Bel ağrıları - Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Bel a¤r›lar›
Kaynağına göre sınıflandırma:
1. Psikojenik ağrılar,
2. Visserojenik ağrılar (böbrek, pelvik organlar, retroperitoneal
organlar),
Bu grupta ağrı aktivite ile ilişkili değildir.
3. Vasküler bel ağrıları (abdominal anevrizma),
4. Nörojenik bel ağrıları (sinir kökü irritasyonları),
5. Spondilojenik bel ağrıları,
6. İdiyopatik bel ağrıları.
Anatomik yapılara göre sınıflandırma:
A. Kemik yapılara bağlı bel ağrıları:
• Konjenital anomaliler: sakralizasyon, lumbalizasyon,
spina bifida, blok vertebra, hemivertebra, konjenital
spondilolistezis, kifoz, skolyoz, komplet veya parsiyel
agenezi, faset tropizmi.
• Travmatik: vertebra fraktürleri, spondilolizis,
spondilolistezis, disk hernileri.
• Dejeneratif nedenler: osteoartrit, spondiloz, kanal
stenozu, difüz idiyopatik hiperostoz.
• Metabolik-endokrin nedenler: osteoporoz, gut,
psödogut, Paget hastalığı.
• İnflamatuvar nedenler: seronegatif spondilartritler.
• Tümöral nedenler.
• İnfeksiyöz nedenler: osteomiyelit, diskit, epidural
abse (tüberküloz, bruselloz vb.).
B. Yumuşak dokulardan kaynaklanan bel ağrıları:
• Postural deformiteler,
• Miyofasiyal ağrı sendromu,
• Fibromiyalji,
• Sinirsel ve damarsal patolojiler (abdominal aort
anevrizması, rüptür, epidural hematom vb.).
C. Yansıyan ağrılar: Pelvik sorunlar, endometriyozis,
kitle, kist, pelvik inflamatuvar hastalık, prostatit, sistit,
pankreas hastalıkları, posterior duodenal ülserler, renal
hastalıklar.
Bel ağrısı yapabilecek diğer nedenler:
1. Kas disfonksiyonundan kaynaklanan ağrılar (ağrılı
kas spazmı; postoperatif kas spazmı, kas gerginliğinde
artış, kas yorgunluğu; tetik nokta ile birlikte miyofasiyal
ağrı sendromu, fibromiyalji; kronik kas kontraktürleri).
Cilt 39 • Say› 4 • 2008
2. Eklem, ligaman ve kasların hastalıkları (lumbosakral
sprain, sakroiliyak sprain, faset sendromu).
3. Primer olarak psikolojik veya psikiyatrik hastalığa
bağlı bel ağrısı (psikolojik strese bağlı bel ağrısı, premenstrüel
sendrom ve bel ağrısı, çevresel ve öğrenme
faktörleri ile oluşan bel ağrısı, ağrı ve psikiyatrik hastalık
ilişkisi).
4. Diğer (pelvik organ hastalıkları, kolon hastalıkları,
retroperitoneal hastalıklar, kalça hastalıkları).
Bel ağrılarının epidemiyolojik özellikleri:
Bel ağrılarının ömür boyu prevalansı %60-80’dir.
Yıllık prevalansın %6-20 arasında değiştiği gösterilmektedir.
Bir yıllık insidans %2.27, kadınlarda %2.72, erkeklerde
%1.97’dir. İlerleyen yaş ile uyumlu olarak arttığı
gözlenmiştir ve ortalama iş günü kaybı 43 gündür.
İşe dönüş: %35 olguda 1 ay, %70 olguda 3 ay, %85 olguda
6 aydır.
Olguların %30’unda ağrı bacaklara yayılır, %80’i 6-
8 haftada tedavi olmaksızın iyileşmektedir. Akut ağrıda
%38 olguda 1 yılda 2. atak gelişmektedir. Subakut ağrıların
%41’inde, kronik bel ağrılı olguların %81’inde 1
yıl içinde yeni bir atak görülmektedir. İlk atak genellikle
20-40 yaşlarda ortaya çıkar. Altmış beş yaş üzerindeki
prevalans erkeklerde azalmaktadır. Cerrahi tedavi gereksinimi
en sık 30-39 yaşlarında ve erkeklerde ortaya
çıkmaktadır. Çalışan kesimde erkeklerde en fazla 20-24,
kadınlarda 30-34 yaşlarda iş gücü kaybına neden olur.
Beyaz erkeklerin ömür boyu risk oranı yüksektir.
Diğer önemli risk faktörleri; vücut ağırlığı ve uzun
boy (mesleki nedenle uygunsuz pozisyonda zorlanma
ve dejenerasyon). Ayrıca disk ölçüsü arttıkça dayanıklılığın
arttığı ve bel ağrısının daha az görüldüğü bildirilmektedir.
Disk hernisi (HNP) olgularında S 1
interartiküler
aralığının daha dar olduğu saptanmıştır ve dar spinal
kanalı olanlarda HNP sıktır. Skolyozda eğri 80° ise
ağrı ortaya çıkar. Fabrika işçilerinden bel-karın adaleleri
zayıf olanlarda bel ağrısına bağlı iş gücü kaybı daha
fazladır. Bel ağrısı-adale zayıflığındaki sebep-sonuç ilişkisi
tam olarak açıklanamamıştır. Fizik kondüsyonu iyi
olanlarda kronik bel ağrısı riski daha azdır. Bel ağrısına
zemin oluşturduğu ifade edilen spor dalları ise; jimnastik,
futbol, halter, güreş ve kürektir. Ayrıca bir diğer risk
faktörü olarak da sigara kullanımında; 45 yaş ve üzerinde
olmak ve yıllık kullanımın 50 paket olması ise bel
ağrısı riskini artırmaktadır. Mekanizma; intervertebral
disklere besin difüzyonu, sık öksürme ile intradiskal basınçta
artış, karboksihemoglobin formasyonunun meydana
gelişi ile açıklanmaktadır. Nikotin, vazokonstrüksiyona,
aterosklerotik değişikliğe, fibrinolitik aktivite
181