dejeneratif eklem hastalığı (osteoartrit)
dejeneratif eklem hastalığı (osteoartrit)
dejeneratif eklem hastalığı (osteoartrit)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DEJENERATİF EKLEM<br />
HASTALIĞI (OSTEOARTRİT)<br />
DOKÜMAN NO TOTM-DSD-013<br />
İLK YAYIN TARİHİ 16.05.2012<br />
REVİZYON TARİHİ -<br />
REVİZYON NO 0<br />
SAYFA NO 1/2<br />
Osteoartrit (kireçlenme) ağırlık taşıyan <strong>eklem</strong>lerin yaşlanmaya bağlı olarak yozlaşmasıdır. Kireçlenme<br />
kıkırdaktan başlar, kıkırdak altındaki kemiği, <strong>eklem</strong> kapsülünü ve <strong>eklem</strong> çevresindeki bağları etkiler.<br />
Hatta ağrıdan dolayı kullanılamayan kaslarda incelmeler ve sertleşmeler olur.<br />
Diz vücudun en fazla ağırlık taşıyan ve dolayısıyla kireçlenmeden en fazla etkilenen <strong>eklem</strong>lerinden<br />
biridir. Diz <strong>eklem</strong>inde üç adet kemiğin <strong>eklem</strong> yüzeyi vardır. Femur (baldır kemiği), tibia (kaval kemiği)<br />
ve patella (diz kapağı kemiği). Tibia femurla, femur patella ile <strong>eklem</strong> yapar. Tibia ve femur arasında iç<br />
ve dış <strong>eklem</strong>ler vardır. Kireçlenme daha çok iç femorotibial <strong>eklem</strong>lerden başlar ve diğer <strong>eklem</strong>leri<br />
etkiler. Ancak genellikle dizdeki üç <strong>eklem</strong> birlikte etkilenir.<br />
Diz <strong>eklem</strong>lerinin içinde iki adet bağ vardır (ön ve arka çapraz bağlar ). Ayrıca <strong>eklem</strong>in iç yanında ve dış<br />
yanında kuvvetli bağlar vardır. Eklem yüzlerinin uyumunu sağlamak için iki adet menisküs vardır. Diz<br />
hareketlerini başlıca iki kas grubu sağlar, dizi doğrultan ekstansör kaslar ( quadriseps ) ve büken fleksör<br />
kaslar ( harmstringler).<br />
Gonartroz (diz kireçlenmesi ) kimlerde görülür? Gonartroz orta ve ileri yaşlarda görülür. 50 yaşın<br />
üzerinde kadınlarda daha sık görülür. Hastalık daha erken yaşlarda da görülebilir. Hastalar genellikle<br />
kiloludurlar. Daha önce geçirilen <strong>eklem</strong> operasyonları, travmalar, spor yaralanmaları, iltihaplı<br />
romatizmalar, doğuştan gelen bazı bozukluklar en önemli sebepleridir.<br />
GONARTOZLU BİR DİZDE NELER OLUR?<br />
Gonartrozda en erken değişiklik <strong>eklem</strong> kıkırdağında olur. Kıkırdakta incelme sonucu <strong>eklem</strong> aralığı<br />
daralır. Kıkırdak altındaki kemiklerde de incelmeler ve yıpranmalar olur. Ayrıca <strong>eklem</strong> kenarlarında<br />
kemiksi çıkıntılar (osteofit ) oluşur. Eklem kalınlaşmış olarak görülür. Eklem çevresi kaslarında ağrı<br />
sebebiyle kullanılmamaya bağlı atrofiler (incelmeler) olur. Ayrıca <strong>eklem</strong>in iç yanında pannikülit adı<br />
verilen yağ lobülleri vardır. Bunlar çoğu zaman ağrılıdır. Ayrıca zaman zaman <strong>eklem</strong>lerde iltihaplanma<br />
olabilir (sıvı toplanması ).<br />
HASTANIN ŞİKAYETLERİ NELERDİR ?<br />
Eklemlerde ağrı ve tutukluk <strong>hastalığı</strong>n ilk belirtisidir. Hastalık bazen hiçbir belirti vermeden<br />
ilerleyebilir. Bazen de hastalık belirtileri olduğu halde röntgen filmleri normal olabilir. Hastalık<br />
ilerledikçe <strong>eklem</strong> hareketleri kısıtlanır yürümek ve merdiven inmek-çıkmak zorlaşır. Bazen topallama<br />
olabilir. Eklemin düzeni bozulur, bacaklarda eğilmeler olabilir. Eklem içinde, dizin arkasında ve<br />
<strong>eklem</strong>in ön tarafında bursalarda iltihaplı şişkinlikler olabilir. İlerlemiş ve rehabilite edilmemiş dizlerde<br />
dizi doğrultmak, ya da bükmek zor ve ağrılı olabilir.<br />
