Dünden Bugüne Arakan - İhh İnsani Yardım Vakfı

Dünden Bugüne Arakan 9
lamıyla boyunduruk altına almak için yerine Roşang Mardan Narayan’ı,
yani Çittagong’un Tripura valisini bırakarak başkente geri dönmüştür. 18
Bangladeş’in Budistleri olan Maghlar, Jumya Maghları ve Roang Maghları
olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Bu durum, Roang Maghlarının Rohang
olarak bilinen gruptan geldiğine ve Arakan’ın farklı bir etnik grubuna
ait olduklarına işaret eder. 19
Arakan’ın 17. yüzyılda yaşamış en meşhur şairlerinden Şah Alaval, kötü
talihli Moğol prensi Şah Şuca’nın en küçük kızını anlattığı Amina Ağıtı’nda,
Rohang Krallığı’ndan ve Rohingyalardan bahseder. Şairin Rohang ve
Rohingyalardan söz ettiği Saif’ul-Mülk Badi’uz-zamal ve İskendername
isimlerinde iki meşhur şiiri daha vardır. Yukarıda işaret edilen örnekler
ve deliller ışığında, Arakan’ın yerel isminin ilk defa Araplar tarafından
kullanılmış olan Rohang olduğunu kati olarak söylemek mümkündür.
Arakan Halkı
Arakan’da belli başlı iki etnik grup bulunmaktadır. Bunlardan İslam
dinini benimsemiş olan Rohingyalar, Arakan nüfusunun çoğunluğunu
oluşturmaktadırlar. Azınlık durumunda olan Maghlar ise Budizm’in takipçileridir.
1942 yılından evvel Arakan’ın tümü, Rohingyalar ve Maghlar
tarafından ele geçirilmiştir. 1942 yılında Müslümanlara karşı başlatılan
propaganda sonucunda Güney Arakan’da yerleşik durumda olan
Müslümanlar kuzeye doğru ilerlemeye zorlanmış, Budist Maghlar şu
anda nüfusunun çoğunluğunu oluşturdukları ülkenin güney yarısını
ele geçirmişlerdir.
Arakan tepelerinde çoğu animist olan birkaç kabile yaşamaktadır. Bunların
sayıları hakkında kesin bir bilgi yoktur. Kamiler, Mrolar, Çaungtalar,
Saaklar, Çinler, Çavlar, Haungtsolar, Ahnular ve Konlar arasında en
baskın olan ırklar; Mrolar, Kamiler ve Çinlilerdir.
Rohingyalar
Rohingya kelimesi ya rohai kelimesinden türemiş ya da roşangi teriminden
bozularak Rohingya hâlini almıştır. 20 Hem rohai hem de roşangi terimleri,
eski Arakan’da (rohang/roşang/roang) yerleşik Müslümanlar için
kullanılmaktadır. Çittagong’un Müslüman nüfusu içerisinde belli başlı iki
etnik grup bulunmaktadır. Bunlardan biri Çatganiya adı ile bilinen grup,
diğeri ise Rohailerdir. Bu gruplardan her ikisi de aynı dine tabi olmalarına
rağmen farklı kültürlere sahiptirler. Aslında Çittagong’un Rohaileri,
1784 yılında ülkenin işgal edilmesinden sonra Burmalıların zalimce tu-
18 S. B. Qanungo, History of Chittagong, s. 159-160.
19 Bangladesh District Gazetteers, Chittagong, s. 115.
20 Ch. Mohd. A.F. Hazary, “Burma, an Arab land of East”.