Rusya'nın Orta Asya Politikaları - Ahmet Yesevi Üniversitesi

hoca ahmet yesevi uluslararası türk-kazak üniversitesi
b) Çin
64
VIII.
b
ölü
m
Günümüzde Rusya, Orta Asya’daki en büyük rakibi olarak ABD’yi görmekte ve bu
bağlamda özellikle ŞİÖ çerçevesinde Çin ile işbirliğine dahi gitmektedir. Hâlbuki uzun
vadede Rusya’nın bölgedeki en büyük rakibinin Çin olacağı tahmin edilmektedir. Rusya,
Orta Asya ülkelerine bir bütün olarak bakarken, ŞİÖ ve AEİÖ çerçevesinde bölgede
etkisini artırmaya çalışmaktadır. Çin ise Orta Asya ülkeleri ile ikili ilişkiler geliştirmekten
yana bir politika izlemekte ve bu politikasında başarılar elde etmektedir.
Örneğin, Çin Orta Asya’nın en gelişmiş ülkesi Kazakistan ile iki taraflı ticarî ilişkiler
geliştirmektedir. Ticarî ilişkilerin temelinde ise enerji kaynakları ile başta tekstil olmak
üzere ucuz Çin malları yer almaktadır. Hiç şüphesiz Çin’in bu ülkeye yatırımları
da her geçen gün artmaktadır. Enerji konusu, Çin’in Türkmenistan ile ilişkilerinde de
ön plana çıkmaktadır. Kırgızistan ile Tacikistan ise Çin malları için büyük bir pazar
oluşturmaktadır. 58 Hatta bundan dolayı Çin, komşu olduğu Orta Asya ülkeleri ile olan
sınır bölgelerinde pazarlar oluşturmaktadır.
Özbekistan’ın Amerikan üslerini kapattırması ise Çin tarafından sevinçle karşılanmış
ve bu ülkeye olan yatırımlarını artırmıştır. Böylece Çin bugün, her ne kadar daha çok
ekonomik olarak bölgede varlığını artırsa da, bu ülkenin önümüzdeki yıllarda siyasî
anlamda da güçleneceği beklenmektedir. Rusya, bugün Çin ile işbirliğine gitmesine
rağmen, bu tehlikeyi görmekte ve ŞİÖ’nün yanı sıra Çin’in üye olmadığı bölgesel kuruluşları
ön plana çıkarmaktadır. Bu bağlamda AEİÖ ticarî alanda, KGAÖ de askerî
alanda ön plana çıkmaktadır.
58
Sergey Luzinyan, “Lekarstvo Ot İslamskoğo Ekstremizma”, Nezavisimaya Gazeta, 2 Nisan 2007.