C:\Documents and Settings\Administrator\Desktop\izmir\08 makale.cdr
C:\Documents and Settings\Administrator\Desktop\izmir\08 makale.cdr
C:\Documents and Settings\Administrator\Desktop\izmir\08 makale.cdr
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ADÜ Týp Fakültesi Dergisi 2004; 5(1) : 39 - 41<br />
Olgu Sunumu<br />
ÝYATROJENÝK HÝPOPARATÝROÝDÝ'YE SEKONDER GELÝÞEN YAYGIN<br />
ÝNTRAKRANÝYAL KALSÝFÝKASYONLAR<br />
1 1 1<br />
Yelda Özsunar DAYANIR , Alparslan ÜNSAL , Kutsi KÖSEOÐLU<br />
ÖZET<br />
Hipoparatiroidi, bazal ganglion kalsifikasyonlarý ile seyredebilir.Ancak subkortikal beyaz cevhere kadar uzaným<br />
gösteren yaygýn intraserebral kalsifikasyonlar, hipoparatroidide nadir görülen bir tablodur. Bu olguda, etiyolojisi<br />
bilinmeyen epileptik nöbetler nedeniyle takip edilen 20 yaþýndaki bayan hastada bilgisayarlý tomografi (BT)'de<br />
yaygýn parankimal kalsifikasyonlar bulundu. BT bulgularý ýþýðýnda hastaya iyatrojenik hipoparatiroidi tanýsý<br />
kondu. Radyolojik bulgular tartýþýlarak, intraserebral kalsifikasyonlarýn ayýrýcý tanýsý gözden geçirildi.<br />
Anahtar sözcükler: beyin, kalsifikasyon, hipoparatiroidi<br />
Extensive Ýntracranial Calcifications Secondary To Ýatrogenic Hypoparathyroidism<br />
SUMMARY<br />
Hypoparatyroidsm can be associated with calcification of basal ganglia. Extensive intracerebral calcification<br />
extending into subcortical white matter, is however rarely seen in h ypoparatyroidism .A20-year-old female who<br />
presented with unexplained seizures underwent computerized tomography (CT) examination. CT showed<br />
extensive paranchymal calcification, which lead to a diagnosis of iatrogenic hypoparathyroidism. The<br />
radiological findings <strong>and</strong> differential diagnosis of intracerebral calcifications were discussed.<br />
Key Words: Brain, Calcification, Hypoparathyroidism<br />
Subtotal tiroidektomiyi takiben geliþen<br />
iyatrojenik hipoparatiroidi az görülen bir<br />
komplikasyondur. Radyolojik olarak genellikle bazal<br />
ganglion ve koroid pleksus kalsifikasyonlarý ile bulgu<br />
1<br />
verir. Bazal ganglionlar dýþýnda intrakranial<br />
2-8<br />
kalsifikasyonlarla seyretmesi oldukça nadirdir.<br />
Bildirilen benzer olgular genellikle paratiroid<br />
rezeksiyonunu takip eden çok uzun yýllar içerisinde<br />
9-10<br />
geliþmektedir. Tiroid operasyonundan 3 yýl sonra<br />
yaygýn intrakranial kalsifikasyonlar saptanmasý,<br />
olgumuzu daha da ilginç kýlmaktadýr.<br />
OLGU<br />
20 yaþýndaki bayan hasta 3 yýl önce epileptik<br />
nöbet þikayeti ile nöroloða baþvurdu. Bu dönemdeki<br />
kranial BT'si normal olan hastaya 400 mg/gün<br />
karbamazepin baþl<strong>and</strong>ý. Takip süresince herhangi bir<br />
þikayeti olmadý. Son 1 ay içinde birkaç kez nöbet<br />
geçirmesi üzerine çekilen BT incelemesinde; bilateral<br />
kaudat, lentiform nukleuslar, koroid pleksus ile<br />
frontal, parietal ve kýsmen oksipital loblardaki<br />
subkortikal beyaz cevherde yaygýn, simetrik<br />
kalsifikasyonlar sapt<strong>and</strong>ý (Resim 1a,1b,2). Kontrast<br />
madde enjeksiyonu sonrasý patolojik opaklaþma<br />
izlenmedi. Kalsifikasyonlar iki yönlü direk kafa<br />
grafisinde görülmedi. Hastaya MRG incelemesi<br />
yapýlmadý. Hasta hipopatiroidi ön tanýsýyla endokrin<br />
