Pnömatosel oluşumu ve kendiliğinden iyileşme ile karakterize ateş ...

Diagn Interv Radiol 2010; 16:201–203
© Türk Radyoloji Derneği 2010
Bu makale Diagnostic and Interventional Radiology’de yer alan İngilizce makalenin
Türkçesi olup kaynak gösterme ve dizinleme amacı ile kullanılamaz.
Fire-eater’s pneumonia characterized by pneumatocele
formation and spontaneous resolution
TORAKS RADYOLOJİSİ
OLGU BİLDİRİSİ
Pnömatosel oluşumu ve kendiliğinden iyileşme ile karakterize
ateş yutucu pnömonisi
Figen Kadakal, Mehmet Atilla Uysal, Nazan Bayram Gülhan, Nurten Güner Turan, Sibel Bayramoğlu,
Veysel Yılmaz
ÖZET
Petrol türevi sıvı hidrokarbonlar endüstride ve evlerde yaygın
olarak kullanılmaktadır. Fazla miktarlarda aspire edilmeleri
ekzojen lipoid pnömoninin (ateş yutucu pnömonisi) akut ve
ölümcül bir formuna yol açabilir. Biz burada lamba yağının
yanlışlıkla içilmesine bağlı olarak gelişen, pnömatosel oluşumu
ve kendiliğinden iyileşme ile karakterize nadir bir kimyasal
pnömonit olgusunu sunuyoruz. Başlangıçta ön-arka akciğer
grafisinde alt zonlarda, düzgün çevrelenmiş, hava-sıvı seviyesi
bulunan veya bulunmayan kitleler görülmüştür. Bilgisayarlı
tomografide hava-sıvı seviyeleri bulunan ve bulunmayan, çok
sayıda, ince duvarlı kavite görülmüştür. Başlangıçtaki gürültülü
görünüme rağmen kortikosteroid veya antibiyotik kullanılmadan
bulguların tamamen düzelmesi dikkate değerdir.
Anah tar söz cük ler: • pnömoni • bilgisayarlı tomografi
• radyografi
Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve
Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları (F.K., M.A.U. dratilla@
yahoo.com, V.Y.) Bölümü, İstanbul; Gaziantep Üniversitesi Tıp
Fakültesi, Göğüs Hastalıkları (N.B.G.) Anabilim Dalı, Gaziantep;
Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji (N.G.T.,
S.B.) Bölümü, İstanbul.
Gelişi 16 Aralık 2007; revizyon isteği 12 Mayıs 2008; revizyon gelişi 22
Mayıs 2008; kabulü 21 Eylül 2008.
E-yayın tarihi: 5 Ekim 2009
DOI 10.4261/1305-3825.DIR.1591-07.1
Petrol türevi sıvı hidrokarbonlar endüstride ve evlerde yaygın olarak
kullanılmaktadır. Benzin, floroklorokarbon, makine /motor
yağları, çakmak benzini, ispirto, mazot, lamba yağı ve kerosen en
iyi bilinen sıvı hidrokarbon bileşikleridir (1). İnsanlar pek çok şekilde,
en sıklıkla kaza eseri aspire ederek bu bileşenlere maruz kalabilir. Petrol
aspirasyonu ateş üfleme için çakmak benzini veya kerosen kullanan ateş
yutucularda da görülebilir. Sıvı parafin veya petrolün aşırı miktarda aspirasyonu
ekzojen lipoid pnömoninin (ateş yutucu pnömonisi) akut ve
ölümcül bir formuna yol açabilir (2). Karakteristik klinik belirtiler öksürük,
solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı ve ateştir. Akciğer grafisinde konsolidasyonlar,
düzgün çevrelenmiş nodüller ve pnömatoseller gözlenir (3–
5). Önerilen tedavi steroid ve/veya antibiyotiktir (6–8). Bizim olgumuz
ateş üfleme gösterisi sırasında yanlışlıkla lamba yağını aspire eden 27
yaşında bir erkek hastadır. Hasta tedaviyi reddetmiş ve yalnızca analjezik
kullanmış olmasına rağmen hem klinik, hem de radyolojik iyileşme
gözlenmiştir.
