Sağlık Çalışanlarının HBV ve HCV İnfeksiyonlardan ... - Klimik
Sağlık Çalışanlarının HBV ve HCV İnfeksiyonlardan ... - Klimik
Sağlık Çalışanlarının HBV ve HCV İnfeksiyonlardan ... - Klimik
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Sağlık</strong> Sa k Çal alış ışanlar anlarının <strong>HBV</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>HCV</strong> <strong>İnfeksiyonlardan</strong><br />
nfeksiyonlardan<br />
Korunması Korunmas <strong>ve</strong> Kontrolü Kontrol<br />
Prof.Dr.Celal AYAZ<br />
Dicle Üni<strong>ve</strong>rsitesi ni<strong>ve</strong>rsitesi Tıp p Fakültesi Fak ltesi Klinik<br />
Mikrobiyoloji <strong>ve</strong> İnfeksiyon nfeksiyon hastalıklar<br />
hastal kları<br />
Ana Bilim Dalı Dal Başkan Ba kanı<br />
Diyarbakır<br />
Diyarbak
Amaç Ama<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarında nda mesleki temas ile<br />
gelişen geli en <strong>HBV</strong> <strong>ve</strong> <strong>HCV</strong> İnfeksiyon nfeksiyonlar larının<br />
azaltılmas azalt lması <strong>ve</strong> korunma yöntemleri<br />
y ntemleri
<strong>HBV</strong> infeksiyonundan korunmanın<br />
korunman n<br />
temel prensipleri<br />
Risk altındaki alt ndaki personelin aşı aşılanmas<br />
lanması<br />
Kurumun uygun infeksiyon kontrol<br />
politikalarını politikalar uygulaması uygulamas <strong>ve</strong><br />
kurumun olayın olay n gerçekle ger ekleşmesi mesi<br />
halinde uygun tedavi tedbirlerini<br />
uygulaması uygulamas ile çal alış ışanlar anlarını gü<strong>ve</strong>nce <strong>ve</strong>nce<br />
altına alt na almalıdır. almal r.
Üni<strong>ve</strong>rsal ni<strong>ve</strong>rsal korunma yöntemleri y ntemleri<br />
Koruyucu lateks eldi<strong>ve</strong>n kullanımı kullan (iğne (i ne<br />
eldi<strong>ve</strong>nden geçerken ge erken inokülüm inok m miktarı miktar 10-100 10 100<br />
kat azalır.) azal r.)<br />
Yararlanmaların Yararlanmalar n nasıl nas l olduğunu oldu unu tespit etmek;<br />
yapılan yap lan araştırmalarda ara rmalarda cerrahların cerrahlar n en sık s k dikiş diki<br />
atarken yaralandığı<br />
yaralandığı<br />
<strong>ve</strong> bunun nedeninin<br />
cerrahın cerrah n dikiş diki atarken yada kesi esnasında<br />
esnas nda<br />
dokuyu eli ile desteklemesinden kaynaklandığı<br />
kaynaklandığı<br />
gösterilmi sterilmiştir. tir.<br />
Hemşire Hem ire <strong>ve</strong> teknisyenler ise kesici aletleri alır al r<br />
<strong>ve</strong>ya <strong>ve</strong>rirken yaralandıklar<br />
yaraland kları ortaya konmuş. konmu .
Genel önlemler nlemler-1<br />
Kan <strong>ve</strong> diğer di er vücut v cut sıvılar s ları potansiyel<br />
olarak infekte kabul edilerek gerekli<br />
önlemler nlemler alınmal al nmalı<br />
İğne İğne<br />
batmasını batmas önlemek nlemek için i in disposible<br />
iğneler neler kullanıld kullan ldıktan ktan sonra plastik kılıflar k fları<br />
tekrar takılmamal<br />
tak lmamalı,i ,iğneler neler enjektörden<br />
enjekt rden<br />
çıkart kartılmamal lmamalı,e ,eğilip ilip bükülmemelidir.<br />
b lmemelidir.
