Osmaniye Rüzgar Elektrik Santrali (135 MW) Ornitoloji ... - Zorlu Enerji
Osmaniye Rüzgar Elektrik Santrali (135 MW) Ornitoloji ... - Zorlu Enerji
Osmaniye Rüzgar Elektrik Santrali (135 MW) Ornitoloji ... - Zorlu Enerji
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong> (<strong>135</strong> <strong>MW</strong>)<br />
<strong>Ornitoloji</strong> İzleme Çalışması<br />
2010 Yılı Turna Araştırması<br />
Hazırlayan:<br />
Kerem Ali Boyla, MSc.<br />
Uzman Biyolog, Ornitolog (kuşbilimci)<br />
kerem.boyla@gmail.com<br />
+90 (212) 2496987<br />
+90 (533) 3775191<br />
Mayıs 2010<br />
İstanbul, Türkiye
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Giriş<br />
Bir rüzgar enerjisi yatırımcısı ve <strong>Zorlu</strong> <strong>Enerji</strong> Grubuna bağlı olan Rotor <strong>Elektrik</strong> Üretim A.Ş.<br />
<strong>Osmaniye</strong> İli’ne bağlı Bahçe ve Hasanbeyli sınırları içinde <strong>135</strong> <strong>MW</strong> kapasiteli bir rüzgar elektrik<br />
santrali projesi (Proje) inşaatını ve işletmesini gerçekleştirmektedir. Projenin yabani kuş<br />
popülasyonları ve bu bölgeden geçen kuş göç yolları üzerine etkileri <strong>Ornitoloji</strong> Raporunda ayrıntılı<br />
olarak incelemiş ve projenin kuşlara etkisinin çok az olduğu tespit edilmiştir. Ancak raporun<br />
sonundaki tavsiyeler bölümünde turnaların 2010 yılında izlenmesi önerilmiştir.<br />
“Proje alanı çevresinde ilkbaharda turna (Grus grus) göçü izlenmelidir. Bunun için tavsiye edilen<br />
tarihler 7 Mart ile 15 Nisan arası olup tavsiye edilen gözlem noktası ilkbahar göçünde kullanılan<br />
46 ve 47. türbinin bulunduğu sırtın doğu yamacıdır...”<br />
Bu raporun amacı proje alanı üzerinden ve çevresinden geçen turna hareketlerini daha ayrıntılı<br />
olarak incelemektir.<br />
Metodoloji<br />
2010 ilkbaharında turna göçünün en yoğun olduğu 1 Mart – 15 Nisan arasında toplam 12 gün saha<br />
ziyareti planlanmıştır. Tablo 1. Sayımlar saat 09:00 ile 17:30 arasında yapılmıştır. Her 15 dakikada<br />
bir gökyüzü dürbünlerle taranarak uçan bir kuşun olup olmadığı kontrol edilmiştir. Bu esnada<br />
kuşların uçuş yüksekliği ve rüzgarla değişen uçuş rotalarına dikkat edilmiştir. Arazideki bütün kuş<br />
aktivitesi not edilmiştir. Tür tayininde kuş sesleri de kullanılmıştır, bu yöntem özellikle üreyen<br />
kuşlarda faydalı olmuştur. İlk saha ziyaretinde tespit edilen 42. türbinin yanındaki bir sırt yamacına<br />
karar kılınmıştır (enlem: 37,123; boylam: 36,614; rakım: 1300 m). Arazi çalışmaları tecrübeli üç<br />
gözlemci tarafından (Kerem Ali Boyla, Ergün Bacak ve Zeynel Arslangündoğdu) ve her çalışmada<br />
en azından ikisi bulunacak şekilde gerçekleşmiş, gözlemlerde 10x büyütmeli dürbün ve bir sehpa<br />
(tripod) üzerinde 30x büyütmeli teleskop kullanılmıştır.<br />
Tablo 1. Bahçe <strong>Rüzgar</strong> <strong>Enerji</strong> Terminali proje sahasında 2009 ilkbaharında yapılan gözlemler.<br />
Tarih Gözlem Hava Durumu <strong>Rüzgar</strong> Gözlemciler<br />
Saatleri<br />
12 Mart 11:00-17:30 15 C hava açık ancak sisli GB hafif KAB ve EB<br />
13 Mart 09:00-17:30 10 C bulutlar vadide GB KAB ve EB<br />
14 Mart 09:00-17:00 G orta KAB ve EB<br />
15 Mart 09:00-17:00 açık az bulutlu 15 C KD KAB ve EB<br />
