Dünden Bugüne Arakan - İhh İnsani Yardım Vakfı
Dünden Bugüne Arakan - İhh İnsani Yardım Vakfı
Dünden Bugüne Arakan - İhh İnsani Yardım Vakfı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
70 VII. Bölüm İNGİLİZ İŞGALİNDE ARAKAN<br />
<strong>Arakan</strong>’da İngiliz İdaresi (1825-1947)<br />
İngilizlerin <strong>Arakan</strong>’ın idaresini 1826’da ele geçirmesinin ardından, şartlar<br />
uzun süre belirsizliğini korudu. İngilizler, 1836’da kendilerine karşı<br />
girişilen büyük bir isyanı bastırdılar ve bu tarihten sonra ülkedeki iç karışıklıklar<br />
son buldu. 165 <strong>Arakan</strong> ve Tannesserim, başlangıçta Hindistan<br />
Genel Yönetimi’nin doğrudan denetimi altına verildi ve farklı bir statü<br />
ile yönetilmeye başlandı. Ancak <strong>Arakan</strong> kısa bir süre sonra Bengal yönetimine<br />
verildi. <strong>Arakan</strong> Muhtarlığı da Çittagong Komiserliği’ne bağlandı.<br />
Hindistan’daki yönetim şekli burada da devreye girdi. Fakat çok geçmeden<br />
<strong>Arakan</strong> kendi komiserliğine sahip oldu ve bir önceki komiserliğin<br />
altında işlerlik kazandı. 166 İdare yeniden düzenlendi. Aynı zamanda <strong>Arakan</strong><br />
Komiserliği başyardımcısı olan ve bugün vekil komiser olarak adlandırılan<br />
bölge amiri, bu komiserlik bünyesinde bölge sulh hâkimliği,<br />
yargıçlık ve tahsildarlık görevlerini de ifa etmeye başladı. Onun altında<br />
başka bir komiser yardımcısı bulunmaktaydı ve başvuruları dinleme yetkisi<br />
dışında benzer yetkilere sahipti. Ayrıca Myotugyi olarak bilinen ve<br />
bölgenin bütün mali işlerinden sorumlu bir kişi göreve atandı. Myotugyi’nin<br />
altında Kyun-ok olarak adlandırılan kişiler, şahsi halkalarındaki<br />
gelirleri toplamakla görevlendirildi. Kyun-okların altında ise Yva-gaunglar,<br />
yani köy başkanları görev yaptı. Bu düzenleme zaman zaman değişikliklere<br />
tabi tutuldu. Her kasaba için kasaba memurları tayin edildi.<br />
Bu memurların her biri kendi bölgelerinde aynı zamanda sulh yargıcı,<br />
hâkim ve yardımcı tahsildar olarak görev yaptı. 167<br />
Bu şekilde bir hukuk idaresinin bölgede işlerlik kazanmaya başlaması,<br />
insanların gelirleri üzerinde önemli bir etki yaptı. Resmî baskılar ve yüksek<br />
fiyatlar yasa dışı hâle geldi ve haydutluğa karşı her zaman olduğundan<br />
çok daha acımasız önlemler alındı. Yeni rejimin temel hedefi, can<br />
ve mal güvenliğinin sağlanması oldu. Barışın tesisi ile birlikte, Burmalılar<br />
tarafından sürülen ya da savaş zamanı kaçan <strong>Arakan</strong> halkı da geri<br />
geldi ve daha çok Çittagong bölgesinin güney kısımlarına yerleşti. <strong>Arakan</strong><br />
halkının bu hareketliliği Phayre tarafından şu şekilde ifade edilmektedir:<br />
“Zor zamanlarda ülkelerinden kaçanların torunları Çittagong’un<br />
güney bölgesine, sahildeki adaya yerleştiler. Bengal’in Sundarbanları bile<br />
geri dönmeye başladı. Kuzeydoğu mason rüzgârları zamanında gemiler<br />
kadın, erkek, çocuk her yaştan insanla dolup taştı. 30-40 yıldır dönemedikleri<br />
vatanlarına yanlarına alabildikleri bütün eşyaları ile birlikte<br />
geri dönmeye başladılar.” 168<br />
165 A.g.e., s. 138.<br />
166 R. B. Smart, Burma Gazetteer, Akyab District, Cilt A, 1957, s. 85.<br />
167 A.g.e., s. 87.<br />
168 A.g.e., s. 47.
Change language