Genel önlemler nlemler-2<br />
Kullanılm Kullan lmış ış iğne,enjekt ne,enjektör, r, bistüri bist ri ucu <strong>ve</strong><br />
diğer di er kesici aletler imha edilmek üzere zere<br />
delinmeye dirençli diren li sağlam sa lam kutulara<br />
konulmalıdır. konulmal r. Bu kutular servis içinde i inde<br />
uygun <strong>ve</strong> kolay ulaşı ulaşılabilir<br />
labilir olmalı. olmal<br />
İnvaziv nvaziv işlemler i lemler sıras s rasında nda eldi<strong>ve</strong>n yırt y rtılır r <strong>ve</strong><br />
iğne ne batması batmas yada başka ba ka kaza olursa<br />
eldi<strong>ve</strong>n çıkar karılarak larak süratle s ratle bir yenisi<br />
giyilmeli <strong>ve</strong> kazaya yol açan a an alet steril<br />
sahadan uzaklaştırılmal<br />
uzakla lmalıdır. r.
Genel önlemler nlemler-3<br />
Ucu sivri aletler <strong>ve</strong> konulduğu konuldu u kaplara<br />
mümk mkün n olduğu oldu u kadar az dokunulmalıdır.<br />
dokunulmal r.<br />
Saydığı Saydığımız<br />
z bu önlemlere nlemlere ek olarak;<br />
teknolojik önlemler; nlemler; örne rneğin; in; yaralanma<br />
riski düşük d k olan daha gü<strong>ve</strong>nli g <strong>ve</strong>nli bir<br />
malzeme kullanmak, kan almada<br />
vakumlu tüpler t pler kullanmak
Genel önlemler nlemler-4<br />
Yöntem ntem değişikli de ikliği, i, dikiş diki atma tekniğini tekni ini<br />
değiştirmek.<br />
de tirmek.<br />
Cerrahi ekipte iyi bir koordinasyon<br />
sağlamak sa lamak<br />
Hastayı Hastay bilgilendirmek; özellikle zellikle küçü küçük<br />
k<br />
girişimler giri imler sıras s rasında nda hastanın hastan n ani hareket<br />
yapma olasılığı olas ığını azaltarak yaralanma<br />
riskini düşürmek<br />
d rmek
Yüz z kalkanı- kalkan Maske
İğnelerin İğnelerin<br />
Uzaklaştırılmas<br />
Uzakla lması
Bistüri Bist ri vb.<br />
kılıfında nda<br />
saklanmalı, saklanmal ,<br />
kullanım kullan m sonrası sonras<br />
uygun kutuya<br />
atılmal at lmalı
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarına na vücut v cut<br />
sıvılar larıyla yla bulaş bula<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anları normal toplumdan daha<br />
fazla riske maruzdur maruzdur<br />
Dünyada nyada korunma için i in geliştirilmi geli tirilmiş bir çok ok<br />
rehber var<br />
İş<strong>ve</strong>ren/hastane İş<strong>ve</strong>ren/hastane<br />
yönetimi y netimi çal alış ışanlar anlarını<br />
korumakla yüküml y mlü<br />
Ülkemizde lkemizde henüz hen z yaygın yayg n bir korunma<br />
programı program <strong>ve</strong> geliştirilmi geli tirilmiş rehberler yok
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarına na vücut v cut<br />
sıvılar larıyla yla bulaş bula<br />
Amniyotik sıvı, s , perikardiyal sıvı, s , periton<br />
sıvısı, , plevral sıvı,sinoviyal s ,sinoviyal sıvı s<br />
serebrospinal sıvı, s , semen <strong>ve</strong> vajinal<br />
sekresyonlar infeksiyon partikülleri<br />
partik lleri<br />
içerdi erdiğinden inden potansiyel risk oluştururlar.<br />
olu tururlar.<br />
Kan içermeyen i ermeyen dış dışkı,<br />
, burun sekresyonu,<br />
tükr krük, k, ter,göz ter,g z yaşı yaşı<br />
idrar <strong>ve</strong> kusmuğun<br />
kusmu un<br />
infeksiyon riski oluşturdu olu turduğu u<br />
düşünülm lmüyor. yor.