Olgu bildirisi
Şovmen olarak çalışan 27 yaşında erkek hasta ateş yutma gösterisi
sırasında yanlışlıkla 50 mL lamba yağı (parafin karışımı) yutmuştur.
Olaydan 4–5 saat sonra titreme, yüksek ateş (40°C) solunum sıkıntısı ve
göğüs ağrısı yakınmaları ile yerel hastanenin acil servisine başvurmuştur.
Hastaneye yatmayı ve tedavi görmeyi reddetmiş, ancak daha sonra
iki gün süreyle analjezik kullanmayı kabul etmiştir. Olaydan üç gün sonra
ateş dışındaki yakınmaları ile polikliniğe gelmiştir. Fizik muayene bulguları
ve genel vücut durumu normal olarak değerlendirilmiştir. Ön-arka
akciğer grafisinde alt zonlarda, düzgün çevrelenmiş, hava-sıvı seviyesi
bulunan veya bulunmayan kitleler saptanmıştır (Şek. 1). Tüm laboratuvar
tetkikleri normal sınırlar içinde bulunmuştur. Solunum fonksiyon
testleri şu şekildedir: FVC (zorlu vital kapasite), 4.07 L/s (öngörülenin
%79’u); FEV1 (bir saniyedeki zorlu ekspiratuvar volüm), 3.83 L/s (öngörülenin
%88’i); FEV1/FVC %94.1. Bilgisayarlı tomografide (BT) hava-sıvı
seviyeleri bulunan ve bulunmayan, çok sayıda, ince duvarlı kavite görülmüştür
(Şek.2). Hastaya kimyasal pnömonit tanısı konmuştur. Hasta
tedaviyi reddettiğinden 10 gün sonraya kontrol randevusu verilerek
gönderilmiştir. Kontrol muayenesinde tüm yakınmalarının düzeldiği ve
başlangıçtaki akciğer grafisinde saptanan opasitelerin iyileşmekte olduğu
gözlenmiştir. Hasta tedaviyi reddetmiş ve dört ay boyunca kontrole
gelmemiştir. Dört ay sonra akciğer tomografisi çekilmiştir (Şek. 3).
Tartışma
Uçuculuğu düşük, viskozitesi yüksek hidrokarbonların aspirasyonu
kronikleşen ve genellikle belirtisiz seyreden psödotümöral ekzojen lipoid
pnömoniye yol açabilir. En sık görülen örneği parafin yağı aspirasyo-
201

a
b
Şekil 1. Ön-arka akciğer grafisinde hava-sıvı seviyeleri bulunan
bazal opasiteler görülmektedir.
a
Şekil 2. a, b. Başvuru sırasındaki yumuşak doku (a) ve akciğer (b)
pencerelerinde aksiyal BT görüntülerinde çapları 4–8 mm arasında
değişen, hava-sıvı seviyeleri bulunan, çok sayıda, iki taraflı bazal kistik
lezyonlar görülmektedir.
b
Şekil 3. a, b. Dört ay sonraki yumuşak doku (a) ve akciğer (b)
pencerelerinde aksiyal BT görüntülerinde Şek. 2’de gösterilen kistik
kaviter lezyonların tamamen gerilediği görülmektedir.
202 • Eylül 2010 • Diagnostic and Interventional Radiology
nudur. Uçuculuğu yüksek, viskozitesi
düşük hidrokarbonların aspirasyonu
ise akut psödoenfeksiyöz pnömoniye
neden olabilir. En sık aspire edilen
hidrokarbon kerosendir, ancak ispirto
ve petrol ürünleri içeren temizlik malzemelerinin
de aspire edildiği bildirilmiştir
(9, 10).