MUAYENEDE NELER BULUNUR ?<br />
Eklemde sürtünme sesi, şişlik, kaslarda erime, pannikülit, <strong>eklem</strong> hareket kaybı, en sık rastlanan<br />
muayene bulgularıdır. Ayrıca değişik derecelerde deformiteler olabilir<br />
NASIL TEŞHİS EDİLİR ?<br />
Hastanın ifadesi, muayene ve röntgen filmleri genellikle yeterlidir. Bağlar ve menisküslerin durumunu<br />
değerlendirmek için MR gerekebilir.<br />
TEDAVİDE NELER YAPILMALIDIR?<br />
Hekimin görevi <strong>hastalığı</strong>n ilerlemesini yavaşlatmak, ağrıyı dindirmek ve hastayı fonksiyonel halde<br />
tutmaktır. Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler kullanılabilir. Topikal ilaçlar diz kireçlenmesinde faydalıdır.<br />
Kireçlenmenin fazla ilerlemediği ve kıkırdağın kısmen korunduğu hastalarda kıkırdak besleyici <strong>eklem</strong><br />
içi enjeksiyonlar yapılabilir (viskosüplemantasyon). Deformiteleri ( şekil bozuklukları ) gidermek için<br />
diz korseleri kullanılabilir. Artroza bağlı oluşan şişkinliklerde (sinovit) bu sıvı boşaltılır ve soğuk (buz)<br />
uygulaması yapılır. Eklem içi kortizon enjeksiyonu gerekebilir.<br />
Tedavide önemli unsurlardan biri de diz koruma prensiplerinin uygulanmasını ve günde en az iki defa<br />
10’ar dakika hekim ve fizyoterapist kontrolünde yapılan egzersizlerdir. Bütün bu tedavi metodlarına<br />
rağmen hastanın şikayetleri devam ediyorsa cerrahi tedavi metodları uygulanır.
DEJENERATİF EKLEM<br />
HASTALIĞI (OSTEOARTRİT)<br />
DOKÜMAN NO TOTM-DSD-013<br />
İLK YAYIN TARİHİ 16.05.2012<br />
REVİZYON TARİHİ -<br />
REVİZYON NO 0<br />
SAYFA NO 2/2<br />
DİZ KORUMA PRENSİPLERİ:<br />
Hareket ediniz<br />
Fazla kilolarınızı veriniz.<br />
Çömelirken ve doğrulurken, bir yere otururken ve kalkarken kollarınızı kullanın dizlerinizi fazla<br />
kırmamaya çalışın.<br />
Ağır yük taşımayın.<br />
Uzun süre yürümek ve ayakta durmaktan kaçının.<br />
Yumuşak tabanlı ve düz topuklu ayakkabı giyin.<br />
Bacak kaslarınızı düzenli olarak çalıştırın.<br />
Diz egzersizlerini mutlaka yapın.<br />
Dizlerinizi sert zeminler üzerine koymayın.<br />
DİZ EGZERSİZLERİ<br />
Egzersiz 1:<br />
Ayak bileklerinize ve parmaklarınıza bir ağırlık bağlayın ve yavaşça bir yere oturun ve ayaklarınızı<br />
sallayın. 5-15 dakika bu şekilde kalın, günde üç defa tekrarlayın.<br />
Egzersiz 2:<br />
Bir sandalyede oturun ayağınızı bir tabela üzerinde dinlendirin. Dizinizi hafifçe kaldırarak tabelaya<br />
bastırın 5-10 saniye bastırın günde 3 defa 10’ar defa tekrarlayın<br />
Egzersiz 3 :<br />
Sandalyede oturun bir şerit haline getirilmiş çarşafı topuğunuzdan iki elinizle birlikte dizlerinize yukarı<br />
çekin bu hareketi günde 3 defa tekrarlayın<br />
Egzersiz 4 :<br />
Bir sandalyede yada daha iyisi ayaklarınız değmeyecek şekilde yüksek bir yere oturun, ayağınızı<br />
dizleriniz düzleşinceye kadar kaldırın aynı hareketi önce hafif zamanla orta ağırlıklarla tekrarlayın.<br />
Günde 5-10 defa tekrarlayın<br />
Egzersiz 5 :<br />
Ayaklarınız arasına bir kitap veya rulo havlu koyun. Dizlerinizi bükmeden kitabı kaldırın, 5 e kadar<br />
sayın 3x5-10 kez tekrarlayın<br />
Egzersiz 6 :<br />
Dizleriniz arasına bir havlu veya lastik top yerleştirin, baldırınızı ve dizlerinizi sıkın. 3x5 - 10 tekrar<br />
yapın<br />
Egzersiz 7 :<br />
Bir sandalyede oturun sırayla ayak uçlarınızı ve topuğunuzu yükseltin 3x 5 - 10 tekrar yapın<br />
Egzersiz 8 :<br />
Sırt üstü yatın, dizinizi ve bacağınızı bükün. Topuklarınızdan güç alarak kalçanızı olabildiğince yukarı<br />
kaldırınız.
Change language