HSYK 2011 yılı faaliyet raporu - Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

1. ADAYLIKLA İLGİLİ FAALİYETLER
Anayasanın 159’uncu maddesi ve 6087 sayılı “Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu”nun
4’üncü maddesi ile hâkim ve savcıları mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme,
her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, denetleme, disiplin cezası verme,
görevden uzaklaştırma ve meslek içi eğitimlerini yaptırma görevleri HSYK’ya verilmiştir.
Anayasa ve ilgili mevzuatta açıkça ifade edildiği gibi, hâkim ve savcılarla ilgili görevlerin önemli
bir bölümü HSYK tarafından yerine getirilmektedir. Bu kapsamda 6087 sayılı Kanunla adaylık
eğitimini bitiren hâkim ve savcıların mesleğe kabulü HSYK’ya ait olmakla birlikte, HSYK’nın
hâkim ve savcı adaylarının alımı konusunda bir yetkisi bulunmamaktadır.
Hâkim ve savcı adayı alımı yetkisi, Adalet Bakanlığında olup, hâkim ve savcılar Bakanlığın gözetim
ve denetiminde staj yapmaktadırlar. 2802 sayılı Kanun, hâkim ve savcı adaylarının alımı
için yazılı sınav öngörmüş olup, bu sınav ÖSYM tarafından yapılmaktadır. Yazılı sınavın ardından
hâkim ve savcı aday adayları mülâkat sınavına tabi tutulmaktadırlar. Mülâkat Kurulu, Adalet
Bakanlığı Müsteşarı veya görevlendireceği Müsteşar Yardımcısı başkanlığında, Teftiş Kurulu
Başkanı, Ceza İşleri Genel Müdürü, Hukuk İşleri Genel Müdürü ve Personel Genel Müdürü
ile Türkiye Adalet Akademisi Yönetim Kurulunun her sınav için kendi üyeleri arasından belirleyeceği
iki üye olmak üzere, toplam yedi üyeden oluşmaktadır. Mevcut Mülâkat Kurulunda
HSYK’nın herhangi bir temsilcisi bulunmamaktadır.
AB ilerleme raporları ve istişarî ziyaret raporlarında Adalet Bakanlığının hâkim adaylarını seçme
sürecindeki rolünün kaldırılması, bu konunun Türkiye Adalet Akademisine ya da HSYK’ya
bırakılması tavsiye edilmektedir.
Avrupa Hâkimleri Danışma Konseyi 2007 (10) sayılı görüşünün 42’nci maddesinde ise,
hâkimlerin seçimi ve atanmasının yüksek yargı konseylerince yerine getirilmesi gerektiği belirtilmektedir.
Diğer taraftan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ve sorumluluğuna
ilişkin 2010 (12) sayılı tavsiye kararının 44 ve 51’inci maddelerinde, hâkimlerin
alımının yargı bağımsızlığına uygun bir şekilde yapılması gerektiği ifade edilmektedir.
Sonuç olarak, 2802, 6087 ve 4954 sayılı kanunlarda değişiklik yapılarak en azından Mülakat
Komisyonunda HSYK’nın da etkin temsilinin sağlanmasının yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı
açısından daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.
1.1. STAJ MAHKEMELERİNİN BELİRLENMESİ
6087 sayılı Kanunun 9/6-a maddesi, hâkim ve savcı adaylarının staj mahkemelerinin belirlenmesi
görevini HSYK’ya vermiştir. Hâkim ve savcı adaylarının staj mahkemelerine ilişkin Yönetmelik’in
8’inci maddesinde, adayların stajlarını yapacakları staj mahkemelerinin iki yılda bir olmak
üzere ocak ayının üçüncü haftasında, asil ve yedek üyelerin katılacağı toplantıda, işlerin dağıtımı
ve iş durumu göz önünde tutularak Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirleneceği
ifade edilmektedir. Ancak Anayasa değişikliği ve 6087 sayılı Kanundan önce, 2004 yılında çıkarılan
bu Yönetmelik’in yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
52