19 Mart 12:00-17:30 nispeten serin, hava açık, GD hafif<br />
EB ve ZA<br />
10 C, görüş iyi<br />
20 Mart 09:00-17:30 ılık,10-15 C, hava açık,<br />
görüş iyi<br />
GD, B, KB hafif<br />
ve değişken<br />
EB ve ZA<br />
21 Mart 09:00-17:30 ılık, 15 C, açık, görüş iyi GB hafif EB ve ZA<br />
22 Mart 09:00-17:30 açık,görüş iyi,20 C GD hafif EB ve ZA<br />
2 Nisan 11:00-17:30 hava açık, sis var (puslu), GD hafif<br />
EB ve ZA<br />
15 C<br />
3 Nisan 09:00-17:00 hava Açık,15-20 C,hava KB<br />
EB ve ZA<br />
ile 22:00-<br />
24:00<br />
açık, hafif sisli (puslu)<br />
4 Nisan 09:00-17:00 hava açık, görüş iyi, 20 C BKB hafif EB ve ZA<br />
ile 21:20-<br />
23:20<br />
5 Nisan 09:00-17:00 hava açık, görüş iyi, 20 C DKD orta EB ve ZA<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 2 İstanbul, Mayıs 2010
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Gözlemler<br />
Saha çalışmaları. Gözlem sırasında 12 gün boyunca 98,5 saat gözlem yapılmıştır. Bu sürenin 4<br />
saatlik bölümünde ise 2 saatlik iki gece gözlemi yapılmıştır. Proje sahası içinde dışında toplam 17<br />
türden 280 göçmen süzülen göçmen kuş (leylek, yırtıcı kuş ve turna) gözlenmiştir.<br />
Turnalar. Gözlemlerde 4 turna grubuna rastlanmıştır. Tek bir birey 12 Mart’ta 12:00-13:00<br />
arasında GB’dan Kuşçubeyi Beli’ne (45-47. türbinlere 500 m yakın) doğru yaklaşmış, ancak<br />
rüzgara karşı ilerleyemeyince geldiği yöne doğru geri dönmüştür. Diğer üç grup aynı gün, 13<br />
Mart’ta Islahiye ovası üzerinde görülmüş. 10, 16 ve 48 kuşluk sürüler proje sahası dışında proje<br />
sahasının en azından 1 km batısından alçaktan kuzeye doğru ilerlemişlerdir.<br />
Gece gözlemleri. Alandaki bekçilerden akşam saatlerinde 17 Mart saat 22:00 civarlarında bir<br />
grubun geçtiği tespit edilmiştir. Bu nedenle 3 Nisan 22:00-24:00 ve 4 Nisan’da 21:20-23:20<br />
arasında turnaların sesini dinlemek amacıyla gece yürüyüşleri yapılmıştır. Ancak bu çalışmalarda<br />
turnaya rastlanmamıştır.<br />
Diğer göçmen süzülen kuşlar. Toplam 17 türe ait 280 birey sayılmıştır. En yaygın kuşlar, 2009<br />
yılında olduğu gibi, leylek (Ciconia ciconia), turna (Grus grus), şahin (Buteo buteo) ve küçük<br />
orman kartalı (Aquila pomarina) olmuştur. <strong>Ornitoloji</strong> raporundaki uçuş koridorları bu raporda da<br />
kullanılmış ve her gözlenen kuş bu koridorlara göre sınıflandırılmıştır. Tablo 2.<br />
Tablo 2. Her bir uçuş koridorunda sayılan kuşlar. (*) ile belirtilenler yerli popülasyonu da olan türlerdir. Proje<br />
alanı üzerindeki ve dışındaki kuş rotaları Şekil 1’de gösterilmiştir.<br />
Proje alanı Proje alanı Toplam<br />
Tür<br />
üzerinden dışından<br />
Kara Leylek (Ciconia nigra) 0 2 2<br />
Leylek (Ciconia ciconia) 18 84 102<br />
Kara çaylak (Milvus migrans) 1 0 1<br />
Küçük akbaba (Neophron percnopterus) 1 16 17<br />
Kızıl akbaba (Gyps fulvus) 1 1 2<br />
Yılan kartalı (Circaetus gallicus) 1 0 1<br />
Saz delicesi (Circus aeruginosus) 3 1 4<br />
Çayır delicesi (Circus pygargus) 0 2 2<br />
Atmaca (Accipiter nisus)* 0 3 3<br />
Şahin (Buteo buteo)* 10 42 52<br />
tanımsız şahin (Buteo spec) 1 1 2<br />
Kızıl şahin (Buteo rufinus)* 1 0 1<br />
Küçük orman kartalı (Aquila pomarina) 2 11 13<br />
Balık kartalı (Pandion haliaeetus) 1 0 1<br />