İnsan nsan ısırığı ığı ile bulaş bula<br />
İnsan nsan ısırığı ığı sonucu hepatit B vakaları vakalar<br />
bildirilmiş. bildirilmi . Muhtemelen ısıran ran kişinin ki inin<br />
kan içeren i eren tükr t krüğü ile bulaştığı bula ığı<br />
sanılmaktad<br />
san lmaktadır. r.<br />
Bu tür t r bulaş bula mental durumu iyi<br />
olmayan <strong>ve</strong>ya mental durumu yetersiz<br />
olan hastalar için i in göz g z önünde nde<br />
bulundurulmalıdır.<br />
bulundurulmal r.
Risk oranlarını oranlar arttıran artt ran durumlar<br />
Yapılan Yap lan çal alış ışmalarda malarda operasyonlar esnasında<br />
esnas nda<br />
bulaş bula %1-7 %1 7 olduğu oldu u rapor edilmiş. edilmi . Risk faktörü fakt<br />
olarak uzun süreli s reli prosedürler, prosed rler, büyük b k oranda<br />
kan kaybı, kayb , büyük b k operasyon <strong>ve</strong> yaranın yaran n<br />
klipslerle kapatılmas<br />
kapat lması rol aldığı aldığı<br />
görülm lmüş.<br />
Diğer Di er potansiyel temasa eldi<strong>ve</strong>nin yırt y rtılmas lması <strong>ve</strong><br />
delinmesi <strong>ve</strong> göze g ze kan <strong>ve</strong> diğer di er vücut v cut sıvılar s larının n<br />
sıçramas raması dahil edilebilir.<br />
hemşireler,laboratuar<br />
hem ireler,laboratuar çal alış ışanlar anları <strong>ve</strong> yardımc yard mcı<br />
sağlık sa k personeli de kan temasına temas na maruz<br />
kalabilirler.
En sık s k temas ele iğne i ne batması batmas<br />
Göze/mukozalara ze/mukozalara sıvı s sıçramas raması olabiliyor<br />
Cilt bütünl b nlüğü bozulmuş bozulmu kısımlar mlar vücut v cut<br />
sıvılar larına na maruz kalabilir<br />
Cilt bütünl b nlüğünün bozulduğu bozuldu her zaman<br />
fark edilmiyor<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarının n yarısının yar n ellerinde<br />
cilt zedelenmesi var<br />
% 60’ı 60 bunların bunlar n farkında fark nda değil de il<br />
ŞŞencan encan I, I, Occupational Occupational Medicine Medicine 2004
<strong>Sağlık</strong> Sa k personelinin hepatit bilgisi<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k personelinin çoğu u hepatitler konusunda<br />
bilgisiz<br />
En bilgili grup doktorlar sonra hemşireler hem ireler<br />
En az % 40’ı 40 maruziyetin oluşturdu olu turduğu u riski<br />
bilmiyorlar<br />
Bilenlerde bile duyarlılık duyarl k çok ok düşük d<br />
İngiltere ngiltere’de de hepatit riskli maruziyetini<br />
maruziyetini<br />
ciddiye<br />
alma oranı oran % 5-45 5 45 arasında aras nda<br />
Trim Trim JC, JC, British British J J Nursing Nursing 2003<br />
2003
Bulaştırmada Bula rmada rol alan sıvılar s lar<br />
Kan<br />
BOS<br />
Sinovial sıvılar s lar<br />
Tükr krük<br />
Plevral mayi<br />
Semen<br />
Vajinal sekresyon<br />
Fikse edilmemiş edilmemi doku<br />
Kan ile kontamine<br />
sıvılar lar
Ele iğne i ne batmasıyla batmas yla bulaştırma bula rma<br />
riski<br />
Hepatit B Yüzey zey Ag+ olgularda<br />
HBe Ag+ % 20 - 30<br />
HBe Ag- Ag<br />
% 5 - 6<br />
Hepatit C % 2 – 3<br />
HIV % 0,3 0<br />
Lanphear,28 Epidemiol Epidemiol Rev Rev 1994;16:437-50.<br />
1994;16:437 50.<br />
CDC,48 MMWR MMWR Morb Morb Mortal Mortal Wkly Wkly Rep Rep 1998;47(RR-19):1<br />
1998;47(RR 19):1-39. 39.