kliniðine refere edildi. Hastanýn sorgusu sýrasýnda, 3<br />
yýl önce tiroidektomi operasyonu sonrasýnda<br />
þikayetlerinin baþladýðý öðrenildi. Nörolojik takipte<br />
hastanýn nöbetleri ekstremite spazmlarý ve sýk<br />
tekrarlayan göz kýrpmalarý þeklinde tanýml<strong>and</strong>ý. Ýdrar<br />
inkontinansýnýn olmadýðý belirtildi. Chvostek ve<br />
1<br />
Adnan Menderes Üniversitesi, Týp fakültesi Radyoloji, Anabilim Dalý, AYDIN<br />
Resim 1. Olgunun bazal ganglionlar düzeyinden alýnan<br />
kontrastsýz (a) ve kontrastlý (b) BT kesitlerinde; bilateral<br />
kaudat nukleuslar, lentiform nukleuslar ile, frontal ve<br />
paryetal loblardaki gri-beyaz cevher birleþim yerinde yaygýn<br />
ve simetrik kalsifikasyon alanlarý izlenmekte.<br />
Trousseau bulgularýnýn pozitifliði dýþýnda fizik ve<br />
nörolojik muayene normaldi. K<strong>and</strong>a total kalsiyum ve<br />
inaktif kalsiyum düzeyleri sýrasýyla 0.8 mmol/l<br />
39
Ýyatrojenik hipoparatiroidiye sekonder geliþen yaygýn intrakraniyal kalsifikasyonlar<br />
Resim 2. Sentrum semiovale düzleminden alýnan<br />
kontrastsýz beyin BT kesitinde gri-beyaz cevher birleþim<br />
yerindeki yaygýn kalsifikasyonlar görülmekte.<br />
(Normal: 2.1-2.6), 0.3 mmol/l, (N: 1.05-1.25) ve total<br />
fosfor düzeyi 2.05 mmol/l (Normal: 0.8-1.5),<br />
parathormon düzeyi 3.7 ng/l (Normal: 12-72)<br />
bulundu.<br />
Kan kalsiyumu ve parathormon düzeyinin<br />
düþük, fosfor düzeyinin yüksek olmasý, klinik ve<br />
radyolojik bulgularla hipoparatiroidi tanýsý konuldu.<br />
Olgu, 7 gün boyunca gözlemde tutuldu. Herhangi bir<br />
þikayetinin olmamasý üzerine oral kalsiyum,<br />
parathormon ve karbamazepin tedavisi ile taburcu<br />
edildi.<br />
TARTIÞMA<br />
Parathormon eksikliðinin neden olduðu<br />
hipokalsemi, renal fosfat atýlýmýnýn azalmasý<br />
nedeniyle hiperfosfatemi ile birlikte seyreder.<br />
Nöromüsküler irritabilitede artýþ, kas güçsüzlüðü ve<br />
tetaniler görülür. Hipokalsemi, hiperfosfatemi ve<br />
perivasküler kalsiyum kristaloidlerinin birikimi<br />
sonucu baþta bazal ganglionlar olmak üzere yumuþ<br />
ak doku kalsifikasyonlarýna sebep olabilir. Bu<br />
kalsifikasyonlar zaman zaman bizim olgumuzda<br />
olduðu gibi taný konulmasýnda önemli bir ipucu<br />
oluþturur. BT'de saptanan bazal ganglion<br />
kalsifikasyonlarýnda 40 yaþýn altýnda, altta yatan<br />
6<br />
patolojik bir süreç aranmasý gerektiði söylenmiþtir.<br />
Literatürde basal ganglionlar dýþýnda yaygýn serebral<br />
kalsifikasyonlar tanýmlanmýþtýr. Ancak bunlarýn<br />
çoðunu idiyopatik hipoparathyroidi ve<br />
2-4,7-8<br />
pseudohipoparatroidi olgularý oluþturmaktadýr. Ýki<br />
olguda, tiroidektomi operasyonundan 30 ve 61 yýl<br />
sonra geliþen hipoparatroidi bulgularý ve serebral<br />
9-10<br />
kalsifikasyonlar gösterilmiþtir. Bizim olgumuz 3 yýl<br />
gibi nisbeten kýsa sayýlabilecek bir süre sonra bile,<br />
hipoparatiroidi intrakranial kalsifikasyonlarla<br />
seyredebileceðine dikkat çekmektedir. Serum<br />
kalsiyum düzeyinin literatürde belirtilen olgulara<br />
kýyasla daha düþük olmasý, sürecin hýzlanmasýna<br />
neden olmuþ olabilir. Etiyolojisi farklý (idiyopatik/<br />
iyatrojenik) kalsifikasyonlarýn BT görünümleri<br />
9<br />
arasýnda önemli bir fark saptanmamýþtýr.<br />
Hipokalseminin þiddeti ve sürecin uzunluðu<br />
