Kongre Kitapçığı Tam Metine ulaşmak için tıklayınız...06.06.2011 ...

Kaçakçılık Faaliyetlerinin Coğrafi Yönü(*)
Kaçak Mallar Çıkış Yeri Kaçak Mallar Varış Yönü
Irak (İmadiye) Gevera, Başkale, Çöleserik, Beytüşşebap, Gevaş, Van.
Irak (Zaho) Şırnak, Eruh, Pervari, Siirt, Bitlis, Van.
Suriye(Kamışlı) Midyat, Savur, Silvan, Sason, Diyarbakır, Bitlis, Muş, Erzurum,
Suriye(Andivar) Şırnak, Pervari, Siirt, Van
Suriye(Amude, Karamaniye) Derik, Diyarbakır, Lice, Çapakçur, Erzurum, Trabzon.
Suriye(Resülayn) Viranşehir, Urfa, Diyarbekir, Osmaniye, Palo, Kiği, Erzincan.
Suriye(Arappınarı) Urfa, Siverek, Elaziz.
Suriye(Cerablus) Nizip, Behisni, Malatya.
Suriye(Çobanbeyli) Ayıntap, Kilis
Suriye(Halep ve Azaz) Kilis,Ayıntap, Adana, Maraş, Sivas, Tokat, Amasya, Samsun.
İskenderun Adana
(*)Kaynak; BCA, 12/73/25,sene, 6/12/1931Gümrük idareleri, Ticaret odaları ile yapılan mülakatlarla
belirlenmiştir.
4.3.Kaçak Emtia Türleri ve İç Piyasadaki Konumları
Kaçak eşyalarda gaz ve şekerin yoğunluğuna karşın Alkol ve kolonyanın oranı daha düşüktür. Bunda
Ayıntab Rakısı kaçağa mani olmaktadır. Ancak Siirt’te kaçak içki talebi diğer yerlere göre daha yüksektir. Hatta
resmi mahiyete haiz salonlarda bile köpüklü şaraplar bira niyetine tüketilmekte, kaçak likörün şişesi 1 liraya
satılmaktadır.
Kabut bezi ve alaca kaçak kumaşlar genelde Japon menşeilidir. Adana ve İzmir kabuz bezi mamülleri
fiyat olarak bunlarla rekabet edememektedir. İpek ve alacalarda Bursa ve İstanbul mamülleri hem fiyat olarak
hemde tüketici eğilimleri bakımından talep görmemektedirler. Siirt, Mardin, Diyarbekir ve Urfa tüccarlar bir
yıldır kaçakçılık faaliyetlerinin artması üzerine bir arşın bile satamadıklarını ifade etmişlerdir.
Sentetik ipek bölgede oldukça fazla talep görmektedir. Aradaki fiyat farkı %25’i kadardır. Sentetik ipek
yatak, çarşaf,örtü, poşu ve elbise olarak çok yaygın olarak talep görmektedir.
Tuz kaçakçığı tuz idaresinin bölgeye ucuz tuz göndermesi sonrasında %90 oranında düşmüştür. Tuz
ağır olması ve genel olarak ucuz olması da kaçakçılık faaliyetlerinin engellenmesini kolaylaştırmaktadır.
5.Kaçakçılık Organizasyonu ve Finansmanı
Kaçakçılık faaliyetleri karşılıklı güven esasına dayalı olarak yürütülmektedir. Alıcı taraflar,
ödemelerinin en fazla yarısını peşin ödemekte diğer yarısı ise daha sonraki alışverişte tasfiye etmektedirler. Bu
ticarette karşılıklı itimat öylesine yerleşmiştir ki, Müslümiye veya Halep üzerinden Türkiye’ye adrese teslim mal
sevki dahi yapılabilmektedir. Kaçak malın ortalama olarak 1/3’ü yakalanıp müsadere edilmesi ihtimaline göre
fiyatlandırılmaktadır. Bu bağlamda Suriye’deki satıcı malı %50 fazla fiyatla satmaktadır. Çünkü müsadere edilen
malların zararına kaçakçı ile yine %50 oranında ortaklardır.
Türkiye’ye giren mallar, şeker örneğinde olduğu gibi yurt içine girdikten sonra köylerdeki depolarda
stoklanmakta ve buradan esnafın talebine göre peyder pey şehirlere dağıtılmaktadır. Şeker ve gaz kaçakçılığı
öylesine bir hal almıştır ki yasal ithalle gelen mallara piyasada rastlamak mümkün değildir. Bu durum karşısında
yasalara saygılı olan esnaf ve tüccar haksız bir rekabet ortamı ile karşı karşıyadır. Bazı isim yapmış kaçakçı
tüccarlar üzerlerindeki şaibeyi bertaraf etmek için az miktarda mal ithal etmekte, ticaretlerinin esasını teşkil eden
kaçak mallarını bunlarla birlikte satmaktadırlar. Kamu kurumları ihalelerinde kaçakçı tüccarların önemli bir
ağrılıkları bulunmaktadır. Bunlar ucuz mallarından dolayı ihalelerde ciddi fiyat tenzilatları yapabilmekte ve
böylelikle ihaleleri de alabilmektedirler. Vermiş oldukları fiyatlarda resmi prosedürü tamamlamak için de eski
gümrük tarifelerindeki fiyatları referans olarak göstermektedirler. Bu hileli yolun tatbikinde toptancı
depolarındaki şeker stok hareketlerinin kamuca takip edilememesi en önemli unsurlardandır.
Kaçakçılık faaliyetlerinin takip edilememesindeki sebeplerden biri de toptan ticaret satıcılarının
bölgede oldukça az olmalarıdır. Var olanlarda takip edilebildiklerinden ve kaçakçı ithamlarında ilk mercilerden
olmalarından dolayı yasal iş yerlerini fesh etme eğilimi taşımaktadırlar. Bakkal ve dükkancıların yoğunlukta
olduğu bir piyasayı denetleyebilmek ise aşılması güç zorlukları bünyesinde taşımaktadır.
Mensucat ürünleri de köylerde depolanmakta, sonraki aşamada şehirlerde ve genel olarak evlerde
satılmaktadır. İlgili mallar şaibelere yönelik tedbiren dükkanlarda sadece numune mahiyetinde
bulundurulmaktadır. Mensucat ürünlerinden ipekliler bölge halkının ipeğe düşkünlüğünde dolayı kolaylıkla
pazarlanabilmekte ve pazarlama aşamasında bohçacı kadınlar öne çıkmaktadırlar.
Ödemeler genelde altın ve gümüş üzerinden yapılmaktadır. Altın ve gümüş fiyatlarının belirlenmesinde
piyasadaki günlük fiyat kadar, hayvan vergilerinin ödeme zamanındaki veya maaş ödeme zamanlarındaki rayiç
fiyatlarda dikkate alınmaktadır. Kambiyo işlemleri her herde, birkaç kişiden olan sarraflar tarafından
yürütülmektedir. Osmanlı Bankası da Halep üzerinden kambiyo muameleleri yapmaktadır. Suriye tarafı ile
39