Bulaştırma Bula rma riskini artıran art ran faktörler fakt rler<br />
İçi i delikli iğneyle i neyle yaralanma<br />
Arter <strong>ve</strong>ya <strong>ve</strong>ne doğrudan do rudan ulaşan ula an yaralanma<br />
Derin yaralanmalar<br />
Fazla miktarda kan bulaşmas bula ması<br />
Kaynak olan kişide ki ide yüksek y ksek viral yük y<br />
Bistüri, Bist ri, ameliyat dikiş diki iğnesi nesi ile<br />
yaralanmalarda inokülüm inok m miktarı miktar daha az<br />
Goldmann 2002
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarının n infekte nfekte<br />
olma riski<br />
Endemik bölge b lge sağlık sa k çal alış ışanlar anlarında nda bir yılda y lda<br />
<strong>HBV</strong> enfeksiyonu enfeksiyon geçirme ge irme riski % 1<br />
Bir cerrah için i in tüm t m çal alış ışma ma hayatı hayat boyunca<br />
(40 yıl) y l) <strong>HBV</strong> enfeksiyon riski % 50<br />
Semptomatik <strong>HBV</strong> enfeksiyonu geçirme ge irme riski<br />
% 20<br />
<strong>HBV</strong>’ye <strong>HBV</strong> ye bağlı ba kronik Kc hastalığı hastalığı<br />
riski % 5
Dünyadaki nyadaki maruziyet sıkl klığı ğı<br />
Malezya’da Malezya da son sınıf s f tıp t p öğrencileri rencileri<br />
arasında aras nda % 14,1<br />
Tayvan’da Tayvan da ülkeyi lkeyi temsil eden bir<br />
çal alış ışmada mada sağlık sa k çal alış ışanlar anlarının n % 87’si 87 si<br />
son bir yılda y lda maruz kalmış kalmış<br />
İsko skoçya ya’da da hemşirelerin hem irelerin yaklaşı yaklaşık<br />
k % 48’i 48 i<br />
maruziyet bildirmiş<br />
bildirmi
Hepatit Maruziyet Sıkl S klığı ığı<br />
ABD’de ABD de yaklaşı yaklaşık<br />
k 4,4 milyon sağlık sa k<br />
çal alış ışan anından ndan her yıl y l 800 bini delici/kesici<br />
alet yaralanmasına yaralanmas na maruz kalmaktadır<br />
kalmaktad<br />
Bunlardan 16 bini HIV taşı taşıyıcısı<br />
(% 2)<br />
Ülkemizde lkemizde yeterli istatistik bilgisi yok
Türkiye rkiye’de de yaralanma sıkl s klığı ığı<br />
Isparta SDÜ’ SDÜ’de<br />
de çal alış ışanlar anların n % 36,2’sinde 36,2 sinde<br />
son bir yılda y lda ele iğne i ne batma hikayesi<br />
Yaralananların Yaralananlar n % 37,2’sinde 37,2 sinde hasta kanıyla kan yla<br />
temas vardı vard<br />
Ankara-GATA<br />
Ankara GATA’dan dan yapılan yap lan bir çal alış ışmada mada<br />
• Anti-HBc Anti HBc total pozitifliliği<br />
pozitiflili<br />
Hastane çal alış ışanlar anlarında nda % 41,7<br />
25-40 25 40 yaş ya grubu kontrollerde % 25,3<br />
Malatya’da Malatya da HBs Ag % 4 <strong>ve</strong> Anti-<strong>HCV</strong> Anti <strong>HCV</strong> % 0,5<br />
bildirildi
HBs Ag <strong>ve</strong> anti-<strong>HCV</strong> anti <strong>HCV</strong> sıkl s klığı ığı<br />