Boz doğan (Falco columbarius) 1 0 1<br />
Gök doğan (Falco peregrinus) 0 1 1<br />
Turna (Grus grus) 1 74 75<br />
Toplam 42 238 280<br />
Yerli yırtıcı kuşlar. Minimum değerlerde 2 atmaca (Accipiter nisus), 1 şahin (Buteo buteo), 2 kızıl<br />
şahin (Buteo rufinus) ve 3 kerkenez (Falco tinnunculus) alanda düzenli olarak gözlemiş ve<br />
muhtemelen üremektedir.<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 3 İstanbul, Mayıs 2010
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Şekil 1. Süzülen göçmen kuşların Bahçe Rüzgâr <strong>Santrali</strong> çevresinde kullandıkları uçuş koridorları. Sarı<br />
bölge proje sahasını, siyah çizgi TEM otoyolunu, siyah noktalar türbinlerin lokasyonlarını belirtiyor.<br />
Proje alanı dışında kalan uçuş koridorları.<br />
1. Güneyden gelen kuşlar İslahiye’yi geçtikten sonra KB istikametine dönerek güneydeki yüksek<br />
dağların kuzey yamaçları boyunca proje sahasının 5 km güneyinden ilerliyorlar.<br />
2. İslahiye üzerinden gelen kuşlar ovadan geçerek kuzeye Gavur Gölü’ne doğru alçaktan uçuyorlar.<br />
Proje alanı üzerinden geçen uçuş koridorları.<br />
3. Kuşlar doğrudan gözlem noktasının üzerinden, 32 ile 46 numaralı türbinlerin arasındaki alandan<br />
geçiyorlar ve KB’a ilerliyorlar.<br />
Üreyen ve göçmen diğer kuşlar. Saha çalışmalarının amacı olmasa da göç gözlemleri sırasında<br />
sırasında üreme faaliyeti gösteren kara kuşları da incelendi. Sonuçların 2009 çalışmasıyla neredeyse<br />
tamamen örtüştüğü söylenebilir. Tablo 3.<br />
Tablo 3. Çalışma sırasında rastlanan yırtıcı ve leyleklerin dışındaki kuş türleri.<br />
Türler Mevcut Durumu 2009 2010<br />
Gökçe Güvercin (Columba oenas) göçmen x x<br />
Ebabil (Apus apus) göçmen x x<br />
Ak Karınlı Ebabil (Apus melba) göçmen x<br />
Arıkuşu (Merops apiaster) göçmen x<br />
Orman Toygarı (Lullula arborea) üreyen x x<br />
Kır Kırlangıcı (Hirundo rustica) üreyen x x<br />
Kızıl Kırlangıç (Hirundo daurica) göçmen x<br />
Ev kırlangıcı (Delichon urbica) göçmen x x<br />
Ak Kuyruksallayan (Motacilla alba) göçmen x x<br />
Çıtkuşu (Troglodytes troglodytes) üreyen x<br />
Bülbül (Luscinia megarhynchus) üreyen x<br />
Kızılgerdan (Erithacus rubecula) üreyen x<br />
Kara kızılkuyruk (Phoenicurus ochruros) göçmen x x<br />
Kuyrukkakan (Oenanthe oenanthe) üreyen x x<br />
Kara kulaklı kuyrukkakan (Oenanthe hispanica) üreyen x<br />
Taşkuşu (Saxicola torquata) üreyen x<br />
Karatavuk (Turdus merula) üreyen x x<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 4 İstanbul, Mayıs 2010
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Türler Mevcut Durumu 2009 2010<br />
Öter ardıç (Turdus philomelos) göçmen x x<br />
Ökse ardıcı (Turdus viscivorus) üreyen x x<br />
Çıvgın (Phylloscopus collybita) üreyen x x<br />
Küçük ak gerdanlı ötleğen (Sylvia curruca) üreyen x x<br />
Ak gözlü ötleğen (Sylvia hortensis) üreyen x<br />
Kara boğazlı ötleğen (Sylvia ruepelli) üreyen x<br />
Çam baştankarası (Parus ater) üreyen x x<br />
Mavi baştankara (Parus caeruleus) üreyen x x<br />
Büyük baştankara (Parus major) üreyen x x<br />
Uzun kuyruklu baştankara (Aegitalos caudatus) üreyen x x<br />
Çıtkuşu (Troglodytes troglodytes) üreyen x<br />
Alakarga (Garrulus glandarius) üreyen x x<br />