Grossi ve arkadaşları ateşleyici sıvının
yutulmasından bir hafta sonra alınan
akciğer dokusu örneğinde deneysel
modellerde ortaya çıkan belirtiler
doğrultusunda histolojik olarak akut
nekrotizan bronşiyolit ve akut nekrotizan
fibrinöz pnömoni bulunduğunu
bildirmiştir (7, 11). Burkhardt ve arkadaşları
reaksiyonun psödoenfeksiyonun
sonucu olabileceğinin gösterildiği
tek örnek olan olgu sunularında
elektron mikroskobunda inflamasyonu
belirlemiştir (3). Bizim olgumuzda invaziv
doku örneklemesi ve mikrobiyolojik
değerlendirme yapılmamış olmasına
rağmen, klinik ve radyolojik seyir
Kadakal ve ark.

ile laboratuvar bulguları ateş yutucu
pnömonisi tanısını doğrulamıştır.
Herhangi bir düzeyde hidrokarbon
maruziyeti akciğerlerle ilgili belirtilere
neden olabilir. Klinik belirtiler özgün
değildir ve ateş, öksürük, solunum sıkıntısı
ve kusmasız gastrointestinal
tahrişten oluşur (5, 7). İki ila üç hafta
içinde kaybolan belirtiler olarak siyanoz,
hemoptizi, göğüs ağrısı ve/veya
ishal de bildirilmiştir. Hidrokarbon
pnömonisi olgularının %1–2’si siyanoz,
apne ve kardiyak arrest ile kaybedilebilir
(12, 13). Tanı hidrokarbon maruziyeti
öyküsü varsa doğrudan konur.
Sıvı hidrokarbon aspirasyonuna bağlı
pnömoni bulunan hastalarda radyolojik
bulgular geniş bir aralıkta değişim
gösterebilir. Gondouin ve arkadaşlarının
parafin yağı aspirasyonuna bağlı
ekzojen lipoid pnömoni gelişen hasta
serilerinde en sık saptanan radyolojik
bulgular alveoler konsolidasyon (%51),
buzlu cam görünümünde opasiteler
(%39) ve alveoler nodüller (%23) şeklinde
bildirilmiştir (14).
Lipoid pnömoni tanısı koymak için
en iyi yöntem yüksek çözünürlüklü
bilgisayarlı tomografidir. Alveoler konsolidasyonlar,
buzlu cam görünümü,
interlobüler bölmeler ve intralobüler
intersitisiyumda kalınlaşma gibi intersitisiyel
anomaliler ve küçük, sınırları
iyi belirlenemeyen sentrilobüler nodüller
görülebilir. Ayrıca pnömatosel
oluşumu ve pnömotoraks gibi olası
komplikasyonlar da saptanabilir (15,
16).
Akciğer grafilerindeki görüntüleme
bulguları genellikle iki hafta ila sekiz
ay içinde pek az skar dokusu bırakarak
iyileşir (4, 5). Bizim olgumuzda akciğer
grafisi ve BT incelemede düzgün
çevrelenmiş, hava-sıvı seviyesi gösteren
alt zon kitleleri saptanmıştır. Bir
ay sonunda belirtiler iyileşmiş, belirgin
radyolojik düzelme gözlenmiştir.
Dördüncü aydaki kontrol taramasında
pek az sekel görülmüştür.
Hidrokarbon pnömonisinde nadiren
pnömotoraks ve pnömomediyesten
komplikasyonları görülür. Yanlışlıkla
hidrokarbon zehirlenmesine uğrayan
3462 İranlı çocuktan altısında pnömotoraks,
ikisinde pnömomediyasten
geliştiği bildirilmiştir (17). Tedavi genellikle
destekleyicidir ve ventilatör
desteği gerekebilir. Antibiyotik ve kortikosteroid
kullanımı konusu halen tartışmalıdır.
Borer ve Koelz semptomatik
tedavinin yeterli olduğunu ve antibiyotik
kullanımının komplikasyon gelişirse
yarar sağlayacağını bildirirken,
literatürde antibiyotik ve steroidin rutin
olarak kullanılması gerektiğini vurgulayan
yayınlar da vardır (18).
Sonuç olarak lamba yağını aspire
eden bir şovmenin akciğer grafisinde
hava-sıvı seviyeleri bulunan ve bulunmayan
çok sayıda ince duvarlı kavitenin
görüldüğü bir olguyu sunduk.