İstanbul stanbul GATA’dan GATA dan yapılan yap lan bir çal alış ışma: ma:<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarında nda HBs-Ag HBs Ag % 3 <strong>ve</strong> Anti-<strong>HCV</strong> Anti <strong>HCV</strong><br />
% 0,3 olarak bulundu<br />
Türkiye rkiye genelinde benzer rakamlar var<br />
En çok ok riskte olan gruplar diş di hekimleri,<br />
cerrahlar <strong>ve</strong> hemşireler hem ireler<br />
Toplumdaki prevalans genelde farklı farkl değil de il<br />
Bazı Baz serilerde daha yüksek y ksek pre<strong>ve</strong>lans<br />
Özsoy zsoy MF, J Viral Hepatitis, 2003
<strong>Sağlık</strong> Sa k Çal alış ışanlar anlarını<br />
Hepatitlerden Koruma
<strong>HBV</strong> için i in temas öncesi ncesi<br />
Kurumlar çal alış ışanlar anlarını işe e başlarken ba larken<br />
taramalı taramal <strong>ve</strong> aşı aşılamal<br />
lamalı<br />
Halen çal alış ışanlar anlar taranmalı taranmal <strong>ve</strong> aşı aşılanmal<br />
lanmalı<br />
Aşı şılananlar lananlar uygun aralıklarla aral klarla hatırlatma hat rlatma<br />
dozuyla aşı aşılanmal<br />
lanmalı<br />
Aşı şı kayıtlar kay tları tutulmalı<br />
tutulmal
<strong>HBV</strong> temas sonrası sonras<br />
İnok nokülüm m uzaklaştırılmaya<br />
uzakla lmaya çal alışı ışılmal lmalı<br />
İlgililer/Hastane lgililer/Hastane Enfeksiyon Komitesi<br />
haberdar edilmeli<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışan anı <strong>ve</strong> kaynak test edilmeli<br />
Karaciğer Karaci er fonksiyon testleri bakılmal bak lmalı<br />
Aşı şısız z ise aşı aşılanmal<br />
lanmalı<br />
• O,1,6. aylar en uygunu<br />
İmm mmün n globülin glob lin <strong>ve</strong>rilebilir<br />
Altı Alt ay süreyle s reyle takip
Kafjlkjflakj<br />
nnn<br />
f<br />
HBIg: 0.06 mL/kg +<br />
HBIg: 0.06 mL/kg +aşı<br />
Tekrar aşı (erişkinler için 5ml)
Aşı şılananlarda lananlarda risk durumu-1 durumu<br />
Aşı şıya ya yanıt yan t <strong>ve</strong>renlerde akut <strong>HBV</strong> infeksiyonu<br />
henüz hen z bildirilmemiş.<br />
bildirilmemi .<br />
Bununla birlikte serolojik olarak saptanan<br />
asemptomatik <strong>HBV</strong> infeksiyonları<br />
infeksiyonlar<br />
görülm lmüş,fakat ,fakat sekel <strong>ve</strong> kronik infeksiyon<br />
gelişimi geli imi bildirilmemiş.<br />
bildirilmemi<br />
Primer aşı aşılama<br />
lama şemas eması sonrasında sonras nda immünolojik<br />
imm nolojik<br />
bellek gelişmekte geli mekte <strong>ve</strong> Anti-HBs Anti HBs koruyucu<br />
düzeyin zeyin altına alt na inmiş inmi olsa bile <strong>HBV</strong> ile karşı karşıla<br />
laşma ma<br />
durumunda anamnestik yanıt yan t <strong>ve</strong>rilmektedir.
