Farklı Kültürlerde Ebeveynlik - KASTAMONU EĞİTİM DERGİSİ

336 Ayşe B. AKSOY
Amerikan ve Japon kültürünün çocuk yetiştirme uygulamaları
karşılaştırıldığında; her iki kültürde de annelerin, aile bireyleri arasında en önemli
sosyalizasyon aracı oldukları görülmektedir. Ebeveynler her zaman çocuklarının en
iyi olmasını beklemektedir (11). Amerikalı ebeveynler çocuklarının uysal
olmamasına saygı göstermelerine rağmen, daha kontrol edici davranmaktadırlar.
Japon ebeveynler ile karşılaştırıldığında Amerikalı anneler daha fazla emir ve baskı
kullanmaktadır. Her iki kültürdeki annenin de uysal olmama ve sınır oluşturma için
hoşgörü göstermeleri, çocuklarının otonomisini ve kişilerarası ilişkilerini
güçlendirmektir. Japon ebeveynler, Amerikalı ebeveynlerden daha fazla
çocuklarının yaptıklarına itiraz etmekten kaçınmakta ve çocukları karşıt
davrandıklarında doğrudan olmayan şekilde olumsuzluğu gösterme
eğilimindedirler. Çocukları kendi isteklerine karşı geldiğinde hemen kabul ederler
(12).
Japon anneler, Amerikalı annelerden daha fazla çocuklarının duygularını ve
isteklerini denetim altında tutmak için doğrudan olmayan ve psikolojik yöntemleri
kullanırlar. Çocuk sosyal kuralları anlamaya ve kabul etmeye hazır değilse,
kuralların zorla kabul ettirilemeyeceğine inanmaktadırlar. Amerikalı anneler
çocuklarına bir şey yaptırmak için emir kullanırken, Japon anneler çoğunlukla
çocuklarına anlaşma için teklif sunmaktadırlar (12).
Japon ebeveynler özellikle ev ortamında çocuklarına düşkün olma değerlerine
inanarak, gevşek davranmaktadırlar. Amerikalı anneler ile karşılaştırıldıklarında
daha kabul edici hatta okulöncesi çocuklarında bile bağımlı davranışı teşvik
etmektedirler. Japon çocuk yetiştirme uygulamaları anneden geçen öğrenme, çabuk
kavrayış ve empati ile güçlenmektedir. Amerika’da öncelik kendi aklına inanmak
iken, Japonya’da diğerlerinin aklını okuma (anlama) daha değerlidir. Çocukluk
dönemi boyunca Japon anneler sosyal kontrol ve nezakete daha önem vermektedir.
Japon ebeveynler, Amerikalı ebeveynlerden daha fazla diğerlerine karşı iyi davranış
ve kendilerine karşı daha az iyi davranış istemektedirler. Böylece ebeveynler ev içi
ve dışı arasındaki kritik ayrımları öğrenmeleri açısından çocuklarına yardımcı
olmaktadırlar (12).
Bir Güney Amerika ülkesi olan Arjantin’in çocuk yetiştirme biçimleri
incelendiğinde de; çocuk gelişimine yönelik bakım sağlama ve çocuğu doğru
davranışa yöneltmek için otoriter eğilimi kabul ettiği görülmektedir. Arjantin’de
çocuk yetiştirme değerleri Amerika kültüründeki “itaat etme” ve Japon kültüründeki
“bağımlılık” göstermeye benzemektedir. Arjantin’de genellikle otoriter ilişkiler
yaşanmaktadır. Evde ebeveyn, okulda öğretmen, işte denetçiler bulunmaktadır.
Çocuklar üzerinde oluşturulan sınırlar olumsuz çağrışımlar meydana getirmektedir.
Bununla birlikte, eğitimli orta sınıf ebeveynleri arasında çocukların özgürlüğünü
kısıtlamama ve izin verici olma eğilimi vardır (13).
Bir başka kültür olan Çin’de tek çocuklu ebeveynler genellikle çocuklarının
şımarıklıkları, istekleri ve aksilikleri ile disiplin sağlayarak değil, onlara rica ederek
üstesinden gelmeye çalışmaktadırlar. Tek çocuklu ebeveynler kendilerini ikilem
içinde bulmaktadırlar. Bir yandan çocukları onların tek hazineleri olduğu için
onlara sert davranmak istemezken bir yandan da yaşlandıklarında onlara bakacak
Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi