specıalızed bısıklet kullanım kılavuzu

güvenliğiniz için, bu Ek’i bütünüyle okumanızı şiddetle öneriyoruz.
Bisikletinizin yapımında kullanılan maddeler, denetim ve bakımın nasıl ve
ne sıklıkta yapılacağında belirleyicidir.
Bu UYARIYI dikkate almamak, kadroda, çatalda veya diğer aksamlarda
bozukluklara yol açarak ciddi sakatlıklara veya ölüme neden olabilir.
A. Metalleri Anlamak
Bisiklet kadrosu yapımında kullanılan geleneksel madde çeliktir. Çeliğin iyi
özellikleri vardır; fakat yüksek performans bisikletlerinde bu maddenin yerine
çoğunlukla alüminyum ve zaman zaman titanyum kullanılmaya başlanmıştır. Bu
değişimi tetikleyen temel faktör, bisiklet meraklılarının, daha hafif bisikletlere olan
ilgisidir.
Metallerin Özellikleri:
Bisikletlerin yapıldığı metalleri tek bir cümleyle açıklamanın mümkün
olmadığını anlamak gerekir. Metalin nasıl seçildiği ve uygulandığı materyalden
daha önemlidir. Basit bir cevap aramak yerine, bisikletin nasıl tasarlandığına, test
edildiğine, üretildiğine ve desteklendiğine bakılması gerekir.
Metaller paslanmaya karşı dirençlerine göre çok çeşitlidir. Çelik eğer
korunmazsa paslanır. Alüminyum ve Titanyum, oksit bir film geliştirerek
daha fazla paslanmaya karşı korunurlar. İkisi de paslanmaya karşı oldukça
dayanıklıdır. Alüminyum paslanmaya karşı tam anlamıyla dirençli değildir, bu
yüzden diğer metallerle temas ettiği ve galvanik paslanmanın oluşabileceği
yerlere özellikle dikkat etmek gerekir.
Metaller göreceli olarak yumuşaktırlar. Yani kırılmadan önce bükülüp, eğilip
şekil değiştirirler. Bisiklet gövdesinde kullanılan metaller arasında, çelik en
yumuşak olanıdır. Onu titanyum ve alüminyum takip eder.
Metaller farklı yoğunluklara sahiptirler. Yoğunluk santimetreküpteki materyal
ağırlığıdır. Çelik 7.8 gr/cm3, titanyum 4.5 gr/cm3, alüminyum 2.75 gr/cm3’tür.
Bunların tersine karbon fiber bileşiği 1.45 gr/cm3’tür.
Metaller “metal yorgunluğu” denilen yıpranmaya maruz kalırlar. Aşırı
kullanımda, aşırı yük bindiğinde, metaller genellikle kırılıp bozulurlar. Bu yüzden
aşağıdaki metal yıpranmasının temelleri bölümünü okumanız önemlidir.
Diyelim ki kaldırıma, hendeğe, kayaya, arabaya, başka bir bisikletliye ya da
başka bir nesneye çarptınız. hızı yürüyüşten fazla olan her sürat sizi ileri itecektir,
devinirlik sizi bisikletin ön bölümüne taşıyacaktır. Bisikletin üzerinde kalamazsınız
ve kalmamalısınız, bisikletin kadrosine, çatalına ve diğer parçalarına ne olursa
olsun, bu vücudunuza olacaklarla alakasızdır.
Metal gövdeden ne beklemelisiniz? Bu size söylediğimiz gibi çok karmaşık
faktörlere bağlıdır, çünkü çarpışmanın etkisi tasarlanamaz. Önemle üzerinde
durulması gerekir ki eğer çarpışma yeterince sertse gövde ve çatal eğilebilir ya
da bükülebilir. Çelik bir bisiklette, çelik çatal kötü bir biçimde eğilirken gövde
hasarsız kalabilir. Alüminyum çelik kadar yumuşak değildir ama yine de eğilme ve
bükülme olayları yaşanabilmektedir. Sert bir şekilde vurduğunuz zaman üst boru
gerilimle kırılırken alt boru bükülebilir. Sert bir şekilde vurduğunuz zaman üst boru
kırılırken, üst boru ve çatal ana üçgenden ayrılacak biçimde, alt borunun bükülüp
kırılması olasıdır.
Metal bir bisiklet çarptığı zaman, genellikle eğilme, bükülme ve kıvrılma
olayları yumuşaklığın kanıtı olarak görülebilir.
Şimdilerde gövdenin metalden, çatalın karbon fiberden yapılması yaygındır.
42