Aşı şılananlarda lananlarda risk durumu-2 durumu<br />
Primer aşı aşılama<br />
lama ile koruyucu Anti-HBs Anti HBs<br />
yanıtı yan <strong>ve</strong>ren kişilerin ki ilerin daha sonra <strong>HBV</strong> ile<br />
karşı karşıla<br />
laşmas ması durumunda uygulanan tek<br />
doz aşı aşı<br />
anamnestik yanıtı yan indüklemekte<br />
ind klemekte<br />
<strong>ve</strong> <strong>HBV</strong>’nin <strong>HBV</strong> nin uzun inkübasyon ink basyon dönemi d nemi<br />
nedeniyle infeksiyon gelişimi geli imi<br />
önlenebilmektedir.<br />
nlenebilmektedir.<br />
Primer aşı aşılama<br />
lama ile koruyucu yanıt yan t gelişen geli en<br />
sağlıkl sa klı kişilerde ki ilerde immünolojik imm nolojik belleğin belle in en<br />
az 15 yıl y l koruyucu olduğu oldu u gösterilmi g sterilmiştir. tir.<br />
Bu nedenle rapel aşı aşılamalara<br />
lamalara gerek<br />
olmadığı olmadığı<br />
bildirilmiştir.<br />
bildirilmi tir.
Aşı şı <strong>ve</strong> HBIG ile proflaksi deriye penatre<br />
olan insan ısırığı ığı dahil, perkütan, perk tan, seksuel<br />
temas, okuler <strong>ve</strong>ya mukozal<br />
membranlara kan teması temas durumunda<br />
immünitesi imm nitesi olmayan tüm t m bireylere<br />
uygulanması uygulanmas tavsiye edilmektedir. İlk lk doz<br />
0.06 mL/kğ mL/k (erişkinler (eri kinler için i in 5mL ) en kısa k sa<br />
zamanda, 24 saatin üzerinde zerinde pencere<br />
dönemi nemi olmasına olmas na rağmen, ra men, tercihen 12<br />
saat içinde i inde uygulanmalıdır.ilk uygulanmal r.ilk aşı aşı<br />
dozu<br />
aynı ayn zamanda fakat başka ba ka bir yere<br />
yapılmal yap lmalı <strong>ve</strong> takibinde aşı aşı<br />
şemas eması<br />
tamamlanmalıdır.<br />
tamamlanmal r.
Aşı şılanan lanan fakat yeterli Anti-HBs Anti HBs titresi<br />
olduğu oldu u ispat edilemeyen bireylere<br />
genellikle Hem HBIG hem de aşı aşı<br />
uygulaması uygulamas tavsiye edilmektedir.<br />
Aşı şı serisini tamamladığı<br />
tamamladığı<br />
halde aşı aşıya<br />
ya<br />
karşı karşı<br />
cevap oluşmayan olu mayan bireylere ise bir<br />
ay ara ile iki kez HBIG tavsiye<br />
edilmektedir.
<strong>HCV</strong> temas sonrası sonras<br />
İnok nokülüm m uzaklaştırılmaya<br />
uzakla lmaya çal alışı ışılmal lmalı<br />
İlgililer/Hastane lgililer/Hastane Enfeksiyon Komitesi<br />
haberdar edilmeli<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışan anı <strong>ve</strong> kaynak test edilmeli<br />
Karaciğer Karaci er fonksiyon testleri bakılmal bak lmalı<br />
İmm mmün n globülin glob lin <strong>ve</strong>rilmesinin faydası faydas yok<br />
Altı Alt ay süreyle s reyle kontrolde kalmalı kalmal<br />
Akut enfeksiyon gelişirse geli irse tedavi<br />
edilebilir
Bazı Baz bulaş bula yolları yollar<br />
en önemli nemli bulaş bula iğne ne batması batmas <strong>ve</strong>ya keskin<br />
aletlerle yaralanma şeklinde eklinde oluşur. olu ur.<br />
Mukozal membranlara kanın kan n sıçramas s raması ile<br />
teorik olarak bulaşmas bula ması mümk mkünd ndür, r,<br />
konjuktiva içine i ine kanın kan n sıçramas s raması ile geçiş ge<br />
olduğu oldu u rapor edilmiş. edilmi .<br />
Bütünl nlüğü bozulmamış<br />
bozulmamış<br />
deri ile kan teması temas<br />
sonucunda <strong>HCV</strong>’nin <strong>HCV</strong> nin bulaştığı bula ığına na dair rapor<br />
yoktur.
