T.C. SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ...

fidanlarında dikimlerden iki mevsim sonra yapılan sayımlarda, yaşama yüzdesi, sık
yetiştirilen fidanlarda seyrek yetiştirilenlere kıyasla daha düşük bulunmuştur.
Bowles (1981), Pinus radiata D.Don’da gerçekleştirdiği çalışmasında, ekim
yastığında başlangıçta verilen sıklık derecesinin, fidan boyu, fidan boyu/kök boğazı
çapı, boy artımı ve yaşama yüzdesi üzerine olumlu etkisi olduğu belirtilmesine
karşın, özellikle küçük yaşlı fidanlarda mineral besin elementi (N, P, K, Ca, Mg)
içerikleri üzerine etkili olmadığı belirtilmektedir.
Güzel (1982)’e göre, bitkiler toprağa veya harca verilen gübre elementlerinden
değişik faktörlerin etkisi ile tam olarak yararlanamamaktadır. Yararlanma oranı
azotlu gübrelerde % 50-60, fosforlu gübrelerde % 20-30 ve potasyumlu gübrelerde
yaklaşık % 40-70 olmaktadır.
Tisdale ve Nelson (1982), gübreleme yapmanın amacını, toprakta yeterli düzeyde
bulunmayan bitki besin elementlerinin, yetiştirilen kültür bitkilerine sağlanması ve
yeterli bir gübreleme için en yüksek düzeyde gelire dönüşecek gerekli besin
elementlerinin toprağa verilmesi olarak tanımlamaktadırlar.
Barnett (1983)’e göre, dikim sırasındaki fidan boyunun büyüme üzerindeki etkisinin
daha sonraki yıllarda da devam etmekte ve yine gövde çapı fidanlarda gelişmenin ve
çevresel etmenlere karşı dayanıklılığın en iyi ölçüsü sayılmaktadır. Özellikle su
açığının fazla olduğu kurak ve yarı kurak bölgelere dikilecek fidanlarda, gövde
çapının mümkün olduğunca kalın olması önerilmektedir.
Carlson (1983), çeşitli çam türleri için (P. banksina Lamb., P. taeda L., P. concorta
Dougl., P. elliotti Engelm.) Kanada’da benzer koşullarda bir yaşlı fidanlarda asgari
8-10 cm boy, 2 mm çap, 670 mg kuru gövde, 330 mg kuru kök ağırlığı ve 2/1 gövdekök
oranı arandığını bildirmektedir.
Duryea (1984), 1+0 yaşındaki Pinus radiata D.Don fidanlarında kök boğazı çapı 5.0
mm ve daha kalın olanların; 2.0 mm olanlara oranla iki kat daha fazla büyüme
8