talep edilir.<br />

101


Bazı WEB Sayfaları<br />

• UNDP-GEF/SGP<br />

www.gefsgp.net<br />

• STGP<br />

www.stgp.org<br />

Avrupa Birliği Genel<br />

Sekreterliği<br />

www.abgs.gov.tr<br />

Devlet Planlama T.<br />

www.dpt.gov.tr<br />

• Avrupa Komisyonu Türkiye<br />

Temsilciliği<br />

www.deltur.cec.eu.int<br />

Merkezi Finans ve Ġhale Birimi<br />

www.cfcu.gov.tr<br />

• PCM Handbook and Manual<br />

http://europe.eu.int/comm/europeaid/e<br />

valuation/methods/index.htm<br />

Örnek TACIS <strong>Proje</strong>leri<br />

http://www.esteri.it/eng/foreignpol<br />

/ue/ue.htm<br />

102


PROJE SÜRECĠ YÖNETĠMĠNDE<br />

KATILIMCILARA BAġARILAR<br />

DĠLERĠZ<br />

103

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!