Tedavi<br />
Akut infeksiyonu olan sağlık sa k çal alış ışan anının n<br />
infeksiyondan spontan olarak iyileşme iyile me<br />
şans ansı %25’tir. %25 tir. Bu nedenle, spontan<br />
iyileşme iyile me olabilir diye, tanı tan konulduktan 3<br />
ay sonra tedaviye başlanabilir.<br />
ba lanabilir.<br />
Tedaviye hemen başlanmas<br />
ba lanması konusunda<br />
da görüşler g ler var, ama 3 ay beklenmesi<br />
gerekir diyen görüş g daha fazla kabul<br />
görmektedir.<br />
rmektedir.<br />
Tedavide interferonlar 6 ay süre s re ile<br />
kullanılır. kullan r. Cevap oranı oran bir çok ok çal alış ışmada mada<br />
kronik hepatitten daha fazladır.%98<br />
fazlad r.%98
Mesleki yaralanmalar azaltılabilir azalt labilir mi?<br />
Fransa’da Fransa da 4 yıll y llık k bir projeyle 61 hastanede<br />
7649 maruziyet değerlendirildi<br />
de erlendirildi<br />
Maruziyetlerin % 60’ı 60 hemşirelerdeydi<br />
hem irelerdeydi<br />
% 77,6’sı 77,6 ele iğne i ne batması batmas şeklindeydi eklindeydi<br />
Bir müdahale m dahale programı program geliştirildi geli tirildi<br />
1995 <strong>ve</strong> 1998 yıllar y lları arasında aras nda yıll y llık k yaralanma<br />
sıkl klığı ığı her 100 hemşire hem ire için i in 10,8’den 10,8 den 7,7’ye 7,7 ye<br />
düştü (P P < .001)<br />
1995 <strong>ve</strong> 1998 arasında aras nda iğne i ne batması batmas yaralanması<br />
yaralanmas<br />
8,9’dan 8,9 dan 6,3’a 6,3 a düştü d (P P < .001)<br />
Tarantola A, Am J Infect Control 2003
Yaralanmaları Yaralanmalar azaltmak için! i in!<br />
Tek kullanıml kullan mlık, k, yaralanmalara karşı karşı<br />
korumalı korumal enjektörler<br />
enjekt rler<br />
Seçilen Se ilen malzeme <strong>ve</strong> çal alış ışma ma ortamı ortam uygun<br />
olmalı olmal<br />
Kullanılan Kullan lan enjektör enjekt r <strong>ve</strong> iğnelerin i nelerin kullanım kullan m<br />
sonrasında sonras nda atılmalar at lmaları en iyi yöntemdir y ntemdir<br />
Personelin yaralanmalara karşı karşı<br />
eğitimi itimi
Yaralanmaları Yaralanmalar azaltmak için! i in!<br />
İğnelerin İğnelerin<br />
kullanıld kullan ldıktan ktan sonra<br />
enjektörden<br />
enjekt rden çıkar karılmas lması/yada /yada<br />
kapatılmas kapat lması önerilmez nerilmez<br />
(özel zel durumlar hariç) hari<br />
Tıbbi bbi atıklar at klar kurallara uygun toplanmalı toplanmal<br />
El yıkaman y kamanın n özendirilmesi<br />
zendirilmesi
Kurumsal olarak ne yapılmal yap lmalı<br />
Yaralanmalar için i in bir ‘dan danış ışma ma’ merkezi<br />
Maruziyet sonrası sonras hizmet <strong>ve</strong>rmeli<br />
Önceden nceden eğitim e itim<br />
Önceden nceden aşı aşılama<br />
lama<br />
Önceden nceden gerekli tedbirleri alma/aldırma<br />
alma/ald rma<br />
Bildirim sisteminin oluşturulmas<br />
olu turulması/A /Ağ<br />
Maruziyet sonrası sonras tedavi<br />