Klinik ve radyolojik bulguların kendiliğinden
düzelmesi dikkat çekicidir.
Teşekkür
Gamze Kılıçoğlu ve Alp Aker’e bu çalışmadaki
değerli katkılarından ötürü müteşekkiriz.
Acknowledgements
We are indebted to Gamze Kılıçoğlu and
Alp Aker for their invaluable assistance in this
study.
Kaynaklar
1. Lai MW, Klein-Schwartz W, Rodgers GC,
et al. Annual Report of the American
Association of Poison Control Centers’
National Poisoning and Exposure
Database. Clinical Toxicology 2006;
44:803–932.
2. Brander PE, Taskinen E, Stenius-Aarniala B.
Fire eater’s lung. Eur Respir J 1992; 5:112–
114.
3. Burkhardt O, Merker HJ, Shakibaei M,
Lode H. Electron microscopic findings in
BAL of a fire-eater after petroleum aspiration.
Chest 2003; 124:398–400.
4. Franquet T, Gomez-Santos D, Gimenez A,
et al. Fire eater’s pneumonia: radiographic
and CT findings. J Comput Assist Tomogr
2000; 24:448–450.
5. Facon D, Coumbaras J, Bigot E, Bahlouli F,
et al. Acute hydrocarbon pneumonia after
white spirit aspiration: sequential HRCT
findings. Eur Radiol 2005; 15:31–33.
6. Gentina T, Leblond TI, Birolleau S, et al.
Fire eater’s lung: seventeen cases and review
of the literature. Medicine 2001;
80:291–297.
7. Grossi E, Crisanti E, Poletti G, et al. Fireeater’s
pneumonitis. Monaldi Arch Chest
Dis 2006; 65:59–61.
8. Karacan O, Yilmaz I , Eyuboglu FO. Fireeater’s
pneumonia after aspiration of liquid
paraffin. Turk J Pediatr 2006; 48:85–88.
9. Osterhoudt KC, Burns EM, Shannon M,
Henretig FM. Toxicologic emergencies. In:
Fleisher GR, Ludwig S, Henretig FM, eds.
Textbook of pediatric emergency medicine.
Philadelphia: Lippincott, Williams and
Wilkins; 2006; 951–952.
10. Barone S. Child-resistant packaging.
Consumer Product Safety Review. 2002;
6:3. Available at http://www.cpsc.gov/
cpscpub/pubs/cpsr_nws23.pdf. Accessed
on December 15, 2007.
11. Scharf SM, Heimer D, Goldstein J.
Pathologic and physiologic effects of aspiration
of hydrocarbons in the rat. Am Rev
Respir Dis 1981; 124:625–629.
12. Haas C, Lebas FX, Le Jeunne C, et al.
Pneumopathies caused by inhalation of
hydrocarbons: apropos of 3 cases. Ann
Med Intern 2000; 151:438–447.
13. Franquet T, Gimenez A, Roson N, et al.
Aspiration diseases: findings, pitfalls, and
differential diagnosis. Radiographics 2000;
20:673–685.
14. Gondouin A, Manzoni P, Ranfaing E, et al.
Exogenous lipid pneumonia: a retrospective
multicentre study of 44 cases in France.
Eur Respir J 1996; 9:1463–1469.
15. Marchiori E, Zanetti G, Dante L et al.
Lipoid pneumonia in adults: findings on
high-resolution computed tomography.
Radiol Bras 2007; 5:315–319.
16. Laurent F, Philippe JC, Vergier B, et al.
Exogenous lipoid pneumonia: HRCT, MR,
and pathologic findings. Eur Radiol 1999;
9:1190–1196.
17. Marandian MH, Youssefian H, Saboury M,
et al. Accidental hydrocarbon ingestion in
children. Clinical, radiological, biological
and pathological findings in 3,462 cases.
Ann Pediatr (Paris) 1981; 28:601–609.
18. Borer H, Koelz AM. Fire-eater’s lung
(hydrocarbon pneumonitis). Schweiz Med
Wochenschr 1994; 124:362–367.
Cilt 16 • Sayı 3
Ateş yutucu pnömonisi • 203