YÜREK KANATAN DOKSAN BIN KARDELEN - Ankara Barosu
YÜREK KANATAN DOKSAN BIN KARDELEN - Ankara Barosu
YÜREK KANATAN DOKSAN BIN KARDELEN - Ankara Barosu
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ve subayların bulunduğu 7.000 asker esir<br />
düşmüştü. Bu savaştan 12.000 asker sağ<br />
kurtulmuştu. Yaklaşık 120.000 kişilik ordudan<br />
bu rakamlar düşüldüğünde Sarıkamış<br />
dramında tam 101.000 askerin şehit olduğu<br />
ortaya çıkıyor. Bunlardan 90.000 civarındaki<br />
vatan evladı, Ruslarla ciddi bir savaşa girmeden,<br />
karlar altında donarak can vermişti.<br />
Ruslar bu savaşta 20.000 kayıp verdi. Onlardan<br />
da 6.000 asker donarak ölmüştü. Kurtlar<br />
o yıl insan etine doymuştu. Türk askerlerinin<br />
cesetleri bulaşıcı hastalıklara neden olmaması<br />
için Ruslar tarafından toplu mezarlara<br />
gömüldü. Bu mezarlar bir daha bulunamadı.<br />
Sarıkamış bozgunundan kurtulabilen çoğu<br />
yaralı 12.000 Türk askeri Erzurum’a ve civar<br />
ilçelere getirildi. Ancak askerlerde bir tuhaflık<br />
vardı. Yüksek ateş, kaşıntı ve mide bulantısı…<br />
Vücut aniden bitleniyordu. Sonunda gerçek<br />
anlaşıldı. Bu bitlerin neden olduğu hastalık<br />
tarih boyunca orduları yiyip bitiren tifüs<br />
hastalığıydı. Donmadan kurtulan ancak tifüs<br />
salgınından ölenlerin sayısı ise hiçbir zaman<br />
öğrenilemedi.<br />
Savaştan sonra İstanbul’a dönen Enver<br />
Paşa, uzun bir süre Sarıkamış hakkında herhangi<br />
bir haber, bildiri veya yayın yapılmasını<br />
88 Hukuk Gündemi | 2013/1<br />
engelleyerek sansür uygulatmıştır. Donmuş<br />
Mehmetçiklerin fısıltıları, üzerindeki karlarla<br />
yıllarca örtülü kalmıştır. Bu nedenle Sarıkamış<br />
Harekâtı son yüz yıllık tarihimizin en dramatik<br />
ama en az bilinen olayıdır.<br />
Mehmet Akif ERSOY’un dizeleri anlatır<br />
bembeyaz Sarıkamış’ın yüreklerde bıraktığı<br />
simsiyah yası:<br />
“Bastığın yerleri ‘toprak’ diyerek geçme, tanı!<br />
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.<br />
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı.<br />
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.”<br />
Bayrağı, milleti, vatanı, inancı, namusu ve<br />
şerefi için can veren Mehmetçiklerimizin unutulmaması<br />
dileğiyle...<br />
KAYNAKÇA<br />
• Büyük Harpte 10. Kolordu ve Sarıkamış Muharebeleri, Selahattin,<br />
İstanbul, Askeri Matbaa, 1931.<br />
• Sarıkamış Harekâtı, 12-24 Aralık 1914, Nikolski, <strong>Ankara</strong>, Genelkurmay<br />
Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1990.<br />
• Sarıkamış Dramı, Alptekin Müderrisoğlu, İstanbul, Kastaş Yayınları,<br />
1997.<br />
• Sarıkamış, Köprülülü Şerif (İlden), İstanbul, Türkiye İş Bankası<br />
Kültür Yayınları, 1998.
Change language