Kontrol
Ülke lke genelinde yapılmas yap lması<br />
gerekenler?<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarının n mesleki maruziyetleri<br />
(özellikle zellikle hepatitler, HIV <strong>ve</strong> tüberk t berküloz) loz) için i in<br />
yönetmelik netmelik hazırlanmal<br />
haz rlanmalı<br />
Hastaneler tarafından taraf ndan tekrar<br />
düzenlenebilecek zenlenebilecek bir ana korunma rehberi<br />
hazırlanmal<br />
haz rlanmalı<br />
Ülke lke genelinde <strong>ve</strong> okullarda (özellikle ( zellikle Tıp, T p,<br />
Hemşirelik Hem irelik <strong>ve</strong> diğer di er yardımc yard mcı personel<br />
eğitiminde) itiminde) konu işlenmeli i lenmeli
<strong>Sağlık</strong> Sa k Yaralanmalarının Yaralanmalar n Maliyeti<br />
İşgücü İş kaybı kayb<br />
Sonrasında Sonras nda yapılan yap lan testlerin maliyeti<br />
İmm mmün n globülin glob lin uygulamasının uygulamas n maliyeti<br />
Hepatit olgularının olgular n tedavisi <strong>ve</strong> takip<br />
maliyeti
Etik-hukuk Etik hukuk boyutu 1<br />
Hastaya test yapmak problem olabilir<br />
Hastanın Hastan n <strong>ve</strong> sağlık sa k personelinin taşı taşıyıcı<br />
olduğu oldu u gizli kalmalı? kalmal<br />
ABD’de ABD de HBeAg pozitif <strong>ve</strong> HIV pozitif<br />
sağlık sa k çal alış ışanlar anları bu durumu riskli<br />
girişimler giri imler öncesinde ncesinde hastalarına hastalar na bildirmek<br />
zorunda<br />
İngiltere ngiltere’de de HBs Ag pozitif olanların olanlar n<br />
invaziv girişim giri im yapması yapmas yasak
Etik-Hukuk Etik Hukuk boyutu 2<br />
Taşı Taşıyıcı<br />
sağlık sa k personeli çal alış ıştıran ran kurum<br />
dava edilebilir<br />
Gerekli tedbirleri almayan kurumu<br />
çal alış ışanlar anlar dava edebilir<br />
• Malzeme temininde zorluk olabiliyor<br />
• Uyarıcı/koruyucu Uyar /koruyucu rehber yok<br />
• Hastaların Hastalar n müdahale m dahale öncesi ncesi taraması taramas<br />
yapılam yap lamıyor yor<br />
Enfekte edilen hasta kurumu/çal<br />
kurumu/ alış ışan anı<br />
dava edebilir
Hepatitli hastalardan kaçılabilir ka labilir mi?<br />
• Hastaneye kabul etmeme yada hizmet<br />
<strong>ve</strong>rmeyi kabul etmeme?<br />
Hastalar operasyon öncesi ncesi <strong>HCV</strong> <strong>ve</strong> <strong>HBV</strong><br />
için in taranmalı taranmal mı?<br />
Diş Di hekimliğinde hekimli inde hiç hi <strong>ve</strong>ri yok, hiç hi mi<br />
problem yok?
Sonuç Sonu<br />
<strong>Sağlık</strong> Sa k çal alış ışanlar anlarında nda hepatit mesleğe mesle e<br />
bağlı ba bir risk oluşturur olu turur<br />
Konu sağlık sa k çal alış ışanlar anlarının n gündemine g ndemine<br />
girmelidir<br />
Oluşturulacak Olu turulacak sür<strong>ve</strong>yans s r<strong>ve</strong>yans programı program<br />
önlemenin nlemenin ilk adımı ad olacaktır<br />
olacakt
Change language