kalsifikasyonlarýn yoðunluk ve yaygýnlýðýný<br />
belirleyici temel faktör olarak görünmektedir.<br />
Tanýmlanan olgularýn çoðunda intrakranial<br />
kalsifikasyonlar direk kafa radyografisinde bulgu<br />
vermemiþtir. Bu duruma Patel ve arkadaþlarý dikkat<br />
çekmiþ ve BT attenüasyon deðerleri 200 Haunsfield<br />
ünitesinden düþük olan kalsifikasyonlarýn direk<br />
11<br />
radyografide görülmediklerini belirtmiþlerdir. Lang<br />
ve arkadaþlarýnýn BT ile magnetik rezonans<br />
görüntülemesini (MRG) karþýlaþtýrdýklarý olguda<br />
BT'nin serebral kalsifikasyonlarý göstermede en<br />
9<br />
önemli taný aracý olduðu belirtilmiþtir. Bu olguda<br />
MRG, BT bulgularýna ek bir katký saðlamamýþtýr.<br />
Ancak ayýrýcý tanýda göz önünde bulundurulmasý<br />
gereken lipit proteinozisleri, familyal ferrokalsinozis,<br />
hipotiroidi, hiperparatiroidi, Fahr Hastalýðý ve<br />
12<br />
entoksikasyonlar gibi olgularda yardýmcý olabilir.<br />
KAYNAKLAR<br />
1. Posen S, Clifton-Blight P, Cromer T. Computerized<br />
tomography of the brain in surgical<br />
hypoparathyroidsm. Ann Intern Med 1979;91:415-<br />
417.<br />
2. Goel A, Bhatnagar MK, Vahishta A, Verma NPS.<br />
Hypoparathyroidsm with extensive intracranial<br />
calcification: a case report. Postgrad Med J 1994;<br />
70:913-915.<br />
3. Mendelsohn DB, Hertzanu Y, Friedman L.<br />
Hypoparathyroidsm with cerebral calcification<br />
extending beyond extrapyramidal system. S Afr Med J<br />
1984;65:781-782.<br />
4. McLeod DR, Hanley DA, McArthur RG. Autosomal<br />
dominant hypoparathyroidsm with intracranial<br />
calcification outside the basal ganglia.Am J Med Genet<br />
1989; 32:32-35.<br />
5. Fulop M, Zeifer B. Case report: extensive brain<br />
calcification in hypoparathyroidism. Am J Med Sci<br />
1991;302:292-295.<br />
6. Cohen CR, Duchesneau PM, Weinstein MA.<br />
Calcification, particularly of basal ganglia as visualised<br />
by computerised tomography. Radiology 1980;134:97-<br />
99.<br />
7. Barabas G, Tucker SM. Idiopathic hypoparathyroidsm<br />
<strong>and</strong> paroxysmal dystonic choreoathetosis (letter). Ann<br />
Neurol 1988;20:750.<br />
8. Illum F, Dupont E. Prevalences of CT-detected<br />
calcification in basal ganglia in idiopathic<br />
hypoparathyroidism <strong>and</strong> pseudohypoparathyroidism.<br />
Neuroradiology 1985;27:32-37.<br />
9. Lang C, Huk W, Pichl J. Comparison of extensive brain<br />
calcification in postoperative hypoparathyroidsm on<br />
CT <strong>and</strong> NMR scan. Neuroradiology 1989;31:29-32.<br />
10. Reddy ST, Merrick RD. Hypoparathyroidsm,<br />
intracranial calcification, <strong>and</strong> seizures 61 years after<br />
thyroid surgery. Tenn Med 1999;92:341-342.<br />
11. Patel PJ. Some rare causes of intracranial calcification<br />
in childhood: computed tomographic findings. Eur J<br />
Pediatr 1987;146:177-180.<br />
12. Grossman CB. Magnetic resonance imaging <strong>and</strong><br />
computed tomography, Baltimore, 2 nd ed., Williams<br />
<strong>and</strong> Wilkens,1996:431-432.<br />
40
Dayanýr ve Ark.<br />
YAZIÞMAADRESÝ<br />
Doç. Dr. Yelda Özsunar DAYANIR<br />
Adnan Menderes Üniversitesi, Týp fakültesi Radyoloji,<br />
Anabilim Dalý,<br />
09100 AYDIN<br />
Geliþ Tarihi : 15.07.2002<br />
Kabul Tarihi : 08.05.2003<br />
41
Change language