Leş kargası (Corvus corone) üreyen x x<br />
Common Raven (Corvus corax) üreyen x x<br />
Serçe (Passer domesticus) üreyen x<br />
İspinoz (Fringilla coelebs) üreyen x x<br />
Küçük iskete (Serinus serinus) üreyen x x<br />
Ketenkuşu (Carduelis cannabina) üreyen x x<br />
Saka (Carduelis carduelis) göçmen x<br />
Florya (Carduelis chloris) üreyen x<br />
Kirazkuşu (Emberiza hortolana) üreyen x<br />
Kaya çintesi (Emberiza cia) üreyen x x<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 5 İstanbul, Mayıs 2010
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Sonuç<br />
Bu çalışmada turnalar hakkında şu sonuçlara varılabilir:<br />
2010 yıllında yapılan 100 saate yakın gözlemlerde <strong>Osmaniye</strong> Bahçe RES alanından ve<br />
çevresinde toplam 74 turna (Grus grus ) görülmüştür, ancak bunlar proje alanının dışından<br />
Islahiye Ovası’ndan geçmişlerdir. Proje alanından geçen turna sayısı oldukça az olup rüzgar<br />
santralinin bölgeden geçen turna ve diğer süzülen kuşlara kayda değer olumsuz bir etkisi<br />
bulunmamaktadır.<br />
Proje alanı üzerinden ve çevresinden geçen turna sayıları, uluslararası kriterleri (BirdLife<br />
International’ın Önemli Kuş Alanları kriterleri) doldurmamaktadır. Bir alanın turna<br />
açısından önemli olması için alandan düzenli olarak her yıl (sonbahar veya ilkbahar) 775<br />
turna geçmesi gerekmektedir.<br />
Proje çalışmaları sırasında toplanan veriler 2009 yılındaki çalışmalarla karşılaştırıldığında çok yakın<br />
sonuçlar elde edilmiştir. Bir nevi daha önceki çalışmada elde edilen bulgular doğrulanmış ve teyit<br />
edilmiştir.<br />
Kaynakça<br />
Boyla, K.A. (2009) <strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong> (<strong>135</strong> Mw) Çevre ve Sosyal Etki<br />
Değerlendirmesi (<strong>Ornitoloji</strong> Raporu).<br />
http://www.zoren.com.tr/FILES/Ornithological%20Report_tr.pdf<br />
Kılıç, D.T. ve Eken G. (2004) Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları 2004 Güncellemesi. Doğa<br />
Derneği, Ankara.<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 6 İstanbul, Mayıs 2010
<strong>Osmaniye</strong> <strong>Rüzgar</strong> <strong>Elektrik</strong> <strong>Santrali</strong><br />
2010 Turna İzleme Araştırması<br />
Ekler:<br />
EK 1. Çalışma sırasında gözlenen proje alanı ve proje alanı dışından geçen kuşların kayıtları.<br />
Mart Mart Nisan<br />
Tür 12 13 14 15 19 20 21 22 2 3 4 5 Toplam<br />
Kara Leylek (Ciconia nigra) 2 2<br />
Leylek (Ciconia ciconia) 2 17 9 1 1 72 102<br />
Kara çaylak (Milvus migrans) 1 1<br />
Küçük akbaba (Neophron percnopterus) 2 1 2 12 17<br />
Kızıl akbaba (Gyps fulvus) 1 1 2<br />
Yılan kartalı (Circaetus gallicus) 1 1<br />
Saz delicesi (Circus aeruginosus) 1 3 4<br />
Çayır delicesi (Circus pygargus) 2 2<br />
Atmaca (Accipiter nisus)* 3 3<br />
Şahin (Buteo buteo)* 2 11 1 14 2 1 10 1 10 52<br />
tanımsız şahin (Buteo spec) 1 1 2<br />
Kızıl şahin (Buteo rufinus)* 1 1<br />
Küçük orman kartalı (Aquila pomarina) 2 1 10 13<br />
Balık kartalı (Pandion haliaeetus) 1 1<br />
Boz doğan (Falco columbarius)* 1 1<br />
Gök doğan (Falco peregrinus)* 2 1 2<br />
Turna (Grus grus) 1 74 75<br />
Toplam 4 90 21 29 4 2 26 0 4 2 2 98 280<br />
Kerem Ali Boyla, MSc 7 İstanbul, Mayıs 2010
Change language