HSYK 2011 yılı faaliyet raporu - Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

Alt mahkemelerdeki hâkimler ve savcılar ilk defa, onların mesleki kaderleri hakkında karar verebilecek
güce sahip üst düzey bir kurulda şimdi temsil edilmektedirler. Birçok gözlemci bunu büyük
bir ilerleme olarak değerlendirmektedir, özellikle bağımsızlık açısından önemlidir.
Cumhurbaşkanı tarafından atanan dört adet asıl üye, yükseköğrenim kurumları hukuk fakültelerinden
veya serbest avukatlık yapan avukatlardan seçilmek zorundadır. Bu yüzden, Yüksek
Kurul içinde serbest avukatlık yapan avukatların üyeliği tamamen güvence altına alınmamıştır.
Hâkimler, savcılar ve serbest olarak çalışan avukatlar her yargısal sistemin üç temel dayanak
noktasını oluştururlar. Avukatların rolünün Türkiye’de hafife alınmış görünmesi sebebiyle, avukatlardan
daha fazla temsilcinin Kurulda bulunması önemlidir. Yüksek Kurulun işleri üç daire
tarafından gerçekleştirildiği için, her daire içerisinde barodan bir adet üye bulunmalıdır. Bu durum,
toplam üyelik sayısında herhangi bir artışı zaruri kılmaz çünkü aksine Yüksek Kurulda bir
hukuk fakültesi temsilcisi yeterli gözükmektedir.
Seçim süreci reformu bakımından tek kişi tek oy sisteminin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal
edilmesi tartışmalıdır. Mahkeme tarafından karar verilen sistem “politik” çoğunluğun mevcut
koltukların hepsini kazanmasına olanak tanımaktadır.
Hâkim ve savcı sınıfından olmayan üyelerin Cumhurbaşkanı tarafından atanması ve bu konuda
Meclisin seçim sürecinin dışında bırakılmasından dolayı, Türk toplumunun farklı kültürel ve
politik yönelimlerinin Yüksek Kurul içinde temsil edilmesi güvence altına alınmamıştır. Bu bakımdan
alternatif olarak Büyük Millet Meclisinin nitelikli çoğunluğu ile belirlenecek dört adayın
Kurula seçilmesi mümkün olabilir.
Adalet Bakanı Yüksek Kurul Başkanı sıfatıyla, disiplin soruşturmalarını engelleyecek yetkisini
elinde bulundurmaktadır. Her ne kadar bu yetki bugüne kadar nadiren kullanılabilmiş ise de
bunun sadece olasılığı bile hâkimler ve savcılar üzerinde olumsuz etki oluşturmaktadır.
Kararların kamusallığı bakımından gerekçeli olması ve herkesin erişimine imkân sağlayacak biçimde
Kurulun İnternet sitesinde yayımlanmasına yasal olanak sağlanması olumlu bir gelişmedir.
Bununla birlikte AİHS’nin 13 üncü maddesinde öngörülen etkili başvuru yoluna ilişkin tarafsızlık
standardının tam olarak karşılanabilmesi için yeniden inceleme ve itiraz kurumunun tarafsızlığı
sağlayacak şekilde tekrar ele alınması gerekir. Yeniden inceleme sonucunda itirazın Genel
Kurula gelmesi durumunda, 14 üye diğer 7 meslektaşının etkisi altında kalabilecektir. Bu sorun
Daire kararlarına yönelik itirazın diğer iki Dairenin üyelerinden oluşacak “küçük bir kurul”da
değerlendirilmesi ile çözülebilir.”
112